Oud-bewaakster
Akkoord over sociaal-economisch program
Over geheime propagandaprojecten
Westduitse
recruten vaak
Fusie Jemens
mishandeld
binnen vier
maanden rond
Felle strijd
van parlement
om Kampala
Mijnwerkers vast
voor
ne
Sjah aangekomen op
Bahama-eilanden
Suarez krijgt
vertrouwen
Kerken uit Oost
en West pleiten
voor ontwapening
Oppositie Z-Afrika
mag documenten zien
Berlinguer pleit opnieuw
historisch compromis
concentratiekamp
nu lijsttrekker
1
55
55
ist
I
2
Kil
4
lit
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 9
MAART
3 1
ZATERDAG
iaal
I
heid
tors
en
itie
ïes
)Og
itha-
cent
om-
tot
Dit
Za-
:rne-
thef-
eend
in in
jfels
>g te
ilnis-
gen
eem
(Van onze redacteur in België,
Jan Gerritsen)
BRUSSEL. België krijgt
volgende week een nieuwe re
gering. Dat staat vast nadat de
vijf partijen die een coalitie
gaan vormen Vlaamse en
Waalse christen-democraten
en socialisten, alsmede het
Brusselse FDF gisteren een
akkoord bereikten over het so
ciaal-economische program
ma voor het nieuwe kabinet.
De onderhandelingen daar
over duurden nauwelijks 24
uur, terwijl over de Vlaams-
Waalse tegenstellingen hon
derd dagen werd gepraat.
te r V, J
Volgende week nieuw
kabinet
in België
I
I
SUAREZ
ran de
SViegel
>ening
;ehui».
1 met
n vol-
andse
en op
Ifstan-
eente-
?t van
rizend
iteren.
heeft
wet
elijke
g van
t ont-
voor-
:e ge-
ligt al
tsont-
sexen
moet
t van
;r toe
stel-
ciëns
meer
iarop
nand
jeft
oep
ster
tien
ven
het
de
otie
na-
seft
Het regeerakkoord wordt morgen be
sproken door de speciale congressen die
de vijf partijen hebben uitgeschreven. Al
gemeen wordt verwacht dat de congres
sen geen moeilijkheden zullen veroorza
ken. Woensdag zal de regering voor het
parlement kunnen verschijnen, onder lei
ding van de Vlaamse christen-democraat
Wilfried Martens (voorzitter van de CVP)
en met een nogal in algemene termen
vervat programma.
Over de sociaal-economische vraag
stukken zullen in het regeringsprogram
Ook ander omstreden vraagstukken, zo
als de abortuswetgeving, schoven de on
derhandelaars van de vijf coalitiepartijen
voor zich uit. Het parlement krijgt hier
een belangrijke taak, zo werd overeenge
komen.
Na zijn rede, die drieëneenhalf uur
duurde, kreeg Berlinguer een langdurig
applaus van de 1200 afgevaardigden en
een honderdtal buitenlandse gasten.
Ondanks de houding van de christen
democraten, die barrières blijven op
werpen tegen communistische deelne
ming aan de regering, en ondanks de
malaise in de achterban van de PCI,
waar men vindt dat drie jaar van samen
werking met de regering weinig vruch
ten heeft afgeworpen, zei Berlinguer
niet van strategie te zullen veranderen.
Bij de opening van het congres scan
deerden kaderleden in de zaal „direct
aan de regering”. Maar Berlinguer ver
klaarde nadrukkelijk dat de gematigde
koers wel tot positieve resultaten heeft
geleid: de inflatie is verminderd van 23
tot 11 procent, er is nu een overschot op
de betalingsbalans en de monetaire re
serves zijn hersteld. Maar wat Italië nu
nodig heeft, aldus de PCI-leider, is een
politiek van nationale solidariteit en een
regering van democratische eenheid”.
Hij maakte er geen geheim van dat het
volk de buikriem zal moeten aanhalen
om de fundamentele problemen van het
land op te kunnen lossen.
Aan het adres van de katholieke kie
zers zei Berlinguer dat de partij duidelij
ker zal moeten maken dat PCI geen
atheïstische partij is, en geen atheïsti
sche propaganda maakt.
Sprekend over de internationale poli
tiek zei Berlinguer dat het kapitalisme
duidelijk heeft gefaald. Hij sprak zich
uit voor een nieuwe internationale sa
menwerking die alle progressieve krach
ten, ook in de kerken, zou moeten omvat
ten. „Een Europa dat kiest voor een
socialisme op basis van vrijheid, demo
cratie en liberalisme kan een zeer belan
grijke rol spelen”, aldus de communisti
sche partijleider.
BOEDAPEST (Reuter). Door een ex
plosie in een schacht in een kolenmijn in
Kolmo, in het zuiden van Hongarije, zijn
sinds donderdag zes mijnwerkers van de
buitenwereld afgesloten. Reddingsploe
gen zijn er nog niet in geslaagd hen te
vinden.
NASSAU (AP). Sjah Mohammed Reza Pahlavi, die sinds zijn afzetting in
januari in Marokko verbleef, is gisteren vanuit de Marokkaanse hoofdstad
Rabat in een privé vliegtuig aangekomen op de Bahama-eilanden. De sjah zou
van plan zijn daar drie weken door te brengen om vervolgens naar een andere
bestemming te reizen, wellicht Brazilië.
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft gis
teren verklaard dat „de Iraanse regering
van plan blijft de sjah terug te brengen
voor een proces.”
In de door militieleden bewaakte stem
bureaus deponeert het merendeel van de
kiezers licht-groene stembriefjes waar
mee zij hun steun aan de plannen van de
ayatollah Khomeini betuigen.
Een aantal kiezers heeft geklaagd over
een gebrek aan geheimhouding. Tegen
standers van de Islamitische republiek
willen niet graag hun rode stembriefjes
afgeven, terwijl verkiezingsfunctionaris-
sen toezien.
In de ochtend vielen enige granaten in
het centrum van de Oegandese hoofdstad,
waarbij verscheidene doden vielen. Vol
gens inwoners zouden de door Tanzani-
aanse troepen afgeschoten granaten be
doeld zijn geweest voor een stelling van
Amin-getrouwe groepen op de weg naar
de luchthaven Entebbe.
Intussen duurt de uittocht van de bevol
king uit de hoofdstad voort. Gewapende
tegenstanders van Amin die zich in het
Nationale Front voor de Bevrijding van
Oeganda verenigd hebben, en Tanzani-
aanse eenheden zijn Kampala tot op onge
veer zes kilometer genaderd. De normale
bedrijvigheid in de stad ligt vrijwel geheel
stil. Winkels, banken en overheidsbureaus
bleven dicht en er waren slechts enkele
auto’s te zien. De militairen van Amin die
zich nog in de stad bevinden, zouden to
taal ontredderd zijn.
De radio verklaarde dat in Koerdistan
en Toerkmenië, beide aan de grens met de
Sovjet-Unie, aanvallen werden onderno
men op stembureaus en stembussen wer
den verbrand door gewapende dissiden
ten. Volgens de radio werd bij deze inci
denten niemand gewond.
der-
loor
i zij
lats-
ken.
iens
een
ngst
Ma-
keu-
idse
NAIROBI (AFP/Reuter/DPA). Uit het
gebied van Kampala zijn gisteren op
nieuw felle gevechten gemeld. Libische
militairen die de Oegandese president
Amin te hulp zijn gekomen, zouden een
offensief zijn begonnen om het bewind
van de naar het noorden van het land
gevluchte leider alsnog te redden. Tegen
standers van Amin geloven echter niet dat
deze poging nog kans van slagen heeft.
nid-
dan
lees
977.
gen
ket.
be
lees
>are
be-
het parlement dat de regering voor grond-
wetswijzingen niet afhankelijk is van de
steun van de oppositie.
Het voorstel van de regeringspartij wil
de Indiërs (ongeveer 765.000 mensen) en
de kleurlingen (2,4 miljoen) elk een eigen
parlement geven, dat uitsluitend de zaken
van deze gemeenschappen zal mogen be
handelen. Bovendien behoudt het blanke
parlement een recht van veto over de
wetten van de andere assemblees. Verte
genwoordigers van het Indiër- en kleur-
lingparlement zullen ook mogen deelne
men aan de presidentsverkiezingen.
Aan de 16,5 miljoen zwarte burgers is in
dit ontwerp geen politiek forum toebe
dacht. Zij moeten hun politieke toekomst
vinden in de thuislanden, overeenkomstig
de uitgangspunten van de apartheidspoli
tiek.
Volgens de oppositie gaat het regerings
ontwerp volkomen voorbij aan de reali
teit. Een nog steeds groeiend aantal Afri
kanen woont in de zwarte woonwijken bij
de steden en de industriegebieden, velen
van hen al generaties lang. Zij voelen zich
nauwelijks verbonden met hun stamland
en zijn geheel ingeschakeld in de econo
mie van blank Zuid-Afrika. Volgens het
grondwetsontwerp zullen zij burgers wor
den van hun „thuisland”, en dus „gastar
beider” in Zuid-Afrika. Ook alle thuis-
land-leiders hebben dit ontwerp al afge
wezen.
der
Huis
■deti-
had
ont
er te
Spek
aats-
een
ippe-
De woordvoerder gaf te kennen dat de
verklaring van de Iraanse minister van
Buitenlandse Zaken Karim Sanjabi van
20 februari nog van kracht is. In deze
verklaring werd gezegd dat Iran diploma
tieke druk zal uitoefenen op ieder land dat
de sjah accepteert. Sanjabi zei indertijd:
„Wij zullen onze inspanningen om de sjah
uitgeleverd te krijgen, voortzetten en de
sjah in een zodanige situatie dwingen dat
hij alleen nog maar naar Johannesburg of
Tel Aviv kan gaan.”
Adolfo Suarez, die op zijn minst 176
stemmen moest halen om met zijn rege
ringsprogramma het vertrouwen te win-
pen, kreeg in totaal 183 stemmen, waar
van er 168 afkomstig waren van zijn partij
en de rest van de conservatieve Democra
tische Alliantie (CD), van de Andalusische
Socialistische Partij (PA) en van de regio
nale partij uit Aragon. De acht Tweede-
Kamerleden van de Catalaanse centrum
partij Union Y Convergencia onthielden
zich van stemming en de rest van de
Kamer stemde tegen.
De gehele oppositie, inclusief de conser
vatieve CD, was zeer ontstemd dat de
minister-president na het voorlezen van
zijn regeringsprogramma en vóór het
stemmen geen debat toestond.
Suarez legde in zijn regeringsprogram
ma, dat niet afweek van zijn verkiezings
programma, de nadruk op de bestrijding
van het terrorisme en de handhaving van
de openbare orde. De minister-president
sprak zijn goede hoop uit over het Bas
kenland en meende dat met een toeken
ning van een grote autonomie de vrede
bewaard kon blijven. Voorts legde hij het
accent op diep ingrijpende hervormingen,
die Spanje op een westerse manier moe
ten socialiseren.
Enkele ministers van het demissionaire
kabinet-Suarez hebben zich erover geër
gerd dat de premier hen niet heeft geraad
pleegd bij de samenstelling van zijn rede
over het regeringsprogramma. Sociaal
democraat Franciso Fernandez Ordonez,
demissionair minister van Financiën en
de man van de fiscale hervormingen, is
niet gehoord over het economische ge
deelte van de rede van Suarez. Welinge
lichte bronnen hebben bevestigd dat pre
mier Suarez hierover het advies heeft
ingewonnen van de christen-democraat
Rafael Calvo Ortega, de demissionaire
minister van Arbeid. Volgens experts be
vestigt deze gang van zaken dat er een
crisis heerst binnen de regeringspartij
UCD, waarbij de christen-democraten
zich willen ontdoen van de sociaal-demo-
cratische vleugel onder leiding van Fran
cisco Fernandez Ordonez.
Verdere oppositie tegen de plannen van
Khomeini is afkomstig van de linkse Mo-
jadeen- en Fejadeen-guerilla troepen en
Iranezen uit de middenklasse die van me
ning zijn dat de Islamitische republiek
niet duidelijk genoeg is omschreven. Een
ontwerpplan voor de Grondwet van de
nieuwe republiek wordt pas na het refe
rendum bekendgemaakt.
Kabinetsformateur Paul vanden Boey-
nants haalde begin deze week de voorpa
gina’s met zijn voorstel in 1982 tot invoe
ring van de 36-urige werkweek over te
gaan. De vakbonden moesten in ruil dan
wel instemmen met een loonstop geduren
de twee, en misschien wel drie jaar. De
werkgeversbijdrage aan het stelsel van
sociale verzekeringen zou in dezelfde peri
ode met 15 procent verminderd worden.
Werkgevers en vakbonden wezen dit sa
menraapsel van uitersten echter direct
van de hand.
weer
Bel-
rdag-
ig bij
Dit
eder-
Daarbij zal het parlement in elk geval een
belangrijke rol moeten spelen. Inmiddels
kan de regering orde op zaken stellen bij
de belastingen, de staatsbegroting, de so
ciale zekerheid en nog veel meer onderde
len van de staatszorgen, die in soms ern
stige moeilijkheden zijn geraakt.
GENÈVE (UPI/DPA/AP). Kerkelijke
leiders uit de Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten hebben gisteren een gezamenlijke
verklaring uitgegeven waarin wordt ge
pleit voor een zo spoedig mogelijke onder
tekening van het Salt-2 verdrag, dat voor
ziet in een beperking van strategische
wapens.
De verklaring komt van de Amerikaan
se Raad van Kerken en van de Russische
orthodoxe kerk en een aantal kleinere
religieuze gemeenschappen in de Sovjet-
Unie. Het is voor de eerste maal dat een
gezamenlijke verklaring door kerken in
Oost en West wordt uitgegeven.
Woordvoerders van de kerken zeiden
dót met het afsluiten van het verdrag de
weg wordt geëffend voor beslissende
stappen ten aanzien van andere bewape-
ningsproblemen. De kerken hebben een
actieplan opgesteld, dat onder meer voor
ziet in een verbod op alle kernwapens en
op de productie en opslag van chemische,
radio-actieve en andere wapens die zijn
gericht op massavernietiging.
Onder het wakend oog van islamitische
leiders brengen Iraniërs hun stem uit in het
referendum dat gisteren en vandaag wordt
gehouden.
De staatsradio meldde een grote op
komst in het hele land. De uitslag van het
referendum zal volgens de staatstelevisie
over vijf dagen bekendgemaakt worden.
Het is niet bekend of de sjah definitief
afscheid heeft genomen van Marokko. De
sjah reisde na zijn vertrek uit Iran eerst
naar Egypte en vervolgens naar Marokko.
Hij werd steeds vergezeld door drie van
zijn vier kinderen en door zijn vrouw.
Aangenomen wordt dat allen met hem
zijn meegekomen naar de Bahama-eilan
den.
Een woordvoerder van het Iraanse mi-
Dissidente leden van ethnische minder
heden in Iran, onder wie de Koerden en
Baloechi, hebben gedreigd het referen
dum te boycotten samen met linkse mili
tante groeperingen die van mening zijn
dat de revolutie nog maar weinig aan een
arbeidersstaat heeft bijgedragen.
rtrekt
n be-
nigde
ar op
lende
n in
De parlementsleden van de oppositie
zullen in de documenten kunnen zien wel
ke projecten reeds zijn gestaakt, welke
projecten alsnog worden stopgezet, en
welke projecten op een nieuwe basis wor
den voortgezet, aldus de minister.
Roelof Botha is belast met de affaire
van de Zuidafrikaanse voorlichtings
dienst, sinds het schandaal over het mis
bruik van overheidsgelden voor propa
gandacampagnes losbarstte. Hij maakte
tevens duidelijk dat Zuid-Afrika zijn pro-
paganda-offensief in herziene vorm zal
voortzetten, „om weerstand te bieden aan
de psychologische campagne tegen Zuid-
Afrika”.
Het Zuidafrikaanse parlement ging gis
teren met algemene stemmen akkoord
met de vorming van een commissie, die de
mogelijke alternatieven voor een nieuwe
Grondwet voor Zuid-Afrika moet bestu
deren. Volgens oppositieleider Colin Eglin
kan dit een eerste stap zijn naar funda
mentele veranderingen in de apartheids
politiek. Hij sprak van een „belangrijke
constitutionele ontwikkeling, die bepa
lend kan zijn voor de overlevingskansen
van Zuid-Afrika.”
De Nationale Partij (de regeringspartij)
diende een al eerder opgestelde blauw
druk voor een nieuwe Grondwet in. De
commissie kan echter ook andere alterna
tieven in studie nemen. De Nationale Par
tij heeft echter zo’n ruime meerderheid in
Naar gisteren in de Tanzaniaanse
hoofdstad Dar es Salaam verluidde, zou
de Oegandese minister van Defensie, ge
neraal-majoor Mondo, zich hebben aange
sloten bij het bevrijdingsfront. Een Libi
sche bommenwerper van het Russische
type Toe-22 heeft donderdag vijf bommen
laten vallen op Mwanza, een Tanzaniaan
se plaats aan de Victoriameer. Daarbij
zou één gewonde zijn gevallen.
Intussen bericht de officiële Oegandese
radiozender, dat de regering-Amin de toe
stand nog steeds „onder controle” heeft.
Het station maakt melding van krachtige
kritiek van de president op het gebrek aan
discipline van bepaalde militaire eenhe
den. Waarnemers twijfelen echter aan de
echtheid van deze boodschap.
De Verenigde Naties zijn begonnen met
de evacuatie van hun medewerkers in
Kampala. De betrokken functionarissen
en hun familieleden trekken naar Kenia.
KOEWEIT (UPI/AP). De staatshoof
den van Noord- en Zuid-Jemen zijn het
eens geworden over een werkprogramma
dat hun landen binnen vier maanden tot
een Jemenitische republiek moet vereni
gen, zo is gisteren in Koeweit bekend
gemaakt.
De mededeling kwam aan het einde van
een tweedaagse topconferentie tussen
president Saleh van Noord-Jemen en pre
sident Ismail van Zuid-Jemen.
In de bekendmaking, die door een
woordvoerder aan verslaggevers werd
voorgelezen, werd gezegd dat de nieuwe
staat „de Jeministische Volksrepubliek”
zal heten. In het plan wordt voorzien in de
instelling van een „souvereiniteitsraad”,
waarvan de beide presidenten lid zouden
moeten worden en van een interimkabinet
dat toezicht moet houden op de vereniging
van beide landen.
Een nationaal referendum zal worden
gehouden ter goedkeuring van de federale
grondwet die bij een mislukte fusiepoging
in 1972 is opgesteld.
President Saleh van Noord-Jemen heeft
gisteren in vraaggesprekken met kranten
gezegd de fusie met Zuid-Jemen stap voor
stap ten uitvoer te willen brengen. „Een
onmiddellijk samengaan tussen de twee
landen is niet mogelijk”, aldus Saleh die
eraan toevoegde dat zijn land vastbeslo
ten is de eenheid tot stand te brengen.
Het ziet er evenwel naar uit dat de
212 leden van de Kamer van Afgevaardig
den, die in december vorig jaar werden
verkozen, hun aandacht grotendeels zul
len moeten besteden aan de regeling van
de talrijke open vragen die verbonden zijn
aan de voorziene staatshervorming, de
federalisering van België, dat drie gewes
ten krijgt, Vlaanderen, Wallonië en
Brussel.
Afgesproken is dat de definitieve
blauwdruk voor de staatshervorming, die
wijzigingen van de Grondwet vereist, voor
het einde van dit jaar gereed moet zijn.
alleen „krachtlijnen” worden aangege
ven, zo hebben de betrokken partijleiders
af gesproken. Definitieve standpunten
over zulke explosieve kwesties als verkor
ting van de werkweek en beperking van
de loonkosten zullen pas na overleg met
werkgevers en vakbonden worden be
paald. In één etmaal bleken afspraken
met meer inhoud niet mogelijk.
(Van onze redactie buitenland)
ROME. De leider van de Italiaanse
communistische partij (PCI), Berlingu
er, heeft vanmorgen opnieuw gepleit
voor herstel van het „historisch compro
mis”. Hij deed dat gisteren in de ope
ningsrede van het vijftiende congres van
zijn partij dat tegelijk werd gehouden
met het parlementsdebat over de rege
ringsverklaring van de christendemo
cratische premier Andreotti.
Berlinguers pleidooi voor het opnieuw
in het leven roepen van het „historisch
compromis” wordt door vele andere po
litici in Italië gezien als een verkiezing-
stoespraak, want hoewel nog gestemd
moest worden over de regeringsverkla
ring en daarmee het aanblijven van het
kabinet-Andreotti was toch al vrijwel
zeker dat de regering het niet zou halen.
Communisten en socialisten hadden al
aangekondigd tegen het kabinet te zul
len stemmen.
KAAPSTAD (Réüter, UPI)’.”De Zuidafrikaanse minister van Buitenland
se Zaken Roelof Botha is bereid de oppositie inzage te verschaffen in de
geheime propagandaprojecten, die ook na de opheffing van het ministerie van
Voorlichting nog worden voortgezet.
BONN (AP) Recruten in het Westduit
se leger worden door hun superieuren
regelmatig mishandeld en vernederd, zo
blijkt uit een rapport van een inspecteur
in de Bundeswehr, Berkhan, over moreel
en discipline binnen de strijdkrachten.
Volgens de inspecteur speelt alcohol in
veel gevallen een grote rol. Bij de publica
tie van het rapport zei hij te vrezen dat een
groot deel van de ernstigste gevallen nog
niet aan het licht is gekomen.
Berkhan kwam met een aantal voor
beelden. Zo werde een soldaat die van
slecht gedrag was beschuldigd, door een
sergeant en een kadet, die onder invloed
waren, aangevallen. Hierna moest hij met
hersenletsel in het ziekenhuis worden op
genomen. In een ander geval gebruikte
een sergeant zijn jonge soldaten als leven
de doelen voor zijn schietoefeningen.
De overtreders werden in alle drie ge
vallen gestraft, maar Berkhan beweerde
dat officieren die onder invloed van alco
hol overtredingen gepleegd hebben door
gaans lichtere straffen krijgen dan onder
officieren die van soorgelijke overtredin
gen worden beschuldigd.
In enkele gebieden met grote ethnische
minderheden is de Iraanse volksstem
ming gisteren door gewapende overvallen
verstoord. türtrrr rr»
Het referendum over de staatkundige
toekomst van Iran verloopt intussen, zoals
werd verwacht, sterk in het voordeel van
een Islamitische republiek.
■- - -
(Van onze redacteur in Spanje, Peter
Hattink)
MADRID. Met een krappe meer
derheid van zeven stemmen heeft
premier Suarez gisteren het vertrou
wen van de Spaanse Tweede Kamer
gekregen om vier jaar lang te
regeren.
BONN. De Westduitse regerings
woordvoerder Bolling heeft de autoritei
ten in de deelstaat Baden-Württemberg
verzocht zo spoedig mogelijk na te gaan of
de „Aktionsgemeinschaft Nationales Eu
ropa” een partij is die in strijd is met de
Grondwet.
Deze Aktionsgemeinschaft, een
overkoepelende organisatie van rechtsra-
dicale groeperingen, heeft de vroegere
concentratiekampbewaakster Hildegard
Lachert (59) uit Stuttgart op haar Europe
se verkiezingslijst geplaatst. Zij staat in
Dusseldorf terecht wegens moord en me
deplichtigheid aan moord op gevangenen
van het vernietigingskamp Hajdanek. Hil
degard Lachert werd in het kamp „Bloe
dige Brigitta” genoemd.
V S
