Mk-doet
geen
Grote delegatie week in ons land
Vrachtvervoer
naar Dover
uitgebreid
Australische vakbonden
Chinezen komen
boycotten uraniumproject
havens bekijken
Olie-export
Iran 2,5
miljoen vaten
I
Op dat vertrouwde RPS boekje
krijgt u natuurlijk óók
dagelijkse renteberekening.
Betalingsbalans
postgiro en
rijkspostspaarbank
V 1
15
■CGNOMHE
19 7 9
M E I
DINSDAG
1
Sinds januari heeft postgiro en rijkspostspaarbank op de meeste spaar
rekeningen het systeem van de dagelijkse renteberekening ingevoerd.
Per 1 mei is dat ook op uw RPS boekje van toepassing. Het gestorte bedrag
is nu rentegevend vanaf de dag van storting tot de dag waarop de RPS het
bedrag op uw verzoek weer ter beschikking stelt. Voor u betekent dat ’n hoger
bedrag aan rente.
Alweer ’n reden om flink te blijven
sparen op uw RPS boekje.
(Van onze redaktie economie)
AMSTERDAM. De president van De Nederlandsche Bank,
dr. J. Zijlstra, kenschetst de economische situatie weliswaar als
somber, maar niet als hopeloos. Hij gelooft dat de Nederlandse
volkshuishouding aan het begin van een moeilijk jaar staat,
waarbij de internationale hemel die eindelijk scheen te zullen
opklaren, weer lijkt te versomberen, zo schrijft Zijlstra in het
jaarverslag.
^RBANKBOE*S1Ê
Gesprek met Japan over export
(ADVERTENTIE)
Zijlstra: Economische
situatie somber
onder de riem met de opmerking dat aan
de innerlijke veerkracht van onze volks
huishouding niet behoeft te worden ge
twijfeld. „Indien, in goed overleg tussen
alle partijen, met betrekking tot het natio
nale kostenpeil en tot de collectieve uitga
ven in de komende jaren werkelijk stap
pen in de goede richting zouden worden
gezet behoeft onder beding van de
afwezigheid van nieuwe externe schok
ken aan herstel van de welvaart niet te
worden gewanhoopt”, aldus Zijlstra.
Staat de wereld voor een herhaling van
de perikelen die haar na de oliecrisis van
1974 zo zeer hebben geteisterd? Een zon
der meer ontkennend antwoord op deze
vraag zou volgens Zijlstra van lichtvaar
digheid getuigen. Daarentegen zou een
volmondige bevestiging blijk kunnen ge
ven van een te zwartgallig pessimisme.
Een voorzichtige vergelijking tussen dit
betrekkelijk recente verleden en de drei
gende verwikkelingen in het heden lijkt
hem derhalve niet misplaatst.
Men zou kunnen zeggen dat vorig jaar
het schip van de wereldeconomie, dat zo
zwaar slagzij had gemaakt, zich weer
langzaam begon op te richten. De groei
voet van het reële nationale inkomen, die
zich in de industriële landen (gemiddeld)
van nihil in 1974 via min 1 pet. in 1975 naar
plus 3,75 pet in 1977 had bewogen, herstel
de zich verder. Eerst in de Verenigde
Staten, daarna in Japan en de Bondsrepu
bliek Duitsland, leek in de tweede helft
van het verslagjaar de deuk in de groei
langzaam maar duidelijk te verdwijnen.
De verwachtingen voor dit jaar mochten
hoopvol worden genoemd.
Op dit moment neemt echter de bewol
king weer toe; een enkele donderkop is
reeds te ontwaren. Of inderdaad een her
haling, geheel of gedeeltelijk, an de te
genslagen der laatste jaren moet worden
gevreesd houdt nauw verband met een
aantal feiten, die Zijlstra de revue laten
passeren.
Na de gebeurtenissen in Iran moeten
verdere algemene prijsstijgingen voor ru
we olie niet uitgesloten worden geacht.
Hoewel stellig van geringere omvang dan
destijds moet opnieuw op zorgelijke ge
volgen worden gerekend, te weten versto
ringen van de zeker nog niet voldoende
herstelde betalingsbalansevenwichten en
een wederom de kop opstekende inflatie
met inbegrip van de onheilspellende cu
mulatieve krachten die veelal het inflatie-
proces vergezellen.
De vooruitzichten voor een snelle verbe
tering van de werkgelegenheid zijn dan
De havendirectie van Duinkerken
deelde mee dat er niet slechts sprake is
van uitbreiding van de vrachtcapaci-
teit, maar van de mogelijkheid tot ver
voer van gevaarlijke stoffen.
De president van de cnetrale bank con
stateert in zijn jaarverslag dat de verschil
len tussen prognoses en uitkomsten zel
den zo groot waren als met betrekking tot
het verslagjaar het geval bleek te zijn. Het
Centraal Planbureau verwachtte in sep
tember 1977 voor de lopende rekening van
de betalingsbalans een overschot van
ruim 6 miljard. Tegen het eind van het
verslagjaar werd gemeend dat met een
tekort van 3,5 miljard moest worden
gerekend. Uiteindelijk werd dit 2,25
miljard.
„Er voltrokken zich kennelijk zulke
snelle en ingrijpende veranderingen dat
de beproefde berekenings- en schattings
methoden tekort schieten”, aldus Zijlstra.
Dat zich dusdanige wijzigingen voor
doen blijkt ook duidelijk als men de uit
komsten van 1976 en die van vorig jaar
met elkaar vergelijkt. Een positief saldo
op de lopende rekening van 7,5 miljard
in 1976 verkeerde in een tekort van 2,25
miljard, in twee jaar tijds een omslag die
gerelateerd aan het nationale inkomen op
rond 4,5 pet moet worden geraamd. Vol
gens het verslag is dit hernieuwd en thans
wel zeer overtuigend bewijs dat er ten
SCHIPHOL (ANP). Om contac
ten te leggen tussen Nederlandse ex
porteurs en Japanse importbedrij-
ven, is gisteren een omvangrijke Ja
panse missie, bestaande uit vertegen
woordigers van het bedrijfsleven als
mede van de Japanse regering, uit
Tokio op Schiphol aangekomen. De
missie telt in totaal 81 leden.
Op de komst van deze missie is
aangedrongen door staatssecretaris
Beyen van Economische Zaken tij
dens diens bezoek aan Japan in okto
ber van het vorig jaar.
voor de beschikbare inkomens is intussen
de consumptiestijging niet geheel ver
klaard.
Aan twee faktoren kan daarbij nog wor
den gedacht, namelijk enerzijds de con
sumptie uit het overige inkomen en ander
zijds de consumptieve kredietverlening,
die inderdaad de laatste jaren is toegeno
men. Het is dan ook begrijpelijk dat maat
regelen op komst zijn om deze kredietver
lening af te remmen.
De uitkomsten van de lopende loonon
derhandelingen zijn van uitermate grote
betekenis voor de loonkosten in Neder
land die in vergelijking tot onze belan
grijkste handelspartners onaanvaardbaar
hoog zijn. Dat deze loononderhandelingen
worden gecompliceerd door de roep om
een snelle verkorting van de werkweek is
een ernstige zaak, aldus de president.
Arbeidstijdverkorting is weliswaar een
logisch complement van technische voor
uitgang, maar dan wel in te voeren langs
geleidelijke weg. Invoeren van een 35-
urige werkweek in een beperkt aantal
jaren is een sprongvariant die grote onge
lukken moet teweegbrengen. Althans zon
der een (neerwaartse) compensatie in de
lonen zou het een ramp betekenen voor de
werkgelegenheid, in ernst te vergelijken
met die van de oliecrisis van enkele jaren
geleden.
Een voldoende inlevering van lonen kan
men echter nauwelijks verwachten gezien
de orde van grootte van de bedragen die
ermee zouden zijn gemoeid (in beginsel 2,5
pet per uur arbeidstijdverkorting).
Op een wezenlijke bijdrage van de rege
ring te rekenen is een illusie. De schatkist
is leeg, de ondernemingen kunnen het niet
dragen. Om daar waar de rendementen
wel zijn verbeterd deze schielijk weer af te
romen ware wel zeer te betreuren. Men
kan slechts hopen dat hier redelijke in
zichten zullen prevaleren.
De overheidsfinanciën worden zwaar
gasten op Schiphol verwelkomde, ver
klaarde opnieuw dat het grootste pro
bleem voor de Nederlandse exporteurs
het doordringen op de Japanse markt is.
De voorzitter van de Japanse werkgevers
organisatie heeft tijdens een bezoek aan
ons land in oktober van het vorig jaar
verklaard de Nederlandse bedrijven te
willen helpen om een makkelijker toe
gang tot de Japanse markt te verkrijgen.
Hoewel Beyen het afsluiten van orders
tijdens het bezoek van de Japanse delega
tie niet uitsloot, verklaarde hij dat het op
weg helpen van de Nederlandse bedrijven
op de Japanse markt het voornaamste
doel van de Japanse delegatie is.
Het gebruik van de Boeing 747 op Tokio
zou voor de KLM een aanzienlijke uitbrei
ding van de mogelijkheden voor vracht
vervoer op Japan tot gevolg hebben. Op
deze Nederlandse wens hebben de Japan
se autoriteiten tot nu toe afwijzend gerea
geerd.
zal spelen, zullen ook gesprekken worden
gevoerd met staatssecretaris Beyen. Deze
acht het niet uitgesloten dat daarbij een
eventuele Japanse aankoop van Fokker-
vliegtuigen zal worden besproken. Zoals
bekend zoekt Fokker naar partners voor
de bouw van de 29, waarbij ook aan
Japan wordt gedacht. Tevens kan de wens
van de KLM om op de Tokio-dienst een
Boeing 747 te mogen inzetten in plaats van
de DC-10 een onderwerp van gesprek zijn.
De missie zal zondag vanuit Nederland
doorreizen naar België. Na een bezoek
aan onze zuiderburen staat een bezoek
aan Luxemburg op het programma.
-claim,
aten.
DUINKERKEN (AFP). Vanaf 1
mei wordt het vrachtvervoer tussen
Duinkerken en Dover en Calais en
Dover versterkt met het vrachtschip
„Anderida”, dat 28 motorvoertuigen
van twaalf meter lengte kan vervoeren.
lische
ten
irsen.
>r dit
n euvel
i aan.
De Japanse missie staat onder leiding
van Mitsuo Uemura, president-directeur
van een groot Japans handelshuis, de Su
mitomo Corporation, dat een omzet van
vele miljarden dollars per jaar heeft.
DEN HAAG (ANP). Onder leiding
van een Chinese onderminister van trans
port is vandaag in ons land een groep
Chinezen aangekomen die zich op de
hoogte komt stellen van voornamelijk de
Rotterdamse- en Amsterdamse havens en
alles wat daarmee te maken heeft.
Hun komst naar ons land heeft niets te
maken met de aanleg van havens, maar zij
gaan wel een studie maken van de manier,
waarop een haven wordt „gerund”. Zij
komen zich op de hoogte stellen van ha
venbeheer, de administratie van alles wat
er in een haven omgaat, het opzetten en
bijhouden van statistieken, douane- en
politiecontrole enzovoorts.
De groep zal ongeveer veertien dagen in
ons land blijven.
De consumptie geeft een wezenlijk an
der beeld te zien. Het particuliere ver
bruik dat uitgedrukt in het Bruto Nationa
le Produkt (BNP) gedurende een aantal
jaren een dalende tendens te zien heeft
gegeven is duidelijk weer in opmars. Na
zijn laagste punt, namelijk 55 in 1973-1974,
heeft de consumptiequote in het verslag
jaar een waarde van 59 bereikt.
Voor een verklaring hiervan valt het
allereerst op dat de stijging van het reëel
beschikbaar inkomen voor de modale
werknemer 3 pet is geweest, voor genie
ters van het minimumloon en dus voor het
overgrote deel van de trekkers van sociale
uitkeringen 4 pet. Het behoeft nauwelijks
betoog dat met dergelijke consumptiecij-
fers het bestedingsevenwicht in gevaar
moet komen.
Immers, een stijging van het reeël be
schikbare inkomen met 3 tot 4 pet voor
werknemers en genieters van overgedra
gen inkomens kan niet evenwichtig zijn in
een economie waar de groei van het reële
produkt van bedrijven per werkende
slechts 2,5 pet bedraagt. Uit deze cijfers
SYDNEY (ANP) Drie belangrij
ke Australische vakbonden hebben
gisteren verklaard geen arbeids
krachten te zullen leveren voor twee
projecten voor de ontginning van
uraniumvoorraden in Noord-Austra-
lië.
De Japanse delegatie is verdeeld in vijf
groepen: machinerieën, chemie, consu
mentenartikelen, investeringen en een
groep staffunctionarissen. In de delegatie
zijn vijf overheidsfunctionarissen opge
nomen,' drie van het ministerie van Bui
tenlandse Handel en Industrie, één van
het ministerie van Buitenlandse Zaken en
één van het ministerie van Landbouw.
Behalve gesprekken met vertegenwoor
digers van het Nederlands bedrijfsleven,
waarbij het Nederlandse centrum voor
Handelsbevordering een belangrijke rol
aanzien van de vaderlandse economie iets
grondig mis is.
In de jaren na 1973 is de Nederlandse
goederenuitvoer in volume gemeten ach
tergebleven bij de groei van de wereld
handel. Bedroeg deze groei, herwogen
naar zijn betekenis voor de uitvoer, in
1977 en vorig jaar tezamen genomen 9 pet,
de uitvoer kon het in dezelfde periode niet
verder brengen van tot een toeneming van
1 pet.
Dat voor dit jaar geen verdere relatieve
achteruitgang wordt verwacht is een
troost, zij het een schrale, omdat de inmid
dels geslagen deuk niet ongedaan wordt
gemaakt. Een benedenwaartse correctie
van de gulden zou geen soelaas bieden,
maar zou zichzelf via een verscherpte
inflatie teniet doen.
Vermelding verdient dat de investerin
gen ook vrij sterk zijn gestegen. Na de 15,5
pet volumegroei van de bruto bedrijfsin
vesteringen in 1977 volgde in 1978 een niet
onbevredigend volume-accres van 6 pet.
Het procentuele beslag van de investerin
gen op het bruto nationale produkt blijft
echter nog steeds beneden het niveau dat
nodig is voor een werkelijk herstel van
produktie en werkgelegenheid in de
marktsector. Dit klemt te meer omdat nog
steeds vanwege de hoge loonkosten de
dieptëïnvesteringen overwegen en echte
uitbreidingsinvesteringen veel te weinig
voorkomen.
belast door bijdragen aan de sociale fond
sen. In een luttel aantal jaren zijn zij
opgelopen van een bescheiden bedrag tot
een niveau van 8,7 miljard. Derhalve is
het niet onjuist de conclusie te trekken dat
er een direkt verband bestaat tussen het
zo zeer opgelopen financieringstekort van
de schatkist en het hoge consumptiepeil.
Naar men weet is dit tekort thans zodanig
van omvang dat aan monetaire financie
ring van een deel daarvan niet valt te
ontkomen.
Monetaire financiering is echter een
bron die niet altijd vloeit. Er zijn grenzen
aan wat het bankwezen aan schatkistpa-
pier kan plaatsen, zeker wanneer de beta
lingsbalans een tekort blijft vertonen. Bij
een structurele norm voor het financie
ringstekort van 4 pet van het nationale
inkomen kan onder de huidige omstandig
heden 6 pet als een bovengrens worden
gezien, welk percentage echter niet als een
rustpunt, maar als een keerpunt dient te
worden beschouwd.
De dreigende overschrijding hiervan is
dan ook een zeer verontrustende zaak die
een ernstige aansporing behoort te zijn
om de weg terug naar een aanvaardbare
omvang van het tekort in te slaan. De
noodremprocefure die de regering in
overweging heeft lijkt intussen welhaast
onontkoombaar. Daarbij moet men wel
beseffen dat deze procedure nog geen
wezenlijke oplossing biedt. Bij de nood- 11
rem van 1979 behoren effectieve ombui
gingen voor 1980.
In dit verband merkt Zijlstra nog op dat
het begrotingstekort ons niet alleen stelt
voor het probleem van de financierbaar
heid uit besparingen, dus op monetair
neutrale wijze. Er kan ook een probleem
rijzen ten aanzien van de feitelijke finan
cierbaarheid van het gehele tekort, dus
met inbegrip van monetaire financiering.
De bank zou gelet op haar verantwoor
delijkheid niet dan van grote zorg ver
vuld zulk een situatie naderbij zien ko
men, aldus het verslag van de president.
moteer
.00 323,51
,86
.60
De export van Japan naar Nederland is
nu ongeveer vier maal zo groot als de
export vanuit ons land naar Japan. Vorig
jaar heeft Nederland voor 640 miljoen
gulden naar Japan uitgevoerd, terwijl de
Japanse export naar Nederland ongeveer
2,6 miljard gulden beliep.
In plaats van importbeperkende maat
regelen streeft de Nederlandse regering
vooralsnog naar een duidelijke uitbrei
ding van de Nederlandse export naar Ja
pan om het handelsverkeer tussen de bei
de landen enigszins in evenwicht te
brengen.
Staatssecretaris Beyen, die zijn Japanse
te beginnen bouwwerkzaamheden voor
de ontginning van de uraniumreserves
van Ranger en Nabarlek in het Noordelijk
Territorium. Dolan zei dat de vakbonden
ook van plan zijn op te houden met de
fabricage van mijnuitrusting en het trans
port naar de mijnen.
De ACTU verzet zich tegen de winning
en de export van uranium op grond van
bezorgdheid over de opslag van radioac
tief afval, de gevaren van kernenergie
voor de gezondheid en het risico van ver
spreiding van kernwapens. Australië be
schikt over twintig procent van de beken
de uraniumreserves in de westelijke
wereld.
Een aantal van de bij de ACTU aange
sloten vakbonden is het niet eens met dit
beleid en wil meewerken aan de uranium-
projecten.
TEHERAN (ANP) Iran heeft sinds
de hervatting van zijn olie-export contrac
ten met buitenlandse afnemers gesloten
voor de levering van 2,5 miljoen vaten
(van 159 liter) per dag, zo heeft de presi
dent van de Iraanse Nationale Oliemaat
schappij (NIOC), Hassan Nazih, gisteren
meegedeeld.
Het aantal contracten bedraagt nu 35.
De maatschappij hoopt dat de te exporte
ren hoeveelheid binnenkort tot 2,9 miljoen
vaten per dag zal toenemen.
Met acht internationale oliemaatschap
pijen zijn contracten gesloten waarmee in
totaal 1,1 miljoen vaten per dag zijn ge
moeid. Daarbij waren British Petroleum,
Shell, Total en Exxon, maatschappijen
die deel uitmaken van het consortium dat
voor de revolutie de oliereserves in Iran
exploiteerde.
Met 21 onafhankelijke maatschappijen
in Europa, Japan en de Verenigde Staten
zijn contracten gesloten voor een totale
hoeveelheid van 950.000 vaten per dag.
De olieproduktie van NIOC bedraagt op
het ogenblik 3,5 tot vier miljoen vaten per
dag. Daarvan zijn 700.000 vaten voor de
binnenlandse markt bestemd en worden
er 200.000 a 300.000 op de vrije markt
verkocht. Voor de revolutie bedroeg de
produktie meer dan zes miljoen vaten per
dag. In de afgelopen weken heeft de pro
duktie al enkele malen meer dan vier
miljoen vaten per dag bedragen, op één
dag zelfs 4,7 miljoen.
De vice-voorzitter van de overkoepelen
de vakbondsorganisatie Australian Coun
cil of Trade Unions (ACTU), Cliff Dolan,
zei dat de vakbonden van metaal- en
scheepsbouwarbeiders, spoorwegarbei
ders en arbeiders in de elektriciteitsindu-
strie op onlangs gehouden bijeenkomst
hebben besloten het advies van de ACTU
op te volgen om niet mee te werken aan de
uraniummijnbouw.
Leden van de genoemde vakbonden zijn
nodig voor het uitvoeren van binnenkort
146,00
52,00
830
91,00
18,00
49,50
137,70
3630
55,00
4730
71,00
32,40
53,70
128.00
109,00
92,00
35,40
100,00
85,80
118,20
51,00
38,50
34,50
I 83,80
104,50
4830
40,70c
658,00
45,70
56,00
46,50r
51,00
44,80
138,50
38,60
45,10
138,00
59.50
43,80
4,40
51,80
142,50
73,50
71,60
163,00
54,20
53,40
118,00
43,00
33,30
86,00,
60,00
10130
48,00
37,00
56,50
104,50
45,70
56,50
173,00
35,80
79,50
131,20
48,50
47,1)
36,30
55,00
275,00
214,00
147,00
400.00
0,30
ie -
>0 359,50
10 466,50
Of de nieuwe versombering slechts een
voorbijgaand wolkenveld is dan wel de
lucht opnieuw dichttrekt is op dit ogen
blik niet te voorspellen. Zijlstra betreurt
het wel dat de nationale economie nog
steeds niet voldoende weerbaar is om een
storm van buiten te weerstaan.
Het Nederlandse kostenpeil is volgens
de president van de Nederlandsche Bank
te hoog en mitsdien is de bereidheid en de
mogelijkheid tot arbeidsplaatsen ver
schaffende investeringen te gering. De
werkloosheid die economisch en moreel
de samenleving verziekt neemt dan ook
niet af. Dat op het ogenblik de aandrang
tot een nieuwe en buitensporige toene
ming van de arbeidskosten moet worden
geconstateerd kan volgens Zijlstra slechts
diep worden betreurd.
De wanverhouding tussen de marktsec
tor en het overige deel van de economie
dat moet worden gefinancierd uit belas
tingen en premies vertoont geen tekenen
van herstel in de goede richting. Dit zou
echter volgens Zijlstra wel nodig zijn om
dat belasting- en premiedruk via de be
kende afwentelingsmechanismen de le
vensvatbaarheid van de bedrijven zoda-
fonds nig aantasten dat bij uitblijven van een
tijdige keer ten goede een inkrimping van
de marktsector moet worden gevreesd die
de problemen slechts tot onoplosbaar
wordens zou kunnen verzwaren. Invoe
ring van een super-BTW of andere ver
zwaring van de belastingdruk lijkt Zijl
stra dan ook geen goede zaak.
Aan het eind van zijn verslag steekt Zijl-
stra de Nederlanders echter nog een hart
e’6< onder de riem met de opmerking dat aan
maar niet hopeloos
ook niet rooskleurig. Dat ook andere
grondstoffen hun opwaartse beweging
hebben hervat, accentueert deze economi
sche tegenspoed.
Een zelfstandige labiliteitsfactor in de
wereldeconomie is het gebrekkig funktio-
neren van het internationale monetaire
bestel. De heer Zijlstra wijst in dit ver
band op het stelsel van zwevende wissel
koersen beïnvloed door ad hoe ingrijpen
van monetaire autoriteiten, al naar de
overwegingen van het ogenblik. Ook de
waardedaling van de dollar speelt hierbij
een rol van betekenis.
Ondanks het recente herstel van de dol
larkoers is de waardering van deze valuta
nog altijd betrekkelijk laag. Wel speelt het
herstel de Nederlandse export naar de VS
in de kaart.
Het internationale monetaire bestel is
de facto meer dan ooit gebaseerd op de
dollar, zodat we praktisch gesproken on
der een dollarstandaard leven. Dit bete
kent echter dat de lotgevallen van de
dollar, zijn waarde-erosie en zijn instabili
teit, ook terugslaan op het funktioneren
van dit bestel. In en buiten de VS wordt
dan ook in toenemende mate beseft dat er
„iets anders” nodig is.
