n
De laffe honden
w
w
1
IÉ
contra Kortsjnoj
3*
ÈF
F
tv
ll
.110
Jan Loorbach uit topbasketbal verdwenen
E3
u
5»
9
I
J
-*^4
1
au
a
au
1
Rb?
‘’Ij. 11
■BE.
A*
I
1
I
J
r
9
J
B
£1’
-
MB
Turbulent
IT
door Jan van der Nat
elijk-
I
v
IT
gp
r
Politiek
la.
i e
Be-
f
l
w
i
Moeilijk
O i
ra I
I
Minder uitschieters
-
1
A
H
w
[lu
3
1 jBkkZï
var
jten.
W:
1
•x.
E B B
i
■i
1
dienst van de ploeg
jd in
taal.
'ö«v.
3
?m
;;.W'
V
.v<-
j
i van
stalhg
•i
loofd
mard
nds
nt in
dem
leeft
Ade
laide
:hten
vordt
snie
rden
gitale
Haar-
art tot
sn wij
innen
rings-
re tijd
ste team, kwam dat uit in de regio
nale klasse. Vier jaar later al werd
de promotie naar de eredivisie een
feit. Bij Donar had Jan Loorbach
toen een heel andere rol dan in de
laatste jaren bij Rotterdam-Zuid.
Jan Loorbach scoort in de Europa Cup
wedstrijd tegen Maccabi Tel AViv Louis
Silver. Lawrence McCray en Jim Boa
tright zijn kansloos
van
p de
'icht.
die,
Prin-
over
sato-
„In mijn enige seizoen in de eredi
visie met Donar scoorde ik gemid
deld 25,5 punten per wedstrijd. Ik
moest scoren. Daarvoor was ik de
lange man. Dat is met de komst van
Amerikanen veranderd. Ik ben me
veel meer in dienst van het team
gaan stellen. Er worden geen spel
letjes meer bedacht, die moeten ein
digen met een schotpoging van mij.
Anderen maken nu de punten. Je
kunt het zo stellen: tot de komst van
s
En uitgerekend deze Viktor Kortsj
noj, die onze steun verdient en ook
nodig heeft, wordt door de grootkapi
talisten van IBM, de Hoogovens en
Interpolis geboycot, terwille van de
gezagsgetrouwe Sovjet-schakers. Hun
argument is, dat zij het best mogelijke
schaaktoernooi willen hebben en daar
bij niet aan politiek willen doen. Zon
der Kortsjnoj heb je nooit het best
mogelijke schaaktoernooi en als zijn
deelname tot gevolg heeft dat de Rus
sen, de Hongaren en de Tsjechen weg
blijven, heb je ook niet het best moge
lijke schaaktoernooi. De keus is dus
tussen twee niet zo best mogelijke
schaaktoernooien. Kies je voor het
tweede, zonder Kortsjnoj maar met
Karpov, Spasski, Portisch en dat soort
grootmeesters, dan doe je pas goed aan
politiek. Als de Russen wegblijven om
dat Kortsjnoj is uitgenodigd, doen DE
RUSSEN aan politiek, als de Russen
kunnen komen dankzij de lafhartige
boycot door Interpolis, IBM en Hoogo
vens van Kortsjnoj, dan doen INTER
POLIS, IBM en HOOGOVENS aan
politiek. Ik begrijp werkelijk niet dat
deze firma’s, die zulke toernooien toch
organiseren om hun naam een grotere
bekendheid te geven, tegelijkertijd die
naam zo te grabbel gooien. Het effect
moet me dunkt me net zo desastreus
zijn als de vermelding op de tube tand
pasta van Elmex, dat deze AMIN-fluo-
ride bevat.
Het gesprek met Jan Loorbach
pint zich voor een belangrijk deel
vast op de huidige situatie. Zijn
club, die toch een prima seizoen
heeft gemaakt, is (weer) zijn
sponsor kwijt. Nu is het komen
en gaan van sponsors in de Ne
derlandse (zaal)sport een vrij
normale zaak. Ook het plotseling
opzeggen van het contract is
nauwelijks nog een bijzonder
heid.
„De financiering van het bas
ketbal”, zegt Jan Loorbach, „is in
de komende jaren een zeer be
langrijke zaak. Ik zie het duidelijk
breder dan sponsoring alleen,
maar je komt niet onder externe
geldgevers uit. Het is vooral nu
een probleem, omdat het redacti
onele beleid van veel kranten
zich afzet tegen het noemen van
sponsornamen. Ik verzet me
overigens tegen de mening, dat
sponsoring gratis reclame zou
zijn. De bedrijven hebben er erg
veel geld voor over. Maar we
zullen de situatie moeten aan
vaarden. Daarmee is wel een
a
Een plaatje dat tientallen ke
ren is gemaakt De langste
basketballer van Nederland
(2 17 meter) met de kleinste
scheidsrechter Cees
Dishoeck (1 63)
Jan Loorbach: „Om de reden die
De Jong aanvoert is het logisch
wanneer we ons achter de internati
onale regels stellen. We moeten de
zaak gewoon afbouwen. Ik hoop en
vertrouw er op, dat Nederlandse
spelers ruimte krijgen bij de ver-
i
dat de verhoudingen binnen het
team slecht waren, maar het is nu
mogelijk het alleen op trainingen en
in wedstrijden met iemand uit te
houden. Goede vriendschap was
tien jaar geleden een absolute nood
zaak. Nu speel je vaak voor eigen
eer en ambitie”.
Aan ambitie heeft het Jan Loor
bach nooit ontbroken. Ook in de
vriendenclub Donar pakte hij de
zaken serieus aan. Drie keer trainen
was voor hem een heel normale
zaak. „Het was toen toch wel wat
meer dan pure ontspanning. Er is
bij Donar vrij snel gewerkt aan
beter basketbal”.
Dat betere basketbal leidde tot
een forse opmars van de Groningse
ploeg. Toen Jan Loorbach in 1966
een vaste plaats kreeg in het hoog-
VQClILJdl. L/QCll I I ICzC io WUI “Cl I
grijpbare financieringsmogelijk-
heid weg. Het gevolg zal zijn, dat
er op een lager niveau gespeeld
gaat worden en dat wordt door
het publiek niet geaccepteerd”.
ook zijn dagen slechts 24 uur be
vatten.
Loorbach: „Qua leeftijd zou ik
nog wel een paar jaar meekunnen.
Maar om me op het huidige niveau
te kunnen handhaven, zou ik wat
meer moeten gaan trainen en daar
heb ik geen tijd meer voor. Gezin,
werk en basketbal eisen samen te
veel tijd. Het bedrijven van top
sport naast een maatschappelijke
positie is natuurlijk wel mogelijk.
Alleen het spelen van een nationale
competitie is geen enkel probleem.
Komt er daarnaast nog Europa Cup
of Nederlands team bij, dan moet je
erg elastisch zijn. Jan Dekker en
Kees Akerboom zijn voorbeelden.
Veel spelen is echt wel mogelijk,
maar het vergt wel iets van je direc
te omgeving”.
waarop hij met enige trots kan terugblikken. 42
keer kwam hij uit voor het nationale team en
beleefde met RZ in het seizoen 1973/74 het
landskampioenschap. Kwam daarna in de Euro
pa Cup uit en speelde ondermeer tegen grote
ploegen als Real Madrid en Maccabi Tel Aviv.
Hij kende echter ook minder florissante perio
den. Diverse keren verloor zijn ploeg de spon
sor. De Rotterdamse meester in de rechten
speelde dan een erg belangrijke rol bij het j
vinden van een nieuwe geldschieter. Zo’n func-
tie vertolkt hij momenteel weer. Sponsor Radio
Musette zegde de verbintenis op, omdat met
name de Rotterdamse dagbladen geen spon
sornamen meer afdrukken.
De financiering van het basketbal zal in de
toekomst een belangrijk deel van de vrije tijd
van Jan Loorbach gaan opeisen. Hij wordt
namelijk de nieuwe voorzitter van de Topsport- I
liga, een lichaam binnen de Nederlandse Bas- j
ketbal Bond, dat speciaal de zaken voor ere- en I
eerste divisie regelt Jk
mindering van het aantal Neder
landse Amerikanen. Dan kunnen ze
laten zien, dat ze er echt wel iets van
kunnen. Maar ze zullen wellicht
minder uitschieters kennen in de
Europa Cup en in het nationale
team zal er hard gewerkt moeten
worden”.
Het Nederland team. Jan Loor- Z
bach kwam in totaal 42 keer uit
voor Oranje. In twee perioden. De -
laatste serie wedstrijden in het nati
onale team, in België, werd voor de
Rotterdammer geen succes. „Ik had
me natuurlijk veel voorgesteld van
het heroptreden in het Nederlands
team. Het was voor mij, na, vier
jaar, een uitdaging het weer eens te
proberen. Ik had er ook de tijd voor.
Mede door de korte intensieve peri
ode en het feit, dat de wedstrijden
dicht bij huis waren. Het is erg
ongelukkig gelopen”.
In België ontstonden toen proble
men tussen coach Jan Janbroers en
Loorbach. Hij wilde eigenlijk wel
weg en schaarde zich achter de spe
lers, die op het eind van het toernooi
het vertrek van Janbroers eisten.
„Mijn stem moet je niet meetellen”,
zei Loorbach op de turbulente pers
conferentie toen in Luik. „Voor mij
is het toch afgelopen met het Neder
lands team”. Dat afscheid is nu ge
volgd door een definitieve stap te
rug. „Ik wil”, zegt Loorbach, „nog
wel even vaststellen, dat ik het Jan
broers nooit kwalijk heb genomen,
dat hij me weinig liet spelen. Speel
tijd heb ik altijd tot de competentie
van de coach gerekend. Dat ik van
mijn coaches altijd erg veel speel
tijd heb gekregen, is een andere
zaak
De twee belangrijkste schaakcolum-
nisten die we hebben, Jan Hein Don
ner in de Volkskrant en Hans Ree in de
Haagse Post, hebben deze week allebei
een verbitterd stuk geschreven over de
wijze waarop Viktor Kortsjnoj door
de internationale schaakorganisato-
ren wordt behandeld. De Sovjet-Rus-
sen, die laffe honden, boycotten elk
toernooi waarin hun uitgeweken land
genoot meespeelt, en de organisato
ren, ook in de westerse landen, zijn de
allerlafste honden, want zij trekken
hun uitnodiging aan Kortsjnoj in (zo
als de Joegoslavische organisatoren
van het toernooi in Banja Luka de
den), of zij halen zich bij voorbaat al
geen moeilijkheden op de hals door de
beste schaker ter wereld (officieus) en
in ieder geval de op één na beste scha
ker ter wereld (officieel) domweg niet
uit te nodigen.
Maar de allerallerallerlafste honden
zijn toch de Nederlandse organisato
ren van het Interpolistoernooi, het
IBM-toemooi en het Hoogoventoer
nooi. Ook zij hebben Kortsjnoj dit jaar
niet uitgenodigd, zelfs niet nadat deze
er om verzocht had. Zijn ze bij Inter
polis, bij de IBM en bij de Hoogovens
dan zulke communistenvrienden, zul
ke fellow-travellers, zult u vragen, dat
zij de nummer twee op de wereldrang
lijst, en een van de kleurrijkste groot
meesters van het ogenblik, met zoveel
gemak laten vallen, alleen maar uit
Henk van Ettekoven is een van onze
beste scheidsrechters, zo niet de beste.
Hij maakte een droom waar die ik
jarenlang heb gekoesterd. Dat was nog
in de tijd dat Ajax op de rechtsback-
plaats over Wimpie Suurbier beschik
te, die tot gewoonte had zijn directe
tegenstander bij de eerste bal de beste
te laten „voelen "dat hij „er was door
ogenblikkelijk diens benen tegelijk
met de bal onder hem weg te zeisen.
Elke scheidsrechter gaf dan een vrije
schop, omdat het nog maar in het
begin van de wedstrijd was en het pas
Suurbiers eerste overtreding was. Bo
vendien stak Wimpie dan ook nog al
tijd zijn arm verontschuldigend in de
lucht, zijn bekende „it’s all in the
game-gebaar”, maar het zal niet meer
gebeuren. De vrije schop werd geno
men, het spel golfde en de linksbuiten
hinkte verder. In mijn droom nu, was
ik scheidsrechter van een wedstrijd
van Ajax, Feyenoord trapte af, de bal
ging naar de linksbuiten (Kristensen
of zo), Suurbier lelde bal en benen over
de zijlijn, stak verontschuldigend zijn
arm de lucht in en ik stapte rustig op
hem af (er waren precies tien seconden
gespeeld) en toonde hem de rode kaart.
Een nieuw wereldrecord.
Zover als ik in mijn dagdromen ging,
dorst Henk van Ettekoven toch niet te
gaan, toen hij Ajax-linksback Jan
Everse in de wedstrijd PSV-Ajax Op 18
maart 1979 na tien seconden de gele
vrees dat de Russen en de aan hen
onderhorige schakers uit de satelliet-
landen verstek zullen laten gaan? En
dan boycotten zij uitgerekend de man
die in Nederland voor het vrije Westen
koos! Ik herinner het met nog heel
goed. In Montreal waren de Olympi
sche Spelen. In het perscentrum deed
opeens het gerucht de ronde dat de
Russische sprinter Valerie Borzov, die
in München, vier jaar eerder, goud had
gewonnen op de 100 en 200 meter,
spoorloos verdwenen was. De in de
Sovjet-ploeg opgenomen KGB-agen-
ten zouden radeloos de hele stad af
zoeken en een Canadese Oekraïner die
ik daar ontmoet had wist te vertellen
dat Borzov (ook afkomstig uit de
Oekraïne) de dag tevoren in de Oe-
kraïnse boekhandel in de St. Lawrence
Street gesignaleerd was.
Feit was, dat Borzov niet meer in het
Olympisch dorp was. Het bericht van
zijn verdwijning zou bovendien af
komstig zijn van een Nederlandse
krant of een Nederlands persbureau,
zo meldden de Canadezen, dus wat
deed ik? Ik nam contact op met Neder
land en vroeg of ze daar iets meer
wisten dan in Montreal zelf. Over Bor
zov wisten ze niets. Maar zojuist was
wel bekend geworden, dat de schaker
Viktor Kortsjnoj politiek asiel had
aangevraagd in Nederland. Ik trok
mijn zondagse pokerface aan en begaf
me naar de burelen van onze buren,
IBI»'„jA
8
Li
een Joegoslavisch persagentschap,
waar ik zo nonchalant mogelijk vertel
de dat we in Nederland niets af wisten
over Borzov, maar dat zojuist wel
Kortsjnoj politiek asiel had aange
vraagd. Die Joegoslaven begrepen, dat
dit eigenlijk veel groter nieuws was
dan een eventuele asielaanvrage van
Borzov. Ik was daar enkele minuten
lang een gevierd man.
dat die jongen vier jaar geleden nog
in Orange City liep te basket
ballen”.
Zeer waarschijnlijk zal Neder
land zich gaan conformeren aan de
internationale regel rond dubbele
nationaliteit. Een Nederlandse
Amerikaan zal dan tenminste drie
jaar lid van een club in Nederland
moeten zijn, alvorens als Nederlan
der te kunnen gaan spelen. Dat zal
betekenen dat het aantal „bi-patri-
de” spelers zal afnemen. Er mag
dan van twee clubs verzet zijn,
maar Parker en Amstelveen kijken
niet verder dan de neus lang is.
Nieuwe spelers uit de VS mogen
niet meer als Nederlander aan de
Europa Cup deelnemen en dan
heeft EBBC-voorzitter Rinus de
Jong natuurlijk gelijk, wanneer hij
stelt dat de topclubs straks met
twee ploegen te maken hebben. Eén
voor de nationale competitie en één
voor de internationale duels. En dat
is zowel financieel als technisch een
lastige zaak. De kans bestaat echter
dat Nederland in de toekomst een
stapje terug zal moeten doen.
Amerikanen moest ik scoren. Daar
na mocht ik het nauwelijks nog. Dat
is soms wel moeilijk geweest. Plin
ten maken is erg leuk en als je dat
dan niet meer mag, is het een beetje
frustrerend. Het grote probleem
doet zich voor, wanneer je opeens
weer een keer moet gaan scoren.
Dan ben je de routine en de zelf
zuchtigheid kwijt. Toch heb ik de
opdrachten van de laatste jaren niet
als ondankbaar ervaren. Het geeft
ook bevrediging om je in dienst van
het team te stellen. Als ik voor de
ploeg positief gedraaid heb, ben ik
tevreden. Vorig jaar was ik de beste
rebounder van Nederland en dat is
ook leuk. Ik hoef niet zo nodig met
twintig punten in de krant te staan”.
Jarenlang draaide de ploeg uit
Rotterdam met twee Amerikanen.
Later werd de positie van de Neder
landers moeilijker, toen ook op de
zuidelijke Maasoever Nederlandse
Amerikanen neerstreken. „RZ
moest wel mee. Kees Rijvers heeft
het bij PSV ook niet vol kunnen
houden zonder hard spel, om maar
een ander voorbeeld te noemen. Ne
derlandse Amerikanen zijn geen
slechte ontwikkeling van het bas
ketbal. Als de nationale ploeg, met
behulp van Nederlandse Amerika
nen, de Olympische Spelen in Mos
kou kan halen is dat fijn. Een zeer
goede zaak zelfs. En dan kan ik best
een gevoel van nationale opwinding
krijgen. Het voorbeeld zie je bij de
ijshockeyers. Dat kampioenschap
heeft in Nederland een stuk enthou
siasme gemobiliseerd. Spelers wor
den voorbeelden voor jongeren. Als
iemand zich identificeert met Jim
my Woudstra is het niet van belang,
Jan Loorbach: „Ik ben nooit een echt goede basketballer geworden. Wel nuttig
De periode-Loorbach is de meest
turbulente geweest in de geschiede
nis van het vaderlandse basketbal.
In die tien jaar ontwikkelde de
sport zich van een spel dat veelal
door studenten werd gespeeld tot
een semi-professioneel gebeuren.
Basketbal groeide uit tot de popu
lairste zaalsport. In die ontwikke
ling groeide Jan Loorbach alleen
figuurlijk gelukkig mee. Hoe po
pulair hij in Rotterdam-Zuid ge
worden is, bewees zijn officiële af-
scheidsduel. De groten uit de topja
ren van RZ waren nog één keertje
naar sporthal De Enk gekomen. Ro
ger Morningstar, Greg Cassault,
Jackie Dinkins en natuurlijk Mar
cel Welch (de kleinste speler, die
ooit in de eredivisie speelde wa
ren er om Jan Loorbach in een zeer
volle hal het afscheid te bieden,
waarop hij recht had.
Bij het terugroepen van zijn beste
herinneringen komt Loorbach lo
gisch terecht in de topjaren van het
toenmalige TransolZRZ en de wed
strijden om de Europese beker voor
landskampioenen. „De belang
rijkste zes punten van mijn carrière
scoorde ik in de kampioenswed
strijd tegen Punch. Wij moesten
winnen om kampioen te kunnen
worden en ik maakte toen de laatste
zes, beslissende punten”. Maar ook
aan zijn Donar-periode bewaart de
uit Emmen afkomstige Jan Loor
bach prima herinneringen.
„In Groningen hadden we vaak
fantastische lol. We kwamen bij
voorbeeld elke maandagavond bij
elkaar in een café, waar we een
vaste tafel hadden. Coach Klaas
Bruin leidde het avondje. De sfeer
was toen heel anders. We waren
echte vrienden. Dat is nu een beetje
anders. Daarmee wil ik niet zeggen
kaart gaf. Geel, dat is geen rood, maar
het was tenminste meer dan niks. Zo’n
scheidsrechter moet wel een goede
scheidsrechter zijn, hij toont ermee
aan het spel en de spelers te begrijpen.
Toch schijnt Van Ettekoven na Go
Ahead Eagles-Ajax te hebben overwo
gen er het fluitje bij neer gooien, nadat
hij door alles wat Go Ahead was naar
de eeuwige jachtvelden was gewenst.
Daarbij had hij zelfs nog na de wed
strijd, op weg naar de kleedkamers,
een rode kaart moeten tonen aan Jan
Groeneweg, die hem toebeet een „huf-
ter” te zijn dan wel een „grote lui”.
De grootste grief van de Deventena-
ren was, dat Van Ettekoven de voor-
deelregel had toegepast nadat Piet
Schrijvers de doorgebroken Salfisch-
berger onreglementair gevloerd had.
Ik heb de wedstrijd niet gezien, maar
ik neem nu even aan dat deze voorstel
ling van zaken juist is. Dan zat Van
Ettekoven inderdaad fout. De grootste
voordeelregel in het voetbal is de pe
nalty. Het voordeel van de aanvaller
moet wel heel groot zijn, wil dat opwe
gen tegen een strafschop. Uit het blote
feit dat Go Ahead Eagles niet scoorde
uit dat voordeel, kan voor 95 percent
de conclusie worden getrokken dat er
geen sprake was van voordeel maar
van nadeel. Ik hoop dat Henk van
Ettekoven hier zijn voordeel mee doet
en nog lang en gelukkig blijft scheids
rechteren. STOPPER
van
Het zal wel even wennen zijn. Een basketbal-
competitie zonder Jan Loorbach. Toch is het nu
zover. De langste Nederlandse basketballer
heeft afgelopen woensdag definitief afscheid
genomen van de topsport. Negen 'zoenen
lang was Jan Loorbach één van de op u.lendste
spelers in Nederland. In de eerste plaats natuur
lijk door zijn enorme lengte (2.17 meter), maar
ook door zijn spel. „Ik ben,” zegt hij, „nooit een
echt goede basketballer geworden. Wel nuttig”.
En daarover kan nauwelijks enig misverstand
bestaan. Nuttig is Loorbach voor zijn ploeg, één
eredivisieseizoen Donar en acht Rotterdam-
Zuid, zonder meer geweest.
Met Jan Loorbach verliest het Nederlandse
basketbal één van zijn opvallendste spelers.
Vaak is hij uitgelachen om zijn wat stuntelig
overkomende bewegingen of om zijn stemge
luid, dat het beste als „donkerbruin" omschre
ven kan worden en vaak boven het geluid van
een rumoerige sporthal uit te horen was. Jan
Loorbach heeft een loopbaan achter de rug.
Jan Loorbach weet waar hij over
praat. Hij heeft die situatie aan den
lijve ondervonden. Na de financieel
gezonde jaren onder de naam Tran-
sol/RZ, viel de Rotterdamse ploeg
ver terug. Weliswaar stak een plaat
selijke handel in platen wat geld
toe, maar het was ontoereikend om
aan de top te blijven. Slechts omdat
de eerste-divisieclubs geen interes
se hadden in promotie, kon RZ vo
rig jaar in de eredivisie blijven, in
middels met een andere geldschie
ter. De naam van een eventuele
volgende sponsor zal Jan Loorbach
niet meer op de borst dragen. Jan
Loorbach: „Ik blijf nog wel wat
spelen in het derde team. Samen
met onder anderen Marcel Welch,
Jan Bruin en Rob Hoek”. Namen
uit het rijke verleden van de Rotter
damse club. Het einde van de car
rière van Jan Loorbach komt wel
licht wat aan de vroege kant. Met
zijn 31 jaar zou Jan Loorbach best
nog een paar seizoenen kunnen
doorgaan. Hij stopt echter, omdat
De lange steeds in
4
t B.
c
1
