Letterkast
i Wind-EI
k
MILIEUDEFENSIE OP DE BRES VOOR .EINDELOZE’ KRACHTBRONNEN
1
vZ A
door Carolien Meijer
..JH
-i' '"ÜH
m
zijn
L x.
I
We moeten zuiniger aan doen met energie.
Begin vorige maand riep premier Van Agt het
Nederlandse volk op tot versobering in het
energieverbruik. Op 5 april gaf hij het startschot
voor een energiebesparingscampagne die een
bezuiniging van vijf procent moet opleveren. De
strenge winter en de gebeurtenissen in Iran
waren, aldus Van Agt, de directe aanleiding
voor de oproep tot matiging. Van een campag
ne die zich over meer jaren uitstrekt, of harde
wettelijke maatregelen, is geen sprake. Dwang
kan altijd nog, als blijkt dat op vrijwillige basis te
weinig resultaten worden bereikt, vond de mi
nister-president. Haast om te bezuinigen op
energie lijkt de regering niet te hebben. Voor
eind 1980 is een nota gepland waarin wordt
uiteengezet welke kant we uit moeten met het
energiebeleid. Daaraan vooraf moet er een
„brede maatschappelijke discussie” losbran
den. Het publiek mag dan meepraten over het
energiebeleid.
K 1
Spleetsluiter
voorbehoed
middel
I.
|S-
A
I
Maak werk van zonne
energie
HANS ROMBOUTS
SO** ,<ïwx<
1
I
De volgende brief van de WD kwam op
onze redactie binnen:
Geachte journalist, Dit is een El. Ons
alfabet kent voor deze klank ook nog de
letters: y en ij. Het liberale Tweede
Kamerlid Ed NIJPELS schrijft zijn naam
met een IJ; dat spreek je dus ook uit als
een IJ. Ach, we wisten Eigenlijk wel dat u
het wel wist, maar ja, zoveel collegas van
U hebben er nog altijd problemen mee.
Vandaar.
Proost!!!
Dit bericht stond in de
Belgische krant „Het
Nieuwsblad".
De Vereniging Milieudefensie is alvast vooruitge
lopen op die „brede maatschappelijke discussie”
met de start van de actie „zonne-energie, maak er
werk van”. Odilia Boele, projectleider van de cam
pagne: „De regeringsplannen tot bezuiniging op
energie zijn beter dan niets, zou ik willen zeggen.
Maar van een werkelijk energiebeleid kan je toch
niet spreken. De regering moet veel meer stimulan
sen geven. Een matiging van vijf procent zet boven
dien geen zoden aan de dijk. Er moeten veel drasti
scher maatregelen worden uitgestippeld.”
Dit jaar is door de Vereniging Milieudefensie
uitgeroepen tot zonne-energiejaar. Naast de zon als
energiebron wordt ook aandacht gevraagd voor de
afgeleide vormen: wind, waterkracht, bio-energie
en oceaanwarmte. Een jaar lang voert de Vereni
ging Milieudefensie actie voor deze „eindeloze”
energie.
Odilia Boele: „De waarde van alternatieve ener
gie is in ons land altijd onderschat. In tegenstelling
tot landen als de Verenigde Staten en Zweden, die
veel geld pompen in onderzoek naar deze zachte
energiebron”. Milieudefensie is van mening dat
zonne-energie enorme voordelen heeft.
In een bulletin dat de campagne begeleidt, wor
den die voordelen op een rijtje gezet:
de zon is een schone energiebron, die het milieu
niet aantast en geen bedreiging vormt voor de
gezondheid;
de zon is onuitputtelijk. Grondstoffen worden
gespaard;
zonne-energie is arbeidsintensief. Invoering van
zonne-energie kan veel werkgelegenheid scheppen
in verschillende sectoren in de metaal en in de
bouw. Milieudefensie denkt daarbij aan het maken,
installeren en onderhouden van zonnecollectorin-
stallaties en aan de daarbij gepaard gaande isolatie
van woningen.
zonne-energie is uitstekend geschikt voor gede
centraliseerde toepassing;
Een gedeelte van de centrale van 1775 spiegels in New
Mexico die deel uitmaakt van de grootste experimentele
zonne-energie-centrale ter wereld
Een krachtige stimulering moet ook van de
overheid uitgaan, zegt Milieudefensie. Technische
verbeteringen die het energieverbruik indammen,
verdienen te worden gesubsidieerd. Verder moet er
eindelijk grootschalig worden begonnen met isola
tie van woningen. Ook zal er nog veel meer onder
zoek nodig zijn. Kortom, er zal een stevig energiebe
leid van de grond moeten komen.
Energiebesparing over laten aan de vrijwilligheid
van de bevolking lijkt alleen maar verspilde
energie.
Een Zwitserse koe kijkt hier verbaasd naar een batterij
zonnecellen die voor de elektrische voeding van het
schrikdraad om het weiland moeten zorgen.
Met vriendelijke groet,
Henk Krol
Bij deze brief was een hardgekookt El
gevoegd, dat in elkaar was geslagen,
waarmee het schrijven een smerig,
smoezelig stuk correspondentie werd:
zowel inhoudelijk als visueel. Te vies om
meteen tang aan te pakken. Arme, arme,
arme WD, dat met de humor van deze
Hen(k) Krol (wie is deze man eigenlijk?)
moet leven. Een hele rits schepselen c.q.
instituten wordt beledigd met dit soort
schrijverij, waarachter zich ongetwijfeld
ook Ed NIJpels gesteld zal hebben (of
doet die Henk Grol maar aan, daar bij de
liberalen?). Wie worden er zoal beledigd?
de kip, die met zoveel zorg en negen
dagen lang haar El deed groeien en
tenslotte ter beschikking van de mens
stelde opdat deze zich er mee zou kunnen
voeden.
de miljoenen mensen, die in derde
wereldlanden onder de armoedegrens
leven en het water in de mond krijgen bij
het idee alleen al als ze aan een El
denken. Maar weet Henk Grol
veelEn weet de WD.(tenzij
deze partij zich distantieert van dit soort
Grollen).
de Nederlandse burgers, die belasting
betalen teneinde o.a. de Tweede Kamer
draaiende te kunnen houden dan wel de
WD-leden, die hun contributie betalen;
niet om dit soort onsmakelijke grappen te
financieren.
De groeperingen uit de samenleving,
die zich voor derden inzetten, maar geen
subsidie meer krijgen vandeze overheid
(moeten er te veel El-eren worden
aangeschaft?).
De Tweede Kamer, wier vignet wordt
gebruikt in het briefhoofd.
De journalisten in het algemeen, die
met hun problemen over de naam NIJpels
op een anonieme hoop worden gegooid
(wellicht kan deze Grol ook eens
Nederlands gaan leren schrijven. Het is:
collega's, Grol, nietcollegas).
De secretaresse, wier lust tot het
verorberen van een Eitje bij de lunch
vergaan is na het openen van deze
stinkende enveloppe.
De aangeschreven redacteur, die niet
direct wordt aangesproken, maar op
een nare, zijdelingse manier: We wisten
Eigenlijk wel enz.Tussen haakjes: wie
zijn die we eigenlijk, Grol? Ed en JIJ?
De postbode, die wel wat anders te
doen heeft dan platgeslagen Eieren rond
te brengen.
Wel eens gehoord van wind-builen en
wind-Eieren, Grol? Er zijn lieden, die op de
eerste rij staan om boeoeoeoe te roepen
als er door demonstranten met Eieren
wordt gegooid. De WD kan zich dét niet
veroorloven, want zij gooit per PTT met
Eieren. Grol, bespaar ons voortaan dit
soort broedsels van ongEln. Of liever:
begin ver weg een kippenfarm. Als je
volgens de leus van je partij zo gewoon
jezelf meent te kunnen zijn.
PS. Over NIJpels gesproken: op onze
redactie zetelt collega Frans NIJpels. Zijn
U wordt uitgesproken als IE. Er zijn weinig
zekerheden in dit leven, Grol. Alleen de
spelling van de WD, Partij voor VrIJhEld
en Democratie, staat vast. Hé, een El in de
naam.
In ons land staan enkele tientallen zonnehuizen. De
omzetting van licht In warmte kan worden toegepast
voor het verwarmen ven water en rulmtea. Ook kan
stoom worden opgewekt voor de produktie van elek
triciteit. Er bestaan verachlllende systemen, afhanke
lijk van do temperatuur die nodig la. In de dakcon
structie van een zonnehuis Is een vlakke plaatcollec-
tor voldoende. Het zonlicht wordt opgevangen op de
vlakke plaat Er zijn ook collectoren met een gebogen,
spiegelend oppervlak In de vorm van oen trog. De
trogcollector la ontworpen door Philips voor een
experimenteel zonnehuis In Aken. Vla deze methode
zijn temperaturen tot 400 graden Celsius te bereiken.
Nog weer een andere toepesslng Is de heliostaat:
een veld mot draaibare spiegels die het zonlicht
concentreren. Een temperatuur tussen de 500 en 1000
graden Celsius Is daarmee haalbaar.
Zonnecellen zotten zonlicht direct om In elektrici
teit, zoals In do bellchtlngsmeter van oen fototoestel.
Een combinatie van zonnecellen en collectoren biedt
een prima resultaat Toepassing van zonne-energie
bij nieuwbouw komt momenteel op bijna aan kwart
extra bouwkosten. Op grotere schaal toogepast kun
nen de kosten worden toruggeschroefd en Is de extra
prijs binnen enkele jaren terug verdiend.
Belangrijk bij hot gebruiken van zonne-energie Is
de opslag van de warmte, ’s Nachts on In de winter Is
Immers ook energie nodig. Onderzoek hoeft uitgewe
zen dat het mogelijk Is de zomerwarmte zodanig op te
slaan dat 80 procent van wat er ’s winters nodig Is
benut kan worden. Er moet echter nog heel wat
onderzoek worden gedaan om zonne-energie In de
nabije toekomst rendabel te maken.
7 ws*
CHICAGO (afp) Dr Robert A Goepp, een tandarts, en profes
sor Uwe Freese, een gynekoloog van de universiteit te Chicago,
werken aan een nieuw voorbehoedmiddel voor vrouwen dat in
1980 op de markt zou kunnen komen om zowel de pil als het spi
raaltje te vervangen Het nieuwe middel bestaat uit een op de
baarmoederhals geplaatste «spleetsluiter» die op maat wordt
gemaakt aan de hand van een modelfilm zoals er ook in de stoma-
tologie worden gebruikt De sluiter is voorzien van een in één
enkele richting opengaande klep die het menstruatievocht nor
maal doorlaat
kunnen, zonder dat we daarvoor iets van onze
welvaart moeten afstaan. Als we zuinig en doelma
tig met energie omspringen en de mogelijkheden
van zonne-energie benutten, hebben we geen
atoomenergie nodig. Dertig procent zonne-energie
is haalbaar in 2000.”
De campagne voor zonne-energie is in twee stuk
ken verdeeld. Het eerste halfjaar wordt de nadruk
gelegd op informatieverstrekking. Odilia Boele:
„De mensen weten maar bar weinig van zonne-
energie en haar mogelijkheden. We willen laten zien
dat er al concrete projecten zijn, zoals zonnehuizen.
We hebben een inventarisatie gemaakt van alle
activiteiten op dit gebied in ons land en in het
buitenland. In nauwe samenwerking met de 35
plaatselijke afdelingen van Milieudefensie worden
tentoonstellingen georganiseerd, lezingen gehou
den, cursussen gegeven plaatselijke manifestaties
georganiseerd.”
De actie vindt haar hoogtepunt op 23 juni, de
internationale zonnedag. Vorig jaar is in de Vere
nigde Staten voor het eerst zo’n zonnedag georgani
seerd en nu wordt dat internationaal overgenomen.
Milieudefensie wil op 23 juni een manifest aanbie
den aan minister Van Aardenne van economische
zaken.
Voor het tweede gedeelte van de actie staat „be
leidsbeïnvloeding” op het program. Aan de rege
ring wordt meer aandacht en subsidie gevraagd
voor zonne-energie. Ook op gemeentelijk niveau
zijn er plannen: aan gemeenten zal een energienota
worden gevraagd, er zal een enquête worden ge
houden onder raadsleden en met woningbouwvere
nigingen wil de Vereniging Milieudefensie rond de
tafel gaan zitten om te praten over toepassing van
zonne-energie in nieuwbouw en bestaande wo
ningen.
Naast een grotere toepassing van de zon als
energiebron pleit Milieudefensie voor besparing op
energie. In de huishoudens kan dat gebeuren door
isolatie van woningen, spaarzaam omgaan met
elektriciteit opslorpende apparaten, door een paar
graden lager te stoken, door benzine-zuipende au
to’s op diesel te laten rijden. De grootste energiever
bruiker, de industrie, kan matigen door onder meer
oplossingen te zoeken voor nu verloren gaande
afvoerwarmte, maar ook door produkten op de
markt te brengen die met weinig energie toe kun
nen. Te denken valt aan een betere isolatie van
koelkasten en diepvriezers.
voor derde-wereld-landen is zonne-energie een
oplossing. Brandhout raakt ook in de derde wereld
op en komt bovendien het milieu niet ten goede.
Verder is zonne-energie goedkoper en maakt min
der afhankelijk van rijke landen. Dure olie hoeft
niet meer te worden ingevoerd;
zonne-energie-installaties hoeven niet te worden
bewaakt, zoals kerncentrales.
Op dit moment wordt zonne-energie op kleine
schaal in ons land toegepast. Ook wordt er onder
zoek naar gedaan, al zijn de bedragen die ervoor
worden uitgetrokken minimaal vergeleken met de
kosten van research naar kernenergie.
Deskundigen spreken elkaar tegen omtrent het
belang van invoering van zonne-energie. Er wordt
veel gedacht dat zonne-energie nauwelijks rende
ment oplevert. In de Verenigde Staten waar
matiging op energieverbruik een grotere prioriteit
heeft dan in ons land denkt men positiever over
zonne-energie. Deze week werd een nota bekend
van de Amerikaanse minister van energie, Schle
singer, waarin wordt gevraagd 2,5 miljard dollar uit
te geven om de ontwikkeling van zonne-energie te
bevorderen.
Aan president Carter wordt dringend gevraagd
het roer om te gooien in de richting van een zonne-
energiebeleid. De aanbevelingen van Schlesinger
moeten ertoe leiden dat in het jaar 2000 ongeveer 12
procent van de benodigde energie van de zon kan
worden betrokken. Deskundigen in ons land schat
ten het rendement van zonne-energie voor het jaar
2000 op niet meer dan 1 a 2 procent van de totale
energiebehoefte.
Als met de economische groei ook het energiever
bruik in opwaartse richting blijft gaan, zal eer
der dan we willen de voorraad olie en gas op
zijn. Hoewel deskundigen tegenstrijdige adviezen
uitbrengen, elkaar tegenspreken in voorspellingen
over energievoorraden en de geschiedenis heeft
geleerd dat aan ramingen over de energiebehoefte
een beperkte waarde moet worden toegekend, zijn
de deskundigen het over een ding eens: er moet
driftig worden gezocht naar toepassingsmogelijk
heden van andere energiebronnen. Analyses wijzen
op een groeiende noodzaak tot importeren. Óver
een jaar of vijf levert ons land nog maar de helft
van de benodigde energie. De rest zal duur moeten
worden gekocht.
Een duidelijke energiebeleid heeft Nederland
nooit gehad. Verder dan een regeringsperiode (vier
jaar over het algemeen) reikten de plannen niet.
Deskundigen roepen steeds harder om een lange-
termijnvisie en een krachtig overheidsbeleid om de
dreigende tekorten te voorkomen. In 1974 werd de
LSEO in het leven geroepen, de Landelijke Stuur
groep Energie Onderzoek. De LSEO had tot taak de
behoefte te peilen en op een rijtje te zetten wat er
zoal aan onderzoek op energiegebied wordt ge
pleegd. „Bijna niets”, zegt de Vereniging Milieude
fensie. „En zestig procent van het onderzoeksgeld
wordt gestopt in research naar kernenergie. Maar
kernenergie is voor velen onaanvaardbaar. De
LSEO kwam met de verwachting dat in het jaar
2000 veertig procent meer energie zal worden ver
bruikt en dat daarvan 13 procent uit kernenergie
nodig was. Volgens ons kan het ook anders.”
Het oog is te eenzijdig gericht op kernenergie,
vindt Milieudefensie, terwijl alternatieven als de
zon, altijd zijn onderschat. Met de campagne „zon
ne-energie, maak er werk van” poogt Milieudefen
sie wat tegengas te geven. Odilia Boele: „Een be
stuur slid van ons, ir. Theo Potma, komt met geheel
andere toekomstverwachtingen dan de LSEO. Pot
ma gaat er vanuit dat we in de volgende eeuw met
68 procent van het huidige energieverbruik toe
rx<. v
ut
ut
O
'l/j///—Lit I l>t&|
