DOLFIRAMA ZANDVOORT GAAT TIENDE SEIZOEN IN
Wallis de Vries wil niet voor
alle kosten
opdraaien
1
M
In
m|
O
B
■II
V.»
1
h
J
lï
n
■fs
lli
A
0.
Ml
pk
Bf
6
7
ZATERDAG 31
19 7 9
MAART
1
■SM
1
SM
NG
JOOP VERNOOY
tiende seizoen in. De vrolijk kwet
terende zoogdieren trekken jaar
lijks honderdvijftigduizend be
zoekers. Manager Rouppe van
der Voort zegt dat zijn bedrijf
met zo veel publiek zijn bestaans
recht wel bewezen heeft. „Maar
de mensen die hier komen kijken,
hebben geen idee van wat er alle
maal komt kijken om dit circus
draaiende te houden,” voegt hij
er aan toe.
wil daar 30 procent van betalen, maar de provincie
Noord-Holland weigert haar aandeel. De Grote
Kerk is een monument van nationaal belang, dus
moet de staat voor de onkosten opdraaien, zo rede
neert men in het Provinciehuis. Wallis de Vries
speelt met zijn uitspraak de bal terug. Hij wil best
over het rijksaandeel in de kosten praten, maar dan
op basis van de gangbare regeling: ongeveer 50
procent van CRM, 30 procent via het gemeente
fonds van Haarlem en 10 procent van de provincie.
ZANDVOORT. Voor de dol
fijnen van het Dolfirama in Zand-
voort breken weer drukke tijden
aan. Zondag begint het seizoen en
dat betekent elke dag vier keer
optreden. Het Dolfirarpa gaat het
BW.
ft
Z®z
(Van onze Haagse redacteur Theo Klein)
DEN HAAG. Staatssecretaris Wallis de Vries
zegt het zeer beslist: „Wij kennen bij de Monumen
tenzorg helemaal niet zoiets als een nationaal monu
ment, waarvoor het rijk alleen alle restauratiekos
ten zou moeten betalen. Dat heeft men zelf uitge
vonden”. De bewindsman praat over de restauratie
van de Haarlemse St. Bavo, waaraan voor ruim 25
miljoen vertimmerd moet worden om te voorkomen
dat hij nog verder vervalt. De gemeente Haarlem
R I
- - 1
k-z k?
V T
An
lur
eer
;er-
.30
1.00
is geen
De Bavo
Wallis de Vries
nationaal monument
eer
I
ur.
dat de in gevangenschap levende
De dolfijnen
Zelf ook van
n en
kunt
an of
lag
let
als
en,
lur
lag
>or
Hoofdtrainer Slootmaker heeft met zijn
drie assistenten de afgelopen maanden
keihard gewerkt aan het nieuwe program
ma. „Elke dag trainen,” zegt hij. „Je mag
geen dag overslaan. Zelfs op mijn trouw
dag heb ik aan de rand van het bassin
gestaan. Tot vervelends toe moet je de
kunstjes laten herhalen. Op 1 april moe
ten de dolfijnen in topvorm zijn.”
Het Dolfirama, een onderdeel van het
Bouwesconcern, trekt zomers de meeste
bezoekers. Acht personeelsleden zijn de
hele dag in touw om alles op rolletjes te
laten verlopen. „De grote publieke belang
stelling is voor de werkers achter de
schermen een grote voldoening,” vertelt
manager Rouppe van der Voort. „We heb
ben altijd een dankbaar publiek.”
x
In zijn kleine kantoortje schuin boven
het bassin vertelt manager Rouppe van
der Voort over zijn bedrijfsproblemen.
Een zomer met slecht weer kan het hele
seizoen bederven. De aanschaf van nieu
we dieren is onlangs veel kostbaarder en
moeilijker geworden. De handel in dolfij
nen werd beperkt, nadat door malafide
dierenverkopers woekerwinsten werden
gemaakt en veel van de dieren vroegtijdig
het leven lieten. De aankoop van nieuwe
Wallis de Vries regeert met ijzeren hand
over de subsidiepot voor de monumenten
restauratie. Elk dubbeltje moet worden
omgekeerd, want zoals gewoonlijk is er
veel te weinig geld beschikbaar om aap
alle wensen te kunnen voldoen. De staats
secretaris beschikt dit jaar over ruim 100
miljoen gulden. Daarvan moet hij alles
betalen. Bijdragen aan restauratie van
kerken, verbetering van monumentale
woonhuizen, waardevolle buitenverblij
ven enzovoorts. Momenteel liggen er nog
De training van de, door hun vriendelij
ke gezichtsuitdrukking en nieuwsgierige
aard sympathieke dieren, is een zaak
waarbij een oneindig geduld een eerste
vereiste is. Ze zijn volgens trainer Sloot
maker binnen anderhalve maand te dres
seren, maar het aanleren van kunstjes is
een kwestie van dag in dag uit urenlang
oefenen. De beloning voor het goed uit
voeren van een oefening is een visje. De
dieren eten ongeveer twaalf kilo vis per
dag, waarvan het leeuwedeel wordt veror
berd tijdens de trainingen en voorstellin
gen. Discipline wordt hen door de trainers
bijgebracht door het demonstratief weg
lopen met de emmer met vis. „En dat doet
ze pijn hoor,” zegt Slootmaker, die al zijn
hele leven van Senegal tot in Florida als
dolfijnenvanger en -trainer heeft gewerkt.
Met het opsluiten van dolfijnen en het
aanleren van kunstjes heeft hij als dieren
vriend geen moeite. „Het wordt anders als
je proeven met deze dieren gaat doen.
Maar zoals hier in een bassin en met alle
verzorging die ze nodig hebben is het niet
erg. Sterker nog, die dolfijnen genieten er
zelf ook van.” Volgens Slootmaker is het
De monumentenrestauratie is de afgelo
pen jaren op het paard geholpen door
extra-bijdragen uit de werkgelegenheids-
pot In het herstellen van oude gebouwen
gaat veel arbeidstijd zitten. Tachtig pro
cent van het te besteden bedrag gaat op
De in een dolfinarium levende dieren
zouden het volgens Slootmaker in volle
zee nog geen week uithouden. „Ze zijn het
eten van levend voedsel zo ontwend dat zij
van honger zouden omkomen,” zegt de
trainer van het Dolfirama, om zijn bewe
ringen over de grote snelheid van gewen
ning kracht bij te zetten. Deze dieren zijn
in de met kunstmatig zout water aange
maakte bassins zodanig verwend dat zij
slechts de meest gekke toeren uithalen als
er een visje te verdienen valt. Is zo'n
dolfijn verzadigd dan gaat men met de
volgende aan het werk, omdat een volda
ne dolfijn het vertikt om voor niets te
werken.
Ook werden er zendertjes in hun
hersenen gebouwd om hun intelligentie te
meten. Gewoonweg schandalige prak
tijken.”
Wallis de Vries is er van overtuigd dat er
in Nederland grote belangstelling is voor
wormziekte”. Als deze, in vrijheid gebo
ren, dieren het niet naar de zin zouden
hebben dan worden ze futloos en gaan
zelfs dood,” maar in een Dolfirama kun
nen ze wel 35 jaar oud worden. Slootma
ker praat met afschuw over de wantoe
standen die hij in zijn loopbaan als dolfij-
nendresseur heeft meegemaakt. „Het ge
beurde dat men ze met een touw met de
staarten aan elkaar vastbond om te kijken
welke richting ze dan uit zouden zwem
men.
Onder de bassins is een enorme machi
nekamer die zorgt voor een gezond leefkli
maat voor de dolfijnen en zeeleeuwen.
Niet alleen omdat dat de vakmensen na
hun opleiding werk garandeert, maar ook
omdat we op die manier de in de praktijk
opgedane kennis kunnen behouden. Wan
neer er na het gereedkomen van de res
tauratie van de kerk in Naarden niet aan
een nieuw soortgelijk project kan worden
kinderen” ziek is desnoods slapen. „Ieder
een die hier werkt is helemaal gek van de
dieren,” zegt mevrouw Van Tilburg. „Dat
moet ook wel,” vult Rouppe van der Voort
If- aan, „want anders konden we de tent
beter sluiten.”
Om de kosten op .langere tijd wat te
temperen zou de staatssecretaris willen
overgaan tot het verlenen van onder-
houdssubsidies. Eigenaars van monumen
tale kerken zouden voor zo’n bijdrage in
aanmerking kunnen komen, wanneer hun
gebouw nog als godshuis in gebruik is. Die
investering kan het Rijk op langere ter
mijn terugverdienen, zo redeneert Wallis
de Vries, omdat een goed onderhouden
monument niet ten koste van kapitalen
helemaal gerestaureerd hoeft te worden.
Maar tegenover die verplichting zou wel
moeten staan dat de overheid mee moet
betalen. Over de gevolgen daarvan heeft
de staatssecretaris een advies van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg ge
vraagd. Door van de eigenaars onderhoud
te vragen, wil men voorkomen dat panden
die op de Monumentenlijst staan, moed
willig worden verwaarloosd omdat men
meer brood in nieuwbouw op die plek ziet.
begonnen, dan gaat de in acht jaar opge
dane kennis weer verloren. En dat moeten
we voorkomen. Wanneer er continu ge
werkt wordt drukt dat bovendien de
prijs”, aldus Wallis de Vries.
Hij denkt eveneens aan een onderhouds
regeling voor eigenaars van kleine monu
menten (woonhuizen).
iag
'ff.
:of-
rk-
00-
00-
.15
the
en
nie
Vierentwintig uur per dag stuwen de pom
pen de anderhalfmiljoen liter water door
de filters van de zuiveringsinstallatie. Dag
en nacht moet er iemand aanwezig zijn,
die op de tientallen metertjes van de in
stallatie en de gezondheid van de dolfij
nen let. „Het is echt een continu-bedrijf,”
zegt Rouppe van der Voort. De persoon
die vrijwel ieder uur van de dag in het
Dolfirama te vinden is, is de 62-jarige
mevrouw Van Tilburg uit Heemstede. Zij
itie
lal-
'.00
.15
?ep
lar
S
t/ih
id.
iag
lag
lur.
30-
ur,
er-
iag
’.00
30-
za-
.00-
en
menten van regionale betekenis ook altijd
nog gaat om projecten van landelijk be
lang. De provincie zou dan alleen kunnen
beslissen over behoud van regionale mo
numenten. Maar dat kan ze in feite nu ook
al”.
WW
zelfs zo
dolfijnen de in vrijheid levenden ruim
schoots overleven. „In zee komen ze vrij
snel om door kwikvergiftiging en de long-
3000 niet gehonoreerde subsidieaanvra
gen bij CRM. Dat stuwmeer wordt aan de
ene kant ontlast omdat de staatssecretaris
dit jaar weer zijn 100 miljoen kan spende
ren, maar aan de andere kant blijft de
stapel even groot door de nieuwe verzoe
ken. Wallis de Vries: „Zou ik dat stuw
meer leeg willen maken, dan heb ik daar
vijf jaar achtereen 200 miljoen gulden per
jaar voor nodig. Voorlopig ben ik echter al
gelukkig dat de aanvragen zich niet ver
der ophopen”.
dergelijke vakken. Dat zal volgens hem
nog duidelijker blijken wanneer de men
sen in gaan zien dat er toekomst in die
sector zit. Nu inmiddels iedereen er van
overtuigd is dat de werkloosheid geen
tijdelijk probleem is, worden de werkloos-
heidsgelden minder in tijdelijke, maar
meer in blijvende projecten gestopt. Ge
richte opleidingen vormen daar een on
derdeel van. „Ons beleid is erop gericht
tot een constante bouwstroom te komen.
aan arbeidsloon. Wanneer de 3000 aanvra
gen die momenteel nog op het ministerie
liggen, zouden kunnen worden uitge
voerd, dan betekent dat een bouwstroom
van 2 miljard gulden, oftewel jaren werk
voor ettelijke duizenden bouwvakkers.
Dat moeten dan wel specialisten zijn. En
daar is een groot gebrek aan. Die achter
stand probeert men weg te werken door
mensen speciaal voor de restauratie op te
leiden. Bouwvakkers via de Stichting
Vakopleiding Bouwbedrijf en andere vak
mensen (houtbewerkers enz.) op het res-
tauratie-atelier Uilenburg en de opleiding
o.a. voor textiel (voor de interieurs) in
Amsterdam.
Wallis de Vries: „Mijn weigering om bij
te dragen hoeft helemaal niet tot gevolg te
hebben dat een monument waaraan regio
naal grote waarde wordt gehecht wordt
gesloten. Ik heb geen enkele aanleiding de
gemeente, de provincie of het waterschap
te verbieden zelf bij te dragen aan de
exploitatie - dat is iets anders dan restau
ratie - van het stoomgemaal, wanneer zij
dat willen. Ze moeten dat binnen hun
eigen mogelijkheden afwegen. In dit ver
band kent het Rijk geen exploitatiever
goedingen”.
In de praktijk is die speelruimte van
provincie en gemeente echter zeer be
perkt. Om niet op hoge kosten gejaagd te
worden stellen ze hun bijdragen afhanke
lijk van de rijkssteun. Komt die niet, dan
gaat het hele feest niet door. Een oplos
sing zou kunnen zijn de lagere overheden
zelf te laten beslissen over het plaatsen
van de monumenten op de Monumenten
lijst die men in de eigen provincie wil
behouden. In Noord-Holland speelt de
monumentenzorg een grote rol, omdat
daar niet minder dan 30 procent van het
totale aantal Nederlandse monumenten
staat.
In de Monumentenwet worden de be
voegdheden op dit terrein echter vrijwel
allemaal bij het Rijk gelegd. Wallis de
Vries: „Bij het decentralisatiebeleid (het
overdragen van taken en bevoegdheden
aan provincies en gemeenten, red.) gaan
we niet aan de monumentenzorg voorbij.
Het grote probleem is echter dat je nooit
de volledige zeggenschap aan de provin
cies kan laten, omdat het naast de monu-
I
«Sri
leidde vroeger een peuterzaai aan ae
Heemsteedse Dreef maar deed de zaak
aan de kant toen zij „ontdekt” werd door
de directie van het Dolfirama. Ze bezocht
in twee jaar tijd meer dan tweeduizend
maal het Dolfirama. Men haalde haar
over om bij het dolfinarium te komen
werken en blijft, wanneer een van „haar
Verder wil hij over deze zaak niet pra
ten en wacht af hoe de afdeling recht
spraak van de Raad van State oordeelt
over een beroep dat het kerkbestuur tegen
de beslissing van de provincie heeft inge
steld. Het is niet de eerste en naar alle
waarschijnlijkheid ook niet de laatste
keer dat de meningen van Noord-Holland
en Den Haag botsen wanneer het over de
besteding van financiën voor de monu
mentenrestauratie gaat. Onlangs werd
dat nog eens duidelijk toen Wallis de Vries
een verzoek om een rijksbijdrage voor de
exploitatie van het stoomgemaal Halfweg
weigerde. De provincie behoorde in dat
geval wel tot de subsidiegevers, maar de
negatieve beslissing van de staatssecreta
ris betekende vrijwel zeker de doodklap
voor de reddingsplannen voor het gemaal.
Wallis de Vries heeft zijn monumenten
winkel tot nu toe buiten de invloed van
Bestek ’81 kunnen houden. In samenwer
king met het ministerie van Volkshuisves
ting is hij er zelfs in geslaagd dit jaar de
steun voor de vernieuwing van 1000 mo
numentale woningen in stadsvernieu
wingsgebieden of beschermde stadsge
zichten rond te krijgen, aanmerkelijk
meer dan vorig jaar. De staatssecretaris
bestrijd de wijd verbreide opvatting dat
die leuke gerestaureerde pandjes voorna
melijk aan de beter betaalden toe zouden
vallen. Zij kunnen tenslotte de hoge huren
of de gepeperde aankoopsommen betalen.
dolfijnen wordt alleen nog bij wijze van
uitzondering toegestaan.
Gelet wordt dan op de kwaliteit van het
water, het soort zuiveringsinstallatie en
het sterftecijfer van het betreffende dolfi
narium in de voorafgaande jaren. Wat dat
betreft komt Zapdvoort er goed van af.
Het Dolfirama heeft van het ministerie
van CRM en het Marine Mammals Institu
te in Florida, waar alle in gevangenschap
levende dolfijnen geregistreerd staan,
toestemming gekregen om nog twee dol
fijnen te kopen. Het Dolfirama startte tien
jaar geleden met zeven dolfijnen en in de
loop van die tijd zijn daar twee van gestor
ven. Hoewel men dat aantal op elk ge
wenst ogenblik weer mag aanvullen zal
het Zandvoortse Dolfirama daar toch nog
even mee wachten. „De aankoopprijs van
een handgevoferde en geacclimatiseerde
dolfijn ligt op ongeveer anderhalve ton,”
aldus Rouppe van der Voort. Bovendien,
we hebben vijf goede en geroutineerde
dolfijnen waar we erg blij mee zijn.”
genieten er
:s
-
Wallis de Vries: „Het is natuurlijk moei
lijk om in alle gevallen de huren ook voor
de lagere inkomensklassen betaalbaar te
maken. Maar het lukt vaak wel, wanneer
men goed van de bestaande subsidierege
ling gebruik maakt. Hoeveel mensen met
een laag inkomen wonen er momenteel al
niet op de gerestaureerde hofjes en huizen
in de grote steden? Ons beleid is er in
ieder geval op gericht om bewoning door
de oorspronkelijke bewoners mogelijk te
maken. Momenteel laat ik nagaan hoe we
via een speciaal beding, en ik noem het
woord antispeculatie uitdrukkelijk niet,
kunnen bereiken dat bij monumenten die
met veel gemeenschapsgeld zijn opge
knapt en bij verkoop een vermogenswinst
opleveren, een deel van de vermogensver-
meerdering wordt terugbetaald aan de
overheid. Met dat geld kunnen dan weer
andere monumenten gerestaureerd
worden”.
„Bavo
zMS
1 Wx -
