Griezeltoneel bij De Appel op kermistroepniveau
Achtste editie Koorfestival
23-30 juni a.s. in Den Haag
1
Kawai orgelshow
Alphenaar
i
I
Blazersensemble kreeg in
VS wisselende reacties
Kevin Coyne grijpt zijn
publiek naar de strot
02526/2841(\llBOH
Snitker: landschappen in essentie blootgelegd
I
In de wereld een begrip
voor klank en kwaliteit.
Dat is Kawai, Alphenaars nieuwste
Kawai is een wereldbekende Japanse in- kWaliteitSIUeik.
strumentenfabriek. In 1927 opgericht
en sindsdien steeds meer een begrip ge
worden op orgel- en pianogebied. Op
dit moment worden per jaar 80.000
piano's, 8000 vleugels en ongeveer
50.000 orgels gebouwd.
o
Bewogen optreden van Engelse performer
Filmer Karl Anton in
Berlijn overleden
Freudiaans
Opgewekter
CO2-LASSERS, MONTEURS,
BOORDERS,PERSERS,DRAAIERS
Nic Jonk
B
11
DINSDAG I 7-AP-R I L
KUNST
19 7 9
6
I d
Ennog enkele
showroomkeukens
met voordeel.
Let ook op de nieuwste
tegels en kranen.
Kom snel kijken
in de toonzaal van
vihamifbuttmger
Wasbeekerlaan 59
onder de watertoren) Sassenheim
Donderdag 19 april van 14.00 tot 17.00 uur en vanaf 19.00 uur in
het Concertgebouw Haarlem
1
BAANBREKEND WERK VOOR
HEEMSTEDE. Paarden en
landschappen zijn de laatste ja
ren in het werk van Willem Snit
ker goed vertegenwoordigd ge
weest. Aan de hand van regelma
tig gehouden exposities kon je de
ontwikkeling in zijn stijl prak
tisch op de voet blijven volgen,
elke tentoonstelling greep Snit
ker aan om veranderingen te la
ten zien. In vaak schrijnende
beelden evolueerden zijn paar
den van mythologische dieren in
figuratieve trant tot abstract-ex-
pressionistische wezens die alle
eigenschappen van het paard tot
in de kern lieten zien, maar die
toch al ver af stonden van het
algemeen gebruikelijke beeld dat
we van het dier hebben. Nog snel
ler ging de ontwikkeling van het
landschap: toen de paarden nog
figuratieve trekjes hadden, dien
den zich in de landschappen de
eerste volledig abstracte tenden
sen aan.
(ADVERTENTIE)^
Zerken slechts bij vlagen spannend
KO VAN LEEUWEN
(ADVERTENTIE)
(Van onze kunstredactie)
dsen
wd
(Van onze kunstredactie)
el
n,
’j
(ADVERTENTIE)
CEES STRAUS
V
I
0,85
179,50
156,00
HAARLEM. In de Melkweg schil
dert de bijna tropische hitte vochtige
plekken op de muren, waarbinnen zich
een kleine duizend bezoekers ophouden.
Centraal in het gebeuren staat maandag
avond laat een kleine, bewegelijke man,
die met alle inzet uitgekreten teksten en
snel elkaar opvolgende gemoedsstemmin
gen de aandacht van het publiek gevan
gen houdt. De naam is Keving Cöyne, van
professiezanger, songschrijver, dichter,
graficus en wat al niet meer, sinds het
begin van de jaren zeventig het vleesge
worden meningsverschil tussen critici en
het grote publiek.
De ingrediënten van Coyne’s optreden
zijn dus haast gênant ordinair, verbazing
wekkend simpel, maar als je je op dat feit
blind staart, sluit je juist de ogen en oren
voor de essentie van het gebeuren. Het ene
moment maalt de monotonie van eenvou
dig begeleide songs maar door, noteer je
t moeite de verveling onderdrukkend
titels. De kop is er af met Mama, dat
rdt begeleid met ritmebox, dan volgt
Araby, dat als zo vaak met Coyne’s songs
het geval is de uitbeelding van een droom
vormt. Het volgende ogenblik is er opeens
een eerste moment van begeestering als
Coyne’s moeder - een centraal, freudiaans
geladen begrip in zijn werk - ter sprake
komt. In Right on her Side toont Kevin
zijn theatrale mogelijkheden. Twee ver
schillende stemmen verlaten zijn strotte-
hoofd; moeder Coyne roept haar dreinen
de zoontje tot de orde. ..Mummy, mummy
I love you! Fuck up, Kevin!”
Het is dit soort plastisch taalgebruik,
dat gepaard aan een naturel mimevermo-
gen en de wens zich op het podium volle
dig uit te drukken, aan een concert van dit
fenomeen energie, scherpte en een emoti
onele lading verschaft, waarmee je slechts
hoogstzelden wordt geconfronteerd. Af
hankelijk van de graad waarin je open
staat voor Coyne’s persoonlijke beleving,
neemt de waardering voor zijn vakman
schap toe. Having a Party bevat snijdende
kritiek op de wereld van klatergoud waar
in de meeste popsterren zich ophouden, in
Saviour komt zijn katholieke opvoeding
om de hoek kijken, If you find Love zou
geëigend kunnen zijn voor Poëzie Hardop,
waarna het sociale engagement weer de
kop opsteekt in A Negro’s looking like me,
I’ll go too en het venijnige The Bourgeois
Dance. In dit werk het laatste dat solis
tisch wordt gebracht krijgen de Nieuwe
Welgestelden het voor hun kiezen. Pijnlijk
satirisch laat Coyne zien hoe de volgevre
ten burgerij zich ontspant met oppervlak
kig discovermaak, hoe hun levensdagn zin
ontlenen aan de stoelgang van het huis
dier.
Opgewekter, rondborstiger is de finale
van de show, waarin Zoot Money’s aan
deel met een fabelachtige toetstechniek en
een groot gevoel voor variatie in klank
kleur onmisbaar is. Dynamite Days, Are
you dreamin", het haast onbedwingbaar
swingende Pretty Park, Don’t blame Man
dy, Burning Heads, The World is full of
Fools en Eastbourne Ladies voltooien de
krachttoer. Daarmee heeft Coyne dan het
gewicht verlegd naar zijn recente reper
toire, dat voornamelijk van de albums
Dynamite Days en Millionaires and Ted
dybears bekend is. Kevins hoop om met
dit emotierijke materiaal en nog verdere
intensifering van communicatie tussen ar
tiest en publiek te bereiken, moge als
geslaagd worden beschouwd. In de toegift
breekt die wetenschap ook bij hem door.
Het leidt tot het zingen van een heus
voetballied, waarop het bezwete Melk-
wegpubliek reageert als bevonden we ons
in een Londense pub.
JOHN OOMKES
(De KRO-radio heeft opnamen van het
concert gemaakt. Deze zullen op 30 mei
a.s. uitgezonden worden).
Aan deze ontwikkeling kan een nieuwe
fase worden toegevoegd. In Snitkers werk
dat in het cultureel centrum Het Oude
Slot in Heemstede wordt geëxposeerd is
het paard volledig verdwenen en het land-
schap is nu geheel in abstracte vormen
opgetrokken. Gebleven is de zuiver ge
voelsmatige, expressionistische benade
ring van zijn onderwerp, maar ook toon
en kleur zijn veranderd.
In de jaren vijftig verfilmde Anton,
zoon van een hoogleraar in de medi
cijnen uit Praag, onder meer operet
tes als „Die Rose von Stambul” van
Leo Fall, „Der Vetter aus Dinsda”
van Eduard Kunneke en „Clivia” van
Nico Dostal.
Karl Anton regisseerde meer dan
tachtig films en twintig televisiepro-
dukties. Een aantal kreeg ook in het
buitenland bekendheid. Enkele daar
van, die in de jaren dertig tot stand
kwamen, zijn „Stern von Rio”, „Im
mer nur du” met Johan Heesters,
„Peter Voss, der Millionendieb” met
Victor de Kowa en „Der Ruf an das
Gewissen” met Maria Cebotari.
WEST-BERLIJN. In West-Ber-
lijn is vorige week donderdag de
filmregisseur Karl Anton op de leef
tijd van 80 jaar overleden, zo is in het
paasweekeinde door Antons dochter
bekendgemaakt.
SCHIPHOL (ANP). Zonder Kees van
Kooten en Wim de Bie, die al eerder in
ons land zijn aangekomen, is het Neder
lands Blazersensemble zaterdagmorgen
uit Chicago op Schiphol teruggekeerd.
Het gezelschap, dat voor deze tournee
was samengesteld uit vijftien musici,
heeft een toernee van vier weken door de
Verenigde Staten en Canada gemaakt. In
totaal zijn zestien concerten gegeven,
waarvan vijftien met het duo Koot en
Bie.
HAARLEM. De Federatie van Ne
derlandse Zangersbonden organiseert dit
jaar voor de achtste keer het Internatio
naal Koorfestival, dat van 23 tot en met
30 juni plaats heeft in het Nederlands
Congresgebouw te Den Haag. Dit gebeu
ren, dat sinds 1965 eens in de twee jaar
Volledig in tegenstelling met deze reac
ties was de bijval die het gezelschap kreeg
tijdens voorstellingen voor studenten. Op
de colleges, waar het gezelschap optrad,
werd ’s morgens samen met de muziekstu
denten gewerkt waarna ’s middags een
concert werd gegeven.
publiek presenteerden niet erg te waarde
ren. Herbers: „Mede op aandringen van
de impresario hebben wij na de eerste
uitvoering ons programma gewijzigd. We
zijn toen begonnen met een klassiek con-
certgedeelte dat gevolgd werd door wat je
zou kunnen noemen een lange toegift van
Koot en Bie”.
In Canada, waar het gezelschap drie
voorstellingen heeft gegeven, bleek dat
sommigen van de aldaar wonende Neder
landers weinig waardering konden op
brengen voor de wijze waarop Koot en Bie
in hun sketches koningin Juliana naar
voren haalden.
internationaal de aandacht trekt, wordt
mogelijk gemaakt door financiële steun
van het ministerie van CRM, de gemeente
Den Haag, het Anjerfonds en het Prins
Bernhardfonds. Het festival omvat een
aantal workshops voor koordirigenten en
-leden, een openingsconcert op zaterdag
23 juni in samenwerking met het Holland
Festival en een groot opgezet concours.
met een gegeven dat daar afbreuk aan
doet. De soepele en lenige structuren van
zijn landschappen moeten bijvoorbeeld
contrasteren met een expres houterig ge
schilderd paaltje dat op het eerste gezicht
nogal vreemd overkomt, maar toch een
volstrekt eigen functie blijkt te hebben.
Het is een simpel gegeven dat het avon
tuur in het werk bepaalt, waaromheen
vragen kunnen ontstaan die de kern van
Snitkers betoog moeten raken. Dat betoog
houdt voor hem in dat schilderen, in we
zen dus kunst maken, geen antwoorden
moet bevestigen maar vragen dient op te
roepen. De kijker, door de schilder in
verwarring achtergelaten, moet zijn eigen
antwoord zien te vinden.
111.00
1,45
6.58
Hoboïst Werner Herbers verklaarde na
aankomst op Schiphol: „Het opvallendst
was het verschil in appreciatie. De Ameri
kanen blijken niet gewend aan het spelen
met klassieke muziek. Tijdens onze voor
stellingen zijn er wel mensen de zaal uitge
lopen. Met name in de kleinere provincie
steden bleken de mensen niet erg enthou
siast voor onze combinatie muziek en ca
baret. Het waren vooral de jongeren die
onze optredens en de conférences van
Koot en Bie bijzonder hebben gewaar
deerd”, aldus Herbers.
Ook de Amerikaanse impresario van
het ensemble bleek de combinatie caba-
ret-muziek op de wijze zoals de Neder
landse musici die aan het Amerikaanse
KRUISWEG 45-49, HAARLEM, 023-320244.
BIJ STATION EN PARKEERGARAGE
Snitkers landschappen zijn in het verle
den vaak ontstaan naar aanleiding van
reizen naar Spanje waar hij in de buurt
van Valencia regelmatig de zomer door
bracht. Aan de bezoekers van zijn atelier-
,50
,80
,60
i,00
,70
,70
,,20
,,50
1,80
1,50
1,50
180
UO
1,60
1,00
WO
wo
1,00
i,00d
5.10
•,70
1,00
l,B0
WO
),80
,00 a
1,90
1,00
5,00
5,00
5,50
5,70
5,50
2,50
9,50
4,00
8,00
6,00
0,60
1,50
4,10
3,50d
6.20
0,50
4,50
4,00
6,00
3,50
3,40
8,50
10,10
0,30
17,50
15.00
18,00e
®,50d
18.00e
4,00d
’4,00
55,50
78,50
59,00
>0,50d
16,00
35,80
>8,20
90.00
15,00
50,00
10.00
De volgende grote toernee van het Ne
derlands Blazersensemble zal volgend
jaar maart worden gemaakt. Dan reist het
gezelschap naar Australië. Naar alle
waarschijnlijkheid, aldus Herbers, zonder
Koot en Bie.
het landschap kan aannemen is zijn on
derwerp maar het blootleggen van die
zaken die het landschap ook echt tot land
schap maken. Hij onderzoekt zijn omge
ving op gevoel, op kleur en intentie en
beeldt dat uit op een sensitieve wijze die in
elk blad of doek weer zeer spannend is.
Een nieuw element in zijn werk is ook
het samenvoegen van bepaalde delen die
een afgerond beeld geven van wat zich
boven en onder de grond afspeelt. Snitker
steekt als het ware een spade in de grond
en calligrafeert de aardstructuur in venij
nige lijnen onder de landschappen op een
apart deel van het doek. Soms springt een
dergelijk deel er ook uit, als een reliëf dat
extra-aandacht moet krijgen.
Typerend voor de manier waarop Snit
ker te werk gaat, is het feit dat hij elk
esthetisch genot doelbewust wil voorko
men. Op het moment dat je zijn schilde
rijen werkelijk mooi gaat vinden, komt hij
Gedeelte van de tentoonstelling in Het Oude Slot met op de voorgrond het beeld lo en de Wolk I
van Nic Jonk met enkele acryls op linnen van Snitker op de achtergrond
galerie De Bleeker in Heemstede werd
daar jaarlijks verslag van gedaan waaruit
bleek hoezeer Snitker de dramatiek en de
aardse gebondenheid tot zich liet door
dringen.
Aan die reizen naar Spanje is vorig jaar
een einde gekomen: Snitker verwisselde
het Iberische schiereiland voor Italië
waar hij in het dal van de Arno regelmatig
wil neerstrijken. Die koerswijziging heeft
hem sterk beziggehouden. Zelf zegt hij er
over dat Italië erg „landschappelijk” op
hem over komt. „Italië is voor mij twee
cypressen met een stuk blauw ertussen. Ik
wil nu meer naar het echte schilderen toe,
niet het plaatjesmaken”.
Bij Snitker betekent dat „echte” schil
deren dat het „plaatjesmaken" trou
wens allang heeft verdrongen het bena
deren van de essentie. Snitker poogt het
landschap van binnenuit te voelen. Niet
het uiterhjk of de schijn van de vorm die
Voor deelname aan het wedstrijdge-
deelte van het festival hebben zich enkele
tientallen koren gemeld, afkomstig uit
Amerika, België, Finland, Griekenland,
Hongarije, Indonesië, Italië, Joegoslavië,
Polen, Noorwegen, Roemenië, Suriname,
Tsjecho-Slowakije en ons land. Onder
handeld wordt nog over de komst van
Canadese, Bulgaarse, Duitse, Britse, Ja
panse, Luxemburgse, Spaanse en Zwit
serse deelnemers.
De competitie is toegespitst op een drie
tal opgaven, namelijk verplichte werken
van Sweelinck en Badings en daarnaast
een compositie naar eigen keuze. Koren,
die hoog eindigen in de rangschikking,
krijgen op de avond van de wedstrijdda
gen ruimschoots de kans zich te presente
ren aan het publiek. Zowel het concours
als deze concerten worden beoordeeld
door een deskundige jury onder voorzit-
I terschap van Ton de Leeuw. Ook de Haar
lemse dirigent Anton de Beer maakt daar
deel van uit. Het festival wordt besloten
met een feestelijke presentatie van de
prijswinnende koren op zaterdag 30 juni.
De organisatie van het festival stelt zich
ten doel alle deelnemende koren een kans
te bieden zich ook buiten Den Haag te
presenteren. In diverse plaatsen in het
land worden daartoe in samenwerking
met plaatselijke koren concerten georga
niseerd. Ook in Haarlem zullen enkele
deelnemers van het festival zich aan het
publiek kunnen voorstellen, dankzij de
medewerking van de Haarlemse Koor-
unie. Dit specifieke concert zal op dins
dagavond 26 juni in het Haarlems Con
certgebouw worden gehouden.
Het gaat overigens naar verhouding
steeds beter met de kolderieke Engels
man, die over een triest-vrolijke clownes
ke uitstraling beschikt. Vooral op het con
tinent, in Frankrijk, Duitsland, België en
bij ons. wint zijn hoogst persoonlijke mu
zikale beleving terrein. En dat is daarom
zo’n wonderbaarlijk feit, omdat Coyne
zijn toehoorders met beklemmende ang
sten, bevrijdende humor en trieste inkeer
naar de strot grijpt. Zijn teksten vormen
daarbij de weerslag van een rijk scala aan
levenservaringen. De in de grauwe indu
striestad Derby opgegroeide Kevin door
liep de kunstacademie, maar zijn sociaal
engagement dreef hem tot sociaal werk.
Met hart en ziel zette hij zich in voor de
outcasts in de maatschappij, de geestelijk
labielen in een tweetal inrichtingen, de
junkies in het vervuilde leefklimaat van
Soho.
Strict muzikaal beoordeeld blijft er van
de podiumprestaties van deze 35-jarige
artiest en bohémien natuurlijk geen spat
over. Zijn gebarsten stem vertoont de
kenmerken van het asfaltproletariaat
compleet met woordgebruik en dialect.
Coyne staat vlak naast de gewone man,
dichtbij de sjappie, treedt beschermend
op als het om de abnormalen gaat, want in
zijn visie kan een norm geen verschoppe
lingen kweken. Hij begeleidt zich mees
tentijds zelf op gitaar, hoewel het instru
ment hoofdzakelijk ritmische accenten
laat horen, die vaak snijdend klinken door
toepassing van de phasing techniek. Daar
naast drijft Kevins stem vaak op een
ondergrond van unheimische klanken die
via geluidtapes of door de fenderpiano
van begeleider George „Zoot” Money tot
stand komen.
gebeurt. Maar dat betekent niet dat die
verhalen daardoor aan kracht winnen.
Hoe fraai de Appelacteurs zich binnen het
kunstwerk van Poen de Wijs ook bewegen
en welke met schijnbaar gemak uitgehaal
de acrobatische toeren daar ook bij te pas
komen, het blijft een oppervlakkige aan
gelegenheid in een voorstelling dié slechts
zelden werkelijk boeit. Dat gebeurt bij
voorbeeld in de scène waarin Henk Votel
iemand speelt die levend begraven is. Dan
is er even een beklemming die je veel
meer tussen de macabere humor door zou
moeten voelen.
Dit tastbaar droombeeld van De Appel
wordt gespeeld door vier talentvolle ac
teurs, die in deze kwasi-griezelproduktie
niet boven het niveau van een rondreizen
de kermistroep uitkomen. Aardig om
naar te kijken, maar niet voor een hele
avond. De grote inspirerende werking die
van het in zuurtjeskleuren uitgevoerde
kunstwerk van Poen de Wijs zou kunnen
worden ontleend, is voor mij een raadsel
gebleven.
VERGEET MET EVEN VICON TE BBL0I!
(WILVAN MARIS, ARlPERS^AKENTSTTIfl)
De tweede exposant in Het Oude Slot
sluit goed aan op het wat oudere werk van
Snitker. Het is de beeldhouwer Nic Jonk
die in zijn objecten verwijzingen naar de
vier elementen maakt binnen een mytho
logisch kader. Wie Jonks werk een beetje
kent, komt hier niet voor verrassingen te
staan: sommige beelden dateren al van
enkele jaren geleden, andere (met name
de kleinplastiek) zijn wat recenter van
datum. Jonk is overigens een beeldhou
wer die met elk formaat goed overweg
kan: de beeldjes die niet hoger zijn dan
zo’n dertig centimeter zijn even sterk en
plastisch als de levensgrote objecten.
Anders dan bij Willem Snitker dienen
veranderingen in Jonks werk zich minder
snel aan. Hij blijft betrouwbare en dege
lijk ogende naïaden en sirenen maken met
een steeds weer prachtig glanzende huid
in een techniek die langzamerhand de
prefectie bereikt heeft.
(Tot en met 6 mei. elke dag geopend van
14-17 uur met uitzondering van maandag
en dinsdag).
Toekomst?
DEN HAAG. Een kind dat zonder het te weten door haar eigen vader is
aangerand, een opgehangen zwarte kater, vampiers, dodendansen of een diner waarbij
alle spijzen en dranken regelrecht van een mensenlijk afkomen. Dat zijn zo enkele
gedeelten van de inhoud van Zerken, het nieuwe theaterprogramma van toneelgroep
De Appel. Een collage, volgestopt met zaken om te griezelen, ontstaan uit improvisa
ties en gespeeld door de acteurs Aus Greidanus. Peter van der Linden. Henk Votel en
Willem Wagter. Gedurende het paasweekeinde was de première ervan in het Appelthe-
ater.
Dit nieuwe programma, dat is gegroeid
volgens Peter van der Lindens improvisa-
tie-werkwijze, kreeg als uitgangspunt een
kunstwerk (object) van de beeldend kun
stenaar Poen de Wijs. Naar aanleiding
daarvan gingen de Appelspelers aan het
werk onder aanvoering van Peter van der
Linden. In het kunstwerk werd vooral
omwille van de praktische bruikbaarheid
nog een verandering aangebracht en om
wat er tenslotte uit de bus kwam spelen de
acteurs nu verhalen van de Amerikaanse
griezelschrijver Edgar Allen Poe. Die hui»
ververhalen vullen ze aan met eigen fanta
sieën, soms ontleend aan eigen ervarin
gen, krantenberichtjes.
Zerken is een met flinke inzet gespeelde
produktie. Maar hoewel er getracht is de
griezeleffecten met zwarte humor op te
poetsen, echt spannend is het niet. Het is
evenmin een voorstelling geworden die
voortdurend onderhoudend is. Bij de ver
halen van Poe heeft een ieder zo z’n eigen
beelden al lang bedacht en zo kan het
spelen daarvan inderdaad alleen in de
abstracte vorm zoals hier door De Appel
V.i.n.r. Aus Greidanus. Henk Votel, Peter van der Linden en Willem Wagter in Zerken bij
toneelgroep De Appel (foto Pan Sok).
De orgelserie omvat 11 verschillende
orgels, van klein maar verrassend naar
groot maar volmaakt, in alle prijsklas
sen van f 2375 tot f 12.550.
Het model dat u hier ziet, is een van de
uniekste in het assortiment. 7 Voetma
ten, drawbars, string- en orkestensem-
ble, 18 preset registers, synthesizer en
auto-arpeggio.
Komt u er even op spelen?
