UNCTAD V gaat
Besprekingen met Vietnam afgebroken
tweede fase in
Vooral voor energie-onderzoek
Europese begroting
fors gestegen
Castro in het nieuws
Nabestaanden Karen
Silkwood krijgen
schadevergoeding
KLM in april
naar Peking
Londen: hardere
houding tegen
Zionisten willen
Oost-Europa
20 nederzettingen
Weer oordeel Zwitsers over kernenergie
dreigementen
Tito beëindigt
besprekingen
Jaar gevangenis
voor neo-nazi
Heath weigert
ambassadeurspost
achtergrond
België paraat na
f
2. ZATERDAG
I
3
1 9
M E I
19 7 9
BINNEN- EN BUITENLAND
ide
1
der
den
loft
Iers
'oef
vrij
tad
V’s
drag
gul-
een
d en
van
t net
nen-
acht
China
zou in Laos
front vormen
nieuw
(Van on2e redactie buitenland)
(Van onze redactie binnenland)
Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
Vietnam heeft Peking ervan beschul
digd „nieuwe militaire avonturen” voor te
bereiden en 500.000 militairen aan de
grens te hebben gelegerd.
Afgevaardigden van China en Vietnam
kwamen gisteren voor de vijfde maal in
Hanoi bijeen. Na afloop zei de Chinese
delegatieleider, Han Nianlong, dat de vol
gende ronde in Peking zou worden gehou
den. Zijn afvaardiging zal Hanoi spoedig
verlaten.
Vietnam zei dat de Chinezen de eerste
sociale vooruitgang”.
Beide landen hebben bevestigd dat zij
„hun betrekkingen op de oude voet willen
voortzetten”.
Maarschalk Tito was niet naar Moskou
gegaan om het Russische standpunt te
wijzigen en Brezjnjev mocht er niet op
hopen dat hij het Joegoslavische stand
punt zou kunnen wijzigen, aldus een Joe
goslavische zegsman.
Maarschalk Tito rust tijdens het week
einde uit in de omgeving van Mokou en
keert maandag naar zijn land terug.
De officiële persbureaus van beide lan
den spuiten duizenden woorden met we
derzijdse beschuldigingen van „verdraai
ingen en belastering van nobele bedoe
lingen”.
China liet blijken boos te zijn omdat
Vietnam de Sovjet-Unie heeft toegestaan
een afluisterstation in de Cam Ranh-baai
te bouwen en marine- en luchtmachtbases
aan te leggen. Het zegt dat Vietnam 400
gewapende aanvallen en grensschendin-
gen sinds 17 maart heeft verricht.
De Chinezen hebben de Vietnamezen
verweten „domme trucjes” uit te halen om
de punten van werkelijk belang aan de
onderhandelingstafel te ontwijken.
Wat de kernenergie betreft gaat het
morgen om een gedeeltelijke herziening
van de federale wet op de kernenergie
van 1959. Regering en parlement stellen
deze herziening voor, nadat in een refe
rendum op 18 februari een voorstel tot
wijziging van de grondwet, dat de bevol
king meer zeggenschap zou hebben ge
geven bij de bouw van nieuwe kerncen
trales, met een meerderheid van slechts
45.348 stemmen was afgewezen. De initi
atiefnemers wensten toen dat niet alleen
het plaatselijke gemeentebestuur, maar
ook de inwoners van de kantons binnen
een straal van 30 kilometer goedkeuring
zouden moeten geven. Pas daarna zou
het federale parlement zich over de zaak
kunnen uitspreken. Een opvallend hoog
percentage van bijna 50 pet. nam drie
maanden geleden aan de stemming deel.
Hanoi zegt op zijn beurt dat China sinds
het begin van de vredesbesprekingen 159
maal Vietnamees gebied beschoten heeft,
waarbij 49 Vietnamezen zijn omgekomen,
en huizen en vee zijn vernield.
Laos beschuldigt Peking van het voor
bereiden van een inval in dat land.
Het opdoemen van een pro-Chinese so
cialistische partij in Laos kan erop wijzen,
dat de Chinezen besloten hebben een gu
errilla tegen Vietnamese strijdkrachten in
Laos te steunen om heviger druk te oefe
nen op de kwetsbare linkerflank van Viet
nam, aldus waarnemers.
Jordaan-oever en de Strook van Gaza
door joodse kolonisten, in overweging zou
kunnen nemen op de wijze waarop zij
ingevolge het vredesverdrag met Egypte
De Europese Gemeenschap zal volgend
jaar, aldus de commissie, ruim 16,6 mil-
Op het ogenlik wordt eenvijfde van de
nationale energiebehoeften gedekt door
de drie kerncentrales van de geplande
acht. In Zwitserse regerings- en indu
striële kringen zegt men dat de bouw
plannen des te minder voor wijziging in
aanmerking komen, nu de olie steeds
schaarser en duurder wordt.
standers, die streven naar een soort
bouwstop tot 1983. In dat jaar zal, naai
men verwacht, de wetgeving op kerne
nergiegebied in elk geval in een nieuwe
vorm worden gegoten. Terwijl de tegen
standers van kernenergie en uiterst link
se groeperingen voor verwerping van
het voorstel pleiten, raden de regering
spartijen socialisten en middenpartij
en en de voornaamste vakbonden de
kiezers aan voor de gedeeltelijke herzie
ning van de wet van 1959 te stemmen.
Wat de hervorming van de bondsfi-
nanciën betreft: met de vervanging van
de omzetbelasting door de BTW, leden
de Zwitserse regering en het parlement
vorig jaar juni in een referendum een
gevoelige nederlaag. Met een lager per
centage en zekere verlichtingen probe
ren zij het nu nog eens. De gehele voor
gestelde hervorming, waartoe ook een
verlichting van de federale belasting op
de kleine en de middeninkomens be
hoort, moet per saldo vanaf 1981 de
inkomsten van de staat met circa 600
miljoen frank (ongeveer 720 miljoen gul
den per jaar verhogen.
Het voorstel wordt door de burgerlijke
partijen gesteund. De socialisten zijn
ertegen gekant, omdat naar hun mening
de consument eenzijdig wordt belast.
Ook vinden zij dat eerst maar eens de
door hen gewenste belasting op de ban
ken moet worden ingevoerd.
De frequentie van de dienst staat nog
niet vast. Omdat het vliegveld van Peking
zich niet leent voor zogeheten wide body-
vliegtuigen, zal de KLM voorlopig met
DC-8-toestellen op de Chinese hoofdstad
vliegen. Na aanpassing van de luchthaven
zullen die door Boeing 747-vliegtuigen
worden vervangen.
jard Europese rekeneenheden (ruim 44,8
miljard gulden) nodig hebben aan vastleg-
gingskredieten en bijna 15 miljard reken
eenheden (iets meer dan 40 miljard gul
den) aan betalingskredieten. Dat betekent
een toename (vergeleken met het budget
voor dit jaar) met respectievelijk 13,1 per
cent en 9,3 percent.
Het leeuwedeel van de begroting voor
komende jaar gaat, traditiegetrouw, weer
op aan het Europese landbouwbeleid, na
melijk 58,42 percent van de vastleggings-
kredieten en 63,86 percent van de beta
lingskredieten. Dat betekent een stijging
met respectievelijk 2,28 percent en 2,6
percent vergeleken met dit jaar. Die stij
ging zinkt overigens in het niet bij de
stijging die de commissie voor andere
sectoren wenst. Voor de sociale sector
bijvoorbeeld (beheerd door de Nederland
se Europese commissaris Henk Vrede-
ling) wil de commissie voor komend jaar
een stijging met 42,81 percent van de
vastleggingskredieten en met 24,15 per
cent van de betalingskredieten.
SCHIPHOL. April volgend jaar be
gint de KLM met lijnvluchten op de Chi
nese hoofdstad Peking. Dit werd gisteren
door de KLM meegedeeld.
men
in en
ante-
irief-
door
aken
ipers
i van
I niet
hun
ie tot
ilden
ming
D’66
in de
rden
>pese
nstra
‘lijke
tndat
strijd
t aan
deze
deze
gsui-
ertoe
- hun
n het
iging
te bij
n 16-
~aak-
jk al
fles
•aria-
jper-
gelo-
i Ba-
eeld.
n uit
/oor
icht:
gen,
we
gen.
on-
nige
aan
r de
rlies
leek
Jelft
vaar
ir de
i
t, de
■zoek
j een
e be-
n de
Is ge-
ings-
De
bben
ech-
uit-
heb-
roef,
n de i
nsen
ie in
wor-
lont-
:aakt
;nge-
ver- j
n de
t het j
ilijke
ij de
dan
Ook voor het regionaal fonds (bedoeld
om economisch achtergebleven gebieden
in de Gemeenschap te stimuleren) wenst
de Europese commissie voor komend jaar
veel meer geld, namelijk 22,27 percent
meer voor, vastleggingskredieten en 15,88
percent meer voor betalingskredieten. De
vastleggingskredieten voor het regionaal
fonds zouden daarmee op 3,7 miljard gul
den komen en de betalingskredieten op
2,18 miljard gulden.
De in het nieuwe voorstel opgenomen
parlementaire controle en technische
beperkingen hebben de tegenstanders
van kernenergie echter niet kunnen ver
murwen. In hun ogen vormt een veto
recht van het parlement inzake de bouw
van kerncentrales geen garantie, omdat
de „bourgeois meerderheid” (waaron
der ook de socialistische partij wordt
OKLAHOMA CITY (AFP/UPI). Een federale jury in de Amerikaan
se stad Oklahoma heeft gisteren de nucleaire onderneming Kerr-McGee
schuldig bevonden aan radio-actieve besmetting van een van haar
werknemers, Karen Silkwood. Het bedrijf moet 21 miljoen gulden
schadevergoeding betalen aan de nabestaanden.
BRUSSEL. Nadat bij de Belgische
rijkswacht verschillende anonieme tele
foontjes waren binnengekomen waarin
met bomaanslagen werd gedreigd, zijn
gisteren kerncentrales en de Brusselse
luchthaven Zaventem onder speciale be
waking gesteld. Zaventem werd ontruimd
op de vertrekkende passagiers na. De
Belgische autoriteiten vrezen vooral van
uit Palestijnse hoek aanslagen. In België
worden twee Palestijnen gevangen gehou
den, die eerder een, mislukte, aanslag op
Zaventem uitvoerden.
JERUZALEM (Reuter). Er zijn plan
nen voor de vestiging van 20 nieuwe jood
se nederzettingen in bezet Arabisch ge
bied in het komende jaar. Naar schatting
zullen zich daar 58.000 joodse gezinnen in
de komende vijf jaar vestigen. Dit heeft de
mede-voorzitter van de afdeling nederzet
tingen van de wereld-zionistenorganisa-
tie, Matitiahoe Droblees, gisteren in Jeru
zalem onthuld.
Op een persconferentie zei hij dat hij
nooit de ontruiming van de Westelijke
BONN (DPAAFP). In het Westduitse
Neurenberg-Fürth is gisteren een 41-jari-
ge bouwkundige tot een jaar gevangenis
straf veroordeeld wegens verspreiding
van neo-nazistische lectuur. De man had
op de speelgoedbeurs in Neurenberg vo
rig jaar, pamfletten uitgedeeld waarin
werd meegedeeld, dat het vergassen van
joden tijdens de Tweede Wereldoorlog
een leugen was.
In Bonn is majoor Karl-Heinz Lindner
geschorst, nadat hij was gekozen tot voor
zitter van de afdeling Rijnland-Westfalen
van de neo-nazistische NDP.
die
Iding
igen-
-mid-
isaris
n van
nd in
at zij
ver-
n en
mon-
tduit-
LONDEN. De Britse regering heeft
gisteren een hardere houding aangekon-
digd ten aanzien van de Oost-West-ver-
houding. Minister Gilmour, de kabinets-
woordvoerder voor Buitenlandse Zaken,
zei in het Lagerhuis ontspanning „onzin”
te vinden „als het niet meer betekent dan
iets wat door de Russen wordt gepreekt en
door het Westen wordt gepraktiseerd”. In
dit verband merkte Gilmour ook nog op,
dat de Britse defensie zal worden ver
sterkt.
In Londen werd gisteren ook bekendge
maakt, dat de regering bezig is contact te
leggen met de regering Moezorewa in
Rhodesië. Over erkenning van het bewind
in Salisbury zal pas een besliïit worden
genomen na de Gemenebestconferentie
die begin augustus in de Zambiaanse
hoofdstad Loesaka begint.
Als het nieuwe voorstel morgen ver
worpen wordt, blijft de federale wet op
de kernenergie van 1959, ondanks haai
ontoereikendheid, van kracht. Dat is pa
radoxaal genoeg het doel van de tegen
Tegenstanders van kernenergie kun
nen aan het ongeluk met de kerncentrale
bij het Amerikaanse Harrisburg een
sterk argument ontlenen voor hun stel
ling dat kernenergie niet te beheersen is.
MOSKOU (AFP/UPI). Maarschalk
Tito en Leonid Brezjnjev hebben gisteren
hun besprekingen in Moskou geëindigd
zonder hun geschil over militaire inmen
ging bij te leggen. Zij zijn wel overeenge
komen hun wederzijdse standpunten te
eerbiedigen.
In een gezamenlijk communiqué na af
loop staat dat „beide partijen ondanks
verschillen in waardering van bepaalde
politieke vraagstukken hebben vastge
steld dat de Sovjet-Unie en Joegoslavië in
de internationale betrekkingen pal staan
voor vrede en ontspanning, de onafhanke
lijkheid van alle landen en volken, voor
<Na de verwerping van het vorige initi
atief dat de bouw van nieuwe kerncen
trales vrijwel onmogelijk zou hebben
gemaakt, beperkt het tegenvoorstel van
de regering zich tot een nieuwe goedkeu
ringsprocedure met strengere voor
waarden. Een van de belangrijkste be
palingen is dat geen nieuwe kerninstal-
laties mogen worden gebouwd zonder
instemming van de Bondsvergadering
(de twee Kamers van het parlement). Tot
dusver hing de beslissing alleen af van
het ministerie van Energie. Daarbij
komt dat de Bondsvergadering haar
goedkeuring alleen mag geven, als is
uitgemaakt dat de bouw van nieuwe
kerncentrales onmisbaar is voor de nati
onale energievoorziening. Bij deze be"
oordeling dient rekening te worden ge
houden met mogelijke energiebesparin
gen en de ontwikkeling van nieuwe ener
giebronnen. Voorts moeten de bouwers
garanderen dat de kwestie van het hoog
radioactieve afval afdoend wordt gere
geld.
BRUSSEL (ANP). De Europese commissie, het dagelijks bestuur van de
EG, heeft gisteren in Brussel gegevens verstrekt over het Europese ontwerp-
budget voor 1980. Daaruit blijkt onder meer dat de EG-commissie volgend
jaar aanzienlijk hogere bedragen wil uitgeven in de sociale en regionale
sector. Maar nog veel meer geld dan dit jaar wil de commissie gaan besteden
voor onderzoek, energie, industrie en transport. Volgens de ontwerpbegroting
moeten de vastleggingskredieten in die sector met ruim 157 percent en de
betalingskredieten met ruim 70 percent stijgen.
d en
ima-
;n te
wor-
ande
i, is
>port
het
>pge-
smo-
Dat zou betekenen dat het Vietnamese
leger tot een gevaarlijk dun lint zou wor
den uitgerekt langs de Chinese grens, in
Cambodja en Laos, waardoor Hanoi ge
noopt zal zijn nog meer geld aan militaire
uitgaven te besteden.
ilitie
jaar
■eide
jpen
Het gaat er eigenlijk alleen maar om dat
de ontwikkelingslanden concrete toezeg
gingen van de geïndustrialiseerde landen
willen en controle op het nakomen ervan
via een eigen systeem. De industrielanden
willen alleen maar een paar soepele richt
lijnen opstellen. De Oostbloklanden staan
volledig achter de ontwikkelingslanden,
mits zij zelf buiten spel blijven.
De echtgenote van de Filippijnse presi
dent, Imelda Romualdez Marcos, vatte
gisteren de wensen van de ontwikkelings
landen samen. Ze haalde president Car
ters uitspraak aan dat het hoofddoel van
de conferentie moet zijn om de armoede
uit de wereld te bannen. Zij zei daarover:
„Het is de vraag of we de daad bij het
woord weten te voegen. Ik geloof dat we
het kunnen - in ieder geval moeten we
het”.
Imelda Marcos meent dat via bindende
afspraken de „ontwikkelingskoers” van
de Verenigde Naties voor de jaren tachtig
kan worden vastgesteld. Ze moest toege
ven dat lang niet alle problemen tijdens
deze conferentie kunnen worden opge
lost; de punten waarover het minste ver
schil van mening bestaat moeten volgens
haar voorrang hebben. Het grondstoffen
fonds, waarover alle afgevaardigden bij
de conferentie het eens zijn, moet van de
grond komen. Ze gaf het „goede voor
beeld” en maakte bekend dat haar land
aan het fonds een bijdrage van 100 mil
joen gulden geeft - de grootste bijdrage tot
nu toe.
Mevrouw Marcos leidde alle problemen
van de landen van de Derde Wereld terug
tot het feit dat deze landen simpelweg niet
genoeg geld verdienen om voedsel te kun
nen kopen. De Derde Wereld zit volgens
haar in een vicieuze cirkel: de voedselpro-
duktie kan de toeneming van de bevolking
niet bijhouden en de opbrengst van de
export is niet voldoende om voedsel te
kunnen importeren. De laatste tien jaar is
de koopkracht van de ontwikkelingslan
den met drie procent achteruit gegaan, zo
zei mevrouw Marcos.
In feite is er nog op bijna geen enkel
punt overeenstemming bereikt. Pas de
laatste twee of drie dagen verwacht men -
geringe - resultaten. Wat de meeste vertra
ging in de besprekingen veroorzaakt zijn
de meningsverschillen op regionaal en
nationaal niveau van de „proep van 77”
(119 ontwikkelingslanden).
Veel afgevaardigden zijn van mening
dat het grootste probleem van UNCTAD
V, het protectionistische beleid van de
industrielanden, kan worden opgelost tij
dens de topconferentie in Tokio, die vol
gende maand wordt gehouden. Een ander
punt, het overbrengen van Westerse tech
nologie naar de- ontwikkelingslanden,
wordt eveneens besproken en wel op een
conferentie in Wenen, die, ook onder aus
piciën van de Verenigde Naties, in augus
tus wordt gehouden.
De Jordaanse luchtvaartmaatschappij
Alia gaat tweemaal per week vanaf Am
sterdam lijndiensten onderhouden op
New York. In ruil daarvoor mag de KLM
binnenkort passagiers vanuit Amman
meenemen naar verderliggende bestem
mingen. Tot nog toe is de Jordaanse
hoofdstad eindbestemming voor de KLM.
(Van onze redactie buitenland'
MANILLA. De Wereldhandels
conferentie van de Verenigde Naties
(UNCTAD V) is gisteren de tweede
fase ingegaan. Woorden moeten nu
worden omgezet in daden en in acht
onderhandelingsgroepen wordt nu
geprobeerd tot resultaten te komen.
De eisen van de ontwikkelingslanden
en de voorstellen van de industrielan
den zijn vastgesteld in paginalange
resoluties. Maar wat er op papier
staat, wordt nauwelijks in de diverse
onderhandelingsgroepen besproken.
A De Cubaanse president Fidel Castro in gesprek met verslaggevers in Mexico-City. Castro was
twee dagen op bezoek in Mexico. Gisteren sprak de Cubaanse leider lang met zijn Mexicaanse
collega Portillo. Tegen de verslaggevers zei Castro, dat de betrekkingen met de VS alhoewel iets
verbeterd, nog altijd slecht zijn. Vandaag keert de president terug.
(Van onze redactie buitenland)
Dit weekeinde kunnen de 3,8 mil
joen Zwitserse kiesgerechtigden
zich voor de tweede maal in drie
maanden tijd uitspreken over het
nucleair beleid van de statenbond.
Voorts wordt in een referendum
hun oordeel gevraagd over een her
vorming van de bondsfinanciën,
met als hoofdpunt de invoering van
een belasting op de toegevoegde
waarde (BTW).
gerekend blijft vasthouden aan de
noodzaak van kernenergie. Regerings-
deskundigen hebben al gesteld dat ker
nenergie geleidelijk de schaars worden
de olie zal moeten vervangen.
BANGKOK. China heeft gis
teren de vredesbesprekingen met
Vietnam afgebroken en zou troe
pen samentrekken aan een nieuw
front tegen Vietnamese strijd
krachten in Laos.
ronde opzettelijk en eenzijdig hebben
beëindigd.
Vietnam gaf China „de volle verant
woordelijkheid voor de impasse”.
Volgens de Evening Standard heeft pre
mier Margaret Thatcher haar oude rivaal
in de conservatieve partij gevraagd Peter
Jay als ambassadeur in de Verenigde Sta
ten op te volgen. Heath noch het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken lever-
LONDEN (Reuter). Oud-premier Ed- den direct commentaar op het bericht,
ward Heath heeft een aanbod afgewezen Heath werd vier jaar geleden in een bitte-
om Brits ambassadeur in Washington te re strijd door Thatcher van de eerste
worden, zo is gisteren door een Brits blad plaats in de partij verdrongen en sinds-
gemeld. dien is de verstandhouding koel gebleven.
De zaak tegen Kerr-McGee was aangespannen door Karen Silkwoods vader,
namens haar drie minderjarige kinderen. De jury kwam tot de uitspraak na vier
dagen van beraadslagingen.
Karen Silkwood overleed in 1974 bij een auto-ongeluk, juist toen ze op weg was
naar een journalist van de New York Times, met bezwarende documenten over
de volgens haar ontoereikende veiligheid in het bedrijf van Kerr-McGee in
Oklahoma. In de verongelukte auto zijn de documenten niet teruggevonden.
Enkele weken voor het ongeluk was vastgesteld dat zowel mevrouw Silkwood als
haar appartement radio-actief besmet waren. De jury moest uitmaken of het
bedrijf voor deze besmetting verantwoordelijk is, of dat mevrouw Silkwood de
besmetting aan zichzelf te wijten had.
Volgens Kerr-McGee is Karen Silkwood besmet toen ze opzettelijk plutonium
mengde met urinemonsters. Ze zou het bedrijf in diskrediet hebben willen
brengen door met deze monsters aan te tonen dat de werksituatie bij Kerr-McGee
onveilig was. Zo zou ook haar woning radio-actief besmet zijn geraakt.
De familie Silkwood zegt dat het bedrijf wist dat de vrouw bewijsmateriaal
verzamelde voor de vakbond, om aan te tonen dat de veiligheidsvoorschriften
niet werden nageleefd. Om haar verhaal ongeloofwaardig te maken zou Kerr-
McGee de indruk hebben willen wekken dat mevrouw Silkwood zelf verantwoor
delijk was voor het naar buiten smokkelen van plutonium, waardoor zowel zijzelf
als haar appartement besmet raakten. In feite zou Kerr-McGee voor de radio
actieve besmetting van haar woning hebben gezorgd.
Kerr-McGee produceerde brèndstof-staven voor kernreactors. Het bedrijf
werd in 1975 gesloten.
Er volgt nog een proces over de toedracht van het onopgehelderde auto-
ongeluk.
uit de noordelijke Sinai worden ver
dreven.
Zijn mededelingen kwamen op een tijd
stip van spanning binnen het Israëlische
kabinet over de blauwdruk voor Pales
tijns zelfbestuur op de Westelijke Oever
en in Gaza. Die kwestie leidde tot een
botsing donderdag tussen premier Mena
chem Begin, die voorstander is van stren
ge beperkingen van het zelfbestuur en de
minister van Defensie, Ezer Weizman, die
een verzoeningsgezinder lijn wil volgen.
