Kunsterfenis
Roland Holst
openbaar
voor
en beweging geslaagd
Kees Okx na jaren weer terug met tentoonstelling bij
SBK
Zes rockbands
presenteren
zich in DAC
Spelers Noorder
Compagnie in
ongelijk gesteld
Verstrengeling muziek
t Moskou billijkt
Wagner weer
Enorme belangstelling
Kijken naar monumenten
De natuur als plattegrond verklaard
^t^junieboek
topfl(Ö)
Zandvoortse expositie laat Rob Clous met kleuretsen in nieuwe fase zien
Evert van Hemert
Improvisatie belangrijk element bij Mezzing
IP
"Hl
Drukhuis
ZATERDAG
7
A P R I I
KUNST
19 7 9
r
y'
an
n-
OME
L*
8
E-
le
m
S-
rs
g
se
in
r-
st
4 v
ZANDVOORT. Zonder zich
te storen aan welke modieuze
trand dan ook, heeft de Haarlem
se graficus Rob Clous in de afge
lopen jaren zijn eigen weg pogen
•te zoeken. Hij is daarbij uitgeko-
-men op een hoogst eigen hand-
schrift, een stijl die getekend
wordt door originaliteit en zeg-
gingskracht. Een overzicht van
wat hij in die afgelopen jaren
heeft gemaakt, wordt geboden
door de Openbare Bibliotheek
aan de Prinsesseweg in Zand-
voort.
De kracht
van het weglaten
ROB CLOUS Stonehenge, hteurtets uit de serie ..Engeland (1977)
HEMERT
ikt
w.)
I
ideeën te betrekken.
5
juda
(ADVERTENTIE)
f 19.50
alijk
f 39,50
(Van onze kunstredactie)
)P
f 19,90
f 53,50
f 35,90
89.50
KEES OKX Strange Fruit, olieverf (1978)
f85,—
f 17,50
=JFF.
ƒ6 90
ƒ98.—
f 126,—
(verkrijgbaar in elke boekhandel)
i.
Landmeting.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Het fotovouwbladenboek „Kijken naar monumenten in Nederland”,
waarvan het eerste exemplaar deze week aan prins Claus werd uitgereikt, lijkt een
bestseller te worden. De afdeling voorlichting van de Rijksdienst voor de Monumen
tenzorg in Zeist verwerkt dagelijks 60 tot 80 telefoontjes van mensen die het boek, dat
144 pagina’s en 320 foto's en tekeningen telt, willen hebben. Nu al wordt gesproken
over een herdruk, terwijl de eerste oplage maar liefst 70.000 exemplaren bedraagt.
ng
ide
In volgorde van opkomst zijn vanavond
in het jongerencetrum aan de Ripperda-
straat te horen: De Jan van de Grond-
groep uit Amsterdam, Expresso en Egoes
uit Haarlem, Specie uit Heemstede, Daw
son uit Hoorn en Haw Mercy uit Haarlem.
De groep die dit •evenement, dat om 20
uur aanvangt en toi circa 01 uur zal duren,
op zijn naam schrijft, wordt beloond met
een prijs, die bestaat uit het op kosten van
het jongerencentrum laten vervaardigen
van een demoband (studio-opname). Het
publiek kan in DAC zijn eigen voorkeur
ook kenbaar maken De bij de toehoor
ders meest geliefde formatie gaat strijken
met een contract voor een avondvullend
optreden in het Haarlemse jongerencen
trum
grote kaders, maar permitteert zich nog
wel de vrijheid om buiten de rand van de
eigenlijke voorstelling te gaan. Het toneel
matige effekt dat, vroeger typerend voor
zijn werk was. lijkt nu geheel te ontbre
ken. De kracht van Clous' werk schuilt
niet langer in wat hij te vertellen heeft,
maar in wat hij durft weg te laten. In
zeggingskracht heeft dit werk zeker ge
wonnen, qua originaliteit is Clous op een
ander spoor gaan rijden. Nu hij zich geen
geïmproviseerd zitten er te veel herhalin
gen in om echt leuk te worden
Zijn meest interessante idee is het om
dertien houten orgelpijpen, die op het
toneel staan verspreid, te behangen met
stroken w.c. papier, zodat het losse eind
voor het orgelgat hangt. Als de pijp dan
aangeblazen wordt, gaat het papier mee
trillen in een golfbeweging. Hij deed dit
donderdag voor het eerst en Harry de Wit
speelde daar (op het orgel) mooi op in.
Als vierde lid van de groep laat Ina
Draayer haar fraaie stemgeluid op allerlei
toonhoogtes piepen, zoemen en kraaien,
wat een fraaie aanvulling oplevert bij het
klankdécor.
Mezzing bestaat sinds 1976 en stelt zich
tot doel, op basis van improvisatie een
verstrengeling te creëren van muziek en
beweging, zodat beide media evenzeer tot
hun recht komen. In hun eerste projecten
gebruikten ze messing ballen en platen
waaraan de naam van de groep ontleend
is.
Ze treden op bij allerlei projecten, voor
al in de buurt van Groningen. Hun optre
den duurt deze keer een uur en weet in het
begin maar net de aandacht vast te hou
den, tegen het eind wordt dat beter. In het
algemeen ontstaat de beoogde verstrenge
ling van muziek en beweging wel.
CONRAD VAN DE WEETERING.
problemen meer stelt qua uitbeelding van
het inhoudelijke gegeven, moet hij zich
wel een duidelijk vormprobleem gaazn
stellen. Hij doet dat onder meer door met
afwijkende formaten te gaan werken #-n
weet precies die afmetingen te kiezen fclie
een eigen visie op het gegeven bewerkstel
ligen
Bij dit alles is Clous trouw geblevejn aan
zijn fantastische kleurgebruik. Dej kleu
ren liggen bij Clous altijd net even naast
de werkelijkheid, alsof ze deze overtrek
ken. Kijken naar de voorstellingen van
Clous is bij voorbaat een rode bril opzet
ten, hij dwingt je tot een zeer subjectieve
opstelling. Het is vooral door dit kleurge
bruik dat Clous' werk tot een steliingna-
me dwingt: het is misschien niet mooi in
esthetische zin. maar wel aanvaardbaar
als ondersteuning van een symbolistische
bedoeling.
(Tot 5 mei. geopend tijdens de normale
uitleenuren van de bibliotheek).
de-
g
ïMRL
s- EVERT
aquarel
Voor
tapijtreiniging,
vaste vloerbedekking
losse kleden bankstellen.
Ook levering
nieuwe vloerbedekking
en gordijnstoffen.
Zijlweg 286, Haar’/em
Tel.: 023-313239
ise).
en
;nt;
n.
Het meeste werk dateert van vorig jaar,
enkele tekeningen van dit jaar zijn daar
nog aan toegevoegd. Alles dus van zeer
recente datum, zodat je een goed
overzicht kunt krijgen van datgene wat
Okx nu bezighoudt. Wie hem van vroeger
kent, merkt de aanzienlijke verschillen.
Minder geldt dat voor de vorm, al is zijn
handschrift nerveuzer geworden. Het vel
schil is vooral zichtbaar in de wijze waar-
Ruim dertig olieverven en pentekenin
gen exposeert Kees Okx, een groot aantal
dat nog eens extra opvalt door het forse
formaat. De bovenzaal van de SBK kan
dat eigenlijk niet aan. De schilderijen vra
gen gewoon om meer plaats. Okx, die
beschouwd kan worden als vertegenwoor
diger van een bijzonder extravert soort
abstract-expressionisme, toont een duide
lijke voorkeur voor een monumentale op
lossing van het vormprobleem, hetgeen
zich op deze relatief kleine oppervlakte
slecht in ogenschouw laat nemen.
abstracte en de nog net herkenbare vorm.
Hij schuwt een enkel naturalistisch ele
ment beslist niet, maar de wijze waarop
hij de uitgekozen objecten gaat vervor
men, grenst elke keer dicht aan het niet
meer herkenbare. Landschappen, een en
kel stilleven en vooral flora-voorstellingen
zijn de meest voorkomende thema a die
als uitgangspunt hebben gediend Een en
kel schilderij laat zich als een fantastisch
stadsgezicht lezen, waarbij aan de ver
beelding van de kijker veel wórdt overge
laten.
De schilderijen van Okx lijken op plat
tegronden waarop de natuur in kaart is
gebracht, compleet met de suggestie waar
alles moet staan. Het is in dit verband
typerend dat Okx buiten, dus in de vrije
op de kleuren worden aangewend. Okx
had tot voor kort een nogal flets palet,
maar het recente oeuvre heeft bijzonder
sprekende kleuren. Dat het geheel nog
niet schreeuwerig wordt zoals vaak te
zien is bij deze abstract-expressionisten
ligt aan het feit dat Okx voor de groep
beschouwelijke kleuren kiest. Donker
blauw, donkerrood,bruin en groen heb
ben daarbij zijn voorkeur. Een of twee
hoofdkleuren dienen als decor voor het
onderwerp dat als het ware wordt ingete
kend. Het is een manier van werken die
door veel Cobra-schilders wordt toege
past, een stijl die voor Okx trouwens niet
vreemd is.
Okx heeft in zijn werk altijd een sterke
spanning weten te scheppen tussen de
..Kijken naar monumenten” kan gerust
een uniek werkstuk worden genoemd,
omdat voor de eerste maal over stads- en
dorpsgezichten, kerken, kastelen, buiten
plaatsen, boerderijen, molens en woon
huizen geschreven wordt in een voor
iedereen bevattelijke opzet. Daardoor is
het niet alleen geschikt voor toeristische
doeleinden (handleiding voor publiek dat
op een vrije dag een „monumentaal" toch
tje wil ondernemen), maar ook voor leer
lingen van scholen en studenten aan aca
demies, die er ruimschoots voldoende ma
teriaal voor scripties uit kunnen putten.
Tom Smaal, hoofd van de voorlichting
van monumentenzorg, is de samensteller
en eindredacteur van het boek, waaraan
verschillende specialisten van de rijks
dienst hebben meegewerkt Toen bleek dat
de laatste vijf jaar de belangstelling voor
monumenten enorm toenam, werd beslo
ten een fotovouwblad te ontwerpen. Het
werden er in totaal zes, die elk een speci-
De man die de meeste ideeën aandraagt
is de mimespeler Wiete ter Haar. Zijn
eerste vondst deze keer is Kim van Doorn
tien minuten lang in een schuchtere omar-
ming gevat houden met haar hoofd op zijn
schouder. Het paar ziet er dan uit als de
minnaars van Peynet. Wiete draagt dan
ook een smoking en heeft een dichterlijke,
wilde haardoos. Zijn tweede vondst is het
voorlezen van een boekje over de foxtrot
en de beschreven passen proberen uit te
voeren. Het is een leuk idee en zou schitte
rend uitgewerkt kunnen worden maar zo
AMSTERDAM. Als een aantal mensen aan het improviseren slaat, zoals de groep
Mezzing uit Groningen dat donderdagavond in. het Shaffy Theater deed en vanavond
weer doet, is het risico erg groot, dat de zaak maar erg moeizaam op gang komt. Het
spel komt over als een traag, tastend zoeken naar mogelijkheden om anderen in je
5. Jelte Rep
ENGLANDSPIEL
Van Holkema Warendorf
Ook in de landschappen die bij Clous
immer onderdeel van zijn kleuretsen zijn,
- is een voorkeur voor het grote effekt ont
staan Hij werkt nu meer en meer met
6 ENCYCLOPEDIE VOOR
IEDEREEN (ééndelig)
De Haan
MOSKOU (Reut'zrk De muziek van
de Duitse componist Richard Wagner die
in de Sovjet-ünie uit de gunst was sinds
de Duitsers in 1941 het land binnenvie
len, schijnt in Moskou weer in de gratie te
zijn.
aal facet behandelen. De reactie was zeer
groot: er werden meer dan 350.000 exem
plaren verstuurd. De merendeels particu
liere aanvragen kwamen uit binnen- èn
buitenland. Aan de behoefte van onder
wijsinstellingen en toeristische organisa
ties, die hele partijen tegelijk bestelden,
kon de rijksdienst onmogelijk tegemoet
komen.
1. Gait Berk
ZWERVEN DOOR ONS
BOMENLAND
Romen
HAARLEM. Het Haarlemse jonge
rencentrum DAC presenteert vanavond
de tweede editie van een presentatie van
amateur-rockgroepen, die vorig jaar in
'bicüe kring aandacht trok en aansloeg.
Na een voorselectie werd een zestal for
maties waardig gevonden mee te doen
aan de talentenkamp. Elk van de bands
krijgt een half uur de tijd om zijn kwali
teiten onder de aandacht van een deskun-
'dige jury te brengen.
7. I. E. S. Edwards
TOETANCHAMON ZIJN GRAF
EN ZIJN SCHATTEN
Fibula van Dishoeck
LEEUWARDEN (ANP). De president
van de rechtbank te Leeuwarden heeft
vrijdagmiddag de 34 spelers van de
Noorder Compagnie in het ongelijk ge
steld in het kort geding dat zij hadden
aangespannen tegen de bestuursleden
van het gezelschap. Volgens de president
moeten de spelers hun bescherming zoe
ken in het arbeidsrecht en niet in een
wetsartikel over het stichtingsbeheer.
2. James A. Michener
CENTENNIAL
Van Holkema Warendorf
3. Herman van Veen
DE WONDERLIJKE AVONTUREN
VAN HERMAN VAN VEEN
De Goolse Uitgeverij
4. Rien Poortvliet/Wil Huygen
LEVEN EN WERKEN
VAN DE KABOUTER
Van Holkema Warendorf
10. Tony van Verre
BOMANS WAS DE NAAM
(Boek met 4 LP's)
De Goolse Uitgeverij
TOP-TIP VOOR APRIL
Douglas Philips-Birt (e.a.)
GROOT VAARBOEK
De Boer Maritiem
De centrale figuur is Harry de Wit, die
piano, orgel, bassaxofoon en slagwerk
speelt. Vaak gebeurt dat op basis van
minimal music, het veelvuldig herhalen
van korte motiefjes. Dat is een nogal sim
pele manier van improviseren maar leidt
onder zijn handen toch tot een redelijk
resultaat, vooral omdat hij alles uiterst
koel en doorzichtig houdt.
Ook de danseres Kim van der Boon
grijpt vaak naar een steeds herhalen van
minimale bewegingen, waardoor er een
enkele keer zelfs enige vaart in het geheel
ontstaat. Haar optreden werkt nogal
robotachtig en als één van de andere
spelers haar probeert te stoppen lijkt ze
daar niets van te merken en blijft ze
maniakaal haar eenmaal ingezette bewe
gingen voortzetten.
Rob Clous heeft in zijn bladen altijd
veel te vertellen gehad. Was het niet in
literaire zin, dan deed zich dat wel op het
technische vlak voor. Elke vondst werd
letterlijk in beeld gebracht, op een duide
lijke manier die te weinig te raden
overliet. Langzamerhand is er meer rust
in het werk gekomen, met een zekere hang
naar een monumentaal maken van de
vorm. Vergelijk het werk uit de jaren '75
en '76 met wat hij onlangs na een
Engelandreis maakte. Toen zeer drukke
tekeningen met tientallen, bijna honder
den figuurtjes die allemaal wat te vertel
len hebben. In de Engelandserie worden
drie of vier etsbladen tezamen gebracht
voor een voorstelling waarop nog maar
een enkele figuur staat.
Een overzicht, dat niet had misstaan in
de Vishal in Haarlem bijvoorbeeld, waar
het nog steeds moet worden betreurd dat
de geringe voorkeur voor kunstenaars uit
eigen omgeving ook een graficus als
Clous treft. Wat dat betreft hebben SBK,
Gebouw Noord-Holland of dus nu een
j bibliotheek het belang van Clous' kunnen
beter ingezien.
AMSTERDAM (ANP). In het Rijks-
museum in Amsterdam wordt van 13 april
tot en met 24 juni een tentoonstelling
gehouden van de ateliernalatenschap van
de kunstenaar prof. R. N. Roland Holst.
De staat der Nederlanden kwam op 31
december 1338 bij legaat in het bezit van
deze nalatenschap, maar bepaald werd
dat deze veertig jaar lang gesloten moest
blijven. Eind vorig jaar eindigde die perio
de en nam het Rijksmuseum het initiatief
deze kunstnalatenschap openbaar te
maken.
Het legaat bevat het bijna volledige gra
fische oevre van Roland Holst, een grote
gröep tekeningen, enkele schilderijen en
cartons en ontwerpen voor muurdecora-
ties en glasramen. De tentoonstelling
heeft niet tot doel een all-round overzicht
te geven van het kunstenaarschap van
Roland Holst, maar door de omvang en
inhoud van het legaat wordt dit doel wel
benaderd. De tentoonstelling wordt ge
houden in het Rijksprentenkabinet van
het Rijksmuseum.
De grote belangstelling leidde tenslotte
tot het besluit de vouwbladen, waaraan
een zevende vouwblad over stations,
vuurtorens, watertorens en stoomgema
len werd toegevoegd, in boekvorm te gie
ten. Het is in de boekhandel verkrijgbaar
voor 19,50 gulden. De ANWB, de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmonumenten,
de Nationale Contactcommissie Monu
mentenbescherming, de NCRV en de
Spoorwegen hebben aan de publikatie
meegewerkt.
Viktor Girsjfin. een lid van het commu
nistische „PoBtburo", woonde donderdag
avond in het, Bolsjoi-theater een voorstel
ling van een nieuwe produktie van Wag
ners opera „das Rheingold" bij. De 64-
jarige politicus en zijn vrouw zaten in een
loge nabiji het toneel. Zij applaudisseer
den aan bet slot van de avond.
Een regeringsfunctionaris noemde het
besluit om Wagner op het repertoire te
nemen, den „zeer moedige stap”.
De spelers van de Noorder Compagnie
spanden vorige week een kort geding aan
tegen het bestuur van de stichting in ver
band met hun ontslag op staande voet,
eind 1978. Primair eisten ze aftreden van
de bestuursleden en subsidiair het intrek
ken van de aanvraag tot collectief ontslag.
Volgens de president van de rechtbank,
mr. W. van den Berg, heeft het bestuur
van de Noorder Compagnie zich niet
schuldig gemaakt aan wanbeheer. Schor
sing van de bestuursleden op grond van
wanbeheer is dan ook, aldus de uitspraak,
niet mogelijk. Verder is de president van
mening dat het arbeidsrecht de ontslagen
spelers voldoende bescherming biedt. Hij
achtte zich niet gerechtigd de normale
procedure na ontslag - via de directeur
van het arbeidsbureau of via de kanton
rechter - in dit kort geding te doorkruisen.
Aanleiding tot het kort geding was het
conflict tussen de spelers en het bestuur
over het niet verlengen van het contract'
met de artistiek leider Zdenek Kraus. Vol
gens de president van de Leeuwarder
rechtbank was dat een wettig besluit van
het bestuur van de Noordercompagnie.
Hij vond dat er voldoende inspraak van
spelers is geweest naar aanleiding van het
niet-verlengen van het contract.
Het verzoek van het bestuur aan de
spelers zich bereid te verklaren het
beleidsplan uit te voeren,en zich loyaal op
te stellen tegenover een nieuw artistiek
leider, vond mr. Van den Berg geen aan
tasting van de artistieke vrijheid van de
spelers. Mr. van den Berg wees nog op een
artikel in de CAO dat voorziet in arbitrage
8. Marie Koenen
HET HOFKE
Agaton
9. Dick Laan
PINKELTJE SERIE, per deel
Van Holkema Warendorf
F' v
VAN
natuur, tekent en zich direct laat beïnvloe
den door wat hij waarneemt.
De afgelopen jaarwisseling bracht het
Drukhuis in Haarlem op de idee om een
aantal kunstenaars en fotografen te laten
meewerken aan een kalender. Omdat het
nieuwe jaar al was begonnen, werd beslo
ten om de nieuwe kalender op 1 mei te
laten beginnen, met een looptijd tot 1 mei
1980. Een zekere rol speelde het feit mee
dat de kalender dan kon beginnen op de
Dag van de Arbeid, vanuit de maatschap-
pij-kritische visie van het Drukhuis een
logische visie. In de kelder van de SBK is
deze maand een kleine tentoonstelling aan
de totstandkoming van de kalender en de
doelstellingen van het Drukhuis gewijd.
Het Drukhuis, dat door middel van deze
kalender meer ruchtbaarheid wil geven
aan zijn activiteiten, biedt faciliteiten en
begeleiding voor niet-commerciële orga
nisaties die drukwerk voor verspreiding
moeten maken. Er wordt apparatuur be
schikbaar gesteld en tevens technische
bijstand als er op het gebied van drukken
de nodige kennis ontbreekt. Actiegroe
pen, wijkcentra en ideologische clubs die
het maatschappelijke uitgangspunt van
het Drukhuis onderschrijven, zijn wel
kom om hun krant of folder, brochure o|
pamflet bij de organisatie in elkaar te
zetten.
De kalender, die twaalf pagina’s en een
voorpagina bevat, is in meer kleuren en in
offset gedrukt in een oplaag van 2000
exemplaren. De kwaliteit is nogal wisse
lend, niet elke maandplaat is even duide
lijk en sommige zijn door een verkeerd
gekozen lay-out niet goed te lezen. Soms is
de leesbaarheid volledig opgeofferd aan
typografische of artistieke grapjes wat
eigenlijk jammer is want er zijn genoeg
bladen in deze kalender die bewijzen dat
het ook goed kan
als er problemen rijzen bij de uitvoering
van de arbeidsovereenkomst.
HAARLEM. Het is alweer verscheidene
jaren geleden dat het werk van Kees Okx
in zo'n ruime mate in Haarlem te bezich
tigen was, als deze maand het geval is bij
de Stichting Beeldende Kunst op de Ge
dempte Oude Gracht. Kees Okx, de
"Franse" Haarlemmer die een groot deel
van de tijd in de Dordogne werkt, deed
vaak mee aan de jaarlijkse tentoonstel
lingen van De Groep, maar zijn inbreng
daar was steevast zo bescheiden dat je
nauwelijks een goede indruk kon krijgen
van datgene waarmee hij op dat moment
bezig was. Het mag daarom een verheu
gend initiatief worden genoemd van de
SBK om Okx zo uitvoerig in beeld te
brengen. Okx is bovendien een kunste
naar die zeer consciëntieus bezig is en
werk maakt waarin nauwelijks of geen
zwakke momenten voorkomen, redenen
genoeg om deze expositie aan te bevelen.
HAARLEM. Tot nog toe niet opge
merkt door plaatselijk museum of galerie
beleeft het fijnschilderen in Haarlem een
opmerkelijke opbloei. De instelling van
deze fijnschilders leidt er niet toe dat hun
werk ooit in brede kringen bekend zal
worden, daarvoor is hun kunst te zeer
gericht op het willen aanvaarden van een
filosofie die in strijd lijkt te zijn met het
Christendom. Wie echter een geloof heeft
in zaken die het leven een richting geven,
zonder daarbij rechtstreeks op een Gods
besef aan te sturen, kan de (symbolisti
sche) fijnschilderkunst lezen als een open
boek.
Een van die fijnschilders is Evert van
Hemert van wie bij Kunstzalen Heerkens
Thijssen op het Houtplein aquarellen, te
keningen, enkele olieverven en etsen wor
den geëxposeerd.
Hoewel Van Hemert een symbolist kan
worden genoemd, moet bij hem het onder
scheid worden gemaakt dat het om een
zeer beperkte mate van het fantastische
gaat. Van Hemert gaat vaak niet verder
dan het losrukken van duidelijk herken
bare voorwerpen uit hun eigen omgeving.
Hij kiest daarvoor vrijwel altijd gegevens
uit de natuur die plotseling in het luchtle
dige gaan zweven. Veel meer dan dat aan
te geven doet hij echter niet en dat is op
zich toch wel teleurstellend
In de meeste bladen overheerst een
sprookjesachtige sfeer, gecreëerd door
het uitbeelden van romantische kastelen
die uit nevels oprijzen. Dit werk is op zijn
hoogst illustratief te noemen, er spreekt
nog geen volwassen kijk op het fantasti
sche uit.
(Tot 22 april, geopend van 10-17 uur met
uitzondering van de zon- en feestdagen.
Op maandag vanaf 14 uur geopend).
CEES STRAUS
De tien meest gekochte boeken
in maart 1979
(Tot 28 april, op dinsdag tot en met vrij
dag van 13-17 uur, op zaterdag vanaf 11
uur en bovendien donderdag van 20-22
uur CEES STRAUS
