President-directeur Shell
resultaat na 16 mln. verlies
ramen open? kachel uit.
1
n
DAF Trucks verwacht positief
5% extra verstandig met energie
móet toch haalbaar zijn:
rv*i
Machinepark in
metaalindustrie
sterk verouderd
Vermogen Rorento
miljard groter
Minister looft
Optimisme over economie
regionale krant
Boomgroep over
VNO-voorzitter:
Overheid krijgt
te grote greep
Groenwoud neemt
Uit Esso-jaarverslag blijkt:
Nieuw orgaan
werkvoorziening
K
f
21
VRIJDAG
2 O
APRIL
ECONOMIE
19 7 9
oor
alin-
igde
van
uele
in
nd-
1
2^
DEN HAAG (ANP). Een
besparing van het energiever
bruik over de hele wereld met
5 pet. is belist noodzakelijk,
mede gezien de politieke situa
tie in het Midden-Oosten. De
omwenteling in Iran heeft de
olieproduktie daar nagenoeg
gehalveerd en er is nu een po
tentieel tekort aan olie, zodat
aanbevelingen zijn gedaan
voor bezuinigingen van 5 pet.
die echt van levensbelang zijn,
zo heeft D. de Bruyne, presi
dent-directeur van NV Konin
klijke Nederlandsche Petro
leum Maatschappij, gezegd bij
de presentatie van het jaar
verslag.
I
Besparing energieverbruik
met 5% van levensbelang
fonds
note»
■fr Een beeld van de fabriekshal van DAF-Trucks in Eindhoven.
■*7
(ADVERTENTIE)
o
3
7
Voor de revolutie in Iran bedroeg de
olieproduktie 5,5 tot 6 mln barrels (1 bar
rel is 159 liter) per dag. Thans is deze 3,5
mln. waarvan 2,8 mln. voor de export.
Algemeen wordt verwacht dat de produk-
tie niet boven 4 mln. barrel per dag zal
uitstijgen waarvan 2 mln. voor de export.
De wereldconsumptie is thans 40 mln.
barrels per dag, waarvan de helft door de
VS wordt gebruikt. De besparing in de VS
zal derhalve op 1 mln. barrel per dag
moeten uitkomen. Indien ook in Saoedi-
Arabië een revolutie zou uitbreken is de
ellende helemaal niet meer te overzien en
de politieke situatie in het Midden-Oosten
Twee redenen noemt de raad van be
stuur in het jaarverslag voor het negatieve
resultaat over vorig jaar.
In de bedrijfswagensector, de hoofdac
tiviteit, deden zich enkele produktiebe-
lemmerende situaties voor: griepepide
mie, een staking in het Belgische produk-
tiebedrijf waardoor ook de produktie van
trucks in Eindhoven stil kwam te liggen
met een totaal produktieverlies van bijna
600 bedrijfswagens en de overgang naar
een nieuw informatie- en besturingssys
teem in de ontwikkelings- en produktie-
sector, die tot aanzienlijke stagnaties en
daardoor eveneens tot produktieverlies
leidde.
Tegen het einde van vorig jaar verbeter
den echter de resultaten. De produktie
kwam weer op een hoog peil en het inge
wikkelde produktieproces was weer beter
onder controle. Ondanks de tegenslagen
kon de bedrijfswagensector in een vrijwel
„break-even” situatie afsluiten. De totale
jaarproduktie bedroeg 11.371 voertuigen,
12,1 pet. minder dan in 1977 (12.939).
Voor dit jaar worden verder geen te
genslagen verwacht. Met het thans goed
functionerende nieuwe produktiebestu-
ringssysteem verwacht de raad van be
stuur de beoogde resultaten te bereiken
en kan DAF Trucks weer rekenen op een
rendabele bedrijfsvoering op langere
termijn.
den verwacht, waardoor in deze divisie
grote verliezen ontstonden.
Als gevolg van de produktieproblemen
bleven, in tegenstelling tot de ontvangen
orders, de afleveringen van in totaal
11.629 bedrijfswagens met 9 pet. achter bij
1977. Van dit totaal werd 57 pet. buiten
Nederland afgeleverd. Over 1977 beliep
het aandeel van de export 65 pet. De
voornaamste oorzaak van de daling lag
bij de export buiten Europa.
De netto omzet aan derden van DAF
Trucks kon door al deze oorzaken niet aan
de gestelde verwachtingen beantwoorden.
Gezien de bevredigende orderporte
feuille en de beter draaiende produktie zal
de bedrijfswagensector een gunstiger re
sultaat te zien geven. Hoewel in de sector
De investeringen bedroegen vorig jaar
bijna ƒ42 mln. tegen bijna ƒ44 mln. in
1977. Zij hadden hoofdzakelijk betrek
king op de ontwikkeling van nieuwe typen
voertuigen en op uitbreiding van het inter
nationale verkoop- en servicenet.
Ondanks het nadelige resultaat is de
vermogenspositie bevredigend, aldus het
verslag. Het zal echter noodzakelijk zijn
om een deel van de leningen op korte
termijn te consolideren.
Desondanks verwacht de raad van be
stuur dat per saldo het totale resultaat van
DAF Trucks toch weer positief zal zijn.
Het totale aantal personeelsleden van
DAF Trucks steeg vorig jaar met 518 tot
9.170. De grootste uitbreiding vond plaats
bij het moederbedrijf in Eindhoven in
verband met de grotere aantallen be
drijfswagens die voor dit jaar en de vol
gende jaren zijn voorzien.
Het hoge ziekteverzuim in de Neder
landse bedrijven (12.3 pet.) noemt de raad
van bestuur een extra druk op de totale
bedrijfsvoering. Via verzuimbegeleiding
wordt getracht een beter inzicht te krijgen
in de oorzaken van dit verzuim.
De overheid moet zich zeer terughoudend
op dit terrein tonen.”
nieuw onder druk zetten nadat de facto
ren van incidentele of tijdelijke aard zijn
uitgewerkt.
Esso-Nederland BV heeft voornamelijk
als gevolg van de gestegen prijzen op de
open markt in 1978 een bedrijfswinst (na
belasting) van 15,5 miljoen gulden be
haald. In 1977 was het bedrijfsresultaat na
belastingen een verlies van 20,2 miljoen
gulden.
is 9,
9.00
3201
11
t,
145,00
50,50
7.60
89,00
18,60
51,00
125,80
36,00
56,00
47,80
67,501
28«
54,80
128,00
105,50
90,80
35,00
98,20
66a
117,70
•gs
ische
en
reen.
r dit
i euvel
aan.
Dat zei VNO-voorzitter mr. C. van Veen
gisteren in een inleiding ter gelegenheid
van de uitreiking van de Van Calcar-
Veiligheidsprijs. Van Veen constateerde
dat de nieuwe arbeidsomstandigheden
wet voldoende stimulansen bevat voor
een goed veiligheidsbeleid in de onderne
mingen, waarbij risico’s tot een aanvaard
baar niveau worden gebracht.
Van Veen zei dat de ondernemingsleiding
ervoor moet zorgen dat in de onderne
ming een verantwoord veiligheidsbeleid
kan worden gevoerd. „De leiding is ver
antwoordelijk, maar het is een gezamen
lijke taak van werkgevers en werknemers
de zorg voor de veiligheid en de gezond
heid van de werknemers in de onderne
ming gestalte te geven”, zo zei hij.
i 011
la 37211
1 460,1
DEN HAAG (ANP). Met het doel een
beter beleid te voeren met betrekking tot
de 70.000 werknemers in de sociale werk
voorziening is in Den Haag opgericht het
Nationaal Overlegorgaan Sociale Werk
voorziening (NOSW).
Het NOSW is ontstaan uit een fusie
tussen het Interfederatief Overleg en het
Landelijk Contact Topkader, de tot dus
ver bestaande overlegorganen van be
stuurders en directeuren van werkver
banden en schappen in de sociale werk
voorziening.
Met deze fusie wordt gehoopt doublures
en tegenstrijdigheden die in het verleden
voorkwamen te voorkomen, zo is bij de
oprichting van het NOSW meegedeeld.
Speciale Produkten de verliezen in 1979
aanzienlijk lager zullen zijn, zal voor het
eind van dit jaar geen volledig herstel
kunnen worden bereikt. Dit in verband
met de aanhoudende structurele proble
men in deze bijzonder gespecialiseerde
tak van bedrijvigheid.
Voor het bedrijf van Shell Nederland
Chemie te Pernis is vorig jaar een slecht
jaar geweest met een verlies van ruim
f 100 mln. De vooruitzichten voor deze
sector zijn voor dit jaar nog steeds niet
best, zo is bekendgemaakt.
Oorzaak van de slechte gang van zaken
was de overcapaciteit in West-Europa,
speciaal voor de basischemicaliën. Dit
had tot gevolg dat de marktprijzen van
vele produkten verder afbrokkelden. In
het vierde kwartaal trad bovendien een
sterke stijging van de grondstoffenprijzen
op. Ook waren er hoge aanloopkosten
voor de nieuwe styreen- en propeenoxyde-
fabriek op het complex te Moerdijk.
Dankzij een sterke verbetering van de
financiële uitkomsten in het laatste kwar
taal heeft Shell Nederland Raffinaderij te
Pernis voer vorig jaar een klein positief
resultaat behaald 10 a 15 mln.). De wen
ding ten goede was het gevolg van de
oplopende prijzen voor olieprodukten en
van de voortdurende inspanningen ten
behoeve van een zo doelmatig mogelijke
produktie.
Het nettoresultaat van de Koninklijke-
Shell Groep daalde vorig maar met 21 pet.
tot 1086 mln. pond sterling. De daling was
voornamelijk toe te schrijven aan de door
de meeste Shell-maatschappijen toege
paste „first-in first-out” methode van
voorraadwaardering die in 1977 een gun
stig effect op de resultaten had. Het aan
deel van de Koninklijke in het nettoresul
taat van de maatschappijen van de groep
bedraagt 682 mln. pond tegen 857 mln.
pond (herberekend) in 1977. Omgerekend
in guldens bedraagt dit aandeel 2791
mln. tegen 3673 mln. Voorgesteld is het
slotdividend te bepalen op onveranderd
5,75 zodat het totale dividend over vorig
jaar onveranderd 10,75 bedraagt.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. „De overheid verschaft
zich met de nieuwe arbeidsomstandighe
den een greep op arbeidsomstandighe
denwet een greep op onderdelen van het
sociale beleid van de onderneming. Dat
vinden wij een bedenkelijke zaak. Het
sociale beleid in de onderneming is een
beleid waarover de onderneming met in
achtneming van het overleg met de vakbe
weging en de ondernemingsraad beslist.
Wat de vooruitzichten voor dit jaar be
treft ziet DAF Trucks de economische
ontwikkeling in West-Europa dit jaar met
een zeker optimisme tegemoet. De gelei
delijke verbetering van de Westduitse eco
nomie, het lage inflatiecijfer en de hechte
re samenwerking op monetair gebied bin
nen de EEG acht de raad van bestuur
aanwijzingen daarvoor. Onder invloed
hiervan zouden ook de investeringen in de
transportwereld kunnen toenemen met
als gevolg dat de vooruitzichten voor de
bedrijfswagenindustrie niet ongunstig
zijn. Deze verwachting is inmiddels beves
tigd door de gang van zaken in de eerste
maanden van dit jaar.
de reserves nog steeds toenemen is dat
nauwelijks voldoende om in de stijgende
vraag te voorzien. Als gevolg hiervan is de
verhouding tussen bewezen reserves en
produktie aan het teruglopen.
De bewezen reserves geven echter geen
volledig beeld van de nog beschikbare
hoeveelheid olie. De mening van de des
kundigen verschillen nogal. De raming
van Shell, 1800 miljard barrels of drie
maal de thans bewezen reserves bleek met
het gemiddelde overeen te stemmen.
Van de bewezen wereldreserves bevindt
het merendeel zich in slechts 25 bekkens
en maar liefst 40 pet. in het ene uitgestrek
te sedimentbekken van het Midden-Oos
ten. Verwacht wordt dat 60 pct. van de
toekomstige vondsten zal worden gedaan
in de 160 sedimentaire bekkens waar olie
reeds wordt gewonnen.
ROTTERDAM (ANP). Het vermogen
van Rorento, het internationale nbligatie-
fonds van de Robeco-groep, is in het per
eind februari geëindigde boekjaar 1978-
’79 met bijna 1 miljard toegenomen tot
f 32 miljard, zo blijkt uit het jaarverslag.
Rorento heeft in de tweede helft van het
boekjaar nog meer de nadruk gelegd op
beleggingen in harde valuta’s. Bestond de
protefeuille eind februari 1978 nog voor
goed 70 percent uit guldens-, DM- en yen-
obligaties, eind augustus was dit reeds 86
pet en per eind februari 1979 was het 91
pet geworden. Het valuta-risico in het
dollarbelang van 4 pet was geheel afge
dekt via termijntransacties, zodat op de
valuta-basis de portefeuille voor 95 pet uit
harde valuta’s bestaat.
De gemiddelde looptijd van de obliga-
tieportefeuille werd drastisch terugge
bracht, van 7 naar 4 jaar met het oog op de
verwachte rentestijging. Aangezien de
rente in vrijwel alle landen tegelijkertijd
opliep moest de waarde van het Rorento-
aandeel enigszins terug, namelijk van
129 eind februari naar 122 twaalf
maanden later.
DEN HAAG (ANP). De raffinagesector van de Westeuropese olie-
industrie is in het vierde kwartaal van 1978 en in het eerste kwartaal van 1979
als gevolg van de sterke stijging van de open-marktnoteringen voor het eerst
sinds de oliecrisis van 1973/74 weer winstgevend geweest.
De tweede oorzaak van het verlies over
vorig jaar van structurele aard en betreft
de gang van zaken in de divisie Speciale
Produkten, die al langer met problemen
had te kampen. Hoewel de problemen zich
aanvankelijk beperkten tot de civiele sec
tor, waar opleggers en aanhangwagens
worden vervaardigd, bleek in de loop van
1978 dat ook in de sectoren „militair”
(produktie van componenten voor specia
le militaire voertuigen) en „luchtvaart”
(produktie van vliegtuiglandingsgestel-
len) de produktie niet liep als mocht wor-
LEIDEN (ANP). Minister Gardeniers
van CRM heeft gisteren bij de opening
van een nieuw kantoorgebouw van de
Leidse Courant in Leiden een lans gebro
ken voor de regionale bladen. Volgens de
bewindsvrouwe hebben de regionale bla
den er „onmiskenbaar geweldig toe bijge
dragen dat mensen kranten zijn gaan
lezen”.
Volgens de minister blijft de krant in de
samenleving het beste communicatiemid
del, hoe snel en ingrijpend de ontwikke
ling van radio, televisie en daaraan ver
wante techniek ook verloopt.
Raffinaderijen
weer winstgevend
De vraag naar DAF-bedrijfswagens
bleef echter op een bevredigend peil.
Vooral gezien de nog maar weinig toege
nomen industriële bedrijvigheid in de Eu
ropese landen, waar DAF Trucks haar
produkten afzet, met daarmee samenhan
gend een weinig florissante ontwikkeling
in de transportsector, acht de raad van
bestuur het een verheugend verschijnsel
dat de orderpositie gedurende geheel 1978
op een bevredigende hoogte bleef.
Esso Nederland BV zegt dit in haar
jaarverslag over 1978. Sinds de oliecrisis
hebben de produktieprijzen op de open
markt beneden de gemiddelde kostprijs
gelegen, waardoor de olieraffinaderijen
verliezen moesten incasseren, die de
maatschappijen met grote bezorgdheid
vervulden. Een van de voornaamste oor
zaken van de prijsstijging op de open
markt is de sterk toegenomen vraag naar
lichtere produkten, zoals autobenzine en
nafta.
Zo was in de eerste acht maanden van
het afgelopen jaar de vraag naar autoben
zine in West-Europa bijna zes percent
groter dan in dezelfde periode van 1977.
De vraag naar middendisillaten steeg met
ongeveer zeven percent. De vraag naar
zware stookolie daarentegen steeg niet.
Dit was het gevolg van het slechts traag
verlopen van het herstel van de indu
striële activiteit en ook van energiebespa
rende maatregelen in industrie en scheep
vaart.
De prijsstijging op de open markt voor
olieprodukten heeft zich niet ten volle
weerspiegeld in de prijzen voor de Neder
landse consument. De stijging van de ben
zineprijs is relatief gering geweest in ver
gelijking met de forse prijsstijging op de
open markt; de middendistillaten (gasolie,
autogasolie en huisbrandolie) bleven in
1978 voor de Nederlandse consument, on
danks de hogere open-marktprijzen, vrij
wel gelijk in prijs. De stookoliën daalden
zelfs in prijs. Het is de daling van de
dollarkoers geweest, die deze prijsdaling
van stookolie heeft veroorzaakt en de
automobilist heeft beschermd tegen een
verdergaande prijsstijging van benzine.
Ondanks de betere winstgevendheid se
dert enige maanden is er geen sprake van
een blijvende ommekeer ten goede voor
deze tak van industrie, zo onderstreept het
jaarverslag van Esso-Nederland. De
strukturele problemen van overcapaciteit
en de aangekondigde prijsverhogingen
van ruwe olie zullen de winstmarge op-
Hij kondigde aan dat de gezamenlijke
ondernemingsorganisaties binnenkort
een nota zullen publiceren over de veilig
heid van het werk in de ondernemingen.
EINDHOVEN (ANP). DAF Trucks heeft over vorig jaar een verlies
geleden van 16,0 mln. op een met 2,3 pet. gedaalde omzet van derden van
1.175,2 mln. Het verlies wordt in mindering gebracht van de algemene
reserve. Over 1977 behaalde DAF Trucks een nettowinst van 30,1 mln.
Niet algemeen bekend is dat gemiddeld
slechts 25 pct. van de in een reservoir
aanwezige olie kan worden geproduceerd.
Niettemin zijn er aanzienlijke mogelijkhe
den om het winningspercentage op te voe
ren. De „primaire” winning, waarbij ge
bruik wordt gemaakt van de in de reser
voirs heersende druk kan, dank zij een
beter inzicht in de geologische omstandig
heden en in de stroming van vloeistoffen
door het gesteente, worden vergroot, al
dus Lavers.
De steenkoolsector van Shell-maat
schappijen blijft zich snel ontwikkelen.
De internationale handel groeide sterk,
wat leidde tot de aanschaffing van de
eerste twee kolenschepen. In de VS be
droeg de afzet van steenkool door Shell
Oil 3 mln. ton, zo blijkt verder uit het
jaarverslag.
claim
iten.
De wereldoliereserves en de mogelijk
heden deze op het juiste moment in pro
duktie te brengen hangen niet alleen van
de natuur af maar ook van factoren als de
snelheid waarmee nieuwe vondsten kun
nen worden gedaan en winningstechnie-
ken kunnen worden verbeterd, de be
schikbaarheid van geldmiddelen en de
bereidheid deze te investeren in projecten
met een hoog risico-element, beperkingen
die regeringen zouden kunnen opleggen
bij de toewijzing van exploratiegebieden
en bereidheid van regeringen om olie
maatschappijen een redelijk rendement
op kapitaalintensieve projecten toe te
staan.
De bewezen oliereserves in de wereld
worden thans geschat op zo’n 600 miljard
barrels boven de 400 miljard die reeds zijn
geproduceerd. Het wereldverbruik ligt nu
op 23 miljard barrels per jaar en hoewel
AMSTERDAM (ANP). De Neder
landse metaalindustrie beschikt ten op
zichte van moderne industrielanden als
Japan, de VS en West-Duitsland over een
sterk verouderd machinepark. Uit onder
zoekingen is gebleken dat de gemiddelde
leeftijd van het totale machinepark in de
metaalindustrie ver boven de 10 jaar is,
terwijl in genoemde landen het machine
park beduidend jonger is, zo heeft de
Vereniging van Importeurs van Gereed
schapswerktuigen bekendgemaakt.
Vorig jaar zijn de orderontvangsten van
de bij de vereniging aangesloten leden ten
opzichte van 1977 voor het eerst sinds het
recessiejaar 1975 weer gedaald. De order
ontvangsten beliepen namelijk 167,8
mln., een daling van 3,5 pet. t.o.v. 1977.
Aangezien de orderontvangsten in het
ene jaar grotendeels tot uitdrukking ko
men in de levering-installatie van de ma
chines in het daarop volgende jaar kan
vrij zeker worden aangenomen dat de
investeringen in gereedschapswerktuigen
dit jaar sterk zullen achterblijven bij die
van vorig jaar, aldus de vereniging.
AMSTERDAM (ANP). Groenwoudt-
Profimarkt BV in Renswoude heeft alle
zeven vestigingen van de Boomgroep
overgenomen. De onderneming zal de
zelfbedienings-groothandelsbedrijven
voortzetten met volledig behoud van de
werkgelegenheid. De vakbonden zijn op
de hoogte gesteld, zo heeft de Brug Cen
trale bekendgemaakt.
De zeven vestigingen van de Boom
groep staan in Utrecht, Amersfoort, Hen
gelo, Deventer, Enschede, Zwolle en
Hoogeveen. In totaal werken er 115 men
sen, van wie 16 part-time.
De overname vormt een onderdeel van
een reorganisatie van de Brug Centrale,
een vereniging waarvan de Boomgroep
deel uitmaakte. Op dit moment zijn bij de
Brug Centrale 29 vestigingen van zelfbe-
dienings-groothandelsbedrijven aange
sloten.
is er na de accoorden van Camp David
niet overzichtelijker op geworden, zodat
besparing al of niet vrijwillig beslist zal
moeten worden uitgevoerd, aldus De
Bruyne.
De Shell-topman zei dat een verminde
ring van de leveranties aan de klanten niet
is af te dwingen. Hij zei echter de indruk
te hebben dat de 5 pet. besparing bij de
industrie goed zal lopen. De particuliere
bezuinigingen zullen vooral een kwestie
van mentaliteitsverandering moeten zijn.
Lange aanlooptijden en enorme kosten
die met thans in aanmerking komende
alternatieve bronnen gemoeid zijn zullen
ervoor zorgen dat olie tot ver in de toe
komst een belangrijke energiebron blijft,
zo schrijft de heer B. A. Lavers, hoofd van
de afdeling produktie-ontwikkeling van
Shell Internationale Petroleum Maat
schappij BV in het jaarverslag.
52,71
38,00
35,60
85,50
93,00a
47,00e -
41,06
640,06
43,50
57,50
46,00
50,40
43,00
134,50
38,50
43,50
138,00
e 56,50
42*
b 5,005
53,1»
1 140,00
70,50
1 74,1»
1 160,00
5550
I 55,00
115,00
42,50
I 32,60
76J0
60,50
98,50
47,70
3720
Ie 55,00
100,00
48,50
53,
172,00
”37,70
76,01
01 128,50
4730
47,51
3 34,70
'1 56,S
280,
- 620.00
1 216,06
3 148,
3 410,06
"WW-
