materiaal
F
SWAPO-leiders
gearresteerd
ruim te vlucht
Eerste gift Engeland
voor herstel Oeganda
Aanslag met
radioactief
Egypte stoort
zich niet aan
Brezjnjev wil
Frans-Russische
Aanslag verijdeld
op olievoorraad
van West-Berlijn
Staking mislukt
in Argentinië
gevechtsacties
„Duizenden
Afghanen in
Iran gedood”
„Times boycotten”
„Actie tegen Haddad
zeer onwaarschijnlijk
Voor verbetering tekortkomingen
Kerncentrales type
Harrisburg dicht
Z.-Afrika dreigt
met exportstop
van mineralen
Woordvoerder VN-vredesmacht:
Hongersnood bedreigt
Indonesisch eiland
Demonstratie van vertrouwen
■i
ZATERDAG 28
BINNEN- EN BUITENLAND
APRIL
19 7 9
I
ing
ing
at
jk
atie
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De eige
naars van vier kerncentrales
die zijn gebouwd volgens het
zelfde ontwerp als de centrale
van Harrisburg in Pennsylva
nia, zijn akkoord gegaan met
voorlopige sluiting van hun
bedrijven om een aantal tech
nische tekortkomingen op te
heffen.
9 9
i
:ren
^en-
ück
Ra-
urn-
ech-
rou-
'het
een
Direct na het ongeval bij Harrisburg
waren vier andere centrales, uitgerust
met reactoren van de firma Babcock en
Wilcox, vrijwillig gesloten. Het buiten be
drijf stellen van de vier overige bedrijven
is het gevolg van een compromis, waar
over twee dagen hard is onderhandeld
tussen de (particuliere) eigenaars en de
Amerikaanse commissie voor toezicht op
kernenergie.
De centrales gaan onmiddellijk dicht:
die van Raucho Seco in California giste
ren al, evenals een van het Okonee-bedrijf
in Zuid-Carolina. Op 12 mei gaat daar een
tweede centrale dicht en nog een week
Het is de eerste hulp aan Oeganda van
een Westelijke mogendheid voor het nieu
we bewind.
Troepen die trouw waren gebleven aan
de verdreven president van Oeganda,
MOSKOU (AFP) President Brezjnjev
van de Sovjet-Unie heeft gisteren zijn
Franse gast president Giscard d’Estaing
voorgesteld een Franse ruimtevaarder te
laten deelnemen aan een ruimtevlucht
met een Russische bemanning. Dit heeft
een Franse woordvoerder meegedeeld na
afloop van het eerste onderhoud van de
twee staatshoofden in Moskou.
Giscard d’Estaing antwoordde dat het
voorstel in positieve zin zal worden bestu
deerd. Zo’n ruimtevlucht zou een symbool
zijn van de Frans-Russische samenwer
king op wetenschappelijk en technisch
gebied.
van een raket, waarmee satellieten in
een baan om de aarde zouden kunnen
worden gebracht, zou Otrag 63 miljoen
gulden per jaar gaan betalen en zou
Zaïre bovendien gratis een satelliet per
Otrag-raket in de atmosfeer mogen
schieten.
De buurlanden van Zaïre toonden zich
zeer wantrouwend tegenover de Duitse
rakettenbouwers. Het scherpst reageer
de de Angolese president Agostinho Ne
to. „Wij beschouwen de aanwezigheid
van Otrag als een permanente agressie
van de zijde van West-Duitsland tegen
Angola en tegen geheel zuidelijk Afri
ka”, zei hij vorig jaar.
Na de bloedige gebeurtenissen in de
Zaïrese mijnstad Kolwezi in Sjaba, waar
Franse en Belgische parachutisten de
blanke bevolking weghaalden, werd op
de Zaïrese president Moboetoe sterke
druk uitgeoefend om de betrekkingen
met Angola te verbeteren.
De aanwezigheid van Otrag bleef een
Thailand heeft gisteren zijn strijdkrach
ten langs de Cambodjaanse grens in staat
van alarm gebracht nadat premier Kri-
angsak Chamanand had gewaarschuwd
tegen elke buitenlandse indringing.
Het persbureau meldt ook dat Chinese
troepen na hun offensief van februari nog
steeds 14 stukken Vietnamees gebied be
zet houden.
de wens uitgesproken dat de Unifil-troe-
pen zich over heel Zuid-Libanon kunnen
uitbreiden. „Dat is ook de wil van de VN”,
aldus Goksel.
Staatssecretaris Van Lent van Defensie,
die momenteel een bezoek brengt aan het
Nederlandse detachement, kondigde gis
teren aan, dat wijzigingen zullen worden
aangebracht in de samenstelling van de
Nederlandse VN-eenheid. Deskundigen
van het ministerie van.Defensie zijn tot de
conclusie gekomen dat er teveel verzor
gende eenheden en te weinig gewone in
fanteristen in Zuid-Libanon zijn, aldus
Van Lent.
Twee onderofficieren in Zuid-Libenon
zijn gisteren koninklijk onderscheiden.
Het zijn de bataljonsadjudant J. van Belle
uit Assen en de sergeant-majoor van de
Mijnenopruimingsdienst Van Duivenbo
de uit Utrecht. Beiden kregen de ereme
daille in de Orde van Oranje-Nassau in
zilver met de zwaarden opgespeld.
iren,
zou
:olle-
■men
n in
•cht-
dat
>uw-
tich-
3 ge-
het
be-
imse
ewo-
eren
den
>ge-
XV.
de
De
•ek-
ling
/eel
tor-
an-
aan
den
srk-
t 39
dins-
Voor
:onin-
jnder
g ge-
ben,
vond
vrij-
lijkse
;o- en
echts
;en
de
■ar-
ten
ide
ids
erd
o is
lelt”,
nvat-
dden
:rant,
1 een
;emis
n.
10.000
ikke-
rook-
et de
1 on-
i viel,
teren
e ac-
tit op
•t af
heeft
>ewe-
gam-
ngen
pro-
Zuid-
pro-
roa
die
Afri-
B en
nten-
1 en
Afri-
Volgens het Vietnamese persbureau
zijn Chinese schepen in de afgelopen zes
weken meer dan 100 maal de Vietnamese
wateren binnengedrongen en kwamen
vliegtuigen tot twintig maal in het Vietna
mese luchtruim.
Otrag (Orbital Transport und Raketen
AG) is een particuliere Duitse firma
(hoofdzetel Neu Isenburg) die draagra-
ketten wil ontwikkelen om goedkoop
satellieten te kunnen lanceren.
Het nu opgezegde contract (looptijd
tot het jaar 2001) maakte Otrag in feite
heer en meester in een gebied van
100.000 vierkante kilometer (drie keer
België) in het noorden van Sjaba, dat
voor een gering bedrag werd gepacht.
Pas na de eerste geslaagde lancering
BERLIJN (AFP/AP). De politie van
West-Berlijn heeft een groep van zeven
Libanezen aangehouden. Zij zouden van
plan zijngeweest, de grootste olievoor
raad van de stad in brand te steken.
Deze voorraad is opgeslagen langs het
Teltow-kanaal, dat loopt tussen de Wes
terse sectoren en Oost-Berlijn. Op deze
plaats staan 25 tanks die in totaal 300
miljoen liter olie kunnen bevatten.
De politie heeft de aanhouding beves
tigd. Zij heeft volgens haar „al enige da
gen geleden” plaatsgehad en één van de
zeven zou een volledige bekentenis heb
ben afgelegd. Nog onbekend is tot welke
groep de zeven behoorden. Men weet
evenmin hoe zij aan de explosieven zijn
gekomen.
Bij de Oostenrijks-Westduitse grens
overgang Passau zijn donderdag twee
mannen aangehouden, omdat zij probeer
den 56 kilogram aan explosieven West-
Duitsland binnen te smokkelen. Volgens
de Beierse minister-president Strauss wil
den de twee een schip in de haven van
Hamburg opblazen.
hebben twee weken geleden een bloedbad
aangericht onder een juichende menigte
in de plaats Tororo, bij de grens met
Kenia. Volgens overlevenden zeiden de
militairen dat ze behoorden tot het bevrij
dingsleger. Ze vroegen het stadsbestuur
een openbare bijeenkomst te beleggen.
Toen de mensen juichend over de bevrij-
ding de straat opkwamen, openden ze het
vuur met automatische wapens. Het aan
tal slachtoffers is niet bekend, maar vol
gens militaire zegslieden in de hoofdstad
Kampala hebben Amins militairen in To
roro een van hun grootste bloedbaden
aangericht.
De Tanzaniaanse en Oegandese bevrij-
dingstroepen waren gisteren nog 65 km
van de grens met Kenia. Op hun tocht
naar Tororo stuiten ze op weinig tegen
stand van de restanten van Amins leger,
aldus de zegslieden. Als de troepen Toro
ro in handen hebben kan langs deze route
de bevoorrading van Oeganda vanuit Ke
nia op gang komen.
De Oegandese minister van Justitie Na-
boedere verklaarde gisteren, dat de Keni-
ase autoriteiten samenwerken met de
nieuwe Oegandese regering door voort
vluchtige leden van Amins regering en de
geheime politie aan te houden.
De voormalige Oegandese vice-presi
dent en minister van Defensie onder
Amin, generaal Adrisi, bevindt zich in
handen van de regering van president
Loele en zal worden berecht voor zijn
„misdaden tegen de natie”. Dit is gisteren
van regeringszijde in de hoofdstad Kam
pala vernomen.
Bohumce, trad een storing op, maar daar
bij ontsnapte geen radioactief gas. Het
Zweedse blad weet te melden dat de onge
lukken optraden in reactoren van een
gecompliceerd type, waarbij bovendien
onvoldoende veiligheidsmaatregelen wa
ren genomen.
De Spaanse regering heeft gisteren de
linkse organisatoren van een protestmars
tegen de bouw van kernenergiecentrales
in Madrid een boete van ruim vijftienhon
derd gulden opgelegd, omdat zij er niet in
zijn geslaagd de orde te handhaven nadat
de demonstranten waren aangevallen
door rechtse extremisten. De actie van de
extremisten, die bekend staan als de Hit-
ler-jeugd, vond donderdagavond plaats
met fietskettingen en knuppels en leidde
tot straatgevechten.
CHERBOURG (AP/DPA). Voor
het eerst in de geschiedenis is een
moordaanslag gepleegd met radioac
tief materiaal. De Franse politie
maakte gisteren bekend dat een
werknemer van een kernreactor bij
La Hague in Normandië drie schij
ven, die door gebruik als deksels voor
blikken uranium radioactief waren
geworden, onder een stoel in zijn auto
had gevonden.
De straling was met tien rem het
dubbele van de maximale hoeveel
heid die men bij deze kerncentrale
aanhoudt. Volgens artsen in een zie
kenhuis is de man niet gevaarlijk
besmet. Sinds een aanrijding vorig
jaar gebruikte hij de auto niet meer,
maar het is niet bekend wanneer de
schijven zijn geplaatst.
BUENOS AIRES (DPA/UPI). Er is
gisteren weinig gehoor gegeven in Argen
tinië aan de oproep tot een 24-uursstaking.
De meeste bedrijven in het land functio
neerden normaal. Alleen een aantal auto-
fabrieken bij Buenos Aires meldde dat er
meer personeel was weggebleven dan
normaal.
De „Groep van 25” had tot deze nationa
le staking opgeroepen om te protesteren
tegen de inflatie van 170 procent per jaar.
Veel leiders van deze organisatie zijn de
afgelopen week gearresteerd.
KAMPALA (AFP/UPI/Reuter). Engeland geeft het nieuwe bewind in
Oeganda een miljoen pond sterling (4 miljoen gulden) voor de leniging van de
eerste nood na het verdrijven van het bewind van Amin, zo heeft de Britse
hoge commissaris in Kampala gisteren bekendgemaakt.
iï VN-secretaris-generaal Kurt Waldheim wordt begroet door de Vietnamese vice-premier en
minister van Buitenlandse Zaken, Ngoeyen Doey Trin, bij zijn aankomst in Hanoi. Waldheim had
voorgesteld te bemiddelen in het conflict tussen China en Vietnam, maar het laatste land heeft dit
van de hand gewezen.
Vietnam verwerpt
Chinees voorstel
BANGKOK (UPI). Vietnam heeft gisteren het Chinese vredesvoorstel
verworpen en Peking van systematische provocaties aan de grens beschul
digd. Ook heeft Vietnam een aanbod van de secretaris-generaal van de VN,
Kurt Waldheim, om te bemiddelen afgewezen.
De Chinese onderminister van Buiten
landse Zaken, Han Nialong, had onder
meer voorgesteld: de terugtrekking van
alle troepen die in het buitenland zijn
gestationeerd (een verwijzing naar de
Vietnamese troepen in Cambodja), de er
kenning door Vietnam van de Chinese
soevereiniteit over de Paracel en Sprat-
ley-eilanden, waar ook Vietnam aanspra
ken op maakt.
De Chinese onderhandelaar wilde niet
ingaan op de oproep van Vietnam om een
gedemilitariseerde zone langs de grens
tussen beide landen in te stellen.
Vietnam beschuldigde China van her
haalde gebiedsschending, zowel te land,
ter zee als in de lucht.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Zaïre heeft zijn
veelomstreden contract met de
Westduitse rakettenfirma Otrag op
gezegd. Dit heeft de Zaïrese ambas
sadeur in Brussel gisteren meege
deeld. Zaïre heeft dit besluit geno
men omdat het de samenwerking
met het buurland Angola wil ver
sterken.
(Van onze redactie buitenland)
NAKOERA. De VN-vredesmacht in Zuid-Libanon, Unifil, zal niet probe
ren met militair geweld majoor Haddad en zijn christelijke militia te verdrij
ven uit de strook land die zij in Zuid-Libanon bezet houden. Dat kan alleen als
door de Veiligheidsraad een dergelijk zwaar politiek besluit wordt genomen.
Anders is zo’n optreden „hoogst onwaarschijnlijk”.
Dat zei de officiële woordvoerder van
de VN-vredesmacht, de Turk Timur Gok
sel, gisteren in een reactie op de uitspraak
van de Veiligheidsraad van donderdag
avond. De Raad benadrukte toen nog eens
dat het Unifil-gebied moet worden uitge
breid tot heel Libanon en dat dringend
maatregelen nodig zijn om „een gefaseerd
programma van activiteiten” in Zuid-Li
banon uit te voeren, om de veiligheid van
Unifil en haar hoofdkwartier in Nakoera,
een enclave in christelijk gebied, te waar
borgen.
Volgens Goksel betekent dit echter al-
lerminsj een militaire actie door de VN-
troepen. „Dat zullen we niet doen”. Vol
gens hem heeft de Veiligheidsraad alleen
WINDHOEK (AFP) In de Namibische
hoofdstad Windhoek zijn drie leiders van
de SWAPO, de Volksorganisatie voor
Zuidwestafrika (Namibië), gearresteerd
door de Zuidafrikaanse politie. Het gaat
om Lucia Hamoentenia, belast met juridi
sche zaken en Charles Tjijenda en Marco
Hausikoe, beiden belast met propaganda.
Zowel de politie als de SWAPO heeft de
arrestatie bevestigd.
Ook in andere delen van Namibië zijn
leiders van de SWAPO gearresteerd. In
totaal werden gisteren 34 SWAPO-leden
opgepakt
Zuidafrikaanse troepen in Namibië
hebben bij acties langs de Angolese grens
in de afgelopen twee dagen 22 guerrilla
strijders gedood, zo heeft een militaire
woordvoerder in Windhoek gisteren mee
gedeeld. Een grote hoeveelheid wapens is
buitgemaakt. Aan Zuidafrikaanse zijde
vielen geen slachtoffers, aldus de woord
voerder.
BERN (UPI). De Internationale Gra
fische Federatie (IGF) heeft gisteren alle
36 bij haar aangesloten bonden in Europa
en Noord-A.merika gevraagd te weigeren
de Times te drukken. Er is met name aan
de Turkse bond gevraagd, er bij zijn leden
op aan te dringen te weigeren mee te
werken aan het uitbrengen van de Lon-
dense Times in het buitenland.
De directie van de Times is van plan met
ingang van vandaag een buitenlandse edi
tie van het blad uit te geven. Daartoe is
met een Westduitse uitgever overeenstem
ming bereikt. Bij die uitgever werken veel
Turkse zetters.
(Van onzé redactie buitenland)
CAIRO. De Palestijnse aanvallen op
Israel en de Israëlische vergeldingsacties
zullen de Egyptisch-Israelische onderhan-
delingen niet nadelig beïnvloeden, zo
heeft de Egyptische minister van Defensie
Ali gisteren op een gezamenlijke perscon
ferentie met zijn Israëlische ambtgenoot
Weizman na afloop van hun meerdaagse
overleg in Cairo verklaard.
Volgens Ali zal de Israëlische vestiging
van nieuwe nederzettingen op de westelij
ke Jordaanoever en in de Gazostrook de
komende onderhandelingen over autono
mie wel „werkelijk moeilijk” maken. Hij
zei met de VS te zijn overeengekomen dat
.er een stop op vestigingen moet komen.
Weizman gaf geen direct antwoord op
deze kwestie, maar gaf wel toe dat er
tussen Egypte en Israel ondanks het ver
drag „een behoorlijk verschil van me
ning” bestaat.
Bij terugkeer van zijn driedaagse be
zoek in Tel Aviv verklaarde Weizman, dat
zijn opmerking in Cairo, die was uitgelegd
als bereidheid van zijn kant om als Israel
met de PLO te gaan praten, „bedoelde te
zeggen, dat andere Arabische landen, zo
als Syrië, Irak en Jordanië zouden moeten
ophouden met schieten en beginnen met
praten”. In navolging van negen andere
landen heeft Tunesië gisteren besloten de
diplomatieke betrekkingen met Egypte te
verbreken, overeenkomstig de aanbeve
lingen van de topconferentie van de Ara
bische Liga van maart in Bagdad.
hinderpaal in de relatie tussen Zaïre en
Angola, en bovendien tussen Zaïre en
West-Duitsland. De regering in Bonn
streeft al geruime tijd naar goede be
trekkingen met de regering-Neto om te
voorkomen dat het aan bodemschatten
rijke Angola in de invloedssfeer van de
Sovjet-Unie komt. Het jongste besluit
van Moboetoe, het contract met Otrag
op te zeggen, is in Brussel met instem
ming begroet en waarschijnlijk ook in
Bonn.
In hoeverre Otrag geremd wordt in
zijn activiteit door het besluit van Kins-
jasa, is niet te overzien. De firma, die in
Neu Isenburg dertig mensen aan het
werk had, is in toenemende mate in
problemen geraakt. Financiële proble
men en meningsverschillen met de Duit
se belastingautoriteiten voegden zich bij
de technische vraagstukken: de eenvou
dige rakettentechnologie waarop het be
drijf zich liet voorstaan, bleek niet zo
succesrijk als de Duitse investeerders
van Otrag hadden verwacht.
RAWALPINDI (Reuter). De presi
dent van Afghanistan, Taraki, heeft ge
protesteerd bij de regering in Teheran
omdat naar zijn zeggen 2700 Afghanen
zijn gedood in Iran. Dit is bekendgemaakt
door Radio Kaboel.
Taraki zei niet in welke periode de Af
ghanen zouden zijn gedood. De betrekkin
gen tussen beide landen zijn gespannen
nadat in de Westafghaanse provincie Her
at, die grenst aan Iran, een opstand ont
stond tegen het pro-Russische bewind in
Kaboel. Volgens de Afghaanse regering
was de opstand door Iran geïnspireerd.
Vele Afghanen werken als gastarbeider
in Iran. Tijdens de revolutie zijn zoals
bekend Afghanen gearresteerd. Ook heeft
de bevolking in Oost-Iran zich meermalen
tegen de Afghanen gekeerd.
De leider van Afghanistan beschuldigde
ook „Pakistaanse reactionairen” ervan,
zich met de gang van zaken in Afghani
stan te bemoeien. Hij waarschuwde: „Zij
moeten weten dat, als er in dit gebied een
gewapend conflict uitbreekt, het snel uit
de hand kan lopen.”
Van Pakistaanse zijde is ontkend dat
Afghaanse vluchtelingen in de gelegen
heid worden gesteld ondergrondse acties
tegen Afghanistan te ondernemen. De lei
der van Pakistan, generaal Zia-oel-Haq,
heeft president Taraki gelukgewenst met
het eenjarig jubileum van diens bewind.
De gift is „een demonstratie van het
vertrouwen in de nieuwe regering en een
bewijs van vriendschap en begrip tussen
Oeganda en Groot-Brittannië”. Engeland
heeft president Loele laten weten dat er
and ongetwijfeld meer hulp komt.
1 de
ouw-
:atie-
aan-
moet
rtsen
i alle
De
>ning
naar
oog-
gdis
itver-
Zaïre zegt contract met
rakettenbouwer Otrag op
nadien de derde centrale die daar staat, zo
heeft Harold Denton namens de beheers
commissie voor de kernenergie (NRC) gis
teren verklaard.
Andere bedrijven in Arkansas, Florida
en Ohio, die voor onderhoudswerkzaam
heden dicht waren, zullen voorlopig niet
worden heropend, totdat alle veiligheids
aspecten zijn onderzocht en totdat het
bedienend personeel nauwkeurig is opge
leid in het behandelen van nood-situaties.
De ramp in de centrale bij Harrisburg
heeft aangetoond dat de technici in de
controlekamer een veel te geringe oplei
ding hebben genoten om adequaat te kun
nen reageren, zo heeft de NRC verklaard.
Van de zijde van de energiefabrikanten is
reeds opgemerkt dat deze sluitingen van
de door Babcok en Wilcox ontworpen
centrales zo’n honderd miljoen dollar per
dag gaat kosten, onder meer door de be
nodigde aankoop van vervangende
energie.
Volgens het Zweedse dagblad Expres
sen zijn twee jaar geleden in Tsjecho-
Slowakije twee arbeiders in een kerncen
trale omgekomen door verstikking als ge
volg van ontsnapt radioactief gas. Nie
mand had iets van het „lek” gemerkt. Ook
in een andere centrale in dezelfde stad,
JAKARTA (Reuter). Meer dan 24.000
mensen op het Oostindonesische eiland
Soemba worden met de hongerdood be
dreigd. Miljoenen ratten hebben de rijst
velden en de oogst van andere gewassen
vernield, zo hebben plaatselijke kranten
gemeld.
KAAPSTAD (AP). De Zuidafrikaan
se minister van Mijnbouw Botha heeft
gisteren gezegd dat zijn land overweegt de
uitvoer van belangrijke mineralen naar
de Verenigde Staten stop te zetten als dat
land de beperkingen op de handel met
Zuid-Afrika uitbreidt.
„Ik wil niemand bedreigen. Zuid-Afrika
zal altijd contracten die het heeft afgeslo
ten nakomen. Maar we moeten niet ge
dwongen worden om dingen te doen die
we niet willen”, aldus Botha.
Zuid-Afrika is de grootste Westerse pro-
.ducent van goud, platina en een aantal
andere kostbare metalen. Ook produceert
•het land aanzienlijke hoeveelheden
uranium.
