VVD-TWEEDE KAMERLID HUUB JACOBSE:
99
5
5
S
ROTTERDAMSE HAVENWETHOUDER DRS. RIEZENKAMP:
99
99
5
5
5
6
6
15
5
5
6
0
5
5
5
'5
5
5
9
9
9
5
Elders betaalt men de rekening
voor te grote Amsterdamse haven
1
Si
Rotterdam verwerpt vrachtverdeling
dinsdag
Verschraling
Brede basis
Verrast
IJMOND
8
M E I
19 7 9
(Van een onzer verslaggevers)
Kr-...
1
-
ROTTERDAM. „Amsterdam moet niet de denkfout maken, dat
de goederenstromen automatisch naar de Amsterdamse haven vloei-
en, als daarin maarmeer wordt geïnvesteerd. Ik vind het een merk
waardige gang zaken, dat Amsterdam ijvert voor havenontwikkelin
gen bij IJmuiden, terwijl nog geen vijftig kilometer verderop genoeg
havenfaciliteiten aanwezig zijn”. Deze mening heeft de Rotterdamse
haven-wethouder drs. J. Riezenkamp (PvdA) naar aanleiding van de
Amsterdamse havennota.
(Van onze Haagse redacteur
Theo Klein)
DEN HAAG. Twee jaar gele
den werd het Amsterdamse
raadslid Huub Jacobse bij de
WD-fractie in de Tweede Kamer
U ingelijfd als de man die de libera-
*~len langzaam maar zeker wat
Smeer naar links, richting Partij
P van de Arbeid, zou kunnen stu
ren. Hoofdstedelijke WD’ers
l staan doorgaans bekend als iets
progressiever dan hun doorsnee
t partijgenoten en bovendien had
Jacobse als fractievoorzitter van
de WD in de gemeenteraad erva-
j- ring in samenwerking met de so
cialisten. Sinds zijn entree in het
parlement steken met de regel
maat van de klok geruchten de
h kop op over progressieve libera-
len die de koers naar links zouden
I willen verleggen. Nijpels en Kap-
peyne van de Coppello zijn na
men die af en toe opduiken, maar
Jacobse bleef totnutoe buiten
beeld. Noch in de discussie over
de partijkoers, noch als Kamerlid
trad hij, althans naar buiten toe,
nauwelijks op de voorgrond.
-t.
Havennota Amsterdam een dagdroom
I
yx-
I,
Rotterdamse haven is voor 2,5 miljoen
gulden geïnvesteerd, maar daar staat een
goederenstroom van 275 miljoen ton te
genover. In die situatie moet Amsterdam
natuurlijk niet gaan probleren om met
Rotterdam te concurreren, legt de Rotter
damse wethouder uit. Hij zegt bij het lezen
van de Amsterdamse nota niet helemaal
aan de indruk te zijn ontkomen, dat Am
sterdam toch enigszins die concurrentie
zou willen.
matige groei door extra investeringen
in overcapaciteit een gezonde ontwik
keling van de Amsterdamse haven voor
het grijpen ligt, zonder dat elders daar
van in feite de rekening betaald zal
moeten worden”, aldus de gemeente
Rotterdam.
Ook de zogenoemde „Open Beraad-
plannen” (voorhaventje aan de Noord-
pier) tiet Rotterdam niet zitten. De
plannen ontberen volgens Rotterdam
een deugdelijke grondslag. „Wat mini
maal verwacht zou mogen worden, is
een eigen analyse van de marktsituatie
alsmede een gedegen studie over de
concurrentiepositie, gevolgd door prog
noses van potentiële goederenstromen.
„Het creëren van haveninfrastruc
tuur doet niet automatisch vervoers
stromen ontstaan, als die er niet in
potentie zijn. Al te veel wordt nog
steeds gedacht, dat de overheid wezen-
bleken. Het incident is voor hem echter
geen aanleiding om nu opvallender naar
de socialisten te gaan lonken. Hij vindt het
onjuist om de uitslag van de Europese
verkiezingen op de Nederlandse situatie
te projecteren. Jacobse: „De uitlatingen
van Smit-Kroes over een nieuw lijsttrek
kerschap van Wiegel (zij verkiest hem
boven Rietkerk) vind ik erg onverstandig.
Wie dat wordt, hangt in belangrijke mate
af van de vraag of het kabinetsbeleid dan
wel het beleid van de WD-fractie inzet
van de verkiezingen wordt. Het is bij de
WD zo dat de partij via een democrati
sche procedure de kandidaten kiest en
niet mevrouw Smit-Kroes”.
Jacobse, sinds februari wegens overbe
lasting uit de Amsterdamse gemeente
raad, heeft aan de samenwerking met
links in de hoofdstad allerminst prettige
herinneringen. Na loyaal te hebben mee
gewerkt aan de oplossing van de bestuur
lijke chaos, veroorzaakt door een links
college (de kwestie Roel van Duyn) wer
den de liberalen vorig jaar toch weer
zonder meer door links buiten het college
gehouden. Amsterdam geeft volgens Ja-
Een zwakke steen het Amsterdamse
verhaal vindt de Rotterdamse haven-wet-
houder het ontbreken van een financiële
lijke goederenstromen zou kunnen wij-
i igen”.
Rotterdam zet zich af tegen het idee
van vrachtverdeling. Bij de vaststelling
van de Nota van Uitgangspunten voor
het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied
(de grondslag voor het thans vast te
stellen streekplan) in december 1976
hebben Provinciale Staten van Noord-
Holland in een motie aangedrongen op
vrachtverdeling. Het gemeentebestuur
Tenslotte vreest Rotterdam, dat door
de Amsterdamse plannen een overcapa
citeit zal ontstaan voor ertsoverslag. In
Rotterdam is genoeg capaciteit voor
ertsoverslag. „Gezien de ontwikkelin
gen, die ook op lange termijn voor de
staalindustrie worden voorzien, is niet
een zodanige groei van de ertsstromen
naar het Duitse achterland te verwach
ten, dat die aanleiding zou geven de
vraag positief te beantwoorden”, of er
behoefte is aan nog meer ruimte voor
ertsoverslag.
Rotterdam betwijfelt ernstig of een
optimale toedeling van overheidsmid
delen zal plaatsvinden „bij de mogelijk
nog steeds beoogde realisering van het
Voorhavenproject”. „Als Amsterdam in
tijden van expansieve groei van de we
reldhandel geen kans ziet om (ondanks
rijksinvesteringen tot 900 miljoen van
in totaal 1,8 miljard) zelfs maar een deel
van die groei te volgen, mag niet wor
den verwacht, dat in deze tijd van zeer
den, die bepalen over welke haven de
vracht gaat. Zij beslissen op grond van
een groot aantal overwegingen (ligging,
achterlandverbindingen, efficiëncy van
overslag, tarieven en toegankelijkheid).
Vrachtverdeling houdt onherroepelijk
in, dat zulke factoren kunstmatig moe
ten worden veranderd. Dat kost veel
geld terwijl niet zeker is hoe de haven
gebruikers zullen reageren. Verlies van
lading aan buitenlandse havens acht
het Rotterdamse gemeentebestuur niet
denkbeeldig.
van verschillen tussen de partijen is uitge
lopen op verkettering. Wanneer de Partij
van de Arbeid dat niet inziet, zal de forma
tie in ’81 nog rampzaliger verlopen”.
Het WD-Kamerlid noemt met name het
„gegraai” in de overheidsgelden (een ne
gende wethouder, hogere uitkeringen aan
de fractie en een mislukte poging om
politieke wethoudersassistenten aan te
stellen), de aanpak van het verslaafden
probleem (SOZA-gebouw), de rel rond de
dienst onderwijs, waar een topambtenaar
werd geschorst omdat hij met aanbeste
dingen zou hebben geknoeid, en de puin
hoop die het bestuur van de stad heeft
gemaakt door op veel plaatsen tegelijk het
wegdek voor veranderingen te laten open
breken. Volgens Jacobse werken verschil
lende gemeentelijke diensten eerder tegen
dan met elkaar. „Dat is het gevolg van
gebrek aan beleid. Wanneer hun politieke
bazen er niets van maken, verliezen ook
de ambtenaren op den duur de moed”,
aldus Jacobse.
- Volgens Noordhollands gedeputeerde
voor economische aangelegenheden, drs.
W T. van Gelder had Rotterdam in het
nationaal zeehavenoverleg bijzonder ne
gatief gereageerd op de Amsterdamse dis
cussienota over de haven. De gedeputeer
de deed die mededeling vorige week in de
Statencommissie voor economishce za
ken. De Rotterdamse wethouder bevestigt
in het zeehavenoverleg inderdaad kriti
sche kanttekeningen te hebben geplaatst
bij het discussiestuk van Amsterdam. De
Rotterdamse reactie was echter niet hele
maal afbrekend, wethouder Riesenkamp
heeft waardering voor de eerlijke teneur
van de nota. Vanuit lokaal standpunt ge
zien, staan er zeker realistische dingen in,
zo meent hij. Vraagtekens plaatst hij ech
ter, wanneer hij de nota vanuit macro-
economisch standpunt beoordeelt.
elke mededeling over het bestaan van een
linkervleugel binnen de WD-fractie door
fractievoorzitter Rietkerk nauwkeurig
wordt gedementeerd, is het duidelijk dat
Jacobse zich heeft genesteld in de liberale
hoek die wat opvallender naar de Partij
van de Arbeid wil gaan lonken. Angst
voor onnodige irritatie bij regeringspart
ner CDA weerhoudt hem er waarschijn
lijk van zich nu al naar buiten toe gepro
nonceerder op te stellen, maar de kans dat
dat met het naderen van de volgende
verkiezingen (in 1981) gebeurt, is reëel.
Jacobse heeft zelf een simpele verkla
ring voor het feit dat hij in het openbaar
nauwelijks opvalt. „Het verschil met Am
sterdam is, dat ik daar de baas van de
fractie was en in Den Haag een van de 28
leden. Bovendien heb ik weinig trek in
wetgevend werk. Ik ben geen man van
punten en komma’s. Ik concentreer me
het liefst op de algemene problematiek.
De gemeentelijke herindeling bijvoor
beeld, trekt me wel aan, maar ik voel niet
zo veel voor een discussie over de vraag
waar de nieuwe grens van Vaals precies
moet komen te liggen”, aldus het liberale
Kamerlid. Het gevolg is dat hij zich in de
fractiekamer veel vaker prominent mani
festeert dan in de grote vergaderzaal van
de Tweede Kamer.
In de fractievergaderingen moeten on
derlinge geschillen gladgestreken wor
den. Daar wordt gediscussieerd over de
uit te stippelen tactiek en daarin voelt de
Amsterdammer zich het beste thuis. Leidt
dat niet tot botsingen met Rietkerk? Ja
cobse: „We verschillen in zoverre van me
ning, dat Rietkerk het accent wat meer op
de actuele zaken legt, terwijl ik op langere
termijn wil werken. Wanneer het gaat om
de vraag of we na ’81 met de Partij van de
Arbeid in de regering willen zitten, ben ik
het met onze fractievoorzitter eens dat dat
nu niet relevant is. We hebben eind ’77
gezegd dat we dit kabinet de gelegenheid
zouden geven de rit af te maken en daar
houden we ons aan. Dat neemt echter niet
De chaos zal volgens hem blijven zolang
links weigert van de polarisatie af te stap
pen en samen met de WD constructief
aan de slag te gaan. Jacobse: „In Den
Haag moet men lering trekken uit de gang
van zaken in Amsterdam. Het polarisatie-
model van de jaren zestig is niet werk-
baar. Dat is ook aangetoond met de kabi-
cobse uitstekend aan hoe het niet moet. netsformaties van’73 en’77. Het aangeven
„Door die polarisatie (op de spits drijven
van de verschillen, red.) sluit men niet
alleen bekwame WD-bestuurders uit,
maar verschraalt ook de fractie van de
Partij van de Arbeid. Zeer kundige figu
ren zijn door de „radikalinski” wegge
werkt, waardoor er nu negen wethouders
zitten, waarvan er twee, Schaefer en Sin-
nige, bekwaam zijn en een, Heerma, het
talent heeft om het te leren. Maar de
andere zes zijn absoluut ver onder de
maat”, aldus Jacobse, die teleurgesteld is
over het optreden van burgemeester Po
lak. Deze heeft volgens hem de zaak niet
in de hand. Jacobse verwijt het college
van burgemeester en wethouders een
schandelijk wanbeleid.
Waneer de socialisten lering trekken uit
hun fouten van ’77, valt er volgens Jacob
se te praten. De WD heeft volgens‘hem
twee jaar geleden het goede voorbeeld
gegeven door de vorming van een natio
naal kabinet voor te stellen toen Den Uyl
voor de tweede maal naar de koningin
terug moest omdat zijn formatiepoging op
de abortus was stukgelopen. Een zo breed
mogelijke basis voor de regering vindt
ROTTERDAM heeft ook in de discus
sie over de Voorhaven bij IJmuiden al
kenbaar gemaakt geen heil te zien in de
Amsterdamse havenambities. Volgens
Rotterdam wordt de discussie over de
Voorhaven gevoerd op basis van gege
vens en uitgangspunten van een „eer
biedwaardige ouderdom”. Essentiële
aanvullende studies ontbreken. De
werkhypothese bijvoorbeeld over de
aanvoer van ruwe olie (de belangrijkste
argumenten voor de Voorhaven) „bezit
gezien de internationale ontwikkelin
gen geen enkele geldigheid meer".
van Rotterdam heeft tegen vrachtver
deling tussen havens ernstige bezwa
ren. Dat principe zou indruisen tegen de
door het Europees parlement aangeno
men beginselen voor een gemeenschap
pelijk zeehavenbeleid, waarin zulk een
verdeling wordt verworpen. Het princi
pe van de vrachtverdeling gaat boven
dien voorbij aan de realiteit, aldus Rot
terdam. „Het zijn in de eerste plaats
vervoerders en ladingbelanghebben-
De scheepsbouw was het meest opval
lende onderwerp dat de Amsterdamse po-
'*Uticus behandelde. Toch mag de invloed
van Jacobse niet onderschat worden. In
de fractie bekleedt hij intussen de positie
van de ervaren strateeg, als de man die
bemiddelend op kan treden en als vraag
baak voor de jongere collega’s. Hoewel
Jacobse nog steeds het allerbeste. Lukt
dat niet, wat eigenlijk voorshands kan
worden aangenomen, dan moeten alle an
dere mogelijkheden volgens het WD-Ka
merlid worden opengehouden. Partijen
mogen elkaar niet bij voorbaat uitsluiten.
Hij is van mening dat de WD bij uitstek
geschikt is om een verzoenende, depolari-
serende rol te spelen.
Hij ziet het als een gunstig teken dat
Den Uyl het PvdA-congres twee weken
geleden „subtiel op de eigen verantwoor
delijkheid van de fractie” heeft gewezen.
Jacobse verwacht dat het redelijke deel
van de Partij van de Arbeid zich, op het
volgende congres voor de verkiezingen,
met hand en tand zal verzetten tegen
pogingen van de vergadering om de frac
tie voor de formatie aan handen en voeten
te binden. Jacobse: „De redelijke
PvdA’ers zullen geen genoegen nemen
met een voorbarige veroordeling tot het
CDA. Zij hebben in 1977 hun les geleerd”.
plannen er financieel uit ziet. In elk geval
mag het niet zo zijn, dat Amsterdam met
behulp van rijksgeld andere havens kan
gaan beconcurreren”, aldus Riezenkamp,
die er terloops nog even aan herinnert, dat
de Amsterdamse financiën nog niet zo
lang geleden met behulp van rijksgeld zijn
gesaneerd. De Rotterdamse wethouder
stelt, dat de Amsterdamse wensen voor de
haven wel moeten worden geplaatst tegen
de weinig rooskleurige achtergrond van
’s lands economie. Ook in het nationaal
havenbeleid moeten we zuinig en zorgvul
dig met de centen omspringen, meent hij
Drs. Riezenkamp vindt het realistisch
van Amsterdam, dat het ontbreken van
het financiële aspect ook wordt toegege
ven. Maar zonder dat financiële aspect
heeft de nota naar zijn mening op zijn
minst de schijn tegen een beetje dagdro-
merij te zijn. Amsterdam moet naar zijn
mening niet doen alsof de haven de opera
betrof. „Als we zo gaan rederen, weet ik er
ook nog wel een paar”, aldus Riezenkamp.
„Ik zeg niet dat Rotterdam de enige
haven is. Maar Amsterdam kan zich niet
met Rotterdam vergelijken. De Amster
damse haven is eerder te vergelijken met
die van Vlissingen. Als nu Amsterdam zou
willen concureren, bijvoorbeeld met de
tarieven, dan vindt ik toch, dat er op
gewezen moeten worden, waarin een klein
land niet al te groot kan zijn”, aldus wet
houder Riezenkamp. „De goederenstro
men volgen zo hun eigen bijzondere wet
matigheden. Meer investeringen in Am
sterdam betekenen niet automatisch, dat
de goederen die Rotterdam misloopt, naar
onderbouwing. „Ik vind dat bevreem
dend. Ik ben op zijn minst geïnteresseerd
hoe de uitwerking van de Amsterdamse
In de discussienota in kwestie, „de have
nontwikkeling in het Amsterdam-Noord
zeekanaalgebied”, wordt, zoals gemeld, de
noodklok geluid over de Amsterdamse
haven. De haven zou gevaar lopen lang
zaam” af te glijden naar de gevarenzone,
waaruit ontsnappen uiterst moeilijk
wordt” (gelet op de felle nationale en
internationale concurrentie). In het dis
cussiestuk wordt gesteld dat de mate
waarin Amsterdam erin slaagt de basis
van het containerverkeer te verbreden,
bepalend is voor het behoud van de werk-
gelegenheid.
Jacobse erkent dat er fractieleden zijn
die vreemd opkijken, onaangenaam ver
rast zijn wanneer zo’n voorstel wordt ge
daan. Zij voelen na twintig jaar anti-socia-
lisme weinig voor een vrijerij met de Par
tij van de Arbeid. Het Amsterdamse Ka
merlid ontkent echter dat hij en andere
progressieven in de fractie geen enkele
bewegingsvrijheid van Rietkerk zouden
krijgen. Hij zegt: „Dat Rietkerk straffer
optreedt dan Wiegel, is zeer goed ver
klaarbaar. Hij staat voor de driedubbele
Opgave om een man als Wiegel te vervan
gen, een kakelvers kabinet in gang te
houden en een fractie met veel nieuwko
mers te leiden. Onder die omstandigheden
is het noodzakelijk dat hij zich meer met
allerlei zaken bemoeit. Ik lijd daar niet
onder. Ik heb mijn werk hier totnutoe met
voldoening kunnen verrichten”.
Terwijl Jacobse c.s. voorzichtig het ter
rein voor een coalitie met de socialisten
willen verkennen (de overeenkomsten lig
gen vooral op het niet-materiële vlak) zijn
ook krachten actief die voor behoud van
de samenwerking met het CDA strijden.
Staatssecretaris Smit-Kroes toonde dat
vorige week nog eens aan met haar be
schuldigingen aan het adres van het CDA,
dat volgens de bewindsvrouwe het kabi
net onderuit wil halen als de Europese
verkiezingen een nederlaag opleveren.
Deze actie van Smit-Kroes kan niet wor
den los gezien van initiatieven van bij
voorbeeld Kappeyne van de Coppello, die
onlangs aankondigde op te willen
stappen.
Jacobse neemt aan dat de staatssecreta
ris wel degelijk een stuk onder ogen heeft
gehad waaruit de plannen van het CDA
de Amsterdamse haven gaan. Die gaap
dan eerder naar Hamburg of Ant
werpen”.
In de Amsterdamse haven is voor 1,8
miljard gulden geïnvesteerd aan infra
structuur en dergelijke. Tegenover die
investering staat een goederenstroom van
27 miljoen ton. In de infrastructuur van de
Partij van de Arbeid moet leren van
bestuurlijke chaos in Amsterdam
weg dat we intussen kunnen onderzoeken
welke mogelijkheden er zijn voor samen
werking met de socialisten in de jaren
tachtig. Dat kan door vergelijking van de
programma’s en het stemgedrag.
De nijvere haven van Rotterdam. Op de achtergrond de Konmgsbrug
i»
