lil
w
//i
PREMIER DESAI UIT OP TOENADERING TOT VS EN CHINA
I
Guerrilla
door Feico Houweling
Rundvlees
Brahamen
Boeddhisten
I N D I Afe/
PAhmodabod CalcuttacOsu-:
gBernEgi
Madras,
>eHi
India is nu 32 jaar oud en het heeft
zijn draai in de wereldpolitiek nog
altijd niet gevonden. Dat komt voor
een belangrijk deel doordat achter de
buitenlandse politiek van India veel
interne religiezue, culturele en eco
nomische geschillen schuilgaan.
CHINA
„Wanneer overstromingen, grote droogten, hongersnoden en mas
saslachtingen over ons komen, weet dan dat dit komt omdat het vrije
India is geboren op een dag die onder de vloek der sterren stond”.
Zo waarschuwden gezaghebbende Indische astrologen de Engels
man Mountbatten, toen hij in de lente van het jaar 1947 als
vertegenwoordiger van het Engels gezag in Brits-Indië, bekend
maakte dat deze kolonie onafhankelijk zou worden op vrijdag 15
augustus van datzelfde jaar.
Dat was voor de Indische hindoestanen traditioneel een ongeluks
dag. Maar er waren meer voortekenen van grote rampen. Die
vertoonden zich niet zozeer aan de hemel als wel op de aarde: Brits-
Indië werd verscheurd door godsdienststrijd, taalverschillen, stam-
menruzies, het kastenstelsel van de hindoes, armoede en corruptie.
Een onafhankelijk Brits-Indië leek vrijwel niet mogelijk, maar het
door de oorlog verzwakte Engeland wilde de kolonie kwijt. Daarom
had de regering Mountbatten de opdracht gegeven het Indisch
continent naar de onafhankelijk te leiden.
MM
De Indiase premiers Nehroe en
Gandhi richtten hun buitenlandse po
litiek vooral op de Sovjet-Unie. Na de
val van Idnira Gandhi, in 1977, lijkt
hierin een kentering te zijn gekomen.
Haiderobod^^^^^^^:
Dit artikel geeft een beeld van de
achtergronden van het geschil met
Pakistan en van de verhoudingen met
de drie grootmachten in de wereld: de
Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en
China.
De nieuwe premier Desai heeft de
eerste stappen tot toenadering tot de
VS en China al gezet.
Astrologen waarschuwden voor
grote rampen toen de Engelse kolo
nie Brits-Indië in 1947 onafhankelijk
werd. De kolonie werd toen opge
deeld in de staten India, waar de
hindoe-godsdienst overheersend
was, en Pakistan, met de islam als
hoofdreligie.
N* DELHI
I
==S=krfiS5=gli
India zoekt nieuwe politieke weg
t,
werd
Ie
1
het conflictgebied tussen India en
China. Met Bhoetan heeft India een
overeenkomst dat het land zich niet
zal mengen in binnenlandse aange
legenheden. Vooral in Sikkim is
heel wat onrust geweest, die voor
een deel eindigde toen Indiase troe
pen er een pro-Indiaas gezinde re
gering installeerden. Overigens be
hartigt India ook buitenlandse aan
gelegenheden van Sikkim.
sn
9lf
it.
iet
ito
et
ig
k-
an
al,
r5,
m
:e
A
Dat het niet alleen godsdienstver
schillen zijn die India en Pakistan
gescheiden houden bleek vorig
jaar, toen de sjah van Iran een
poging deed om beide landen dich
ter bij elkaar te krijgen. De toenma
lige Iraanse machthebber zag voor
deel in die poging omdat hij hoopte
dat zijn land en India een directe
verbinding over land door Pakistan
zouden krijgen.
Mountbatten wilde de zaak op 15
augustus rondhebben. Die datum
sprak hem aan, want op die dag was
het precies twee jaar geleden dat hij
als opperbevelhebber van de Britse
troepen in het Verre Oosten, de
overgave van Japan had mogen be
vestigen. Hij had slechts één tege
moetkoming aan de astrologen: de
onafhankelijkheid zou aan het eind
van de dag om twaalf uur ’s nachts
ingaan.
De Engelsman vertrouwde erop
Brits-Indië onverdeeld te houden
ondanks de grote tegenstellingen
tussen islamieten en hindoes in de
kolonie. Dat vertrouwen baseerde
hij onder meer op de invloedrijke
onafhankelijkheidsbewegingen, zo
als die van de hindoe mahatma
Gandhi, die beslist tégen deling
was. Radicale moslims wilden ech
ter, uit angst voor onderdrukking
door de hindoes, een eigen staat.
Gandhi waarschuwde de Engel-
sen hiertegen: „Voordat u India
deelt zult u mijn lichaam moeten
delen. Wij zullen de vorming van
een moslimstaat Pakistan niet toe
staan, al eisen de moslims het te
vuur en te zwaard”.
De dreiging van een burgeroorlog
tussen moslims en hindoes bij de
vorming van één staat bleek echter
zo groot dat Mountbatten overstag
moest gaan en de tegenstanders van
splitsing dwong de vorming van een
onafhankelijke moslimstaat Pakis
tan met de enclave Oost-Pakistan te
aanvaarden.
Ten aanzien van de Sovjet-Unie
hebben zowel premier Nehroe als
zijn dochter Indira Gandhi een zeer
toenaderende politiek gevolgd. Bei
den wisten zich gesteund door de
pro-communistische stroming in
hun Congrespartij. Politiek gezien
hadden de premiers weinig last met
een overheersende invloed zou krij
gen, ditmaal niet op godsdienstig
maar op economisch en politiek
terrein.
Een tweede oorlog tussen India
en Pakistan brak in 1965 uit en
opnieuw was Kasjmier/de oorzaak.
Door Pakistan gesteunde rebellen
kwamen in het Indiase gebied in
opstand. Dit leidde uiteindelijk tot
een inval van India in Pakistan,
waarop de Verenigde Naties weer
moesten ingrijpen. Tot een defini
tieve oplossing is het nooit
gekomen.
In 1971 kwam het tot de derde en
tot nu toe laatste oorlog tussen bei
de rivalen. Ditmaal was de afschei-
Maar bij de onderhandelingen
bleek hoezeer India op alle gebie
den van handel en economie het
buurland Pakistan vooruit was. De
Pakistani vreesden dat India alsnog
■^^JwEST^*
PAKISTAN/'
Met het doel de invloed van New
Delhi in de noordoostelijke provin
cies van India te verzwakken, on
dersteunt China guerrillagroepe-
ringen in deze gebieden. De belang
rijkste' zijn de Naga’s, genoemd
naar een groep stammen in het Na-
gagebergte op de grens met Birma.
In deze streken wordt regelmatig
strijd geleverd tussen de oorspron
kelijke bewoners, die hun oude tra
dities willen bewaren, en immigran
ten. De gebieden zijn sterk achter
gebleven bij de rést van India, wat
een reden is voor vele bewoners om
de invloed van New Delhi zo klein
mogelijk te houden.
Vorige maand bracht de Indiase
minister Vajapee een bezoek aan
Peking. Beide regeringen maakten
bekend dat de gesprekken van Va
japee met onder meer zijn Chinese
ambtgenoot Hua Guofeng (Hoea
Koeo-feng) verliepen in een zeer
vriendelijke en ontspannen sfeer.
Ook maakten zij publiek dat de
kwestie-Kasjmier en de problemen
in de noordoostelijke provincies,
waaronder de Chinese steun aan de
Naga-guerrilla’s, onderwerp van
gesprek waren.
De vriendelijke sfeer werd echter
verbroken door de inval van China
in Vietnam, die plaatsvond op een
van de laatste dagen van het bezoek
van Vajapee. De minister werd
door de regering in India terugge
roepen. Tot concrete afspraken tus
sen China en India is het niet meer
gekomen.
De vraag is tot welke prijs pre
mier Desai zal willen gaan wanneer
hij inderdaad zijn koers wil wijzi
gen. Toenadering tot China bijvoor
beeld zal betekenen dat beide lan
den concessies ten aanzien van el
kaar zullen moeten doen.
Maar als Desai bereid zou zijn tot
het laten vallen van India’s aan
spraken op Kasjmier en de huidige
bestandslijn als definitieve grens te
erkennen, dan kan hij rekenen op
fel verzet van de radicale hindoes in
zijn land. En gezien de jongste ge
schiedenis van India is het niet on
denkbaar tot het dan opnieuw tot
bloedige onlusten komt.
China zal zeker niet bereid zijn
Tibet weer onafhankelijkheid te
verlenen. Wel heeft Peking herhaal
delijk de voormalige leider van Ti
bet, de dalai lama, uitgenodigd een
eind te maken aan zijn ballingschap ---
door terug te keren naar zijn vader
land.
De boeddhistische leider heeft h( t
voorstel afgewezen. Maar toch zal
ook hij op een gegeven moment de
werkelijkheid dat Tibet een deel
van China is, moeten aanvaarden.
Zijn terugkeer naar Tibet zou een
aanzienlijke vermildering kunnen
betekenen van de vijandige hou
ding van de hindoeïstische Indiërs
tegenover de Chinezen.
Maar wat zal Moskou doen bij een
Chinees-Indiase toenadering? De
omvangrijke hulp stopzetten? Een
belangrijk argument voor het
Kremlin vormt het feit dat de „om
singeling” van China verzwakt
wordt door een koerswijziging in
New Delhi. Die omsingeling, die
loopt van Siberië via de meest wes
telijke grens van China naar Viet
nam, is de Sovjet-Unie om strategi
sche redenen veel waard.
Dat de Sovjet-Unie India niet zo
maar laat gaan bleek uit het bezoek
dat de Russische premier Kosigin
begin maart bracht aan New Dehli.
Hij beloofde India olie in ruil voor
rijst en ook militaire hulp.
Zoals gezegd, India heeft een
langdurige traditie als „ongebon
den land”. Ook Desai zal de banden
met Moskou niet definitief willen
verbreken. Vermoedelijk kijkt hij
hoever hij kan gaan zonder de Sov
jet-Unie al te erg te irriteren. Een
definitieve keus zal premier Desai-
willen ontlopen, maar de vraag is
hoelang dat kan lukken gezien de, I
toenemende spanning tussen Mos
kou en Peking.
meer tot dergelijke slachtingen ge
komen. Maar in India wonen nog
vele moslims. De rivaliteit tussen de
aanhangers van de beide godsdien
sten is nog sterk.
De jonge staat India had in 1947
ruim 500 miljoen inwoners, nu zijn
het er bijna 650 miljoen. India kent
meer dan 200 verschillende talen en
dialecten. Verder zijn er vele soor
ten volkeren, zoals de Bengali’s in
het oosten, de Tamils in het zuiden
enzovoort.
De streken langs de rivier de Gan
ges in Noord-India, tussen de ste
den New Delhi en Calcutta, zijn
zeer dicht bevolkt. Ook langs de
kust wonen veel Indiërs, terwijl de
binnenlanden dun bevolkt en ach
tergebleven zijn.
Een groot deel van de bevolking
behoort tot de armste en laagste
kaste der „onaanraakbaren”, de pa
ria’s. Het kastenstelsel maakt het
hun vrijwel onmogelijk iets aan hun
positie te verbeteren. Dit stelsel ver
werpen betekent in India echter
evenveel als de hindoe-godsdienst
verwerpen en dat blijkt zelfs voor
de allerarmsten niet mogelijk.
De politieke partijen in het land
waren toen, en dat is nu nog zo,
volksbewegingen waarin allerlei
maatschappijvisies aanwezig wa
ren en niet zozeer hechte partijen
met een bepaalde linkse, rechtse of
middenpositie.
Een goed voorbeeld hiervan is de
Congrespartij van India’s eerste
premier, Nehroe, en van zijn doch
ter, Indira Gandhi, die de tweede
premier van het land werd.
In deze partij vindt men zowel
rechtse hindoes als socialisten, Mos-
kou-gezinde communisten en zelfs
maoïsten. De leden van de Congres
partij vonden elkaar vooral in hun
trouw aan Indiase tradities en nati
onalisme.
Nehroe, die premier was van 1947
tot 1966, heeft als eerste regerings
leider de buitenlandse politiek van
India in sterke mate bepaald. Hij
behoorde tot de bevoorrechte kaste
der brahmanen en studeerde in En
geland. Later kwam hij in aanra
king met het marxisme, bezocht de
Sovjet-Unie en China en werd
overtuigd anti-kolonialist.
Dit laatste paste goed bij het nati
onalisme van de Congrespartij en
bovendien vond Nehroe erdoor
aansluiting bij het jonge deel der
natie.
Het eerste land waartegenover
zijn regering positie moest kiezen
was Pakistan. Direct na de onaf
hankelijkheid barstte de eerste ru
zie tussen beide landen los. Het ging
om het vorstendom Kasjmier, gele
gen in het noorden vlak bij de Rus
sische grens.
Mountbatten had begin 1947 vor
stendommen als Kasjmier beloofd
dat deze mochten kiezen tussen
zelfbestuur, aansluiting ~bij India of
aansluiting bij Pakistan.
De maharadja van Kasjmier, een
hindoe, wilde onafhankelijkheid.
Maar de inwoners, voor tachtig per
cent islamiet, kozen voor aanslui
ting bij Pakistan. De maharadja
vreesde een rebellie en besloot
daarop tot aansluiting bij India in
de hoop op militaire steun.
Geholpen door geloofsgenoten uit
Pakistan kwamen de islamieten in
Kasjmier inderdaad in opstand. De
maharadja kreeg zijn steun, waar
op een oorlog tussen Pakistan en
India volgde, die een jaar duurde.
De Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties greep in op een mo
ment dat eenderde deel van Kasj
mier was bezet door Pakistan en de
rest door India.
De raad nam een resolutie aan
dingsbeweging in Oost-Pakistan de
aanleiding. Dankzij bemoeienis van
India werd Oost-Pakistan omge
vormd tot de onafhankelijke staat
Bangla Desj. Dat die steun eerder
bedoeld was om Pakistan te ver
zwakken dan om de nieuwe staat te
steunen blijkt uit het feit, dat de
verhouding tussen Bangla Desj en
India nooit erg goed is geworden.
de communisten, want het Kremlin
raadde hun af zich met de rege-
ringspolitiek te bemoeien. Maar ze
waren wel goed voor een flink aan
tal stemmen.
India is sterk afhankelijk van de
Sovjet-Unie. Vijfenzestig percent
van de Indiase export gaat naar de
Russen en deze leveren op hun
beurt zware wapens, zoals straalja
gers, en machines.
Op 9 augustus 1971 tekende de
Russische minister van Buitenland
se Zaken, Gromiko, in New Delhi
een verdrag voor vriendschap en
hulpverlening met zijn Indiase
ambtgenoot Swaran Singh. Een
handelsverdrag dat later in het jaar
werd afgesloten, voorzag in een
jaarlijkse uitbreiding van de onder
linge handel met vijftien percent.
Indira Gandhi benadrukte de
banden met een aantal bezoeken
aan Moskou. De Russische partij
voorzitter en president Brezjnjev
bezocht in 1973 India. In 1977 kwam
echter een eind aan het bewind van
de Gandhi-familie. Indira Gandhi
werd van corruptie verdacht en ver
loor verkiezingen die haar rivaal
Desai van de Djanatapartij aan de
macht brachten.
In een van zijn eerste interviews
relativeerde de nieuwe premier De
sai de gebondenheid van India aan
de Sovjet-Unie door te zeggen dat
de Verenigde Staten zijn land tij
dens de oorlog met Pakistan in 1965
in handen van de Russen hadden
gedreven door geen wapens te wil
len leveren. Volgens hem was de
s
De kloof tussen moslims en hin
does werd in de eerste plaats ver
oorzaakt door verschil in godsdien
stige opvattingen. Zo is voor de hin
does de koe het heiligste dier op
aarde, maar een islamiet houdt van
rundvlees en ziet er daarom niet
tegenop het dier te slachten. Op zijn
zachtst gezegd onaangenaam ook,
I komt de hindoestaanse gewoonte
.over om de handen te wassen nadat
.■men een niet-hindoe de hand heeft
.geschud.
De moslims kennen verder
.slechts één god, terwijl de hindoes
‘er vele vereren. De laatsten geloven
.bovendien in reïncarnatie. De stren
ge wetten van de islamitische koran
.gelden niet voor de hindoe. Dezen
ihebben weer eigen voorschriften.
Een derde godsdienst maakte de
‘zaak nog ingewikkelder: die der
.sikhs. Deze religie is verwant aan de
hindoe-godsdienst, alleen erkennen
de sikhs het kastenstelsel niet.
Met name in de vorige eeuw zijn
1de sikhs onderdrukt, hetgeen hen
“bijzonder strijdbaar heeft gemaakt.
•Sikhs en moslims zijn eikaars
‘doodsvijanden.
Sikhs wonen met name in de pro
vincie Pundjab, waar ook vele mos-
-lims leven. Toen in 1947 de grens
werd getrokken tussen India en Pa
kistan, liep deze dwars door Pund
jab, met als gevolg dat miljoenen
«hindoes en sikhs onder het gezag
;van de islamitische staat Pakistan
■dreigden te komen en miljoenen
;moslims op hun beurt onder dat
van het hindoestaanse India.
Het gevolg was een reusachtige
"volksverhuizing. Treinen vol vluch
telingen werden hierbij door mili
tante religieuzen aangevallen en
'Uitgemoord. De schattingen over
tiet aantal doden dat viel in de tijd
;dat Brits-Indië onafhankelijk werd,
•lopen uiteen van een kwart miljoen
;tot twee miljoen.
Nog steeds zijn de godsdienstpro
blemen niet opgelost, al is het niet
waarin het front in Kasjmier tot
bestandslijn werd verklaard en dat
bepaalde dat binnen drie maanden
een volksstemming gehouden
moest worden.
India moet vermoed hebben dat
de islamieten in Kasjmier een grote
aanhang hadden, want van het refe
rendum is nooit iets gekomen. Het
bezette deel van Kasjmier werd tot
provincie van India met binnen
lands zelfbestuur.
In 1961 gaf Pakistan een deel van
Kasjmier aan het buurland China.
Het betrof een uitloper van het Ka-
rakoramgebergte, die precies tus
sen twee Chinese steden lag. De
Chinezen legden een weg aan door
het gebied.
Dit leidde tot grote verontwaardi
ging onder de Indiërs, die nog altijd
op inlijving van heel Kasjmier
hoopten. Men beschuldigde China
dat het partij had gekozen ten gun
ste van Pakistan door het gebied te
accepteren. Het kwam echter niet
tot een treffen.
De ondertekening van
het vriendschapsver
drag tussen India en
de Sovjet-Unie in
1971. Rechts de India
se minister van Buiten
landse Zaken Swaren
Stngh, links zijn colle
ga Gromiko.
De Dalai Lama: terug
keer naar Tibet?
Foto: geheel links
toenadering tot Rusland meer een
gevolg van noodzaak dan van sym
pathie.
Een verwijdering van de Sovjet-
Unie was het gevolg van de nieuwe
politiek. Zo kwam in januari van
het vorig jaar de Amerikaanse pre
sident Carter op bezoek in India,
waarbij uitlekte dat hij en Desai
hadden gesproken over de levering
van uranium aan India.
In 1974 namelijk had India voor
het eerst een kernexplosie weten te
veroorzaken en bleek het land tech
nisch in staat een atoombom te ma
ken. De regeringen van India heb
ben echter altijd volgehouden dat
de kernonderzoekingen bedoeld
zijn voor vreedzaam gebruik.
Carter nu zag begin vorig jaar af
van een uraniumcontract met In
dia, omdat dit land weigerde het
non-proliferatieverdrag te tekenen.
In dit verdrag beloven landen die
geen kernwapens hebben, deze ook
nooit te zullen aanschaffen.
Een andere bevestiging van de
verwijdering van de Sovjet-Unie
zijn de bescheiden stappen die zijn
gedaan op weg naar een volledig
herstel van de betrekkingen met
China. China en India hebben het
nooit goed met elkaar kunnen vin
den. Dat was in de eerste plaats een
gevolg van de kwestie-Tibet. De in
woners van Tibet zijn voor het
grootste deel zeer toegewijde
boeddhisten.
Zo slecht als moslims en hindoes
het met elkaar kunnen vinden, zo
goed kunnen boeddhisten en hin
does met elkaar overweg. Ih de
grensstreken bijvoorbeeld komt het
voor dat hindoes boeddhistische
tempels bezoeken bij gebrek aan
hindoeïstische. Dit vindt zijn grond
in de gemeenschappelijke afstam
ming van beide godsdiensten:
Boeddha was een hindoeïstisch
godsdienstvernieuwer.
Tibet, ook wel genoemd het Dak
van de Wereld, beslaat het reusach
tige hooggebergte met onder meer
de Himalaya ten noorden van India.
De leider van Tibet was tot april
1959 de dalai lama, tegelijk ook lei
der van de boeddhistische gelo
vigen.
China maakte al geruime tijd
aanspraken op Tibet. India, dat
goede betrekkingen met Tibet had
en bovendien een uitbreiding van
de Chinese macht vreesde, bestreed
deze aanspraken fel.
In 1951 vielen Chinese troepen
Tibet binnen. In 1954 onderteken
den China en India een akkoord
met betrekking tot Tibet, waarbij
o.m. werd bepaald dat China be
perkte controle over het gebied zou
houden. In 1959 echter ontstond in
Tibet een opstand, aangevoerd door
anti-Pekinggezinden. De Chinezen
eisten van de dalai lama dat hij de
opstand met geweld zou onderdruk
ken, wat hij weigerde.
Daarop viel China opnieuw Tibet
binnen, onttroonde de dalai lama en
bezette het gebied. De religieuze lei
der vluchtte, kreeg asiel in India en
verblijft daar nog altijd.
Sinds dat jaar, 1959, staan de Chi
nese troepen aan de grens met In
dia, wat al tot menig gewapend con
flict heeft geleid.
China maakt namelijk aanspra
ken op Indiaas grondgebied in deze
streken. Na vele kleinere invallen
leidden deze aanspraken tot een
Chinese inval in noordoostelijk In
dia in 1962 en een oorlog, d'e 33
dagen duurde. De Indiase troepen
werden teruggeslagen tot de rivier
de Bramapoetra, meer dan honderd
kilometer ten zuiden van de grens.
China trok zijn troepen later echter
weer terug.
Wat precies de motieven waren
van die invasie was niet duidelijk.
De Chinese aanspraken werden
slechts gesteund door het motief
dat de bevolking in het Indiase ge
bied etnische overeenstemming
vertoont met de Tibetanen. Een po
ging de Indiase economie en het
aanzien van premier Nehroe een
slag toe te brengen leek aannemelij
ker. In ieder geval had de korte
oorlog dit wel tot gevolg.
Tussen China en India liggen drie
min of meer onafhankelijke vor
stendommen: Nepal, Sikkim en
Bhoetan. Het zeer arme, boeddhisti
sche staatje Nepal is de grootste
van de drie. China maakt aanspra
ken op noordelijke delen van dit
staatje, maar grote conflicten zijn
hier nooit ontstaan.
Sikkim en Bhoetan liggen ooste
lijk van Nepal en daardoor meer in
1 BIRMA
Een hindoeïstische vrouw brengt een groet aan een heilige koe
