Zie de mannen vallen, nieuw avondvullend programma
Bourdon Kwintet
in de ether
t!
Communicatie tussen publiek en Amerikaanse zanger minimaal
Lichte kater na afloop concert Iggy Pop
Noeste aanpak Beethoven
bij pianist Jorge Bolet
Stationsgebouw
Leeuwarden op
monumentenlijst
komende
exposities
)0 I
door Ko van Leeuwen
NPO onder Vandernoot naar goed resultaat
•g
Montreux
Geen pasklare première
12
13
ZATERDAG
19 7 9
1 9
M E I
KUNST
(Van onze kunstredactie)
ïg-
HAARLEM. De al niet meer zo jonge, maar toch nog maar slechts zo’n
tiental jaren in Europa bekende Cubaan Jorge Bolet, is niet zo direct het type
pianist dat je voor een Beethoven-interpretatie zou uitkiezen. Desondanks
had het Noordhollands Philharmonisch Orkest deze kunstenaar als solist
voor het tweede concert in de door André Vandernoot gedirigeerde Beetho
vencyclus geëngageerd.
AMSTERDAM. Hauser Orkater heeft vlak voor het einde van dit
lopende theaterseizoen een geheel nieuw avondvullend programma
klaar. De afgelopen anderhalve week zijn er try-outs geweest in het
Shaffy Theater, waar deze week de echte voorstellingenserie gaat
lopen tot en met 9 juni. Zie de mannen vallen heet het nieuwe
programma, waarin onzekerheid centraal staat en waarin de mensen
van Hauser grotendeels letterlijk in wankel evenwicht tegenover hun
publiek staan. Dominerend in het door de groep zelf ontworpen
toneelbeeld is een reusachtige ronde, metershoge, schutting en een
hellend vlak met looprichels. Balancerend op onzekerheden is Hauser
Orkater deze nieuwste confrontatie met het publiek tegembet gegaan.
Over belangstelling geen klachten, de probeervoorstellingen waren
praktisch alle geheel uitverkocht.
«I
'JT
eursö
Hauser Orkater in wankel evenwicht
IMI
e
e
ligt vooral op het muzikale vlak, instru
mentaal en vocaal.
Jimmy van der Woude: „Zie de mannen
vallen zou je een combinatie kunnen noe
men van elementen uit onze eerste twee
grote programma’s, Op Avontuur en Fa
mous Artists. En dat sluit weer aan op de
ontwikkeling van Het Vermoeden, ons
derde programma. Daarin was een schijn
baar verhaal aanwezig, een soort sugges
tie die er nu ook is. Het gevolg is toch
misschien wel een vrij gecompliceerd ge
heel. Ook Entree Brussels kan je daarbij
niet vergeten. Dat betekende voor ons een
heel goeie ontwikkeling, omat we het zo
snel moesten maken. Dat was een vol
waardig programma, in heel hoog tempo
gecreëerd”.
Een noeste aanpak van dit klassiek ge
structureerde stuk, het in de intieme ge
deelten ook zeker gevoelig en zangerig
expressivo-spel toe, maar leverde in be
paalde passages ook momenten van uit de
toon vallende hardvochtigheid op, in de
vorm van enigszins bijtende uitvallen.
De versie die Jorge Bolet op de altijd
met hem meereizende, helder geïntoneer
de en van klank tamelijk volumineuze
Bechstein-vleugel, deze vrijdagavond in
het Haarlems Concertgebouw van het
Vijfde Pianoconcert liet horen, stelde de
artistieke geaardheid van de pianist ook
weer in een helder daglicht.
DEN HAAG. (ANP) Het stationsge
bouw van Leeuwarden uit 1864 met een
middendeel uit 1904, is op de aanvullende
ontwerplijst van beschermde monumen
ten geplaatst. Het gebouw stamt uit de
eerste aanleg van de staatsspoorwegen.
Het behoort tot het zogenaamde derde
klas type.
lieuwe
sow te
64
Bolets specialiteit ligt eigenlijk meer op
het vlak van de romantische supervirtuo-
siteit a la Liszt en Rachmaninov en zijn
roem is ook in de eerste plaats te danken
aan vertolkingen van dergelijk repertoire.
legendarische band. In het verlengde
daarvan vallen albums als Kill City (met
James Williamson), The Idiot en Lust for
Life. Het vorig jaar uitgekomen TV Eye
album was een contractuele verplichting,
niets meer, niets minder.
Het recent uitgekomen New Values laat
een koerswijziging horen. Iggy Pop stapt
van het zuiver woeste idioom van de vier
kwartsmaat af en brengt wisselende tem
pi, langzaam uitgesponnen klavierpartij-
en en breed gearrangeerde synthesizer-
klanken mee, die voortdurend doen den
ken aan een sterke invloed van Osterburg
mentale goeroe David Bowie.
onbewust gegaan, maar je kunt er heel
veel in terugvinden. Veel uit het alledaag
se leven, alleen wordt het op een absurde
manier weergegeven. Die schutting be
lemmert ook ons uitzicht. Als er mensen
van ons op gaan, dan lazeren ze er weer af.
Het belemmert ook het uitzicht van het
publiek”.
In deze voorstelling lijkt minder muziek
te zitten, dan in ’t Vermoeden. Marc van
Warmerdam: „Er zitten vijf zangnum
mers in, in ’t Vermoeden maar drie. Maar
het samengaan van acteurs en musici,
daar zijn we met dit programma nog niet
uit. Hoe ze er bij betrokken zijn, de musici.
Eddy Wahr (slagwerk) zei na de eerste try-
out: „Als ik nu wegga, dan bestel je ge
woon een andere drummer per adverten
tie en je bent er ook. Hij voelde zich nog
niet strikt noodzakelijk aanwezig. En het
belangrijkste is dat iedereen van ons die
voorstelling zelf met veel plezier doet”.
Toch bleef het in de praktijk dus soms
wat overgepropotioneerd uitpakkende
streven naar contrast, beperkt tot een
enkel schrik-effect, dat de suggestiviteit
van de verklanking als geheel niet in de
weg kwam te zitten. In doorgaans harmo
nieuze samenwerking met Vandernoot en
Tijdens het concert is de verandering
van spijs minder groot dan verwacht.
Scott Thurston, een gitarist die al sinds de
dagen van The Stooges nauw met Iggy
Pop samenwerkt, werkt weliswaar graag
met snel afwisselende synthesixer-se-
quensen, maar is daarnaast een vlijm
scherp gitarist, die aandacht zou kunnen
afdwingen. Met uitzondering van enkele
momenten als Sister Midnight, het trage
Endless Sea, Dirt en het hortend verlopen
de Kill City lukt dat Pop c.s. eigenlijk
nergens echt. Vermoedelijk is de zojuist
afgesloten toernee door Groot-Brittannië
te vermoeiend geweest, is dat ook de re-
HAARLEM. Het kwintet bestaande
uit vijf soloblazers van het Noordhol-
lands Philharmonisch Orkest is vanmor
gen (tussen 10.30 en 11.30 uur) één van de
gasten in het TROS-radioprogramma
Coulissen, dat via Hilversum 2 live van
uit het Amsterdamse Lidotheater in de
huiskamer wordt gebracht. Fluitist Jan
van den Berg zal in het programma wor
den geïnterviewd.
■A Jimmy van der Woude in zijn openings-act in het programma Zie de mannen vallen.
(Foto Lex van Rossen).
van jou, Jim, dat is ellende, body-art, je
reinste massochisme. als je dat in een
museum doet, in een heel andere ambian
ce, dan wordt er niet gelachen”. Jim: „Het
publiek maakt je eigenlijk
In Zie de mannen vallen is inderdaad
sprake van een bepaalde beklemming. Als
publiek word je nieuwgierjg. Naar wat er
er aan de andere kant van de schutting is.
Daarop wordt ook gezinspeeld door de
spelers. Bijvoorbeeld door Alex van War
merdam; ook door Peer Mascini, die
letterlijk in de voorstelling uit de lucht
komt vallen als een verongelukte vliege
nier. In dat vliegkostuum blijft hij de hele
avond doorgaan en dat werkt heel be
vreemdend.
Chris: „Het geeft Peer zijn houvast. Hij
is een reden voor hem, hij kan er geweldi
ge dingen mee doen, het heeft een waan
zinnige funktie, dat vliegeniersgedoe. Hij
valt ook met een rotklap over die schut
ting. Een woord dat tijdens de voorberei
dingen ongewild heel veel gevallen is, dat
is beklemming. Ook beperking. De beper
king van deze mensen in hun omheinde
situatie. Die beperking van de mens, dat
komt ook heel sterk uit in de dingen die
Jim doet”.
Jim: „Dank je. Het is allemaal heel
Jorge Bolet speelde vrijdagavond het Vijfde Pianoconcert van Beethoven bij het NPO in het
Concertgebouw Haarlem.
De monumentenlijst noemt het stations
gebouw met perronoverkapping en twee
houten perrongebouwwen „van algemeen
belang wegens oudheidkundige en cul
tuurhistorische waarde”.
In Hindelopen, Eerde, Borculo, Oosten
dorp, Stamproy, Havelte, Sexbierum en
Dwingeloo zijn achttiende en negentiende
eeuwse boerderijen op de lijst gekomen.
In de twee laatstgenoemde plaatsen bo
vendien twee daglonershuisjes uit dezelf
de periode.
Andere panden die-onder bescherming
zijn gekomen, staan in Almen (de Olde
Wehme), Workum, Amersfoort, Boven
karspel en Appingedam. Op de lijst staan
nu ook de uit 1622 daterende bijgebouwen
van het in 1930 gesloopte kasteel „Gen
Hous” in Brunssum en het bijgebouw uit
de negentiende eeuw van het „Huis Heec-
keren” in Goor. In Sneek kwamen de
sacristie en de pastorie van de St. Marti-
nuskerk, in 1871 gebouwd door P. J. H.
Cuypers, op de lijst en in Steenwijk de in
1828 gebouwde doopsgezinde vermaning.
Tevens zijn in Utrecht een veertiende
eeuwse piscina (wasbekken) met Jwand-
schilderingen en een negentiende eeuws
stuwtje in bescherming genomen.
IGGY POP:
spijt over het feit
dat hij het publiek
zijn achterwerk
liet zien.
Het Iggy-masker wordt af gelegd en Ja
mes Osterburg stapt rustig naar de micro
foon toe om devoot te verklaren dat hij
verkeerd was voorgelicht over het Paradi-
so-publiek. Excuses worden gegeven voor
het feit dat hij de aanwezigen keer op keer
voor junkies apatisch publiek) heeft
uitgemaakt en dat het hem eigenlijk spijt
dat hij zijn achterwerk in een moment van
verachting aan den volke heeft getoond.
De rectificatie eisende Angels doorzien
blijkbaar en helaas niet dat Iggy zijn
attractie als extravagant bij uitstek voor
een belangrijk deel ontleent aan een faca
de van pseudo-agressief gedrag. Dat uit
zich doorgaans niet alleen fysiek je
moet Iggy in zijn blote bast hebben zien
poseren om er het theatrale van in te zien
en tegelijkertijd ervan te houden maar
ook in schimpen en scheuten. Osterburg
bespeelt zijn publiek graag met grove
middelen teneinde het mee te sleuren in
een ruwe rondedans met morbide teksten
en een verhevigde uitstraling van seks. In
de regel: dierlijk maar tot het eind
boeiend.
Al aan het begin van de jaren zeventig
maakte Osterburg overal in de VS indruk
met een non-conventionele act. Dat ge
beurde met The Stooges, nu een welhaast
Entree Brussels was onlangs te zien op
het Televisiefestival in Montreux, waar
het buiten mededinging door de VPRO
(waar het eertijds werd uitgezonden) was
ingestuurd. In Montreux werd het uitste
kend ontvangen. In allé zalen klonk er na
de vertoning spontaan applaus en de re-
akties van de pers-juty waren unaniem
gunstig.
In hoog tempo is ook Zie de mannen
vallen ontwikkeld. Cris Bolczek: „We zijn
er in februari mee begonnen. Ieder van
ons kwam los van de anderen met eigen
ideeën. Er kwamen vergaderingen en af
spraken. Afspraken kloppen nooit bij ons
en de vergaderingen zijn een volkomen
chaos. Dick (Hauser) moet dan meestal
met de vlakke hand op tafel slaan om het
weer rustig te laten worden. Merkwaar
dig, dat er toch vaak goeie dingen uit
komen”.
De kritiek die jullie op elkaar hebben is
meestal meedogenloos.
Chris: „Ja, dat kun je best zeggen. Het
samenstellen van een nieuw programma
is heel vermoeiend daardoor. We maken
elkaar met de grond gelijk, er blijft geen
spaan heel
Jimmy: „Vaak wel moeilijk hoor”.
Chris: „Er worden heel harde dingen ge
zegd die heel naar zijn, echt naar. En
dat gebeurt algemeen. Maar we vinden
elkaar tot nog toe steeds wel weer, al
duurt het soms even. We zijn ontzettend
kritisch op elkaar, misschien wel te kri
tisch hoewel
Jim: „We zijn nu zover, dat we er aan toe
zijn om van wat we nu hebben een hecht
geheel te maken. We hadden een
overvloed aan goed materiaal en daar is
ook verschrikkelijk hard aan gewerkt.
Dan is het moeilijk als je gaat schrappen.
Dan gebeurt de hele ellende weer op
nieuw”.
Ook al door zijn aandelen in vorige
programma’s wordt Jimmy van der Wou
de vaak een mengeling van acrobaat en
clown genoemd. Hij wil daar zelf niets van
weten.
„Lintjesregen, Nederlandse onderschei
dingen uit de collectie van H. Meijer”. De
verzameling omvat ruim vijfhonderd on
derscheidingen zoals reddingsmedailles,
ridderkruisen, dapperheidsonderschei-
dingen en herinneringsmedailles.
het NPO, wist Bolet het veelkoppige pu
bliek op persoonlijke wijze te boeien.
Een merkwaardig maar verheugend
contrast ten opzichte van de teleurstellen
de weergavekwaliteit van de Vijfde Sym
fonie, vorige week, leverde het resultaat
op dat André Vandernoot ditmaal bereik
te in de „Zevende”. Terwijl de minder
verkwikkelijke vorm die de verstandhou
ding tussen dirigent en orkestleden de
laatste tijd heeft aangenomen, op het vori
ge Beethovenconcert duidelijk in negatie
ve zin bleek te werken, leek het contact nu
plotseling weer in positieve zin hersteld.
Het NPO reageerde heel goed op Van-
dernoots uiterst temperamentvolle en
dwingende directie. Van de breed uitge
sponnen inleiding tot de fanatieke cadans
van de finale, liet het orkest zich in deze
symfonie waar het ritme het grote
vormgevende element is aanvuren tot
een geladenheid, waardoor in alle delen
een bijzonder hoog artistiek niveau werd
gehandhaafd: ensemblespel van hoge
concentratie, dat als zodanig overigens al
in de ter opening gespeelde dramatische
Coriolan-ouverture eenzelfde meesle
pende atmosfeer had veroorzaakt.
JOHAN VAN KEMPEN
Zondagmiddag (13 uur) besteedt het ge
varieerd klassieke muziek programma
Für Elise eveneens aandacht aan het
Bourbon Kwintet, dat naast Van den Berg
bestaat uit hoboïst Henri Gouder de Beau
regard, klarinettist Jacques Meertens, fa-
gottist Paul Csonka en hoornist Jeroen
Vermeulen.
Laaiende geestdrift in de zaal, als ik een
van de eerste try-outs meemaak. Het nieu
we programma staat bijna op springen
door de inventieve vondsten, die op deze
avond in hoog tempo elkaar opvolgén.
Gekrakeel na afloop in de kleedkamers
over wat er allemaal niet goed was, staat
in evenredigheid met het enthousiasme
van de toeschouwers. Enkele dagen later
praat ik er over op een schaduwplekje
bovenop het dak van de studio van de
groep, in het hartje van de Jordaan. Ge
sprekspartners zijn Jimmy van der Wou
de, Chris Bolczek en later op de middag
ook Marc van Warmerdam. Vooral Jim
heeft een zeer in het oog lopend aandeel in
Zie de mannen vallen. Hij opent de voor
stelling en weet zich tegen het vallen be
schermd door twee omwikkelde gewich
ten „toneelkloten”, ijzeren blokken die
als tegenwicht voor zetstukken dienen,
zijn daarvoor gebruikt die met touwen
aan zijn polsen werden bevestigd. Ze hin
deren hem zwaar bij het lopen, maar
houden hem tegelijk overeind en dan
volgt er een waanzinnig gevecht met een
wit elastiek dat over de hele breedte van
J het speelvlak gespannen is. Chris Bolc-
ia zeks aandeel in het nieuwe programma
Chris Bolczek: „Maar het ziet er wèl
vaak zo uit, Jim
Jim: „Onzin. Ik ben heel serieus bezig
Chris: „Dat bedoel ik. Dat bedoel ik
als ik je met Chaplin vergelijk, dat was
ook een clown”. Jim: „Ik ben geen clown".
Dan: „Ik wil me niet vastprikken op
zoiets, ik werk gewoon vanuit mezelf, doe
dingen die ik fijn vind, waarvan ik denk
dat ze goed zijn. Op mijn manier zèg ik
bepaalde dingen en die zijn dan heus niet
zo leuk. Ik zou ’t het leukste vinden als ik
een figuur blijf die moeilijk te begrijpen:
valt”.
Cris: „Maar het publiek zoekt aankno
pingspunten. Als ik het over jou over een
variéténummer heb
Jim: „Dan vind ik dat lullig, ja. Je moet
het publiek met rust laten, ik bedoel, je
moet het kunnen verlaten. Ook als hele
.groep. Bijvoorbeeld in een volgende voor
stelling een heel dramatische kant op
gaan, misschien eens voor een ander pu
bliek. We zijn nu zover, dat ’t publiek alles
van ons mooi vindt”.
Chris: „Deze voorstelling is al een heel
treurige aangelegenheid. Maar hoe zwaar
moedig we het ook aanpakken, er wordt
gelachen in de zaal. Dat elastieknummer
Chris: „Dat gaat nu komen. We merken
het de laatste dagen al. Ook bij Eddy. We
hebben krankzinnig veel goed materiaal
en sinds de voorstelling die jij gezien hebt
is er al weer flink geschrapt. We werken
nu aan de overgangen, die moeten nog
vanzelfsprekender zijn. Niet van nummer
op nummer overspringen. Maar ja, bij
vorige programma’s is het ook gelukt, en
je weet, wij gaan niet uit van een pasklare
première, onze voorstellingen blijven al
tijd in beweging. We hopen ook dat de
critici niet allemaal op dezelfde avond
komen. Dat is juist zo leuk, als ze ver
spreid komen, zien ze eigenlijk allemaal
een andere voorstelling”.
Zie de mannen vallen komt al in septem
ber, het begin van het nieuwe seizoen in de
Toneelschuur, in een serie van vijf voor
stellingen. Daarna gaat het verder het
land door. Jim tenslotte: „Natuurlijk ho
pen we dat het aanslaat, je maakt het ook
voor je publiek. Maar we kunnen gelukkig
zelf kiezen voor wat we doen. Onze metho
de van werken, die absurdische aanpak.
Het mooiste is het als mensen dit gaan
beleven als een droom. En die hoef je heus
niet altijd uit te kunnen leggen. Misschien
maken ze veel later iets mee, waardoor ze
plotseling aan ons programma denken.
Een plotselinge associatie voelen. Maar ik
blijf er bij, dat ik vind dat ik eens iets heel
anders moet gaan doen. Heel Hauser moet
dat eigenlijk, dat hebben we nog niet
uitgediept, kost ook ontzettend veel tijd.
We laten ons veel door emoties leiden,
maar gelukkig komt het meestal op het
goeie moment toch nog in orde.
850 T
'j. apr.
iva de
'73 5-
’73 5-
oen 2
af rijdt
moet
oiering
maan-
en en
3 km,
023-
I AMSTERDAM. Het démasqué heeft
iets van een afgang. Iggy Pop lijkt na het
tegenvallende concert dat hij vrijdag-
avond gaf in het Amsterdamse Paradiso
'niet terug te komen voor een toegift.
I Enkele woedende Amsterdamse Heli’s
Angels pikken het niet en rukken via een
omweg op naar de kleedkamer. En de uit
het Amerikaanse Michigan afkomstige
zanger kiest zoals elk in het nauw gedre
ven mens eieren voor zijn geld en safety
first.
balancerend op onzekerheden
Boven I
i Opel I
la 76
1800
0; VW
0; VW
2850;
benz.
Simca
Toyota
mooi
zwart I
aat bj.
Simca
950,-;
mobiel
electr
moois
l.auto-
•950,-;
tas en
tugeot
sugeot
‘450,-;
tvette)
In de koetshuizen van Kasteel Ameron-
gen is onlangs een door Staatsbosbeheer
ingericht natuurcentrum in gebruik geno
men. Er zijn levensgrote kleurenfotopane-
len, stere dia’s met verklarende teksten,
quadrofonische natuurgeluiden en een
permanente dia-klankshow over de histo
rie van de omgeving van Amerongen. Het
kasteel Amerongen is sinds 1977 bezit van
de Stichting Utrechtse Kastelen en is als
„cultuurcentrum” open voor het publiek.
i Tot en met 28 juli zal in het Visserijmu-
seum in Scheveningen de tentoonstelling
„75 jaar havens” worden gehouden. Het
materiaal voor de tentoonstelling pren-
ten, tekeningen, foto’s en plannen is
grotendeeld afkomstig uit het Haags Ge-
meente-archief en het Haags Gemeente-
museum.
Het Goltziusmuseum in Venlo organi-
seert van 27 tot en met 31 mei de expositie
o O
Fiat
Ford
uurste
>0.000
00 de
•950,-;
z. een
I mooi
e eig
den dat de zanger weinig volume kan
opbrengen en slechts bij vlagen over het
podium schicht.
Tot een werkelijke promotie van de
bruikbare ideeën die New Values aan
reikt, komt het niet. Zo dreigt de apprecia
tie voor Pop’s nieuwe repertoire duidelijk
achter te blijven bij zijn eigen ontwikke
ling. Bij een song als Bat Man (met de
aanjagende synthesizerintro’s) ontbreekt
de zo broodnodige communicatie met het
publiek zelfs volkomen. Een jammere
zaak, die zich na afloop als een lichte j
kater doet gelden.
JOHN OOMKES 1
