Eigenbelang
Libanon:
Boete voor
belemmert
eigenaars
olietanker
verloop van
UNCTAD-V
Beurscommissie
verhoort oud-
KLM-accountant
Bouwterrein Schotse
Vakbondsleider
n
in Canadese cel
in Teheran
reactor nog bezet
Nieuwe benoemingen in Vaticaan
Nieuwe executies
Israel bedrijft barbaarse agressie’
-Olieprijs Irak,
I Indonesië en
jOman verhoogd
achtergrond
5
n
»r
e
ir
jt
3
BINNEN* EN BUITENLAND
19 7 9
M E I
.DINS DAG 8
ïrkt
I
I
zen
unt
1
o
ia
il
ls
fen
um
2
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. De Israë
lische premier, Menachem Be
gin, heeft gisteren in de Knes-
seth, het parlement van Israel,
de president van het noordelij
ke buurland, Elias Sarkis, op
geroepen om in Jeruzalem te
komen onderhandelen over
vrede. Vogens Begin kan bin
nen enkele dagen vrede geslo
ten worden tussen Israel en
Libanon.
i!
Begin wil vrede
Libanon
met
(Van onze redactie buitenland)
v.
Ting
i
n
Kerkelijke groeperingen van de Filip
pijnen hebben een gezamenlijke verkla
ring uitgegeven, waarin het beleid van de
Filippijnse regering wordt bekritiseerd.
Volgens de verklaring heeft de ontwikke
lingspolitiek van de Filippijnse regering
de laatste zeven jaar geleid tot een ver
mindering van het besteedbare inkomen.
Ook zou zeventig procent van de bevol
king van de Filippijnen als gevolg van het
regeringsbeleid ondervoed zijn.
De oorzaak van de steeds toenemende
armoede ligt in „een opgelegde sociale
structuur, die wordt gekenmerkt door de
wil om de arme landen te overheersen”, zo
staat te lezen in de verklaring, die is
ondertekend door de rooms-katholieke
bisschop Julio Zaviar Labayan.
De Roemeense president, Nicolae Ceau
sescu, heeft alle landen opgeroepen hun
uitgaven voor bewapening met tien a vijf
tien procent te beknotten. De helft van de
uitgespaarde bedragen zou beschikbaar
moeten worden gesteld voor ontwikke
lingsprogramma’s in de Derde Wereld.
Het voorstel staat in een boodschap van
de Roemeense president aan de UNC-
TAD-Conferentie in Manilla.
Paus Johannes Paul II, premier Alexei
Kosygin van de Sovjet-Unie en de Chinese
premier Hua Guofeng hebben in bood
schappen aan de conferentie de hoop uit
gesproken dat het overleg voorspoedig zal
verlopen. Er zijn geen boodschappen ont
vangen van toonaangevende leiders uit
het Westen
President Ceausescu heeft voorgesteld
gezamenlijk een ontwikkelingsfonds in te
stellen waarin de industrielanden geld
storten dat onder andere wordt uitge
spaard door de vermindering van de uit
gaven voor bewapening. Vooral aan lan
den met een inkomen per hoofd van de
bevolking van minder dan zeshonderd
dollar per jaar moeten uitkeringen van
het fonds ten goede komen.
mer-
dat
erde
vone
eide-
gisteren in een boodschap gericht tot een
Europese nucleaire conferentie die deze
week in Hamburg wordt gehouden, de
2300 aanwezige deskundigen uit 30 landen
voorgehouden dat ondanks de duidelijke
risico’s de voordelen van nucleaire ener
gie „aanzienlijk” zijn.
„Ik herhaal mijn verzekering dat de
Verenigde Staten een betrouwbare leve
rancier zullen zijn van kernenergie, onder
voorwaarde van de bekende duidelijk
aangegeven waarborgen voor non-prolife-
ratie”, aldus de Amerikaanse president.
De Westduitse bondskanselier Schmidt
opende de conferentie gisteren met de
verzekering dat „geen enkel land in het
Westen of in het Oosten” de komende tien
jaar zonder kernenergie zal kunnen.
Libanon zijn? Volgens mij hebt u een
hoogst vermetele stap gedaan door hun te
vragen, het land te verlaten”, zei hij. „Nu
zij Begin hebben horen zeggen: „Weg uit
Libanon”, zullen de Syriërs onmiddellijk
vertrekken", aldus Peres ironisch.
Audrys Bakis ten slotte, zoon van een
vroegere ambassadeur van Litauen in
Parijs en New York, is de belichaming
van het nieuwe internationalisme in de
Romeinse Curie, en tegelijk van het be
lang dat de Oosteuropese katholieke ge
meenschappen onder de nieuwe paus uit
Polen hebben gekregen.
Een voorwaarde om hiervoor in aan
merking te komen zou moeten zijn dat een
land zelf aanzienlijke bedragen uittrekt
voor zijn economische ontwikkeling en
dat het niet meer dan vijf procent van zijn
nationale inkomen besteedt aan de aan
koop van wapens.
Ceausescu heeft een ontwikkelingspro
gramma van tien punten opgesteld dat in
de komende twintig jaar kan worden uit
gevoerd. De Roemeense president wil on
der andere toezicht op de investeringen
van multinationale ondernemingen, agra
rische ontwikkeling, uitbreiding van tech
nologische opleidingen en stabilisatie van
grondstoffenprijzen.
sden
i de
uit-
hten
iten.
irdig
jster
i als
sent-
rkie-
laats
jeen-
mge-
irbe-
svor-
is uitgelopen. Damascus doet er maar het
beste aan, al zijn troepen terug te trekken.
Israel heeft de christelijke gemeenschap
in Libanon tegen uitroeiing beschermd en
zal die koers blijven volgen. Wij zijn niet
temin bereid onze invloed aan te wenden
bij de Libanese christenen, opdat de vrede
in het land kan terugkeren”.
Volgens Begin is de leider van de chris
telijke militie, die de grensstrook tot „on
afhankelijke republiek” heeft uitgeroe
pen, majoor Sa’ad Haddad, „een Libanese
patriot”.
In een sarcastische reactie op de toe
spraak van Begin heeft oppositieleider
Simon Peres diens uitnodiging aan presi
dent Sarkis gekenschetst als „niet se
rieus”. „Ik vraag u in alle ernst: wat is een
uitnodiging aan president Sarkis. Denkt u
dat hij zonder toestemming van Syrië kan
komen? Weet u niet dat er Syriërs in
aling
ir en
1DA-
ierin
imen
t-hu-
geld.
I
r
keer
oon-
giro-
ndat
den.
is
Ie
g-
>n
m
•k
st
?r
e-
je
e-
e-
te
e-
ie
d
le
fi
e
lt
n
ar
>d
et
in
Het schip was met een volle la
ding te dicht langs het eiland Oues-
sant gevaren en werd daarom door
de Franse marine opgebracht. En
kele uren na de betaling van de
opgelegde boete kon de tanker de
reis hervatten.
Ook de politieke zaken waren er aan de
orde. Zo protesteerde Vietnam tegen de
aanwezigheid van een afvaardiging van
de Cambodjaanse Rode Khmer-bewe-
ging. De Arabische landen die onder lei
ding van Libië een harde lijn voeren,
zullen het recht van Egypte om in Manilla
aanwezig te zijn aanvechten. Enkele Afri
kaanse landen willen dat Zuid-Afrika van
de conferëntie wordt verwijderd.
Silvestrinis vroegere plaats wordt nu
ingenomen door een 42-jarige- Litauer
mgr. Audrys Bakis, en die van „substi
tuut” (de belangrijke post op het staats
secretariaat, die ooit werd ingenomen
door Giovanni Battista Montini, de late
re paus Paulus VI, en het laatst door
Giovanni Caprio, onlangs benoemd tot
beheerder van de Vaticaanse bezittin
gen) door de Spaanse bisschop Eduardo
Martinez Somalo, de 52-jarige nuntius in
Columbia.
Behalve staatssecretaris, was kardi
naal Villot ook „Camerlengo van de hei
lige Roomse kerk”, een erebaan die
slechts van belang werd in de periode
tussen de dood van een paus en de
verkiezing van zijn opvolger, wanneer
het dagelijks bestuur van de kerk
overging in de1 handen van de camerlen
go. Maar diezelfde bevoegdheden vallen
de camerlengo ook toe, wanneer de heer
sende paus afwezig is uit Rome, en bij
een paus die kennelijk van plan is de
wereld uitgebreid af te reizen, krijgt
deze port dus enig werkelijk belang. De
benoeming van kardinaal Bertoli (71)
werd in Vaticaanse kringen met instem
ming begroet. Ondanks het feit, dat hij
nooit anders dan diplomatieke posten
heeft bekleed, werd hij vorig jaar door
sommigen als kandidaat voor het paus
schap aangemerkt. Dat hij zijn onafhan
kelijkheid had weten te bewaren, was
BREST (AFP). De Liberiaanse
olietanker van 30.000 ton, Esso
Montreal heeft gisteren na door een
Franse mijnenveger onderschept te
zijn een boete moeten betalen van
bijna 400.000 gulden voor het
overtreden van de vaarreglementen
voor de Franse kust.
gebleken uit zijn opzienbarende ontslag
name als voorzitter van de congregatie
van de heiligverklaringen, toen paus
Paulus zonder hem te raadplegen daar
een secretaris benoemde. Sindsdien ge
bruikten zowel paus Paulus als Johan
nes Paulus II hem als vredesgezant in
Libanon, wel een bewijs van zijn onge
schokt prestige.
Mgr. Silvestrini vertegenwoordigde
het Vaticaan op belangrijke internatio
nale conferenties, met name in Helsinki
en Belgrado. Hij maakte uitgebreide rei
zen zowel in de oosterse als in de wester
se wereld en staat bekend als een trouw
medewerker van Casaroli, in diens ge
duldige verwerkelijking van de Vati
caanse „Ostpolitik”.
MANILLA. De verschillende me
ningen die de ontwikkelingslanden er
op na houden en de politiek die de
boventoon voert belemmeren de
vooruitgang in de besprekingen tij
dens de vijfde wereldhandelsconfe
rentie, zo luidt de mening van enkele
Amerikaanse afgevaardigden naar
UNCTAD-V in Mdhilla.
(Van onze correspondent in Rome, Ten Kortenaar)
ROME.. Met de benoemingen van afgelopen zaterdag heeft paus Johannes
Paulus II de laatste van de lege plaatsen bezet die opengevallen waren door het
overlijden van kardinaal Jean Villot. Op de plaats van mgr. Agostino Casaroli, die de
kardinaal opvolgde als staatssecretaris (voorlopig nog „plaatsvervangend”, totdat
hijzelf in een komend consistorie tot kardinaal wordt benoemd), komt nu mgr.
Achille Silvestrini, een 55-jarige Italiaan, die tot nu toe zijn naaste medewerker was
in de „raad voor openbare zaken van de kerk”, of in gangbaarder termen, het
„ministerie van Buitenlandse Zaken”.
Libanons eerste minister Selim al-Hoss
heeft in een langdurige toespraak voor
radio-Beiroet gezegd dat de voortdurende
Israëlische aanvallen op Libanon chanta
ge waren in de afschuwelijkste vorm. „Er
is geen sprake van dat geweld en intimida
tie Libanon zullen dwingen zijn banden
met de gemeenschappelijke Arabische
zaak te staken”, aldus Al-Hoss, die verder
zei dat de vrede alleen tot stand kan
komen bij de uitvoering van de resoluties
van de Verenigde Naties, waarin wordt
opgeroepen tot het herstellen van het ge
zag van de centrale Libanese regering in
het gehele land
ente
nsti-
jven I
icro-
indi-
drij-
luwe
icili-
het I
aelle i
I bij
»s op
nber
npo-
Een lichtpuntje voor de ontwikkelings
landen was een mededeling van de Japan
se regering dat Japan tijdens de conferen
tie de toezegging zal doen zijn markt meer
open te stellen voor de arme landen. De
invoerbelasting op importgoederen uit de
armste landen zal worden opgeheven, ter
wijl andere ontwikkelingslanden meer
zullen mogen uitvoeren naar Japan.
De Israëlische regeringsleider heeft te
gelijk aangekondigd, dat Israel zonder
onderbreking de Palestijnen op Libanees
grondgebied zal blijven bestoken „totdat
die moordenaarsbende niet meer in staat
is ons schade te berokkenen”.
Libanon heeft gisteren de Israëlische
„uitnodiging” tot het voeren van vredes
besprekingen met kracht verworpen en
de joodse staat ervan beschuldigd dat die
barbaarse agressie bedrijft jegens zijn
grondgebied.
Israëlische vliegtuigen hebben gisteren
nauwelijks een half uur voordat Begin
zijn rede uitsprak Palestijnse guerrillaba
ses in Libanon aangevallen. Vrede met
Libanon gaat voor Begin schijnbaar gep
aard aan een permanente oorlog met de
PLO.
Begin zei gisteren bereid te zijn de Liba
nese president Sarkis in Beiroet of op
neutraal gebied te ontmoeten. „Tussen
beide landen zijn er geen controversiële
gebieden”, aldus Begin.
Er moeten echter volgens Begin een
aantal problemen opgelost worden: in Li
banon zijn 200.000 Palestijnse vluchtelin
gen, die Libanon niet kan opnemen. Als
landen als Syrië, Irak, Saoedi-Arabië en
Libië bereid zijn ieder enige tienduizen
den vluchtelingen op te nemen, dan kan
dit „menselijke probleem” snel opgelost
worden en Israel is bereid daar zijn mede
werking aan te verlenen. Begin zei het
niet, maar is wel van mening, dat in dat
geval ook Israel enige tienduizenden
vluchtelingen terug kan laten komen.
Over Syrië, dat „pacificatie-troepen” in
Libanon heeft, zei Begin: „Het Syrische
veroveringsleger moet het Libanese
grondgebied verlaten en naar Syrië terug
keren. In hun optreden schuilt geen spoor
tje pacificatie”.
Begin zei, het met de Egyptische presi
dent Sadat eens te zijn „dat de Syrische
interventie in Libanon op een mislukking
De Esso Montreal is de eerste
tanker die met een volle lading door
de Franse marine werd onder
schept sinds de instelling van het
vaarreglement voor de Bretonse
kust.
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. In de Iraanse
hoofdstad Teheran zijn vanmorgen
21 functionarissen van het bewind
van de sjah geëxecuteerd. De radio
zender „De stem van de Islamitische
Republiek”, meldde dat onder de te-
rechtgestelden onder anderen de
voormalige voorzitter van het parle
ment, Jaavad Da’Eed, de ex-minister
van Voorlichting, Gholam Reza Kian-
pour en de voormalige minister van
Onderwijs, Reza Amali Teherani,
waren.
Volgens de radio waren de geëxecuteer
den schuldig bevonden aan „oorlog tegen
god en corruptie op aarde", een
standaardbeschuldiging tegen functiona-
van het
verder
(Van onze redactie buitenland)
TORNESS. Honderden betogers
houden nog steeds een terrein bezet
in Torness bij Loch Ness in Schot-
J’land uit protest tegen het plan om
daar een gasgekoelde kernreactor te
bouwen.
Zondag stapelden zo’n 3000 tegenstan
ders van kernenergie balen stro op elkaar
om over een drie meter hoog hek om het
bouwterrein te kunnen klimmen. In de
loop van maandag liep het aantal „bezet
ters” terug tot een paar honderd. Ze zijn
van plan voorlopig op het terrein te blij
ven. Een woordvoerder van de onderne
ming die de reactor moet bouwen, liet
weten dat de betogers voor ruim 56.000
gulden schade hebben aangericht aan het
hek, de graafmachines en ander mate
riaal.
In Edinburgh barricadeerden negen be
togers zich in het 61 meter hoge monu
ment voor de beroemde Schotse auteur
Walter Scott. Zij ontvouwden een span
doek waarop stond: „stop Torness”. Na
een paar uur werden de demonstranten
door de politie verwijderd.
Nader, „verdediger” van de Amerikaan
se consumenten, heeft gisteren het ontslag
geëist van vijf leden van de Amerikaanse
commissie voor toezicht op kerncentrales
(NRC) en met name van de voorzitter,
Hendries. Dit voor de manier waarop zij
t de crisissituatie bij het ongeluk met de
J centrale in Harrisburg hebben behandeld.
Nader maakte zich er kwaad om dat de
commissie had geweigerd de bevolking in
de omgeving van de defecte kerncentrale
te laten evacueren. Hij wees er op dat 12
1 van de 26 Amerikaanse staten waar kern
centrales staan, op het moment van het
ongeluk niet beschikten over door de
NRC goedgekeurde evacuatieplannen.
Floyd, werkzaam op de controlekamer
van de kerncentrale in Harrisburg, ont
hulde dat op 28 maart, tien uur voor het
begin van het ongeluk, zich een waterstof-
gas-explosie had voorgedaan en dat op
dat moment inspecteurs van de NRC aan
wezig waren. Floyd verklaarde dit tegeno
ver een subcommissie van de regering
voor milieu en energie. Een vertegenwoor
diger van de NRC, die hierbij aanwezig
was, heeft beloofd de bewering te onder
zoeken.
De Amerikaanse president Carter heeft
Tussen de meest ontwikkelde Derde-
Wereld-Landen, de olie-exporterende
(OPEC-) landen en de armste landen be
staan de grootste meningsverschillen, zo
verklaarde een Amerikaanse afgevaar
digde. Hierdoor is de interesse te veel
gespreid en staat het eigenbelang voorop.
De rijkere ontwikkelingslanden zoals
Mexico, Brazilië, Zuid-Korea en Taiwan
willen dat de grootste geïndustrialiseerde
landen concessies doen op het gebied van
de handel. De landen van de OPEC, de
Organisatie van Olie Exporterende Lan
den, willen het onderwerp van de kosten
van energie vermijden, terwijl dit een van
de grootste problemen van de ontwikke
lingslanden is. De armste landen leggen
het accent op de stabilisering van fe
grondstoffenprijzen en op vergroting van
de ontwikkelingshulp.
De benoemingen van Martmez en Ba
kis betekenen, behalve een voortzetting
van de tot nu toe gevoerde diplomatie
(beiden maakten al jaren deel uit van de
Vaticaanse ambtenarij), een beduidende
verjonging en internationalisering van
de ambtelijke top. Martinez was werk
zaam in de zielzorg in zijn geboorteland
totdat hij in 1956, op signalering van
Giovanni Beneli, naar het staatssecreta
riaat werd geroepen. Zijn nieuwe benoe
ming bereikte hem in Bogota, waar hij
werkzaam was als nuntius. In Italië ver
wacht men dat hij als „subsituut” op het
staatssecretariaat minder aandacht zal
besteden aan de binnenlandse toestan
den van Italië dan zijn Italiaanse voor
gangers plachten te doen.
BAHREIN (Reuter). Irak, Indonesië
en Oman hebben hun olieprijzen ver-
hoogd, zo blijkt uit een artikel in het in
J “Nicosia gevestigde Libanese blad Middle
East Economie Survey (MEES). De twee
r, eerstgenoemde landen zijn lid van de Or
ganisatie van de Olie-exporterende lan
dden (OPEC).
f Irak heeft voor de tweede maal binnen
vier dagen zijn olieprijs verhoogd. Op 1
mei werd de olie twintig cent per vat (van
,\,159 liter) duurder en zaterdag nog eens
veertig tot vijftig cent.
OTTAWA (Reuter). De voorzitter van
de 23.000 man sterke postbeambtenbond
in Canada is voor drie maanden naar de
gevangenis gestuurd omdat hij in oktober
een bevel van de regeing een einde te
maken aan een landelijke poststaking
naast zich had neergelegd.
Jean-Claude Parrot kreeg
Hooggerechtshof van Ontario
achttien maanden voorwaardelijk.
Parrot’s bond gaf op 16 oktober het
stakingsparool uit, maar beide Huizen
van het parlement namen met overtuigen
de meerderheid moties aan tegen de sta
king die op 19 oktober van kracht werden.
Parrot en andere bondsbestuurders
raadden hun achterban openlijk aan de
uitspraak van de volksvertegenwoordi
ging te negeren. Die uitdaging werd bijna
een week volgehouden.
Israëlische politieagenten pogen inwoners van de stad El Arisi in de Sinaï in toom te houden die uit vreugde over de komst van een Egyptische
delegatie samendrommen in een van de staten. De Egyptenaren kwamen om de laatste details te regelen in verband me de overdracht van de stad aan
Egypte over twee weken. Op de achtergrond een portret van de Egyptische president Sadat dat door de betogers omhoog werd gehouden
jj' Indonesische olie is op 1 mei vijftig cent
tot een dollar per vat duurder geworden.
Deze verhoging komt neer op een toeslag
van 1,25 dollar voor een vat Sumatra light
crude en van 1,75 dollar voor een vat olie
van betere kwaliteit.
Het Arabische sultanaat Oman heeft
met terugwerkende kracht tot 1 april zijn
olieprijs bepaald op 17,50 dollar per vat.
Oman had onafhankelijk van de OPEC op
15 februari zijn olieprijs verhoogd tot
14,96 dollar. De door het MEES gemelde
jongste prijsverhoging geeft een toeslag
aan van vermoedelijk 2,30 dollar per vat,
de hoogste van de olieproducenten rond
de Perzische Golf. Het blad wijst erop dat
Omaanse olie daardoor aanzienlijk duur
der is dan vergelijkbare ruwe olie uit
andere Golfstaten.
rissen van de sjah. De processen tegen de
21 waren gisteren in het geheim gevoerd.
De autoriteiten in Iran zijn inmiddels
een grote zuivering begonnen van de „Re
volutionaire Comité’s,, die vaak op eigen
gezag optreden tegen de bevolking. Som
mige leden van die comité’s zullen zich
daarvoor moeten verantwoorden voor is
lamitische rechtbanken. Zondag werd al
een „speciaal korps van bewakers van de
revolutie” opgericht om het toenemende
terrorisme te bestrijden.
Een Engelse maatschappij is er in ge
slaagd onlangs elf helikopters, die zij aan
de sjah van Iran had geleend, in het ge
heim uit Iran naar Engeland over te bren
gen. De maatschappij vreesde dat de toe
stellen door de nieuwe regering van Iran
genationaliseerd zouden worden. Dit
meldt de „Daily Express” vandaag.
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK. De ontslagen KLM-
accountant Jos de Wit is gisteren voor het
eerst verhoord door de Amerikaanse
I Beurscommissie, de Securities and Ex
change Commission. De SEC stelt een
uitgebreid officieel onderzoek in naar het
al dan niet correct functioneren van de
KLM in de Verenigde Staten.
In een besloten zitting werd De Wit ruim
vijf uur onder ede verhoord. Een aantal
van de KLM-documenten die De Wit in
zijn bezit heeft werd geregistreerd. Mor
gen en donderdag zal De Wit opnieuw
worden verhoord.
f
De SEC wil onder meer nagaan in hoe
verre er door de KLM indertijd geheime
betalingen zijn gedaan aan reis- en vracht-
agenten. Tevens wil men controleren of de
KLM wat betreft haar investeringsbeleid
en koersspeculaties in overeenstemming
met de in Amerika geldende wettelijke
voorschriften heeft gehandeld.
Het ziet er naar uit dat veel personen
zullen worden gedagvaard. Aangezien de
KLM op de beurs van New York staat
genoteerd, is de SEC gerechtigd ook
KLM-president-directeur Sergio Orlandi-
ni in het onderzoek te betrekken.
gh is
in de
/oor-
sring
st of
ze is
strij-
slijks i
i mi-
r op
iheid
'ijgs-
Iking
iken.
