Volgens Iraanse radio
PLO kraakt besluit
Israel over doodstraf
China beticht
Vietnam van
Commissie wil
proces-Mulder
Eerste maal
voorsprong
Callaghan
Carter verwacht
ai deze zomer
benzinetekort
Na negen jaar
burgerregering
in Ecuador
PLO-aanhangers
gearresteerd
in West-Berlijn
Weg naar Kenia
geheel veroverd
„kwade trouw”
Palestijnse acties verwacht
„Talrijke nazi’s
zijn in Amerika”
Lidice
Schiet maar!
Spreekwoordelijk
Babi Yar
3
BtUMCN- EN BUITENLAND
19 7 9
M E I
1
lem
Zuid-Afrika
»sen
)OOt
ken
wen
rval
eval
TUg
t van
1 die
lilde-
id de
k een
evon-
aron-
”our-
s die-
e van
racht
men.
ities
gels
inan-
es en
at za-
Aviv
:e ze-
met
over
i ge-
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN/CAIRO. De
Iraanse staatsradio heeft gis
teren gemeld, dat Iran de di-
t plomatieke betrekkingen met
Egypte heeft verbroken. Vol
gens de bekendmaking is dit
gebeurd in opdracht van de'
Iraanse geestelijke leider, de
ayatollah Khomeini. Het mi
nisterie van Buitenlandse Za
ken in Teheran liet evenwel
weten, niets te weten van een
diplomatieke breuk met
Egypte.
2
- DINSDAG
Teheran verbreekt
banden met Cairo
De bekende Oostenrijkse nazi-speurder Simon Wiesenthal (links) opende gisteren aan de universiteit van Los Angeles een naar hem genoemd
Centrum voor Studies over Jodenvervolging. Met Wiesenthal bekijken gouverneur Brown en initiatiefnemer Shamir de documentatieborden.
Paus benoemt Casaroli
tot staatssecretaris
t ver-
ramp
zaakt
issen
ieren
e vis-
lond-
Ipunt
dekt,
men.
neter
ton.
ming
ding-
ingin
ach-
igwe-
nd in
aakte
looge
t liep
drie
?hiet-
Het
Zoals bekend heeft Iran scherp afkeu
rend gereageerd op het Israelisch-Egypti-
sche vredesverdrag. Na een bespreking
met een Libische delegatie veroordeelde
Teheran vorige week nog het „verraad”
van Egypte tegenover de moslims in de
hele wereld. Ook heeft Khomeini scherpe
kritiek geleverd op het feit dat Egypte
enkele weken gastvrijheid heeft verleend
(Door onze redacteur in Italië Hein ten Kortenaar)
ROME. Paus Johannes Paulus II heeft gisteren monseigneur Agostino
Casaroli (65) benoemd tot plaatsvervangend staatssecretaris. Het betekent dat
de paus hem heeft bestemd tot opvolger van de overleden kardinaal-
staatssecretaris Jean Villot. De volledige opvolging kan pas plaatshebben als
Casaroli kardinaal is geworden.
In Rome trekt men daar de conclusie
uit, dat er op korte termijn een concistorie
zal komen, dat wil zeggen een plechtige
zitting van het kardinaalscollege, waarin
de paus de benoeming van nieuwe kardi
nalen bekend zal maken. Een van de voor
de hand liggende kandidaten daarbij is,
behalve mgr. Casaroli, de nieuwe aarts
bisschop van Krakau, monseigneur Fran-
ciszek Macharski, die door de paus tot zijn
eigen opvolger in Polen werd benoemd.
Mgr. Casaroli heeft grote bekendheid
gekregen als uitvoerder van de Vaticaan
se „Ostpolitik” van paus Paulus VI. Hij
begon zijn carrière in Wenen, waar hij de
heilige stoel vertegenwoordigde op enkele
Achmed Sultan zou in 1974 ongeveer
645.000 gulden hebben getoucheerd in ruil
voor het aanwenden van zijn invloed voor
het verkrijgen van twee contracten door
de maatschappij. Sultan was toen vice-
premier en minister.
Sultan werd acht uur lang ondervraagd
en geconfronteerd met documenten die
het Amerikaanse ministerie van Justitie
conferenties van de Verenigde Naties.
Van hieruit begon hij vanaf 1963 zijn
diplomatieke reizen in de landen van het
Oostblok, met het oogmerk de lang ver
broken contacten tussen het Vaticaan en
die landen te herstellen.
Zijn eerste succes was de overeenkomst
met de Hongaarse regering, die hij in
september 1964 in Boedapest onderteken
de. Hierdoor werd een aantal hangende
problemen van de kerk in Hongarije opge
lost. In februari van het volgende jaar
begaf Casaroli zich naar Praag, naar aan
leiding van de kardinaalsbenoeming van
de aartsbisschop mgr. Beran, die zich
sinds 1951 in huisarrest bevond. Hij wist
te bereiken, dat de Tsjechische regering
toestemming gaf voor de benoeming van
een apostolisch administrator, in de per
soon van mgr. Trantisel Tomasek, de late
re aartsbisschop van Praag.
Sindsdien maakte mgr. Casaroli talrijke
reizen in opdracht van paus Paulus in
verschillende Oosteuropese landen. Zijn
bijzondere diplomatieke gaven kwamen
vooral tot uiting in Polen, waar hij zowel
de communistische regering als de plaat
selijke bisschoppen moest overtuigen van
de juistheid van de Vaticaanse Ostpolitik.
Met name de twee kardinalen, Wyszins-
ki van Warschau, maar ook Wojtyla van
Krakau, meenden dat het Vaticaan over
de hoofden van de plaatselijke katholie
ken met de regering onderhandelde en
daarmee de politiek van het episcopaat
doorkruiste. Niettemin wist Casaroli het
vertrouwen van de bisschoppen te winnen
en de waardering voor zijn activiteiten
komt wel zeer duidelijk tot uiting, nu de
vroegere aartsbisschop van Krakau, zelf
paus geworden, hem tot opvolger van de
toenmalige staatssecretaris benoemt.
levende nazi-misdadigers veel te laag is.
Wiesenthal uitte kritiek op de Amerikaan
se immigratiedienst, die naar zijn mening
tot nu toe met veel te weinig personeel
naar nazi-misdadigers speurt.
De Oostenrijkse nazi-jager was naar de
Verenigde Staten gereisd om in Los Ange
les het „Simon Wiesenthal Center for Ho
locaust Studies” te openen.
„Zo, Heydrich is inmiddels, via de aan
slag die we al zo’n kleine zevenendertig
jaar konden zien aankomen, in de derde
aflevering van Holocaust ter dood ge
bracht. Het duurde overigens nog acht
dagen voordat hij, op 4 juni 1942, aan zijn
verwondingen bezweek. Zes dagen later
namen de Duitsers wraak in het Tsjecho-
slowaakse dorpje Lidice, dat op 10 juni
1942 verwoest werd, nadat eerst alle man
nen doodgeschoten waren en alle vrou
wen en kinderen naar concentratiekam
pen waren afgevoerd. Over de juiste aan
tallen verschillen de naslagwerken van
mening. De Algemene Winkler Prins
spreekt van 192 gefusilleerde mannen, 195
weggevoerde vrouwen en 100 weggevoer
de kinderen: De Franse encyclopedie
Quid spreekt van 184 gedode mannen en
235 weggevoerde vrouwen.
niet
t met
echte
uilen
:e en
n dat
ireau
een
afge-
weer
t van
in de
r het
lucht
perkt
een
e het
uwen
üt te
enhe-
apen-
uwen
teren
sport
aartij
d ge-
itzak-
oofd-
kken
aden.
ijrens
theid
LONDEN (Reuter/AFP). De Britse
premier Callaghan heeft voor het eerst de
leiding genomen bij de opiniepeilingen die
worden gehouden voor de verkiezingen
van aanstaande donderdag.
Een voor het dagblad Daily Mail gehou
den opiniepeiling gaf Callaghans Labour-
partij een voorsprong van 0,7 percent op
de Conservatieve Partij. De socialisten
zouden 43,1 percent krijgen, de conserva
tieven 42,4 percent en de liberalen 12,2
percent, aldus de Daily Mail.
Bij een betoging van de neo-nazistische
partij National Front in de Noordengelse
stad Bradford gisteravond zijn ongere
geldheden ontstaan waarbij vier politie
mannen gewond raakten. Er werden der
tien arrestaties verricht. Er was een grote
politiemacht op de been om de demon
stranten gescheiden te houden van tegen-
betogers van de Anti-nazi Liga.
Lou-
ver-
i. Bij
an er
n zijn
ach-
1 een
d.
WASHINGTON (DPA). Simon Wie
senthal, de leider van het joodse docu
mentatiecentrum in Wenen, acht het goed
mogelijk dat in de Verenigde Staten tot
3000 nazi-misdadigers ondergedoken zijn.
Het gaat volgens hem daarbij vooral om
nazi-collaborateurs uit de Oekraïne en uit
de landen aan de Oostzee.
Tijdens een persconferentie in Washing-
'eilig-
a 500
1 wie
Ibare
itaire
nuni-
it die
eving
aan-
e be-
orga-
it ter
lij zei
■chtse
Het kabinetsbesluit onthult volgens de
PLO „de vastbeslotenheid van de zionisti
sche vijand niet de nationale rechten van
het Palestijnse volk te erkennen. Dit tar
ten van de internationale gemeenschap
zal door internationale instellingen wor
den veroordeeld en zal hen er toe drijven
hun steun voor de rechtvaardige strijd
van het Palestijnse volk uit te breiden,”
aldus de PLO.
In Israel hebben leger en politie gewaar
schuwd voor mogelijke aanvallen van Pa-
lestijnen in de komende dagen. Alle mili
taire verloven zijn in verband met de
verwachte acties ingetrokken en de mili
tairen zijn in staat van paraatheid gesteld.
Israel viert vandaag herdenkingsdag
voor de bijna 14.00 gevallenen in vier
oorlogen. Morgen wordt onafhankelijk
heidsdag gevierd. In een radioboodschap
tot familieleden van de gevallenen heeft
premier Begin gezegd dat Israel vrede
met „heel het hart” wil „maar wij zullen
dit land, deze kinderen, met al onze macht
en geestesmoed verdedigen”.
Jamani verklaarde dat er nog geen offi
ciële beslissing is genomen omtrent de
pijpleiding, die een capaciteit van 1,6 mil
joen vaten (van 159 liter) per dag heeft.
Jamani woont morgen een vergadering
bij van zes landen van de OPEC (de Orga
nisatie van Olie Exporterende Landen) in
Taif. Er zal daar gesproken worden over
de toekomstige politiek aangaande de
olie. De landen zijn Saoedi-Arabië, Koe
weit, Algerije, Irak, Iran en Venezuela.
had verschaft, aldus het Egyptische pers
bureau voor het Midden-Oosten MEN A.
De voormalige vice-premier ontkent.
Zijn advocaat zei dat Egypte in het verle
den twee krachtstations van Westinghou
se had gekocht en dat het technisch nood
zakelijk was verder met Westinghouse in
zee te gaan.
Er vloeit nog steeds olie uit de Arabi
sche landen door de Sumed-pijpleiding
die loopt van Suez naar Alexandrië, zo
heeft de Saoedische minister van olie,
Achmed Zaki Jamani gisteren in een in
terview met het dagblad Al-Medina ge
zegd. Verleden maand hebben de Arabi
sche landen besloten Egypte geen olie
meer te leveren omdat dat land een vre
desverdrag met Israel heeft gesloten.
wens
pel-
nnen
Josef
niste-
tgele-
Sgyp-
e te
:alem
s van
tamp
En hoeveel Nederlanders en niet-Joe-
goslaven zullen ooit van Kragujevac ge
hoord hebben, denkt u? Eentje die er
sinds vorige week meer van weet is minis
ter van buitenlandse zaken Van der
Klaauw. Ik zag op een foto in de krant dat
hij tijdens zijn officiële bezoek aan Joe
goslavië in Kragujevac het gedenkpark
had bezocht met het indrukwekkende V-
vormige monument uit massief steen met
een lengte van 16 meter en een hoogte van
8 meter. Ik ben er ook een keer geweest,
het ligt zo’n 60 kilometer ten zuiden van
Belgrado. Op 21 oktober 1941, drie weken
na Babi Yar, maar ruim zeven maanden
vóór Lidice en bijna twee jaar voor Putten
en Oradour, schoten de Duitsers 7000 (ze
venduizend) inwoners van Kragujevac
dood, waaronder vijftien kinderen van
acht tot tien jaar en driehonderd scholie
ren en leraren van de kweekschool.
In Kragujevac werden dus alleen al
meer scholieren gefusilleerd dan zeven
maanden later mannelijke inwoners van
Lidice, en toch is Lidice over de hele
wereld bekend, en kennen alleen Van der
Klaauw en nog een handjevol niet-Joego-
slaven het lot van Kragujevac. En Lidice
kan er niet eens op bogen de eerste te zijn
geweest, zoals Quisling!
En wat Kragujevac betreft konden de
Duiters (of zullen we ze gewoon weer even
moffen noemen?) zich zelfs niet op het
„alibi” beroepen dat het toch maar om
joden ging. Het beroemdste zijn de laatste
woorden van Miloj Pavlovic, de directeur
van de kweekschool van Kragujevac ge
worden. Ze staan op een ruwe steen gebei
teld die in het park in het gras ligt. Op het
laatste nippertje, al voor het vuurpeloton,
bood de Duitse commandant, blijkbaar
gecharmeerd door Milojs goede Duits,
hem de vrijheid aan, maar hij antwoord
de: „Pucajte! Ja i sad drzim cas”. Oftewel.
„Schiet maar! Ik sta nog steeds voor de
klas”. Of als u wilt: „Schiet maar! De
school is nog niet uit”. En dat deden de^
moffen dan ook, maar geen mens die er
weet van heeft, buiten Joegoslavië.
(Van onze redactie buitenland)
QUITO. In het Zuidamerikaanse
Ecuador is de 38-jarige jurist Jaime Rol-
dos tot president gekozen. Met zijn verkie
zing is een eind gekomen aan negen jaar
militaire dictatuur in het land. Het ligt in
de bedoeling dat Roldos, lid van de cen-
trum-linkse partij, in augustus in functie
treedt.
Minister Victor Garces van Binnenland
se Zaken, een admiraal, heeft voor de
televisie plechtig beloofd dat de junta in
augustus de macht zal overdragen.
Gezien het verkiezingsprogramma van
Roldos wordt vrij algemeen verwacht dat
de toekomstige president geen politiek
lang leven zal zijn beschoren. Het pro
gramma wordt als te ambitieus be
schouwd. Roldos wil onder andere in de
olie-, wapenproduktie- en staalindustrie
tot nationalisatie overgaan. Ook is de be
volking een grotere sociale rechtvaardig
heid en vrijheid en een betere economi
sche ontwikkeling beloofd.
WASHINGTON (Reuter/UPI). Wel
licht deze zomer al zal in de Verenigde
Staten een tekort aan benzine ontstaan, zo
heeft de Amerikaanse president Carter
gisteren gezegd tijdens een pleidooi voor
zijn plannen tot bezuiniging en rantsoene
ring van brandstoffen.
Deze plannen moeten vandaag door de
Economische Commisie van het Huis van
Afgevaardigden worden goedgekeurd.
Carter zei de Afgevaardigden dat de rant-
soeneringsplannen nog niet hoeven wor
den uitgevoerd, maar dat zij wel belang
rijk zijn.
(Van onze redactie buitenland)
DAMASCUS/TEL AVIV. De Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO
heeft zoals verwacht negatief gereageerd op het besluit van het Israëlische
kabinet de doodstraf voor terroristen in te voeren. Een officiële woordvoerder
noemde het besluit gisteren „de wettelijke proclamatie van de misdaden die
die autoriteiten al verscheidene jaren pleegden”.
ton beklemtoonde Wiesenthal dat het
vaak genoemde aantal van 300 in de VS
Lidice is sindsdien spreekwoordelijk ge
worden als een dorp dat als wraakoefe
ning met inwoners en al van de kaart
werd geveegd. Er zijn weinig
encyclopedieën en naslagwerken waarin
Lidice niet genoemd wordt, en na de oor
log zijn elders in de wereld ook enkele
plaatsen als bewijs van sympathie naar
Lidice hernoemd, zoals bijvoorbeeld in
Illinois (USA). Het Veluwse Putten, dat in
feite zwaarder getroffen werd na een
soortgelijke wraakactie (er werden circa
600 mannen weggevoerd, van wie er circa
560 in concentratiekampen omkwamen),
wordt alleen in Nederlandse
encyclopedieën vermeld. Dat is vaak een
kwestie van: wie ’t eerst komt, ’t eerst
maalt, want het drama van Putten vond
op 1 oktober 1944 plaats, ruim twee jaar
na Lidice.
Nergens ter wereld verrezen nieuwe
Puttens, en de encyclopedie moet wel heel
erg uitgebreid zijn willen die 560 slachtof
fers genoemd worden. Maar zo is het in
feite ook gegaan met het woord „quis
ling”, dat een internationaal begrip is ge
worden voor „landverrader”. Toen de
Duitsers op 8 april 1940 Noorwegen bin
nenvielen, trad de naam „quisling”, via de
Noorse nazi-stropop majoor Vidkun Quis
ling, ogenblikkelijk in werking. Hadö
de Duitsers eerst Nederland overvallen en
daarna pas Noorwegen, dan zouden wij
alle andere talen verrijkt hebben met het
woord „mussert”. De Engelsen zouden
dan niet meer zoiets als „he is a modem
quisling” zeggen, maar „he is a modem
mussert”.
(Van onze redactie buitenland)
KAAPSTAD/JOHANNESBURG. De
gerechtelijke commissie die het Zuidafri-
kaanse voorlichtingsschandaal onder
zoekt wil dat oud-minister Connie Mulder
wordt vervolgd. De commissie heeft hier
toe besloten omdat Mulder zou hebben
geweigerd bewijsmateriaal aan te voeren.
Een en ander wordt gemeld door het blad
Cape Times.
Mulder was de laatste minister van
Voorlichting in Zuid-Afrika. Hij werd ge
dwongen af te treden en zijn zetel in het
parlement beschikbaar te stellen nadat
zijn betrokkenheid was aangetoond bij
het misbruik van overheidsgeld door zijn,
inmiddels opgeheven, ministerie. Na zijn
aftreden heeft Mulder ook oud-premier
John Vorster en minister Owen Horwood
van Financiën beschuldigt betrokken bij
deze zaak te zijn. Beiden hebben de be
schuldiging tegengesproken.
Mulder heeft geweigerd bewijzen voor
zijn aantijgingen te leveren omdat hij
naar zijn zeggen geen overheidsdocumen
ten en ander materiaal mocht gebruiken.
Met het schandaal, dat bekend is gewor
den als Muldergate, als variatie op het
Amerikaanse Watergate, zou een bedrag
zijn gemoeid van enkele tientallen miljoe
nen guldens.
Ook het Franse dorp Oradour-sur-Gla-
ne, waar de Duitsers op 10 juni 1944, ook
als wraakoefening 624 inwoners ver
moordden, zult u in weinig naslagwerken
terugvinden, en dat geldt nog meer voor
het Russische plaatsje Babi Yar bij Kiev,
waar de Duitsers op 29 en 30 september
1941 (u kon dat ook in „Holocaust” zien)
naar schatting 33.000 joden mannen,
vrouwen en kinderen doodschoten.
Zelfs in de recente dertigdelige Grote Rus
sische Encyclopedie zult u Babi Yar ver
geefs zoeken, evenals trouwens in de Rus
sische zestiendelige Historische Encyclo
pedie, want het afzonderlijk, als jóód
slachtoffer zijn van de Duitsers, wordt
daar niet gewaardeerd en dus ook bij
voorkeur niet vermeld.
Het is nog te vroeg om hieruit te conclu
deren, dat paus Johannes Paulus II de
Ostpolitik van zijn voorganger onveran
derd zal handhaven: tenslotte was Casa
roli niet meer dan een uiterst bekwaam
uitvoerder van pauselijke richtlijnen.
Maar het wordt wel van bijzonder belang
geacht, dat zijn benoeming een maand
voor de Poolse reis van paus Johannes
Paulus bekend wordt gemaakt. Daarmee
wordt toch minstens gesuggereerd, dat de
paus de politiek van zijn voorganger ten
opzichte van de Oostbloklanden in grote
lijnen wenst voort te zetten.
BERLIJN (AP). In West-Berlijn zijn
twee Libanezen gearresteerd die van plan
waren een benzinedepot aldaar op te bla
zen, aldus is door de politie gisteren mee
gedeeld.
Bekend is dat de arrestanten hebben
samengewerkt met de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie (PLO) en dat zij daarmee
nog contacten onderhouden. In verband
met een ander plan een benzinedepot in
brand te steken waren al eerder vier per
sonen, ook Libanezen, gearresteerd. Ook
zij zouden door de PLO kunnen zijn „uit
gezonden”, aldus de politie.
De zes mannen zijn het afgelopen week
einde gegrepen. Zij hadden 18 kilogram
ontplofbare middelen plus 12 lonten in
hun bezit. Volgens de politie kon het mate
riaal West-Berlijn zijn binnengesmokkeld
via de Oost-Berlijnse luchthaven Schöne-
veld, die wordt aangedaan door een aan
tal Midden-oosterse luchtvaartmaat
schappijen.
Door de politie te München waren afge
lopen donderdag twee Arabieren gearres
teerd die hadden getracht 56 kilogram
ontplofbare middelen de Bondsrepubliek
binnen te smokkelen.
trijfël
aan de sjah toen deze half januari Iran
moest verlaten.
Intussen is gisteren in Cairo de Egypti
sche oud-vice-premier en minister van
Energie Achmed Sultan gearresteerd op
beschuldiging van het aannemen van
steekpenningen van de Amerikaanse
maatschappij Westinghouse. Hij werd
echter later op borgtocht vrijgelaten.
NAIROBI (AP/UPI). Tanzaniaanse
troepen hebben gisteren de grens van
Oeganda met Kenia bereikt, waardoor nu
geheel Oost-Oeganda met de belangrijke
weg en spoorlijn naar de Keniase haven
stad Mombassa in handen is van de nieu
we Oegandese machthebbers.
In Mombassa liggen duizenden tonnen
goederen opgeslagen die wachten op ver
voer naar Oeganda, Rwanda en Boeroen-
di. Verwacht wordt dat het transport snel
kan beginnen. In alle drie deze landen
heerst voedsel- en brandstoftekort.
Verwacht wordt dat de Tanzanianen nu
vanuit het oosten en westen van het land
zullen oprukken naar het noorden van
Oeganda.
PEKING/BANGKOK (UPI, AFP).
China heeft Vietnam er gisteren van be
schuldigd in de eerste drie weken van
april tienduizend Hoa’s (Vietnamezen van
Chinese afkomst) over de grens te hebben
gezet. Volgens het persbureau Nieuw Chi
na toont dit eens te meer de „kwade
trouw” van Hanoi bij de Chinees-Vietna-
mese onderhandelingen die sinds kort
weer worden gevoerd.
De Vietnamese vice-premier Ngoeyen
Doey Trinh heeft voor het eerst toegege
ven dat Vietnamese troepen in Laos ver
blijven. Volgens de vice-premier zijn die
soldaten er „om China ervan te weerhou
den Laos binnen te vallen en het land te
gebruiken als springplank voor de an
nexatie van Vietnam of Cambodja”.
In een reactie op een verklaring van de
Laotiaanse regering dat China een strook
van dertig kilometer langs de grens bezet
houdt, heeft de Chinese minister van Bui
tenlandse Zaken Hoeang Hoea gisteren
gezegd dat deze bewering een „leugen en
een verzinsel” is. De minister zei dit tij
dens een onderhoud met de secretaris
generaal van de Verenigde Naties Wald
heim, die momenteel op bezoek in Indo-
China.
Het Egyptische ministerie van Buiten
landse Zaken maakte later bekend, dat
Egypte zijn diplomaten in Teheran heeft
teruggeroepen als reactie op het besluit
van Khomeini.
Op de Egyptische ambassade in Tehe
ran liet een diplomaat weten dat de am
bassade niet door de Iraanse regering op
de hoogte was gesteld van het verbreken
van de diplomatieke betrekkingen.
