Niet ingegaan op beschuldigingen
k
or
Klopjacht op Idi Amin
Dood gemeld
van leider
Sandinisten
Hess zou wel in
naar kanker
VS-militairen
neergeschoten
e
vijfeneenhalf jaar geëindigd
Tokio-ronde na
Prijzen voor
onderzoeken
Spandau zijn
Verbod napalm
en landmijnen
achtergrond
1
Executies gaan door
Iraanse
militairen
in Amerika
naar huis
Enid Blyton
De lijst
Lafuente
I
Summier
VRIJDAG
I 3
APRIL
19 7 9
BINNEN- EN BUITENLAND
2
door Nico Scheepmaker
-
I
maar het weigert in te gaan
gingen.
Y
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON/JOHANNESBURG. Het Amerikaanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken betreurt het besluit van de
Zuidafrikaanse regering, dat drie Amerikaanse diplomaten
binnen een week het land moeten verlaten wegens spionage,
op de inhoud van de beschuldi-
VS betreuren uitwijzing
diplomaten in Z-Afrika
Erkenning nieuw
bewind Oeganda
I
I
1
(Van onze redactie buitenland)
LOESAKA/DAR ES SALAAM. Na Tanzania als eerste land in de wereld
hebben gisteren ook andere Afrikaanse landen, Zambia en Mozambique, de
nieuwe voorlopige Oegandese regering onder leiding van Joesoefoe Loele
officieel erkend.
384: V. I. Lenin, 159: A. Christie, 156: J.
Verne, 132: K. Marx, 131: G. Simenon, 126:
E. Lafuente, 123: L. N. Tolstoj, 106: E
Blyton, 105: M. Gorki, 100: L. I. Brezjnjev,
95: F. M Dostojevski, 93: W. Shakespeare,
91: A MacLean, 90: J. W. Grimm, 86: J. H.
Chase, J. London, 83: M. Twain, 82: H. C.
Andersen, 81: H. Böll, P. S Buck, 80: W.
Disney, 77: H. De Balzac, 72: C. Dickens,
71: A. Dumas Père, E. Hemingway, 70: F
G. Slaughter, 68: B. Bartland, 67: V. Hugo,
66: R. L. Stevenson, E. Wallace, 64: E. S.
Gardner, 58: C. Brown, 53: H. Herman, 52:
A. P. Birhov, H. Janson, 50: A. Solzjenit-
syn, 49: A. S. Poesjkin, 48: J. F. Cooper, 47:
G. Greene, 46: C. Keene, A. Lindgren, 44:
D. Defoe, A. Gree, E. Zola, 43: Molière, J.
Piaget, 42: J. Creasy, 40: E. Queen, I.
Toergenjev, 39: F. Engels, 38: E. R. Bur
roughs, M. Grover, A. J. Cronin, R. Scar
ry, L. D. Trotski, 37: A. C. Doyle, W.
Somerset Maugham, J. Steinbeck, 35: N.
Carter, K. May, 34: N. V. Gogolj, Homerus,
K. Luger, Mao tse Toeng, C. Perrault, S.
Petofi, Plato, C. M. Schulz, 33: R. Arthur,
I. Asimov, L. Masterson, 32: B, Brecht, A.
Camus, M. de la Roche, M. Leblanc, 31: G.
Flaubert, V. V. Majakovski, A. Moravia,
E. M. Remarque, J. Swift, 30: J. Cole, R.
Kipling, H. Robbin, R. Tagore, O. Wilde,
29: Aristoteles, S. de Beauvoir, M. Puzo, B
Russell, 28: J. Conrad, R. Goscinny, E
Hunter, J. P. Sartre, 27: C. Collodi, W.
Faulkner, L. Kent, T. Mann, H. Melville,
W. Scott, M. Sjowall, 26: L. M. Alcott, D.
Bagley, F. W. Dixon, J. W. von Goethe, K.
Robeson, J. Slade, A. Strindberg, 25: C.
Ajmatov, H. Charrière, K. Gibran, Z.
Grey, G. de Maupassant, E. A. Poe, 24: M.
Brand, S. Freud, A. Huxley, N. Kazantza-
kis, D. Pendleton, A. de Saint-Exupéry,
23: G. Boccaccio, J. Bruce, L. Charteris, I.
Fleming, S. Lem, P. Neruda, Sophocles, R.
Stout, S. Zweig, 22: A. P. Gajdar, G. W. F.
Hegel, F. W. Nietzsche, N. Shute, 21: H.
Ibsen, T. Jansson, F. Kafka, H. H. Kirst, A.
S. Makarenko, F. Sagan, D. L. Sayers, M
L. West, 20: M. Boelgakov, J. Galsworthy,
A. Hailey, W. Reich en M. B. Schlink.
'paald
lavers
mag
wor-
alijven
derbe-
aeklag
de lei-
n. Dat
lerwij-
i gaan
riment
krijgt,
plaat-
d-leer-
dat er
na ’83
an een
ouden
voor
/ertui-
m het
Volgens de Zuidafrikaanser regering
heeft het drietal, een defensie-attaché en
twee andere militaire functionarissen van
de Amerikaanse ambassade, zich schul
dig gemaakt aan het bespioneren van zeer
belangrijke defensie-installaties. Zij zou
den daarbij gebruik gemaakt hebben van
een vliegtuig van de Amerikaanse ambas
sadeur in Zuid-Afrika. In het toestel was
een camera voor luchtfoto’s gemonteerd
onder de stoel van de co-piloot, aldus de
Zuidafrikaanse regering, die zegt te be
schikken over foto’s waarmee kan wor
den aangetoond dat delen van het land
systematisch zijn gefotografeerd, met in
begrip van plaatsen waar zich zeer gehei-
me defensie-installaties bevinden. „Zulke
activiteiten hadden wij wel van de Russen
verwacht, maar zeker niet van het belang
rijkste land in het westen”, zo zei premier
Pieter Botha gisteren op een persconfe
rentie die direct werd uitgezonden door de
Zuidafrikaanse televisie.
Een functionaris van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat
hij de beweringen van Botha niet kon
bevestigen of ontkennen, maar een ande
re functionaris verklaarde dat het hem
„niet zou verbazen” als het vliegtuig is
gebruikt voor het fotografen van geheime
opjecten zoals het Zuidafrikaanse cen
trum voor nucleair onderzoek.
Van Amerikaanse zijde werd verder ge
zegd, dat het jammer is dat de drie diplo
maten worden uitgewezen „vooral op een
tijdstip waarop wij met de Zuidafrikaan
se regering naar oplossingen zoeken voor
de problemen in Namibië (Zuidwestafri-
ka) en elders in Zuidelijk-Afrika.
Gisteren riep Zuid-Afrika twee diplo
maten terug uit de VS, maar volgens een
woordvoerder van de ambassade houdt
het vertrek van het tweetal geen verband
met een belangrijke begrotingsbehande
ling in het Zuidafrikaanse parlement.
De beide mannen, 22 en 23 jaar oud,
werkten bij het NAVO-hoofdkwartier in
Izmir. Ooggetuigen hebben verklaard dat
er drie of vier mannen in de auto zaten. De
politie is een grootscheepse speuractie be
gonnen die nog niets heeft opgeleverd.
IZMIR (Reuter/AP). In de Turkse
stad Izmir zijn gisteren twee Amerikaanse
militairen vanuit een passerende auto be
schoten. Een van hen overleed ter plaatse.
De ander raakte zwaar gewond.
Functionarissen van de GATT zei
den te verwachten dat meer landen de
akkoorden zullen ondertekenen na de
bijeenkomst van de Wereldhandels
conferentie van de Verenigde Naties
(Unctad) die volgende maand in de
Filippijnse hoofdstad Manilla wordt
gehouden. Daai’ is het voornaamste
onderwerp de economische samenwer
king tussen „Noord” en „Zuid”. De
landen in de Derde Wereld zullen ver
moedelijk met parafering van de uit
slag van de Tokio-ronde willen wach
ten tot ze weten wat Manilla opgele
verd heeft.
Behalve de VS, Japan en de EG
hebben Australië, Oostenrijk, Canada,
Zwitserland en Spanje hun paraaf ge
zet. Een van de voornaamste proble
men waarvoor overigens nog geen op
lossing is gevonden, is de vrijwaring
van een land voor schade die een onge
remde invoer van een bepaald produkt
zijn markt kan toebrengen.
geling
orden
t zich
n ont-
f eder-
it wij-
rtiebe-
nis ge-
maar
>roble-
verleg
ne be-
ijecten
erwijs
■in les
atiere-
idings-
opge-
htshof
an van
eroor-
iboete
jd van
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN/WASHINGTON. De
Iraanse regering heeft honderden
Iraanse militairen, die in de Verenig
de Staten een opleiding volgen, opge
dragen naar hun land terug te keren.
Het Amerikaanse ministerie van De
fensie deelde gisteren mee, dat er
ongeveer 2.000 Iraanse militairen in
de Verenigde Staten zijn
n kat-
eigen
temde
n des
heeft
trkho-
blijft
m het
jd als
ad tot
ijk in
itsvin-
gang
an te
tingên
>rmeel
n. De
rtsont-
ie mo
rn het
n, het
:aken
rdiend
de be-
jkheid
eur te
psmo-
wets-
vatten
inder
onflict
zet de
ichten.
-tgezet
irojec-
n op 1
a. Als
beslis-
>te be-
gen.
igeren
ing de
•anties
j Jong
an de
ijecten
ligt in
huidi-
tegen
’as het
ik, die
weer-
ik ver-
litslüi-
rm tot
op 25
■ns de
in de
op de
rerden
ingste-
de Oegandese hoofdstad Kampala in te
nemen.
In zijn boodschap, waarin president
Kenneth Kaoendanvan Zambia zijn offi
ciële erkenning van het overgangsbewind
bekendmaakte, zei hij dat het „afzetten
van Amin en de vorming van een nieuwe
regering een grote overwinning beteke
nen voor het volk van Oeganda en een
triomf van vrijheid, rechtvaardigheid en
menselijke waardigheid”.
Amin intussen beweert via radioredes
nog steeds dat zijn bewind niet is gevallen.
Hij beschikt over een mobiele veldzender,
die volgens radiodeskundigen vanuit het
noorden van het land uitzendt. Amin zou
nog een cirkelvormig gebied met een
doorsnede van 150 kilometer beheersen,
van Jinja in het zuiden tot Soroti in het
noorden, in het oosten begrensd door de
grens met Kenia en in het westen door de
vele uitlopers van het Kyoga-meer dat in
het midden van het land ligt.
Naarmate het uiteengeslagen leger van
Amin zich verder naar het oosten van
Oeganda terugtrok deden zich evenals in
de hoofdstad Kampala plunderingen op
grote schaal voor in steden als Jinja en
Mbale. Volgens de inwoners van Kampala
heeft het invasieleger inmiddels 4000 men
sen vrijgelaten uit de gevangenissen in de
hoofdstad.
trijfël
MÜNCHEN (AP). De vrouw en de
zoon van de voormalige rechterhand van
Hitler, Rudolf Hess, hebben gisteren ont
kend dat de man die gevangen zit in de
Berlijnse Spandau-gevangenis, een be
drieger is. Ook een voormalige cipier van
de gevangenis heeft gezegd dat de man
Hess moet zijn.
Gisteren beweerde de Engelse arts Tho
mas die de gevangene in 1973 verzorgde,
dat deze niet de echte Hess is, maar vol
gens Ilse Hess, is er niet de minste twijfel
over zijn identiteit. Zij zou de arts ver
scheidene malen hebben verzocht op te
houden met zijn onderzoek.
GENÈVE (Reuter). Het gebruik van
napalm en landmijnen tegen de burgerbe
volking moet verboden worden en er moet
een studie komen naar het terugdringen
van het gebruik van wapens met klein
kaliber.
Dit hebben de belangrijkste wapenpro-
ducerende landen op hun bijeenkomst in
Genève gisteren besloten. Men kon het
niet eens worden over beperking van an
dere wapens, zoals splinterbommen en
raketten van een bepaald type.
Laatst stond er weer zo’n ergerniswek
kend summier berichtje in de krant. Van
uit het hoofdkwartier van de Unesco in
Parijs werd gemeld dat ook in 1974 (de
meest recente cijfers) de bijbel met 286
vertalingen weer het meest vertaalde
boek was. De meest vertaalde schrijver
was Lenin, met 201 vertaalde werken en
de meest vertaalde kinderboekenschrij
ver Jules Verne, met 164 vertalingen. Ein
de bericht.
Ik wil dan altijd weten, wie op de twee
de, derde, vierde en honderdste plaats
stonden. Een bezoek aan de bibliotheek
van de Unesco in Nederland leverde in
ieder geval al een uitvoeriger persbericht
op. Bij de kinderboekenschrijvers kwam
na Jules Verne met 164 vertalingen, Enid
Blyton met 149 vertalingen op de tweede
plaats. Daarna kwamen Jack London
(140, Walt Disney (110), Grimm (85), Mark
Twain (79), Hans Christiaan Andersen
(60), Karl May (39), Duizend-en-één-nacht
(32), James Fenimore Cooper (26), Lewis
Carroll (17), A. A Milne (13), Tolkien (12),
Samuel Marsak (10) en Kenneth Grahame
(4).
Ik zou dat niet allemaal kinderboeken
schrijvers noemen. Er werden ook wat
cijfers genoemd van grotemensenboeken-
schrijvers, maar die opsomming was zq
willekeurig dat ik me maar vergenoegd
heb met de volledige lijst (tot en met 20
vertaalde werken) uit 1973. Ik vermeld
eerst het getal van hun vertalingen, daar
na de naam of namen van de schrijvers:
van de akkoorden zal later dit jaar
gebeuren, vermoedelijk in oktober.
Het voornaamste resultaat van vijf
eneenhalf jaar onderhandelen is een
overeenkomst die voorziet in verlaging
van de invoerrechten op fabriekspro-
dukten ter waarde van ongeveer 140
miljard dpllar met een derde in de
komende acht jaar. Verder is overeen
stemming bereikt over afschaffing van
belemmeringen voor de handel in
vliegtuigen voor de burgerluchtvaart.
Er zijn vijf codes tot stand gekomen
inzake eerlijke handel en drie akkoor
den gesloten met betrekking tot de
handel in landbouwprodukten.
(Van onze redactie buitenland)
De internationale onderhandelingen
over afschaffing van invoerrechten en
andere belemmeringen van de wereld
handel in het kader van de Algemene
'Overeenkomst voor Tarieven en Han
del (GATT) zijn gisteren in Genève
afgesloten. Het beraad werd ook wel
aangeduid met Tokio-ronde, naar de
stad waar de eerste bijeenkomst in
1973 begon.
De elf akkoorden die in de afgelopen
vijfeneenhalf jaar tot stand zijn geko
men, liggen sinds gisteren ter parafe
ring door de delegaties van de 99 lan
den die aan het overleg hebben deelge
nomen. Het wordt aan de regeringen
overgelaten welke akkoorden ze willen
paraferen en wanneer.
Gisteren hebben afgevaardigden van
ruim twintig landen toegezegd dat ze
hun regeringen zullen voorstellen de
nieuwe overeenkomsten te paraferen.
Daarbij waren de Verenigde Staten,
rf- Joesoefoe Loele. de nieuwe president van Oeganda, poseerde gisteren In Tanzania met
president Julius Nyerere (rechts) In samenwerking met Oegandese opstandelingen hebben de
Tanzaniaanse strijdkrachten een eind gemaakt aan acht jaar dictatuur van Idi Amin
Er moeten daartoe zogenoemde ont
snappingsclausules worden overeen
gekomen, maar de Euromarkt en de
ontwikkelingslanden verschillen van
mening over de vraag hoe die moeten
luiden. Afgesproken is dat geprobeerd
zal worden ook over dit punt voor juli
overeenstemming te bereiken zodat
het kan worden opgenomen in het pak
ket dat in oktober ter ondertekening
zal worden aangeboden.
In tegenstelling tot de diverse woord
voerders van de ontwikkelingslanden
is de algemeen directeur van de GATT,
Olivier Long, van mening dat het resul
taat van de Tokio-ronde voor de Derde
Wereld belangrijke voordelen oplevert.
Hij verklaarde dat de ontwikkelings
landen door de verlaging van de in
voerrechten op fabrieksprodukten een
betere toegang tot de wereldmarkt
hebben verkregen. Hij vergat blijk
baar dat de meeste ontwikkelingslan
den hoofdzakelijk grondstoffen uit
voeren.
Het nieuwe bewind beschuldigde intus
sen de afgezette president Idi Amin van
het doden van wel een half miljoen men
sen en riep op tot een nationale klopjacht
om hem te arresteren en aan de galg te
brengen.
Gisteren werd gemeld dat Amin poogde
zijn troepen te verzamelen voor een tegen
aanval op de Tanzanianen en Oegandese
ballingen, die woensdag zijn heerschappij
een vernietigende slag toebrachten door
Volgens de Zuidafrikaanse regering is het
privé-vllegtuig van de Amerikaanse ambassa
deur in Zuid-Afrika William B Edmondson (foto),
gebruikt om geheime defensie-installaties te
fotograferen
Japan en de Europese Economische
Gemeenschap. Er was bij die 20 echter
maar één ontwikkelingsland: Argen
tinië.
Aan de onderhandelingen hebben
zestig ontwikkelingslanden deelgeno
men. Hun woordvoerder, de Joegos
laaf Petar Tomic, heeft het resultaat
van het overleg bescheiden genoemd
en gezegd dat veel problemen onopge
lost zijn gebleven. Hij beschuldigde de
rijke landen ervan dat het ze heeft
ontbroken aan de politieke wil om de
voorstellen van de arme landen serieus
in overweging te nemen.
NEW York (UPI). Drie kankerspecia-
listen uit Engeland, Zweden en de Vere
nigde Staten zijn gisteren onderscheiden
met de prijzen voor kankeronderzoek die
het Amerikaanse autoconcern General
Motors onlangs heeft ingesteld.
De prijzen houden een belastingvrije
geldsom van 100.000 dollar 200.000 gul
den) en een gouden medaille in.
Dr. Richard Doll, hoogleraar in Oxford,
kreeg de prijs voor het aantonen van
relaties tussen roken en longkanker, het
omgaan met asbest en het ontstaan van
dezelfde kwaal en tussen Röntgenstraling
en bepaalde soorten kanker.
Dr. George Klein, hoogleraar van het
Karolinska-instituut in Stockholm en ge-
pecialiseerd op het gebied van tumors,
werd onderscheiden voor baanbrekend
werk bij het vaststellen van een onderling
verband tussen kanker en het immuni-
tietsstelsel. Dr. Henry Kaplan, hoofd van
het instituut voor kankeronderzoek van
de Stanford-universiteit in Californië,,
werd bekroond voor zijn werk voor de
behandeling van de ziekte van Hodgkin,
een kwaal die door onbekende oorzaak
optreedt in de lymïklieren.
De stichting die de prijzen toekent, had
uit zeventien landen in totaal ruim 600
voordrachten ontvangen.
Het is niet duidelijk of de order voor
allen geldt. In elk geval moeten achthon
derd Iranezen die een opleiding bij de
marine volgen, en een onbekend aantal
luchtmacht- en landmachtmilitairen on
middellijk naar hun land terugkeren.
Eerder heeft Iran voor zeven miljard
aan wapen-orders geannuleerd, die de
sjah in de VS had geplaatst. Teheran zou
nu voor nog vijf miljard willen schrappen,
maar de Amerikaanse regering heeft daar
officieel nog geen bericht van ontvangen.
Intussen heeft het Amerikaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken gisteren op
nieuw zijn bezorgdheid uitgesproken over
de terechtstelling van mensen in Iran
„aan wie een eerlijk en open proces ken
nelijk is onthouden”. Vanmorgen vroeg
zijn in de Iraanse hoofdstad en elders in
het land zeven nieuwe executies uitge
voerd. Onder de veroordeelden was het
voormalige hoofd van de contra-spionage
van de luchtmacht, een gevangenisdirec
teur, enkele politiechefs en legeroffi
cieren.
Bij een nieuwe golf van zuiveringen en
razzia’s in Iran zijn in de afgelopen drie
dagen ruim 140 voormalige aanhangers
van de sjah, variërend van taxichauffeurs
tot rechters, opgepakt door de revolutio
naire groepen van de geestelijke leider
Khomeini. In gevangenissen in Teheran
wachten ruim 1.200 politieke gevangenen
op berechting door de revolutionaire
rechtbanken. Van de ruim 100 executies is
tot dusverre meer dan de helft vorige
week uitgevoerd.
In overeenstemming met de islamiti
sche beginselen zullen overigens vrouwen
en mannen in Iran deze zomer alleen op
gescheiden stukken strand mogen zwem
men in de Kaspische zee. Volgens een
krant in Teheran heeft de gouverneur van
de stad dit gisteren gezegd. De bedoeling
van de verordening is „de openbare zede
lijkheid te respecteren”. Toeristen die te
rugkeerden van de kust langs de Kaspi
sche zee vertellen dat Iraanse vrouwen
met de alles bedekkende „chador” aan de
zee ingaan, om de kledij pas in het water
uit te trekken.
Hoe democratisch de lijst is, bewijzen
wel de namen met 34 vertalingen: een Rus
uit de vorige eeuw, twee klassieke Grie
ken, een Chinese staatsman, een Franse
sprookjesverteller, een Hongaarse dich
ter, een Amerikaanse striptekenaar en
een volkomen onbekende: K. Luger,
nationaliteit onbekend, wiens 34 vertaalde
werken alle in één land werden uitgege
ven.' Nog raadselachtiger is echter E. La
fuente, met 123 vertalingen tussen Sime
non en Tolstoj in staand. Maar terwijl de
131 vertalingen van Simenon over 25 lan
den verspreid waren, en de 123 vertalin
gen van Tolstoj over 27 landen, had Lafu
ente alle 126 vertalingen aan één land te
danken! Welk vermeldt het boek van de
Unesco niet. Lafuentes nationaliteit is
kennelijk ook onbekend, en terugzoekend
vond ik dat er in 1972 en 1970 blijkbaar
niets van hem vertaald werd, maar in 1965
toch nog 53 werken en tussen 1961 en 1965
liefst 120 werken, maar alweer in één
land. De grote onbekende grote.
(Van onze redactie buitenland)
MANAGUA Het leger van Nicara
gua heeft gisteren de dood gemeld van
„commandant Ruben”, die wordt be
schouwd als de belangrijkste leider van
het Sandinistisch verzet in Nicaragua. Het
Sandinistische Bevrijdingsfront voert
sinds vorige week een nieuw militair of
fensief tegen de regering van president
Somoza.
„Commandant Ruben” is de guerrilla-
naam van Francisco Rivera Quintero.
Volgens een zegsman van het Nicaragu
aanse leger is hij gisteren, met nog twee
guerrillastrijders, gesneuveld in de strijd
om de plaats Esteli, 150 km ten noorden
van Managua.
Esteli is gisteren opnieuw hevig be
stookt door de Nicaraguaanse luchtmacht
en door het mortiergeschut van de rege-
i ringstroepen, die de stad proberen te her
overen op de Sandinisten.
Burgers die de stad in paniek ontvluch
ten, zeiden dat in de strijd om Esteli deze
week honderden guerrilleros, burgers en
regeringsmilitairen om het leven zijn
gekomen.
De voorzitter van het Rode Kruis van
Nicaragua, Wilfred Cross, heeft gisteren
in de hoofdstad Managua gezegd dat de
Situatie voor de nog 45.000 inwoners die in
Estelig zouden zijn gebleven bijzonder
gevaarlijk is, omdat de stad al twee etma
len achtereen geteisterd wordt door hevi
ge beschietingen.
Orlando Matus Delcarmen, lid van de
commissie voor mensenrechten in Nicara
gua, is volgens Amnesty International op
3 april in Managua gearresteed. Sindsdien
is niets meer van hem vernomen.
Vertegenwoordigers van de rijke
landen daarentegen waren zeer te
spreken over het resultaat van de Toki-
oronde. Ze hadden het over een be
langrijk en veelomvattend succes dat
de internationale handel een krachtige
stimulans zal geven en het protectio
nisme in belangrijke mate zal terug
dringen. De definitieve ondertekening
