Banzer uit
Op drie mei
*s
leger gezet
naar
stembus
in Ulster
Medici willen
Akkoord over
Amerikaanse
wapenhulp
Bondsdag begonnen
iet
Duizenden
ontvluchten
Kampala
Tot na verkiezingen parlement
Nieuwe premier
a
sluiting alle
kerncentrales
Gewijzigde
koers UDA
Verjaringsdebat in
Pogingen Bhoetto
te redden mislukt
Miskleunen
Schmidt voor vervolging nazi-moordenaars
Is en was
traat
Voornamen
Hermans
chap
ereni-
szorg,
en op
pleeg-
jn op-
■is Ve-
schrij-
onder
n
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
3 O
VRIJDAG
MAART
19 7 9
door Nico Scheepmaker
I
ïrval
og in
>t een
ïngig
>riek
[eva!
nd)
dries-
•en in
it het
mid-
d niet
pt het
id, al-
(Van onze redacteur in Engeland Henk Leffelaar)
LONDEN. Premier James Callaghan heeft na de val van
zijn regering er geen gras over laten groeien. Na een formeel
bezoek gistermorgen van een half uur aan kongingin Elizabeth
liet hij bekendmaken dat de nationale verkiezingen op donder
dag 3 mei gehouden zullen worden. Na gistermiddag de spre
kers gedurende het gebruikelijke vragenuurtje van het Lager
huis van repliek gediend te hebben, richtte hij zich gisteravond
via de televisie tot het volk met een onverbloemde verkiezings-
toespraak.
Ül
Verkiezingsstrijd in
trijfel
Engeland begonnen
i
i
II
I
ïi- Helmut Schmidt
EG-Landbouwministers
i
„Wij eisen stopzetting van de bouw van
kerncentrales, geleidelijke sluiting van al
le bestaande, opstelling van een program
ma voor behoud van bronnen van energie
en de ontwikkeling van alternatieve bron
nen”, zo luidde de verklaring.
Volgens een van de mede-eigenaren van
de central, Metropolitan Eidson Compa
ny, hoopt men de lekken waardoor nog
steeds radio-actief materiaal naar buiten
komt vandaag dicht te hebben.
■ze mo
ot het
egelen.
IB zich
ikopen
lals be-
>e druk
aldus
Heeze
;n gul-
pleegd
e ver-
van
ardeel
in dit
it dat
1 Den
rings-
Duitse
andse
is een
op 25
:hthof
LA PAZ (Reuter). De voormalige
president van Bolivia, generaal Hugo
Banzer en vijf andere vooraanstaande ge
neraals zijn ontslagen uit de actieve dienst
in het leger. Zij worden beschuldigd van
een samenzwering om te voorkomen dat
het land weer een burgerregering krijgt.
De opdracht tot het ontslag is gegeven
door president Padilla, die tevens opper
bevelhebber van het leger is.
NAIROBI (Reuter, DPA en AFP).
Duizenden mensen vluchten uit Kampala,
de hoofdstad van Oeganda, die de binnen
gevallen Tanzaniaanse troepen zeer dicht
zijn genaderd. Onder de vluchtelingen be
vinden zich ook militairen die hun wapens
hebben weggegooid en hun uniformen
vervangen door burgerkleding. Dit heb
ben uitgewekenen verklaard die gisteren
in Oost-Oeganda over de Keniase grens
trokken.
Hij herinnerde eraan dat de regering
gedurenden zijn bewind altijd een min
derheidsregering was geweest, een situa
tie die in de Britse politiek in geen vijftig
jaar was voorgekomen. Desondanks, zei
Callaghan, was zijn kabinet erin geslaagd
het land door de moeilijkste internationa
le crisis sinds veertig jaar heen te loodsen.
Hij bood zijn verontschuldigingen aan de
Schotse nationalisten aan dat de devolu-
tieplannen voor een eigen assemblée wa
ren mislukt, maar beloofde dat de volgen
de Labour-regering na de verkiezingen er
een oplossing voor zou vinden.
Na de opwinding in het Lagerhuis voor
dat de stemming plaatsvond woensdag
avond, leken conservatieven zowel als La-
bour-parlementariërs gisteren in een op
geluchte, bijna uitgelaten stemming alsof
nu eindelijk het hoge woord eruit was.
Dinsdag zal nog een aftreksel van de
nationale begroting ingediend worden en
verwacht mag worden dat minister van
Financiën Denis Healy de gelegenheid zal
aangrijpen om de kiezers een aantrekke
lijk fiscaal menu voor te houden dat,
hoewel het door de verkiezingen niet op
gediend en geconsumeerd kan worden,
een aantrekkelijke smaak moet opwek
ken om straks op Labour te stemmen.
De parlementariërs willen bereiken dat
nazi-moordenaars, die nu nog niet ontdekt
zijn, ook na 31 december van dit jaar nog
gestraft kunnen worden.
Het geldt als vrijwel zeker dat de verja
ring inderdaad wordt opgeheven. Bonds
kanselier Schmidt sprak zich uit voor
opheffing. Hij legde er de nadruk op dat
dit zijn eigen mening is en maakte duide
lijk waarom de Bondsregering in deze
„gewetenszaak” geen eigen wetsontwerp
heeft ingediend. Bij het vraagstuk van de
verjaring kan er, volgens Schmidt, geen
sprake van zijn dat men voor of tegen de
regering zou kunnen stemmen”.
Helmut Schmidt vindt dat moord, de
bewuste vernietiging van leven, niet uit de
herinnering kan worden verwijderd en
dat daarom moord niet mag verjaren. De
mogelijkheid van de boete moet worden
opengelaten, zei Schmidt.
In de drie Bondsdagfracties zitten afge
vaardigden, die evenals Schmidt tegen
verjaring zijn. De CDU’er Gradl merkte
op dat de toeneming van gewelddadige
delicten een nieuwe dimensie aan het ver-
jaringsvraagstuk heeft gegeven. Hij doel
de voornamelijk op terroristenmoorden
en het doden van gijzelaars.
Het Amerikaanse ministerie van Justi
tie zal zijn staf die zich bezighoudt met het
onderzoeken van de antecedenten van ex-
nazi’s in Amerika die oorlogsmisdaden op
hun geweten zouden hebben, verdrievou
digen, zo heeft een woordvoerder meege
deeld.
De 13 stafleden worden dit en volgend
jaar uitgebreid tot 38 en zij zullen ge
plaatst worden onder de misdrijfsectie
van het departement.
Manescu was sinds 1974 premier. Hij
was tevens lid van het uitvoerend politiek
orgaan.
BOEKAREST (AFP). Premier Manea
Manescu van Roemenië is gisteren op
eigen verzoek van zijn functie ontheven
wegens gezondheidsredenen. Hij wordt
opgevolgd door Ilie Verdetz, tot nu toe
vice-premier. Dit heeft het Roemeense
persbureau Agerpres meegedeeld.
Margaret Thatcher, de leidster van de
conservatieven, het grootste geheime ver-
kiezingswapen van Labour is.
„Ijzeren Maggie” met haar fluwelen
tong strijkt de Britse beroeps-gentlemen
tegen de haren in. Zij zijn in hun leven al
lang genoeg achtervolgd door gouvernan
tes, onbeminnelijke moeders en strenge
onderwijzeressen, om vanuit de fauteuils
in hun exclusieve mannelijke reservaten
die hier clubs” heten, met welgevallen een
vrouw de scepter in het parlement te zien
zwaaien.
worden aangenomen om die twee verkie
zingen op een dag mogelijk te maken.
Overigens heeft de Britse liberale partij
gisteravond onverwacht een tussentijdse
verkiezing in het kiesdistrict Edge Hill in
Liverpool met een overwicht van 8.133
De nieuwe wet heeft heeft een loop
tijd van twee jaar.
Jordanië krijgt voor 180 miljoen
gulden aan militaire kredieten en Li
banon voor 65 miljoen.
De wet bepaalt dat Jordanië 60
miljoen gulden aan schenkingen pas
kan krijgen als de president vindt dat
het zijn steentje bijdraagt aan de vre
de in het Midden-Oosten en het geld
het vredesproces dient”.
Niettemin zal Silkin huiswaarts tijgen met een extra-prijsver-
hoging van vijf procent voor de Britse boeren in zijn zak. Hiertoe
werd besloten in het kader van een reeks aanpassingen van de
zogenaamde „groene” munten, welke gebruikt worden voor de
berekening van de landbouwprijzen in nationale munteenheden.
stemmen op Labour - die de zetel had -
gewonnen.
De overwinning maakt de liberaal Da
vid Alton Lagerhuislid met een van de
kortste zittingsperioden uit de geschiede
nis. Over iets meer dan een maand zijn er
nieuwe Lagerhuisverkiezingen.
Er lekte gisteravond nog steeds licht-
radioactieve stoom uit de centrale van
Three Mile Island en met een helikopter
werd op 25 kilometer afstand straling
hoger dan de normale waarde aange
toond, maar volgens een woordvoerder
van de federale regering in Washington
was het stralingsniveau niet gevaarlijk.
Langs deze ongebruikelijke weg wil ik
even een verzoek doorgeven van de Com
missie van Drie, die de citaten op de tien
boekentassen heeft uitgezocht die gedu
rende de boekenweek aan boekenkopers
ter hand gesteld zullen worden. Men gelie
ve op tas 6 in de „eerste zin” van Dickens:
„Marley is dead, to begin with” het woord
„is” te vervangen door „was”, en op tas 9
gelieve men in de „eerste zin” van Her
mans: „De portier was een invalide” het
woord „was” te vervangen door „is”. Ge
woon een kwestie van stuivertje verwisse
len dus.
partij-
it RIB
n sfeer
>u heb-
om de
ke het
regeld,
zoor te
■egelen
vanuit
kregen
jrgaan
üniste-
eidsin-
inomi-
voort-
ne- en
lensen
om te
niging
w wat
giste-
exaco
rdam-
’ebor-
iveede
s drie
jnver-
>lie de
•in zij
We weten allemaal dat Carmiggelt Si
mon heet, maar op al zijn boeken staat
sober S. Carmiggelt. Ook Vestdijk heet
Simon, hij publiceerde bij vele uitgevers,
je ziet Simon Vestdijk en S. Vestdijk door
elkaar heen, maar De Arbeiderspers en
De Bezige Bij houden vast aan S. Vest
dijk. W. F. Hermans daarentegen staat
erop, dat zijn naam voluit gedrukt wordt,
eeuwig en altijd: Willem Frederik Her
mans. Zelfs is mij verteld, dat hij bij de
kranten waarvoor hij schrijft heeft weten
te bedingen, dat zijn naam niet alleen
nooit wordt afgekort tot W. F. Hermans,
maar dat Willem Frederik Hermans ook
nooit, aan het eind van een regel, wordt
afgebroken. Dus nooit Willem Fre en dan
op de volgende regel derik Hermans. De
NRC, waarvoor hij schrijft, verwijst dat
verhaal echter naar het rijk der fabelen.
bene-
zorden
ot 500
ikopen
fde hij
in het
e gaan
•uwing
bevor-r
(Van onze redacteur in
West-Duitsland Hans Amesz)
BONN. De Duitse Bondsdag
(parlement) heeft gisteren de hele dag
gedebatteerd over de vraag of verja
ring bij moord moet worden opgehe
ven. Een dergelijk voorstel is door
ruim 290 afgevaardigden ingediend.
Er is terecht ook enige aanmerking ge
maakt op enkele gebruikte voornamen op
de boekentassen, en dan doel ik niet op
Nicolaaas Beets met drie a’s (eentje voor
het verlies), en zelfs niet op de ontbreken
de F in J. W. F. Werumeus Buning, maar
op Jacques Bloem en Jan Slauerhoff. Zo
heetten ze wel, maar zo noemden zij zich
niet als schrijver. Zij lieten altijd J. C.
Bloem en J. Slauerhoff in hun boeken
drukken. Zo zie je ook nooit Eddy du
Perron, maar altijd E. du Perron, en nooit
Adriaan Roland Holst (laat staan Jany
Roland Holst), maar altijd A. Roland
Holst, en nooit Cees Buddingh’ maar al
tijd C. Buddingh’, en F. B. Hotz in plaats
van Fritz Hotz. Soms willen de mensen er
niet aan, en noemen ze K. Schippers en J.
Bernlef respectievelijk Klaas Schippers
en Jan Bernlef, hoewel het in beide geval
len pseudoniemen zijn, en noch de K. (hij
heet in het echt Gerard Stigter), noch de J.
(hij heet in het echt Henk Marsman) de
eerste letter is van een aanwijsbare of
naspeurbare voornaam. Alleen bij het
pseudoniem A. den Doolaard doet nie
mand een poging er Arie of Albert van te
maken
ervoe-
telt de
Twee-
bij op
tenten
1 som-
tet ni
jgt dat
atie is
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De Europese boeren zullen het tot de
komende zomer moeten stellen met de prijzen van het
afgelopen jaar. Op enkele, voornamelijk technische,
maatregelen na zijn de EG-Landbouwministers vannacht
onverrichterzake uit elkaar gegaan.
Zij spraken af het marktprijsjaar, dat officieel morgen ten
einde loopt, te verlengen tot 1 juli, als alle verkiezingsperikelen
achter de rug zijn. Ook besloten zij de nieuwe Europese munt, de
ECU, voortaan in het landbouwbeleid te gaan toepassen.
De val van het Britse kabinet op woensdagavond en de daaruit
voortvloeiende algemene verkiezingen in Westminster op 3 mei
hebben de Brit John Silkin strijdbaarder gemaakt dan ooit. Al
voor de raad gisteren begon dreigde hij met donder en bliksem
als het landbouwbeleid niet sterk aan banden werd gelegd en
geen korte metten werden gemaakt met de „schandalige” voed-
selbergen.
Een scherpe woordenwisseling met zijn Nederlandse collega
Fons van der Stee deed later, in een besloten raadszitting, het
nodige stof opwaaien. Onze Landbouwminister betichtte de Brit
(een vooraanstaand lid van de Labourpartij) van een ouderwets-
kapitalistische houding en van een instelling die binnen de club
van Europese landbouwministers beneden alle peil was.
WASHINGTON (Reuter). Het
Amerikaanse huis van Afgevaardig
den heeft gisteren een bedrag van 3,4
miljard gulden voor militaire hulp
aan het buitenland goedgekeurd.
Israel krijgt er het grootste deel
van, 2 miljard gulden aan militaire
kredieten, waarvan de helft een
schenking is en niet behoeft te wor
den terugbetaald.
De nu goedgekeurde wet bevat niet
de hulp die Israel en Egypte krijgen
als beloning voor de ondertekening
van het vredesverdrag op maandag.
stellen besluiten uit
Generaal Banzer kwam in 1971 aan de
macht na een bloedige staatsgreep. Verle
den jaar werd hij opgevolgd door zijn
gekozen kandidaat voor het president
schap, generaal Asbun, na verkiezingen
waarbij fraude zou zijn gepleegd. Vier
maanden later, in november, werd gene
raal Asbun aan de kant gezet door gene
raal Padilla, die heeft beloofd verkiezin
gen uit te schrijven, waarbij het leger zich
afzijdig zal houden. Als datum voor de
verkiezingen is juli genoemd.
Na de verkiezingen op 3 mei, zal het
nieuwe parlement op 9 mei bijeengeroe
pen worden en op 15 mei officieel door de
koningin worden geopend. Niet iedere
Brit zit smachtend te wachten op het
ogenblijk dat de koningin geconfronteerd
wordt met de eerste vrouwelijke eerste
minister die het koninkrijk ooit heeft ge
had. Integendeel, sommigen zeggen dat
Tengevolge van de Britse aanpassing zal de EG minder aan
subsidies moeten betalen op de import van voedsel in Groot-
Brittannië, maar krijgt de Britse boer een onmiddellijke prijs
verhoging, waardoor de Britse medewerking aan een verhoging
van de Europese prijzen later dit jaar zeer onwaarschijnlijk
wordt.
Maar zoals een minister het hier formuleerde, „We zijn alle
maal politici en we hebben begrip voor de problemen die voor
onze collega met een verkiezingscampagne gepaard gaan”.
De groene munten werden ook aangepast voor andere landen
met zwakke munt, namelijk Frankrijk, Italië en Ierland. Het is
nu meer dan waarschijnlijk dat een serieuze discussie over de
prijzen, met inbegrip van de gewraakte medever-
antwoordelijkheidsheffing voor melk, niet op gang zal komen tot
na de installatie van de nieuwe Britse regering (rond 15 mei) en
wellicht niet eerder dan de verkiezing van het Europese Parle
ment (7-10 juni).
KARATSJI (AFP). Het Pakistaanse
hooggerechtshof heeft gisteren twee laat
ste juridische pogingen om het leven van
de Pakistaanse oud-premier Bhoetto te
redden, afgewezen.
Bhoetto is veroordeeld tot de dood door
de strop. Twee petities, waarin gezegd
wordt dat het hof illegaal is gevormd en
dat de benoeming van Anwrul Haq tot
president van het hooggerechtshof even
eens onjuist is geweest, zijn nu ver
worpen.
Aanhangers van Bhoetto hebben dit be
sluit onder protest vernomen. Twaalf van
hen zijn gearresteerd.
BOSTON (AFP). Een groep van 332
vooraanstaande Amerikaanse medici
heeft gisteren in een verklaring de sluiting
van alle kerncentrales in de VS geëist. Dit
naar aanleiding van het ongeluk met de
centrale van Three Mile Island in Pennsyl
vania.
Daarop haakte gisteren een Labour-
parlementariër in toen hij voorstelde om
Margaret Thatcher maar zoveel zendtijd
te geven als zij maar wilde hebben. Dat
zou de clubheren voorgoed van haar gene
zen, was de gedachte. Maar premier Cal
laghan, politiek bekwaam als altijd, zei
dat de verkiezingscampagne er geen
moest worden op basis van persoonlijkhe
den maar op basis van partijpro
gramma’s.
Niettemin hopen Labour-supporters dat
Margaret Thatcher in het vuur van de
komende strijd zich op vrouwelijke ma
nier zal laten gaan, blunders zal maken,
haar koelheid zal verliezen en de conser
vatieven het niet makkelijker zal maken.
De verkiezingen op 3 mei zullen overi
gens gehouden worden op dezelfde dag
dat er in Engeland en Wales plaatselijke
verkiezingen worden gehouden voor be
stuurslichamen die te vergelijken zijn met
Nederlandse gemeenteraden. Omdat niets
in Engeland eenvoudig mag lijken, moet
er nu eerst een wet in het Lagerhuis
In Tanzania meldde het pas gevormde
Oegandese Nationale Bevrijdingsfront
waarin de tegenstanders van president
Amin zich hebben verenigd, dat het
staatshoofd de hoofdstad in noordelijke
richting verlaten heeft met troepen die
hem trouw zijn gebleven. Volgens het be
vrijdingsfront bevinden Kampala en het
nabijgelegen internationale vliegveld van
Entebbe zich al binnen bereik van de
tegenstanders van Amin. In de Oegandese
hoofdstad kon men het gedreun horen
van geschut en lichtere wapens waarmee
de zuidelijke en westelijke buitenwijken
werden beschoten.
Degenen die Kampala verlaten vluchten
in oostelijke en noordelijke richting.
Amin wil zich kennelijk terugtrekken in
het noorden waaruit hij afkomstig is. Vol
gens diplomatieke kringen stuurt Libië op
grote schaal met vliegtuigen troepen en
wapens naar Oeganda. De Libische leider
Kadaffi helpt Amin op grond van het feit
dat deze mohammedaan is. Twee dagen
geleden stelde Kadaffi Tanzania een ulti
matum, dat het binnen 24 uur de invasie in
Oeganda zou moeten beëindigen en dat
anders de Libiërs samen met Amin en zijn
volgelingen een heilige oorlog zouden be
ginnen. President Nyerere legde deze eis
van Libië naast zich neer.
De Britse minister van Binnenlandse Zaken Mertyn Rees (rechts) reageert verbaasd op de haast
waarmee een vrouweli/ke ambtenaar Downing Street 10 binnengaat Rees spoedde zich even later
ook naar binnen voor beraad over de datum voor de algemene verkiezingen Die zullen op 3 mei
worden gehouden, zo is inmiddels meegedeeld
LONDEN (DPA). De protestant
se Ulster Defence Association (UDA),
de grootste paramilitaire organisatie
in Noord-Ierland, heeft gisteren een
plan gepubliceerd voor de onafhan
kelijkheid van deze Britse provincie.
Dit plan dat reeds enige tijd werd
verwacht, betekent een radicale wij
ziging van het beleid van de UDA die
tot dusver steeds heeft gestreefd naar
het behoud van de band met Groot-
Brittannië.
Met haar ontwerp voor een grond
wet komt de UDA haaks te staan op
de protestantse Noordierse partijen
die geen losmaking van de relaties
met het Verenigd Koninkrijk wensen.
De hoofdzakelijk door de rooms-ka-
tholieke minderheid gesteunde Soci
al Democratie and Labour Party
(SDLP) ijvert daarentegen, evenals
de ondergrondse verzetsbeweging
van het Ierse Republikeinse Leger
(IRA), naar aansluiting bij de ierse
republiek.
Volgens het UDA-plan moet
Noord-Ierland naar Amerikaans en
Frans model een rechtstreeks door
het volk gekozen president krijgen.
Bij de parlementsverkiezingen zou
het stelsel van evenredige vertegen
woordiging moeten gelden, op grond
waarvan de rooms-katholieke min
derheid meer zetels kan verwachten
dan krachtens het in Groot-Brittan-
nië geldende districtenstelsel.
Laatst schreef ik, in een stuk over een
pelgrimsreis naar de Vlaamse schrijver
Louis Paul Boon, over beruchte „missers”
van uitgeverijen, die manuscripten afwe
zen die later bestsellers werden. Daarbij
noemde ik, op gezag van een hoge com
missaris van de Arbeiderspers, ook „De
Tranen der Acacia’s” van W. F. Hermans
(ik maak nu een foutje dat ik straks uit
leg), maar Reinold Kuipers, in de eerste
na-oorlogse jaren van de Arbeiderspers,
verzekert mij dat hij „De Tranen der
Acacia’s,’ nooit aangeboden heeft ge
kregen.
Dergelijke miskleunen zijn soms trou
wens heel betrekkelijk. Alice van Eugen,
die na de oorlog opvolgster werd van de
joodse omgekomen oprichter Emanuel
Querido, heeft inderdaad Anne Franks
dagboek „Het Achterhuis” als eerste in
handen gehad en de uitgave ervan afge
wezen, maar dat deed ze niet omdat ze er
de waarde en het belang niet van inzag,
maar omdat zij geen geld wilde verdienen
aan een document met een dergelijke in
houd. Dat Contact „Het Achterhuis” wel
uitgaf, was heel respectabel, maar dat
Querido het niet wilde uitgeven, was niet
minder respectabel. Aldus Reinold
Kuipers.
Hij heeft, vele jaren geleden, ook wel
eens een boek aangeboden gekregen dat
nu nog steeds in de boekhandel ligt, maar
waarvan de auteur bij een andere uitge
ver zat. Een gevestigd auteur, vindt Rei
nold Kuipers, moet wel heel steekhouden
de redenen hebben om van uitgever te
veranderen, wil hij zo’n auteur in zijn
fonds opnemen. Een telefoontje naar die
andere uitgever leerde, dat de betreffende
auteur voor het manuscript dat hij aan
bood bij zijn eigen uitgever al een voor
schot had gekregen, voldoende reden dus
om zijn boek niet uit te geven. Maar kun je
dan spreken van een miskleun, als dat
boek later een bestseller blijkt te zijn?
Iets dergelijks geldt trouwens voor de
„weigering’, van de Arbeiderspers om
Janwillem van de Wetering uit te geven.
„We hebben meteen gezien dat het kwali
teit had, maar we hebben hem aangera
den naar een andere uitgever te stappen
omdat wijzelf alleen de reeks „Crime de la
Crime” hadden waarin we klassieke thril
lers opnemen, en daar paste hij niet in. Zo
stuur je wel vaker schrijvers door naar
collega-uitgevers, niet omdat ze niet goed
zijn, maar omdat hun werk daar beter
inpast”.
