Militaire autoriteiten Rhodesië:
Tito benadrukt
zoeken
INCIDENTEN OP 329STE PROCESDAG
Rhoodie
Problemen rond
Socialist Galvan
topambtenaar
burgemeester
van Madrid
Jaar gevangenis
voor Surinaamse
Strijd Nicaragua
duurt voort
Taleghani na gesprek:
Geen conflicten met
Amerikanen
hulpverlening in
Joego-Slavië
ayatollah Khomeini
Stakingen Costa del Sol -
Horecaproblemen
„eigen weg”
Joego-Slavië
nog niet voorbij
,zo
Het dubbele
:ao
Kribbebijter
Minder elegant
Belediging
VRIJDAG
ies
lin-
/er-
pa-
pen
Een
>pe-
iter
kite
de
lan-
be-
>erd
ven-
uto
slukt
krijt
lijpels
Jeder-
nzend
rland-
itentie
ie na-
ie” in
677,79
in, zo
:e ka-
lljk
ning
lening
telijke
aantal
Indo-
Hong-
:e pro-
es van
maan-
n. Om
ihting,
uchte-
-en in-
en en
en in
!oeter-
>riek
(Van onze redactie buitenland)
SALISBURY-LOESAKA. Bij guerrilla-aktiviteiten tijdens
de verkiezingen in Rhodesië zijn tot nu toe 73 mensen om het
leven gekomen, zo hebben militaire autoriteiten in het land
bekendgemaakt. Het kiescollege in Rhodesië heeft gezegd dat
tot nu toe bijna anderhalf miljoen mensen, de helft van het
aantal kiesgerechtigden, heeft gestemd.
iaal
BINNEN- EN BUITENLAND
--
door Nico Scheepmaker^
Zeker 73 doden in
■A Een Rhodesische militair houdt de wacht bij een stembureau terwijl een vrouw met een kind op
de rug wacht tot zij aan de beurt Is om haar stem uit te brengen
Vrijspraak voor SS’ers
in Majdanek-processen
Een Amerikaanse waarnemer voor een
studiecommissie van het Huis van Afge
vaardigden heeft gisteren gezegd te gelo
ven dat president Carter de maatregelen
tegen Rhodesië zal opheffen als de uitein
delijke opkomst boven de 55 procent zal
komen. Morgen is de laatste dag van de
verkiezingen. Naar nu wordt aangenomen
zal in totaal zestig procent van de kiesge
rechtigde bevolking opkomen.
De werkgeversorganisaties in deze ho-
recasector denken er niet aan om zich bij
het voorlopige akkoord neer te leggen dat
woensdag in Madrid onder druk van het
ministerie van Arbeid tot stand kwam
tussen de vakbonden en de vertegenwoor
digers van hotelexploitanten aan de Costa
del Sol.
Dit voorlopige akkoord bestond uit een
zestal punten, waarvan het voornaamste
was dat de werkgeversorganisaties geen
sancties zouden uitoefenen op de werkne
mers, die deel hadden genomen aan de
staking. De werkgevers van bars en res
taurants hebben zich wèl aangesloten bij
het besluit van Madrid. Toeristen, die in
hotel geen eten krijgen kunnen tegen
extra betaling hun maaltijden gebrui
ken in een van de vele eethuisjes.
De twee grootste vakbonden van Span
je, de communistische Comisiones Obre-
ras CCOO en de socialistische Union Ge
neral de Trabajadores (UGT), hebben het
horecapersoneel in de hotels opgeroepen
te blijven staken zolang de hotelexploitan
ten niet bereid zijn de voorlopige overeen
komst van Madrid te tekenen.
De werkgeversorganisaties staan op het
standpunt dat zij ruim drie weken geleden
op last van het ministerie van Arbeid een
verhoging van het minimumloon hebben
doorgevoerd van gemiddeld 14 percent.
Op de andere eisen van de vakcentrales,
zoals 10 percent meer plus een verbete
ring van de arbeidsomstandigheden en
een vervroegde pensioenregeling, wilden
zij niet ingaan omdat men van mening is
dat aan de indertijd door de regering
gestelde eisen is voldaan.
Een woordvoerder van werkgeverszijde
verklaarde gisteravond dat men er niet
aan denkt om verder op de wensen van de
vakbonden in te gaan. „Wij hebben aan
onze legale plicht gehoor gegeven en daar
mee basta”, aldus deze hotelexploitant uit
Torremolinos.
Sommige hotelwerkgevers uit deze drie
badplaatsen willen de straf van de werk
nemers op staande voet ontslag als zij
drie dagen lang aan de staking hebben
deelgenomen handhaven. Enkele hotel
eigenaren zijn begonnen met horecaper
soneel aan te trekken op Majorca. Waar
nemers menen dat deze aanwerving van
hotelpersoneel uit andere streken van
Spanje een regelrechte sociale misdaad is
tegen de door werkloosheid geplaagde
provincie Malaga, die tot onlusten kan
leiden.
Woensdagavond zou in het dorp Nkai, in
het zuidoosten van Rhodesië, een verkie-
zingsfunktionaris om het leven zijn ge
bracht. Zeventig hutten van een dorp in
het reservaat Mtilikwe, in dezelfde streek
zouden door guerrillastrijders zijn platge
brand.
De uitspraak was te verwachten, nadat
de rechtbank op 14 maart had besloten dit
grootste na-oorlogse proces in Duitsland
te splitsen. De tot dan toe gehoorde ruim
250 getuigen hadden niet genoeg belas
tend materiaal aangedragen om tot een
mogelijke veroordeling van de vroegere
SS-Hauptsturmführer Heinrich Schmidt
(66, hij was kamparts) en de drie kampbe-
waaksters Charlotte Mayer (61), Hermine
Bottcher (60) en Rosa Suess (58) te komen.
Tijdens de aangrijpende verhoren in het
al sinds 26 november 1975 durende pro
ces, bleek veelvuldig dat de slachtoffers
zich niet meer precies konden herinneren
wat er in detail 35 jaar geleden in Majda-
nek was gebeurd en welke SS’er er zich
precies aan welke misdaden had schuldig
gemaakt.
De vrijspraak is juridisch niet te bestrij
den, omdat de Duitse strafwetgeving be
paalt dat alleen datgene wat tijdens de
hoofdverhandeling ter sprake is geko
men, mag worden gebruikt om tot een
uitspraak te komen. Belastende verklarin
gen van vroeger tegen de vier vrijgespro-
kenen, die tijdens het proces niet konden
worden herhaald, omdat die vroegere ver
klaringen voor een deel zijn afgelegd door
mensen die inmiddels zijn gestorven, tel-
(Van onze redacteur in West-Duitsland, Hans Amesz)
DÜSSELDORF. Vier van de dertien vroegere SS’ers die in Dusseldorf
terecht stonden wegens moord of medeplichtigheid aan moord op meer dan
250.000 joden in het vernietigingskamp Majdanek zijn gisteren wegens gebrek
aan bewijs vrijgesproken. Meteen na de uitspraak werd de zittingszaal door
boze betogers bezet.
Voor het eerst tijdens het proces hebben
de vier vrijgesprokenen gevangen geze
ten. Zij waren voor de demonstranten
gevlucht naar de cellen, waarin normaal
verdachten zitten, die zich in voorarrest
bevinden. Van binnen zijn de cellen niet te
openen en daarom moesten de vier op de
deuren trommelen om die vrijheid te be
reiken, die hun later door het vonnis van
de rechtbank voorgoed werd gewaar
borgd.
gevangenen dit lied zongen als zij aan het
werk moesten. Daarna vertrokken de
meest jeugdige demonstranten naar de
plaats waar eens de Düsseldorfer Synago
ge stond om een krans neer te leggen voor
de slachtoffers van het nazi-regime.
MANAGUA (UPI). In het zuiden van
Nicaragua is gisteren gevochten tussen
Sandinistische guerrillastrijders en rege
ringstroepen. Ook elders waren de sandi
nisten weer aktief.
Langs de grote weg naar Costa Rica
overvielen guerrillastrijders een post van
de Nationale Garde. Het is niet bekend of
daarbij slachtoffers zijn gevallen. In dit
gebied bevinden zich veel opstandelingen.
In Managua en Leon hebben jongeren
gevuurd op militaire voertuigen. In Leon
trokken ruim zestig jongelui door de stad
met Sandinistische leuzen. De Nationale
garde maakte een einde aan de demon
stratie. In de hoofdstad Managua hebben
journalisten een radiostation bezet, dat
door president Somoza was gesloten.
De voorzitter van de Joodse gemeente in
Berlijn, Heinz Galinski, zei dat de vrij
spraken een „hoon” voor de slachtoffers
betekenen en te wijten zijn aan het feit dat
het Majdanek-proces veel te laat is begon
nen. Het proces tegen de overgebleven
zeven mannelijke en twee vrouwelijke ex-
SS’ers wordt voortgezet. Verwacht wordt
dat het op zijn minst nog tot 1980 zal duren
voordat de vonnissen in deze gevallen
worden gesproken.
een ander blad te abonneren. De vraag is:
welk blad? Hoofdredacteur Sandberg
zegt in een bijschrift niet zonder spijt van
Bijkaart afscheid te nemen, na ruim vijf
jaar, maar hij voegt er aan toe dat Her
mans bereid was onder twee voorwaar
den te blijven medewerken: een andere,
betere plaats in de krant (dat kon, wat ons
betreft, zegt Sandberg), en „een verhoging
van zijn honorarium tot, voor onze begrip
pen, exorbitante hoogte. Dat kon niet.
Bovendien vonden wij het, laten we zeg
gen, „minder elegant” boosheid op die
manier af te kopen”.
Niet lang nadat W. F. Hermans zijn
column in Het Parool begonnen was, werd
ik ook voor een column door mr. Sand
berg benaderd. Toen hij vroeg wat ik er
voor wilde hebben, heb ik geantwoord:
„Een tientje meer dan Hermans, want hij
is wel een betere schrijver, maar ik ben
een betere columnist”. Of dat waar is laat
ik graag in het midden, maar ik vond het
in ieder geval een aardig argument. Dit
voorstel werd door Sandberg met hoonge
lach van de tafel geveegd: zodra ik even
veel huur moest betalen als Hermans voor
zijn Parijse appartement, zou hij daar
over gaan denken! Ik kreeg driehonderd
gulden. Ik nam dus maar aan dat Her
mans minimaal 600 gulden kreeg, maar
iemand van Het Parool schatte dat hij 400
tot 450 gulden per column kreeg en dat hij
nu minstens het dubbele had geëist, dus
zeg maar zo’n duizend gulden.
Een bedrag in die grootte schijnt hem
een jaar geleden al door De Telegraaf te
zijn voorgehouden, dus het ligt voor de
hand te veronderstellen dat zijn columns
uit Parijs binnen afzienbare tijd in dat
dagblad te lezen zijn, dat al geruime tijd
bouwrijp voor hem wordt gemaakt via
grote, ademloos loftuitende stukken van
de hand van de letterkundige medewer
ker I. Sitniakowsky. Want de opmerking
van J. J. Strating over Hermans en Kor
tooms moge dan in het geheel niets ten
nadele van Hermans’ literaire kwaliteiten
zeggen (wie zou willen ontkennen dat je
meer over de zeventiende eeuw te weten
komt uit de geheel a-literaire dagboeken
van Samuel Pepys dan uit de literaire
meesterwerken van Bunyan en Shakespe
are?), in de eerste plaats stelt Hermans er
altijd prijs op dat de historische betrouw
baarheid van de alledaagse details in zijn
romans herkend en erkend wordt en in de
tweede plaats is hij niet de enige literator
van naam die overgevoelig op kritiek in
zijn eigen blad reageert.
De dichter Buddingh’ zegde zijn jaren
lange vriendschap met de dichter K.
Schipper op, omdat die als redactielid van
Hollands Diep niet had voorkomen dat de
poëziemedewerker een bundel van hem
had afgekraakt en zelfs Kees van Kooten
heeft een tijdje zijn medewerking aan de
Haagse Post opgeschort nadat medewer
ker Bob Polak daarin (ongehinderd door
de redactie) als zijn mening had gegeven
dat Koot en Bie in feite plagiaat pleegden
op het werk van W. T. Schippers. Mis
schien voelde Hermans zich dus inder
daad tot in het diepst van zijn ziel ge
krenkt door de uitlating van Strating in
„zijn” blad.
niet
i de
aken
:ulke
:elen
zindt
oond
l van
I van
het
tting
:hap-
'heid
rden
len bij
s mis-
zan de
ie was
kt bij
it. Die
in een
enhuis
:et. In-
opera-
ipgele-
Ne-
orbe-
iding
staan
ver-
toop-
>egen
ieuwe
ijfdui-
ijn in
ag op
saties
lening
e ver-
i het
dat
■ijgen
itaire
gere-
vol-
■hroe-
FNV
opge-
nnen,
leren.
>n om
inden
tan te
A- ESCHEL RHOODIE
overdragen aan de politie. Als de comités
klachten ontvangen dienen zij voor optre
den naar de politie te gaan en rechtban
ken mogen niet ingaan op een klacht
zonder politie-onderzoek.
Premier Bazargan kwam gisteren met
zijn hele kabinet in Qom aan voor bespre
kingen met Khomeini. Zij gingen gister
avond meteen in conferentie.
In Iran zijn gisteravond opnieuw drie
mensen geëxecuteerd, zo heeft de staats
radio vanochtend bekendgemaakt. Een
revolutionaire islamitische rechtbank ver
oordeelde generaal Fazlollah Djafari, oud
onder-directeur van de politie, en Moham
med Takhi Djavani, voormalig chef van
de Savak, tot de dood tijdens een zitting in
Shiraz, 600 kilometer ten zuiden van Tehe
ran. De mannen werden kort na de uit
spraak doodgeschoten. In de stad Ker-
manchah, 400 kilometer ten westen van
Teheran, werd een soldaat geëxecuteerd.
Iran is van plan zijn betrekkingen met
de Sovjet-Unie uit te breiden. De nieuwe
Iraanse ambassadeur in Moskou, Moham
med Mokri, heeft in een gesprek met het
persbureau Pana gezegd dat zijn land
geen „anti-Russisch steunpunt” is.
Spek
ilksge-
n Bel-
gt dat
ipwer-
t. Van
hrifte-
ing in
Iburg-
n van
n Mol
Maar voorlopig houd ik het er toch
maar op dat het een guldenskwestie is en
dat zijn column binnenkort opduikt in De
Telegraaf, waarin het kribbebijterige re
actionaire geluid van Hermans, dat in Het
Parool nog wel iets kleurrijks en tegen
draads en daardoor amusants had, in de
schutkleur van algehele grijze kribbebij-
terigheid min of meer ongemerkt, vrees
ik, zal verdwijnen. Toch is het ook niet
geheel ondenkbaar dat hij helemaal stopt
met columns schrijven, en al zijn tijd wil
besteden aan het schrijven van een mooi
boek mooier nog dan de boeken van
Toon Kortooms. Dat zou dan toch nog, op
de valreep, een gelukkige afloop van dit
boosaardige sprookje zijn.
MADRID (AFP). Enrique Tierno Gal
van, ere-voorzitter van de Spaanse Socia
listische Arbeiderspartij (PSOE) is giste
ren met steun van de communisten geko
zen tot burgemeester van Madrid. De kan
didaat van de communisten, Ramon Ta-
mames werd eerste plaatsvervanger.
Communisten en socialisten hebben alle
belangrijke posten in het gemeentebes
tuur van de Spaanse hoofdstad onderling
verdeeld.
Galvan werd gekozen in het kader van
het samenwerkingsakkoord tussen socia
listen en communisten in Spanje na de
overwinning van links in de belangrijkste
stedelijke gebieden bij de gemeenteraads
verkiezingen van 3 april.
Voorts zouden vier zwarten zijn gedood
en 41 gewond zijn geraakt toen een
vrachtwagen die kiezers naar een stemlo
kaal bracht op een landmijn reed. De
militaire autoriteiten maakten niet be
kend waar dit ongeluk plaats had.
Moskou.
Het 86-jarige staatshoofd, die sprak op
een speciale bijeenkomst van het centrale
partijcomité ter gelegenheid van de 60ste
verjaardag van de oprichting van de par
tij, zei verder dat de voorwaarden voor de
j ontspanning tussen oost en west verslech-
j teren en hij waarschuwde de grote mo
gendheden tegen inmenging in de aange
legenheden van niet-gebonden landen.
BELGRADO (AFP). Na twee dagen
van onophoudelijke regen is gisteren de
zon weer gaan schijnen aan de Joegosla
vische kust waar de 80.000 daklozen
sinds de aardbeving van zondag over
een gebid van 150 km langs de Adriati-
sche kust nog steeds in een netelige posi
tie verkeren. Tenten en dekens zijn aan
gevoerd uit alle delen van Joego-Slavië
en uit het buitenland, maar de distributie
ervan over het gebied, dat ongeveer 2.000
kilometer in het vierkant groot is, blijft
heel moeilijk.
Drie Amerikaanse vrachtvliegtuiten
met hulpmateriaal aan boord zijn gisteren
in Titograd, de hoofdstad van Montene
gro, geland. De hulpgoederen waren
moeilijk door te sturen, omdat de spoor
weg tussen Bar en Titograd nog steeds
afgesneden is. Gistermorgen had de lei
ding van de Bescherming Burgerbevol
king alle mannen tussen de 16 en de 60
jaar gemobiliseerd voor het opruimen van
de ruines hetgeen twee dagen lang onmog-
leijk was geweest vanwege de voortduren
de regenval.
In een poging de achtduizend bewoners
van een reservaat in Noord-Natal alsnog
naar de stembus te krijgen worden van
daag en morgen pamfletten boven het
gebied uitgeworpen. De achtduizend heb
ben tot nu toe geweigerd een stem uit te
brengen. Er zijn in het gebied al duizen
den kranten verspreid met foto’s van
zwarten in andere gebieden die wel I
stemmen.
TEHERAN (Reuter). De geestelijke leiders van Iran hebben, volgens de
ayatollah Taleghani, geen principiële meningsverschillen. Er zijn alleen
uiteenlopende meningen over het optreden, zo zei Taleghani gisteren in een
toespraak voor radio en televisie, nadat hij in Qom besprekingen had gevoerd
met de ayatollah Khomeini.
Volgens Taleghani doen „opportunis
ten” pogingen een wig te^drijven tussen de
geestelijke leiders. Over Khomeini zei hij:
„Ik geloof in zijn zuiverheid, vastbesloten
heid en competentie. Ik heb altijd zijn
strijd en zijn toespraken ondersteund. Ik
heb zijn beslissend leiderschap aan
vaard”.
Na de ontmoeting tussen de twee geeste
lijke leiders is bekendgemaakt dat de re
volutionaire comités gezuiverd dienen te
worden.
Taleghani verdween vorige week nadat
twee zoons van hem en een schoondochter
door de comités waren gearresteerd. Zij
werden later vrijgelaten en men sprak
van een vergissing. In zijn toespraak
prees Taleghani de comités en zei dat zijn
korte afwezigheid tot gevolg had gehad
dat de activiteiten van de comités nu on
der toezicht staan van „verantwoordelijke
mensen”.
Enkele tekenen wijzen erop dat er een
einde komt aan de ongecontroleerde acti
viteit van de revolutionaire comités. De
officier van Justitie van Teheran maakte
gisteravond bekend dat de comités
overtreders van de wet voortaan moeten
len niet mee. Vandaar dat officier van
justitie Weber tijdens het requisitoir op
merkte dat de vrijspraken „moreel niet te
rechtvaardigen, juridisch echter noodza
kelijk zijn”. Dat betekent dat elke SS’er
die destijds in Majdanek was een misda
dig moordregime heeft geholpen. Ook
Schmidt, Mayer, Bottcher en Suess.
Zoals zo vaak tijdens dit proces ont
stond er ook op de 329e procesdag een
incident. Woensdagavond hadden talrijke
demonstranten zich voor het gerechtsge
bouw verzameld om te protesteren tegen
de toen al zekere vrijspraken. Vlak nadat
de voorzittende rechter Günther Bogen
gistermorgen de zitting had geopend,
drongen circa 300 demonstranten de
rechtszaal binnen. Zij riepen luidkeels:
„Nazi-moordenaars achter de tralies” en
ontvouwden spandoeken. Bogen moest de
zitting schorsen, waarna het tot een be
trekkelijk onschuldig handgemeen tussen
demonstranten en rechtbankpersoneel
kwam.
Na circa 15 minuten verlieten de demon
stranten vrijwillig de rechtszaal onder het
zingen van het bedrukkende lied van de
„Moorsoldaten”. Dit stamt uit de tijd van
de eerste concentratiekampen in het Ems-
land, een moeras-(Moor)-gebied, waar de
guerrilla-acties
PARAMARIBO (ANP). Een voorma
lig adjunct-directeur van het Surinaamse
ministerie van Opbouw is gisteren veroor
deeld tot een jaar gevangenisstraf wegens
valsheid in geschrifte. Bovendien is hem
een verbod opgelegd om gedurende vijf
jaar een openbaar ambt te bekleden.
Een medeverdachte, wiens vrijspraak
vorige week was geëist, zag zich veroor
deeld tot zes maanden gevangenisstraf,
waarvan vier maanden voorwaardelijk,
en een verbod om gedurende tweeëneen
half jaar een openbaar ambt te bekleden.
Leeds
andi-
i de
mi en
(Ver-
rmee
idsig-
Inva-
■den.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. Amerikaanse op
sporingsambtenaren zoeken in Europa,
vooralsnog zonder succes, naar de ver
blijfplaats van Eschel Rhoodie, de Zuid-
afrikaanse regeringsfunctionaris die voor
de hoogste bieder 41 geluidsbanden te
koop aanbiedt met, volgens zijn zeggen,
bewijs voor betaling van honderdduizen
den dollars aan onder anderen Ameri
kaanse politici.
Volgens het Amerikaanse ministerie
van Justitie zou een grootscheeps onder
zoek worden verricht indien Rhoodie be
reid is zijn gegevens ter beschikking te
stellen. Volgens Rhoodie zouden de gehei
me betalingen ook president Carter, ex-
president Ford en reeksen andere voor
aanstaande politici hebben bereikt.
BELGRADO (AFP). President Tito
van Joego-Slavië heeft gisteren in een
rede nogmaals de nadruk gelegd op het
recht van zijn land zijn eigen communisti
sche weg te volgen, onafhankelijk van
(Van onze redacteur in Spanje, Peter Hattink)
MADRID. Vakantiegangers in sommige hotels van Malaga, Torremolinos
en Benalmadena-Costa, zullen voorlopig rekening moeten blijven houden met
een gebrekkige hotelaccommodatie.
De publiciteitschef van de in Zambia
gevestigde Zimbabwe Afrikaanse Volks
unie, ZAPU, Moesoeroerwa, heeft giste
ren gezegd dat zijn organisatie de hulp
van bondgenoten in zal roepen omdat het
Westen militaire steun zou geven aan Rho
desië. De Sovjet-Unie is de belangrijkste
helper van deze beweging.
Een vertegenwoordiger van de ZAPU in
Cuba, Doebbe, heeft in Loesaka ver
klaard dat de werkelijke vijand van de
zwarten in Rhodesië niet premier Smith
is, maar „de Westerse landen die hem al
deze jaren hebben gesteund”.
Hermans zegt dus niet alleen zijn mede
werking aan Het Parool op, hij raadt
tegelijkertijd zijn lezers aan zich maar op
Hoe groter de geest, hoe kleiner hij leest.
Willem Frederik Hermans heeft zijn we
kelijkse medewerking als columnist Age
Bijkaart in Het Parool opgezegd. Als re
den voert hij een interview in Het Parool
met de letterkundige J. J. Strating aan, die
daarin zei:
„Ik denk wel eens: als ze in het jaar 2050
moeten gaan uitzoeken hoe de maatschap
pij er omstreeks 1965 heeft uitgezien, dat
men dan beter een boek van Toon Kor
tooms „Mijn kinderen eten turf” bij
voorbeeld kan gaan bestuderen, dan
het werk van W. F. Hermans”.
Hermans noemt dat een gratuite beledi
ging aan zijn adres en het feit dat de krant
waarin hij zelf schrijft „zulke smadelijke
opmerkingen” afdrukt, zelfs „opzichtig
opgemaakt”, is voor hem voldoende reden
om zijn medewerking van jaren op te
zeggen. Hij schrijft, als Age Bijkaart, dat
zijn „vriend, leermeester en goeroe” W. F.
Hermans niet meer wil „dat ik schrijf in
een krant die zijn reputatie zo onzorgvul
dig behandelt, en daarom, besluit hij,
„kunnen u en ik ons beter op een ander
blad abonneren. Tot ziens, maar niet
hier”.
trijfël f
