In El Salvador is
het al niet anders
Damiate Pers
Eenheid beide Jemens twijfelachtig
i
FC
NOTITIES OVER:
Umuider Courant
M
4
2 8
19 7 9
MAANDAG
M E I
saoediarabie
o:
C
nu
foi
vei
da,
me
bei
op
vai
eei
Ko
lar
dei
gel
we
wa
tot
vei
hoi
eig
dis
we
nin
£>Adênr7-
bedrieglijke rust in de punt van het Arabisch
schiereiland, vertaald en bewerkt door Conny
Keessen.
prestige-objecten in een land waar armoe
troef is, door FranQOise Ledeboer.
een land waar al even hard wordt gemarteld
en onderdrukt als in zoveel andere Zuidameri-
kaanse naties, door Jan de Roos
Sana C
jR(w\
i
k J
i< -
1
I
van de honger
I
President Marcos op verkiezingstournee
Huizen in Manilla
OMAN
ETHIOPIË
DZJIBQETI
SOMALIA
■km~^r~6Q0
Gewapende Jemenitische vrouwen
f 147,50
Na drie weken strijd slaagde de Arabi-
Noord-Jemen verkoelde aanmerkelijk. In
I
I
f
i
t
i
i
t
Afgezien van de zaak-Schuitema
was El Salvador de laatste halve
eeuw eigenlijk maar twee maal echt
in het nieuws. In 1932, toen bij een
protestdemonstratie van wanhopi
ge paupers 35.000 mensen werden
doodgeschoten en tien jaar geleden
door de „voetbaloorlog”. De gigan
tische sociaal-economische proble
men ontlaadden zich toen na een
(verloren) voetbalwedstrijd tegen
buurland Honduras. Trieste balans:
drieduizend doden.
De realiteit van alledag is schok
kend genoeg, maar niet meer in het
oog vallend dan elders in dit we
relddeel. Zelfs het feit dat El Salva
dor sinds 1821 meer dan honderd
staatshoofden versleet wordt nau
welijks gememoreerd, want ook dat
is Latijns-Amerikaans. Net als het
percentage analfabeten. Of het feit
dat veertien families bijna alle
grond in handen hebben en de boe
renbevolking uitbuiten.
Intussen groeit in El Salvador het
verzet. Er zijn verscheidene verzets
bewegingen, van uiterst militant
tot volstrekt vreedzaam. Voorbeeld
van de tweede categorie is de orga
nisatie die de laatste weken de be
zettingen organiseerde: het Revolu
tionaire Volksblok (BPR). Het re-
cruteert zijn aanhang uit boeren,
krottenbewoners en studenten en
telt naar schatting 30.000 leden. De
rooms-katholieke kerk, zelf syste
matisch vervolgd, heeft de afgelo
pen weken duidelijk zijn steun be
tuigd aan de eisen van de bezetters
en bij monde van aartsbisschop
Oscar Romero (geen familie van de
dictator) de onderdrukking in El
Salvador veroordeeld. Op het plat
teland nemen steeds meer priesters,
geconfronteerd met de schrijnende
sociale problemen, een militante
houding aan.
De ontwikkelingen in El Salvador
wijzen in de richting van een groei
end ongeloof in gematigde oplossin
gen voor de problemen van het
land. Daarvan getuigt ook het feit
dat tienduizenden Salvadorianen
de afgelopen weken in protestde
monstraties hun stem hebben ver
heven tegen het regiem van Carlos
Humberto Romero. Zij laten zich
niet langer afschrikken door kogels
en martelkamers.
Imelda Marcos’ plannen kosten,
gezien de ernstige economische cri
sis waarin de Filippijnen verkeren,
veel te veel geld.
dracht van zijn voorganger, de Zeidi Ach-
med Hoessein al Ghasmi.
bische Liga wist de beide partijen om de
onderhandelingstafel te krijgen. Het stre
ven naar een unie tussen beide staten werd
hier voor het eerst aangekondigd, maar
daar kwam niets van terecht.
last tot bijna acht miljard dollar is
opgelopen.
Slachtoffer van de slechte econo
mische situatie is natuurlijk de Fi
lippijnse bevolking. De lonen zijn
laag en de kosten van het levenson
derhoud hoog. Zo bedraagt het mi
nimumloon in de stad bijna vier
gulden per dag, terwijl voor leven
op een redelijk bestaansminimum
het drievoudige van dit bedrag
noodzakelijk is.
Om de onrust te bedwingen, is
onder meer de staat van beleg van
kracht en mag er niet worden ge
staakt. De nood is echter zo hoog
gestegen, dat bijvoorbeeld arbei
ders van de Ford-fabrieken in Ma
nilla het toch waagden om te gaan
staken voor loonsverhoging en be
tere sociale voorzieningen.
Het mocht niet baten. De presi
dent liet meer dan 400 arbeiders
arresteren en liet hen pas vrij nadat
zij beloofd hadden nooit meer te
zullen staken.
Kon het Marcos-regime deze ar
beiders weer in het gareel krijgen,
een aantal oppositiegroeperingen
laat zich niet zo makkelijk neutrali
seren.
Zo strijdt in het zuiden van het
land het islamitische MNLF, het
Moro National Liberation Front.
Het is de grootste gewapende tegen
stander van Marcos en beschikt
over naar schatting twintig- tot der
tigduizend man.
De wortels van dit conflict zijn
zowel economisch als religieus van
aard. Zo wisten christenen uit het
noorden door middel van juridische
manipulaties veel zuidelijk grond-
Naast het MNLF is de gewapende
vleugel van de communistische par
tij actief in verschillende andere
delen van het land. Dit NDF (Natio
nal Democratie Front) heeft vooral
aanhangers onder de boerenbevol
king, voor wie het minimumloon
vaak nog minder dan vier gulden
bedraagt.
waardige burgers en vormen door
hun frustratie hierover geduchte te
genstanders voor Marcos.
Over het aantal politieke gevan
genen bestaat onzekerheid. Amnes
ty International sprak in het jaar
boek van 1977/78 over enige hon
derden.
Het ziet er niet naar uit dat in deze
situatie spoedig verandering zal ko
men. De Amerikanen zijn niet al
leen „lijfelijk” aanwezig in de Filip
pijnen, er zijn ongeveer 16.000 VS-
militairen gelegerd in het land,
maar verlenen ook aanzienlijke fi
nanciële steun. Mede met dit geld
kan Marcos een effectief onder-
drukkingsapparaat in stand hou
den. Zijn vrouw kan dan ook onge
stoord doorgaan met bouwen.
Ook de katholieke kerk is tegen
woordig een factor van betekenis
bij de strijd tegen de maatregelen
die Marcos zich permitteert onder
de staat van beleg.
DIRECTIE: Damiate Pers b.v.
Mr H. C van der Mije
3
5
In de Filippijnse hoofdstad
Manilla eindigt deze week de
wereldhandelsconferentie
UNCTAD V van de Verenigde
Naties. De delegatieleden op de
ze conferentie over honger en
armoe, vergaderen in het Phi
lippine International Conventi
on Centre. Dit peperdure ge
bouw is één van de prestige
objecten van de vrouw van pre
sident, Imelda Marcos, die de
functie van gouverneur van de
hoofdstad bekleedt.
HOOFDREDACTIE:
Jos L. Lodewijks
E. Koning
dc
w<
st
aa
re
w;
ge
ee
kc
de
za
is
ni
R<
di
de
oj
re
cc
de
gt
w
te
B
vi
m
K
bf
w
la
te
K
n<
er
oi
d<
in
D
brac
reec
stale
vere
drul
mis<
mat
der
tion
vert
lemi
ten
ti-ni
nad
mat
Dc
lanc
en
war
tere
A
zich
den
vere
staa
bolv
vooi
wen
van
voei
pari
ben
AVI
410
PSF
D
drs.
Schi
leid
aan
pa 1
ginj
na
de
aldi
uits
ger
gaf
elk
mak
de l
„de
gen.
nog
al u
tele'
disc
bombrief werd in werkelijkheid gestuurd
door zijn opvolger Abdel Fattach Ismail,
die ontdekte dat de presidenten van beide
staten Al Ghasmi en Rubya Ali samen
zweerden om hem aan de kant te zetten.
JEMEN V „5-4
Vdemocratische
volksrepubliëkTEEEE
z^r^zL^zSocotra.
Zij heeft zich voorgenomen om, in
ieder geval van het centrum van
Manilla, een lust voor het oog te
maken. Daartoe worden kosten
noch moeite gespaard. De minder
in het oog liggende krottenwijken
worden daarbij uiteraard ver
geten.
Verfraaiingen
temidden
Zoals veel Aziatische landen heb
ben ook de Filippijnen te maken
met dalende exportprijzen voor
grondstoffen, terwijl importpro-
dukten aanzienlijk duurder gewor
den zijn. Een voorbeeld van een
dramatische prijsdaling: in 1974
werd voor suiker op de wereld
markt nog 65 dollarcent per pond
betaald. Een jaar later bedroeg de
prijs zes dollarcent. Op het ogenblik
wordt er tien dollarcent betaald.
De handelsbalans vertoont een
gemiddeld tekort van een miljard
dollar per jaar, terwijl de schulden-
Van de tv genomen beeld van het mo
ment waarop aanhangers van het Revo-
lutionare Volksblok op de trappen van de
Kathedraal van San Salvador door poli-
tietroepen worden beschoten.
de rechtszaal ingedragen na hevig
gemarteld te zijn.
Een staatsgreep in Noord-Jemen, nadat
in 1970 de Jemenitische republiek ontstaan
was, bracht in 1974 luitenant-kolonel Ibra
him al Hamdi aan de macht, die zowel Zeidi
als Sjafei voorouders had. Hij slaagde er
voor het eerst in de Sjafeistam bij het
bestuur te betrekken, vooral door zijn toe
nadering tot Zuid-Jemen. De dag voordat
Al Hamdi zou vertrekken naar Zuid-Jemen,
in oktober 1977, werd hij vermoord door
pro-Saoedische krachten in het leger. Ach-
nitische Sjafiieten die in de kustvlakte en ter de moordaanslag stond de huidige presi-
het aansluitende hoogland woonden en de f 7
j dent van Noord-Jemen, kolonel Ali Abdul-
sjütischë’ Zeidis in het bergland, die de lah Saleh, die de aanslag uitvoerde in op-
macht in handen hadden. dracht van zijn voorganger, de Zeidi Ach-
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, Umuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel. redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel. adm.: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
telefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES.
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN
- bij vooruitbetaling
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vrijdag van 18.30-19.00 uur
zaterdags van 11.30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
Afgelopen week heeft president
Carlos Humberto Romero van El
Salvador de staat van beleg afge-
kondigd. De individuele vrijheden,
zoals het recht op vereniging en
vergadering en de onschendbaar
heid van de woning, zijn voor een
periode van dertig dagen geschorst
en mensen kunnen voortaan zonder
meer worden gearresteerd en vast
gehouden, zo luidt een decreet van
de regering.
In feite „legaliseert” het decreet
slechts de toestand van volstrekte
rechteloosheid die al jarenlang be
staat in El Salvador.
Overigens is de staat van beleg
een direct gevolg van de naïviteit en
rechtlijnigheid die de militaire dic
tatuur van Romero kenmerkt. Eind
vorige maand liet hij verzetsleiders
tegen zijn despotische regiem op
pakken. Hij hoopte daarmee een 1
mei-betoging te voorkomen. De de
monstratie kwam er toch, anderhal
ve week later gevolgd door de bezet
ting van de ambassades van Frank
rijk Costa Rica en Venezuela, als
mede van een aantal kerken. Voor
naamste eis van de bezetters: vrijla
ting van hun gearresteerde kame
raden.
De bezettingen zelf en het bloed
bad dat Romero’s troepen onder
vreedzame betogers aanrichtten (in
twee weken tijd zijn tientallen men
sen doodgeschoten) hebben het
kleine Middenamerikaanse staatje
opnieuw in de belangstelling ge
bracht, ongetwijfeld tot ongenoe
gen van zijn regering.
Dat de aandacht voor El Salvador
niet groot is, komt omdat het zich in
veel opzichten nauwelijks onder
scheidt van het patroon van de
meeste militaire dictaturen in La-
tijns-Amerika.
Soms slaagt een verzetsbeweging
erin, de kranten te halen. Zoals de
Gewapende Strijdkrachten’ van het
Nationaal Verzet (FARN), die in no
vember vorig jaar Frits Schuitema,
14,80
42,60
f 56,50
167,70
220,50
0,75
de directeur van de plaatselijke
Philipsvestiging, ontvoerden.
Schuitema kwam vrij nadat Philips
in tientallen kranten over de hele
wereld pagina-grote advertenties
had bekostigd waarin FARN de
wantoestand in El Salvador aan de
kaak stelde.
Om het nog ingewikkelder te maken; de
laatste grensoorlog in februari was een uit
vloeisel van een stammenconflict in Noord-
Jemen. De Zeidi Al Ghasmi, die door de
bom de dood vond, zette vorig jaar een
jonge Sjafiitische officier, majoor Abdullah
Abdul Alem opzij, die later door president
Saleh verbannen werd naar Zuid-Jemen.
De spanning tussen Noord- en Zuid-Je- Met een aantal Noordjemenitische verban
men liep verder nog op toen vorig jaar een nen officiers bereidde hij samen met het
briefbom ontplofte in de handen van de Zuidjemenitische leger, de aanval op de
Zuidjemenitische ambassadeur in Sanaa buurstaat voor.
op het moment dat deze op bezoek kwam
Amnesty is niet de enige die dit
soort praktijken signaleerde. Er is
bijvoorbeeld ook een 156 pagina’s
lang rapport van de Commissie
voor Mensenrechten van de Organi
satie van Amerikaanse Staten
(OAS). Vertegenwoordigers van die
commissie, afkomstig uit Brazilië,
Costa Rica en de VS, voerden lange
gesprekken met leden van de Salva-
doriaanse regering, de oppositie, de
kerk en ex-gevangenen. Het beeld
dat de commissie in zijn rapport
geeft wijkt niet af van wat Amnesty
ontwaarde: een volstrekt gebrek
aan vrijheid, een niet te stuiten golf
van arrestaties, verdwijningen en
martelingen. „Een internationale
lastercampagne tegen mijn land”,
zei president Romero in een com
mentaar.
Rusland in het Midden-Oosten, die samen
hangen met de ligging van de Jemenitische
staatjes. Langs hun kusten liggen de olie-
routes naar Europa en Amerika. In de na
bijheid de Saoedi-arabische olievoorraden,
hoewel de olie helemaal aan de andere kant
van het Arabisch schiereiland wordt ge
wonnen. Noord-Jemen, voluit de Arabische
republiek Jemen, is de laatste jaren sterk
onder invloed geraakt van Saoedi-Arabië,
dat de economie van het land door zijn
steun overeind houdt. Ook daardoor is
Noord-Jemen een bolwerk tegen de Russi
sche expansie in het Midden-Oosten.
De Democratische Volksrepubliek Jemen
- Zuid-Jemen dus - is een marxistische staat
die gesteund wordt door de Sovjet-Unie. De
Zuidjemenitische havenplaats Aden is voor
de Sovjet-Unie een belangrijk tussenstation
voor de bevoorrading van wapens en Russi
sche en Cubaanse adviseurs in Ethiopië.
Afgezien van de politieke belangen van de
wereldmachten in de Jemens, bestaat er
ook nog zoiets als Jemenitische politiek, die
iets duidelijk maakt wat er werkelijk gaan
de is in zowel Noord- als Zuid-Jemen.
In feite is ieder conflict aan de grens
tussen Noord- en Zuid-Jemen een voortzet
ting van de oude stammentegenstellingen,
zoals die ook in de koloniale periode wer
den uitgevochten. Noord-Jemen, het eigen
lijke Jemen, werd tot de jaren zestig gere
geerd door een imam, een man met geeste
lijk en wereldlijk gezag. Het was toen een
islamitische rijk, maar verdeeld tussen
twee gescheiden sekten, de orthodoxe soen-
5 JEMEN
iARAB
69 T-A
V/tómaraö,
Begin vorig jaar probeerde Am
nesty International de rust-van-het-
graf die Romero zo graag ziet, te
doorbreken. De organisatie startte
een El Salvador-campagne en
droeg daarvoor feitenmateriaal
aan. Uit het Amnesty-rapport bleek
bijvoorbeeld dat in anderhalf jaar
tijd dertig vakbondsleiders werden
vermoord. Tientallen anderen „ver
dwenen” na hun arrestatie. Meer
dan 700 Salvadorianen werden op
grond van een in november 1977
ingevoerde Wet op de Openbare Or
de opgepakt; velen van hen wach
ten nog steeds op hun proces. Meer
dan eens werd een gevangene, als er
een „proces” kwam, per brancard
gebied in bezit te krijgen. Dit land
was gemeenschappelijk eigendom
en stond niet officieel geregi
streerd; veel moeite kostte deze
„roof” dus niet. De islamieten voe
len zich door de economische en
politieke discriminatie minder-
Ook al bereikt het Westen de laatste
maanden weinig of geen nieuws meer van
uit de beide Jemens en ook al lijkt de rust er
voorlopig weergekeerd, de geschiedenis
van beide landen leert, dat die rust in dit
gebied nooit zo lang duurt.
De grensoorlog tussen beide gebieden een
paar maanden geleden leidde tot het besluit
van wederzijdse presidenten binen vier
maanden te komen tot een fusie als volksre
publiek, waarvan de Noordjemenitische
president Ali Abdullah Saleh hoofd zal
worden. Of die fusie er ooit zal komen is de
grote vraag want sinds het ontstaan van de
staten zijn er eigenlijk voortdurend conflic
ten geweest. De laatste grensoorlog in fe
bruari, kreeg grote belangstelling van de
wereldmachten Amerika en Rusland, die de
wapens voor het gevecht geleverd hadden.
Vooral Amerika’s Carter reageerde zeer
alert op de aanval van het communistische
Zuidjemenitische leger op Noord-Jemen.
Er werden direct Amerikaanse troepen per
vloot naar Noord-Jemen gezonden om het
land tegen zijn buren bij te staan en het
wapenhulpprogramma werd versneld. In
de wereldpolitiek gonsde het van de geruch
ten: Amerika wilde een nieuwe vijfde vloot
in de Indische Oceaan creëren.
Het is de vraag of Amerika zo gereageerd
had op de gebeurtenissen in de Jemens als
de revolutie in Iran niet voor zoveel paniek
had gezorgd.
Natuurlijk spelen er allerlei belangen
voor machten als de Verenigde Staten en
De geschiedenis van Zuid-Jemen wordt
gekenmerkt door de onafhankelijkheids
strijd tegen de Britse koloniale overheer
sing, aangevoerd door de jonge, meer ont
wikkelde generatie van dat land. Bij de
ineenstorting van het Britse rijk, namen in
1967 de jonge onervaren leiders van het bij president al Ghasmi. Beiden kwamen
Nationale Bevrijdingsfront (NLF) de macht om het leven. De dood van Al Ghasmi sche Liga er wederom in een wapenstil-
over. Invloedrijke linkse elementen in deze leidde ook in Zuid-Jemen tot een staats- stand tussen beide landen tot stand te bren-
beweging zochten toenadering tot de Sov- greep. President Salem Rubya Ali van gen. Net als in 1972 zetten de presidenten
jet-Unie en China en de verhouding met Zuid-Jemen kreeg de schuld van de aanslag hun handtekening ondereen akkoord, dat
Noord-Jemen verkoelde aanmerkelijk. In en toen deze zijn positie met geweld wilde van de twee Jemenitische staten een een-
de loop van 1971 kwam het tot hevige grens- veilig stellen tegenover zijn opponenten heid moet maken. Of die er ooit komt is op
gevechten met Noord-Jemen, maar de Ara- binnen de NLF werd hij geëxecuteerd. De z’n minst twijfelachtig.
4 X
lw
