Dubbele mening
Handgranaat in
gevraagd
stemlokaal
Opkomst 100%
l
Vier EG-landen stemden voor parlement
Stembiljetten in
brand gestoken
achtergrond
Poging tot
misleiding
Brabanders
1
Nijmeegs protest
tegen verkiezingen
Stem prikken
in Zundert
Meeste lijsttrekkers teleurgesteld:
EG nog lang geen Verenigde Staten
BINNEN- EN BUITENLAND
VRIJDAG 8
19 7 9
JUNI
i
ur
45 procent bedraagt, terwijl
voor Groot-Brittannië dat per
centage vermoedelijk de 50
niet te boven zal komen.
'dt
D-
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN, DUBLIN, KO
PENHAGEN, DEN HAAG.
In geen van de vier Westeuro-
pese landen waar gisteren
voor het eerst verkiezingen
zijn gehouden voor het Euro
pese parlement, lijkt de geest
drift om te gaan stemmen
groot te zijn geweest. Zowel in
ons land, als in Denemarken,
Groot-Brittannië en Ierland
bleven de kiezers massaal
thuis. Nederland en Ierland
scoorden, naar men thans ver
wacht het hoogst, respectieve
lijk zo’n 57 en 60 procent. In
Denemarken neemt men aan
dat maandag zal blijken dat
het opkomstpercentage zo’n
i.
(Van onze redactie binnenland)
Z*' -
(Van onze redactie buitenland)
rf- Een inwoonster van Tilburg leest een van de nepbrieven.
Nergens geestdrift
Vertekend beeld door
jr
(Van onze redactie binnenland)
Niemand raakte gewond. Volgens
veiligheidsfunctionarissen is de aan
slag het werk van het Ierse Republi
keinse Leger, het IRA is tegenstander
van de Europese verkiezingen.
BELFAST. Onbekenden hebben
gisteren een handgranaat geworpen
in een school in de Noordierse hoofd
stad Belfast. De school werd gebruikt
als stemlokaal voor de Europese par
lementsverkiezingen. Ook werd door
dezelfde onbekenden op de school
geschoten.
Het priksysteem in Zundert. Lekker snel, ook
al is dat bij deze verkiezingen nergens voor
nodig.
De verkiezingen in Noord-Ierland von
den plaats achter een zwaar cordon van
gewapende Britse militairen en politie
mannen. Uit overwegingen van Iers natio
nalisme had het Ierse Republikeinse Le
ger (IRA) een verkiezingsboycot uitgeroe
pen en er werd gevreesd voor aanslagen
gisteravond.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG. De Nederlandse lijsttrekkers voor het
Europese parlement zijn vrijwel eensgezind in hun teleur
stelling over de door het Bureau Intomart voorspelde lage
opkomstpercentage van rond de 57 procent. Volgens
Intomart zijn meer dan vier miljoen kiezers thuisgeble
ven. Het lage opkomstpercentage heeft op de voorlopige
uitslag, gebaseerd op Intomart-prognose, ook een verte
kend beeld gegeven, zo menen de politici.
De vier kiezers in Gilfach Goch, buren
van elkaar, stemden alle vier.
GRONINGEN. Het Groningse anti-
verkiezingscomité heeft gisteravond op de
Grote Markt in Groningen, tweehonderd
stembiljetten verbrand. Leden van het
actiecomité hadden de hele dag op de
markt gedemonstreerd tegen de Europese
verkiezingen. Gisteravond om zeven uur
goten zij benzine over de stembiljetten en
staken die in brand.
BERGAMBACHT. Niet alleen
konden gisteren de inwoners van het
Zuidhollandse plaatsje Bergambacht
hun stem uitbrengen op een kandidaat
voor het Europese parlement, ook was
er de gelegenheid hun mening te geven
over de herindelingsplannen van de
provincie Zuid-Holland. Het provinci
aal bestuur wil Bergambacht indelen
bij Schoonhoven; de gemeenteraad
ziet meer in samenvoeging van Ber
gambacht en Ammerstol.
Bij een opkomst van 68,9 procent
toonde 85 procent zich tegen de provin
ciale plannen. Voorstander van samen
voeging met Ammerstol toonde zich
67,8 procent. In Bergambacht wonen
meer dan 5000 mensen.
GILFACH GOCH. Was de op
komst van de kiezers in Groot-Brittan
nië nog een stuk lager dan in ons land,
een dorp in Zuid-Wales scoorde een
opkomstpercentage van 100 procent.
(Van onze redactie binnenland)
ZUNDERT. Ook in Zundert is
gisteren niet op de gebruikelijke wijze
gestemd voor het Europees parlement.
In plaats van het traditionele rode pot
lood, werd in deze Brabantse plaats
een prikker gebruikt waarmee een
gaatje moest worden gemaakt in een
ponskaart.
TILBURG/EINDHOVEN. In Eindh
oven en Tilburg zijn in totaal vier ver
dachten aangehouden op beschuldiging
van het feit in beide steden op grote
schaal brieven te hebben verspreid
waarin stond, dat de Europese verkie
zingen waren uitgesteld en vandaag zou
den plaatsvinden. Zowel de twee Eindh-
ovense als de twee Tilburgse verdachten
hebben geweigerd enigerlei verklaring
af te leggen. De vier zijn na verhoor en
voorgeleiding in vrijheid gesteld. Er is
tegen hen proces-verbaal opgemaakt
wegens valsheid in geschrifte.
In Eindhoven ging de politie gister
middag met twee geluidswagens de wij
ken in om de bevolking te wijzen op de
„nepbrieven”. Ook Omroep Brabant
waarschuwde de luisteraars.
Alleen irj Nederland werd nog op de dag
van de verkiezingen een prognose van de
einduitslag gegeven aan de hand van een
Intomart-onderzoek bij 40 nauwkeurig ge
selecteerde stembureaus. In de overige
drie landen bleven de voorspellingen be
perkt tot opiniepeilingen vóór de verkie
zingen, die een veel minder precies beeld
geven dan de Nederlandse steekproef.
Van Franse zijde was tegen het Intomart-
onderzoek geprotesteerd, omdat werd ge
meend dat een nauwkeurige voorspelling
van de einduitslag de kiezers in de vijf
overige landen, die zondag naar de stem
bus gaan, zou kunnen beïnvloeden. Maar
dit Franse protest werd door de overige
EG-landen niet overgenomen.
In Ierland, waar door 15 partijen aan de
verkiezingen werd deelgenomen, werd
verwacht dat de regeringspartij Fianna
Fail van premier Jack Lynch de verkie
zingen zou winnen. Maar de onverwacht
matige opkomst zou daarin verandering
kunnen brengen. Hoewel ook oppositie
partij Fine Gail een uitgesproken proi-
Europees standpunt inneemt, werd aan
genomen dat Lynch de plank heeft mis
geslagen door in zijn campagne een stem
voor Europa direct te koppelen aan het
uitspreken van vertrouwen in zijn rege
ringsbeleid. Het gegeven dat veel Ieren de
stembus links lieten liggen, geeft grond
aan de veronderstelling dat Fianna Fail
een aanzienlijk slechter resultaat zal be
halen dan werd verwacht. Aan de Ierse
Republiek zijn 15 zetels in het Europese
Parlement toegewezen.
In tegenstelling tot de begin mei gehou
den algemene verkiezingen in Groot-Brit
tannië, waar zich toen al vroeg in de
morgen rijen van kiezers voor de stemlo
kalen vormden, was er in talrijke kiesdi-
In Denemarken zou de opkomst lager
dan ooit zijn geweest sinds Deense verkie
zingen na de Tweede Wereldoorlog. Vol
gens een gisterinorgen uitgevoerd verkie-
zingsonderzoek zou minder dan de helft
van de kiezers naar de stembus gaan.
Zondag gaan de stembureaus open in
België, Luxemburg, Frankrijk, Italië en
West-Duitsland. Alleen de 25.000 kiezers
van Groenland gaan zaterdag stemmen.
Pas in de loop van maandagavond zullen
de resultaten van alle negen EG-landen
officieel bekend zijn.
CDA-lijsttrekker Beumer betreurde het tegenvallende op-
komstcijfer. De komende vijf jaren zullen naar zijn mening
vooral moeten worden gebruikt om het Europese parlement
meer gestalte te geven.
Over de voorspelde winst van het CDA zei Beumer, dat de
oproep van zijn partij, dat Europa nodig is voor het oplossen van
problemen, is begrepen: „Uit de thans voorliggende prognose
blijkt, dat die oproep is begrepen. Het CDA is erin geslaagd
hiervoor de meeste kiezers naar de stembus te krijgen”, aldus
Beumer.
PvdA-lijsttrekker Vondeling zei gisteravond de uitslag van de
prognose zeer teleurstellend te vinden. Hij zei ook niet verwacht
te hebben, dat er zo’n groot verschil zou zijn tussen PvdA en
CDA. Volgens de oud-Tweede-Kamervoorzitter is het een be
kend verschijnsel, dat bij een lage opkomst het verkiezingsresul
taat voor de PvdA slecht is.
Berkhouwer, lijsttrekker van de WD, was vrijwel de enige die
het opkomstpercentage niet teleurgesteld bezag. Hij noemde het
van groot belang, dat bij de eerste Europese verkiezingen de
opkomst bijna 60 procent was: „Dit betekent dat zes van de tien
Nederlanders zich pro-Europa hebben getoond”, aldus de libe
raal.
D'66-lijsttrekker De Goede sprak van een „fantastische" uit
slag voor zijn partij, omdat naar zijn berekening een stemmen
percentage van 8,3 procent, dat volgens de voorspelling door de
Democraten voor het Europarlement is gehaald, gelijk staat aan
twaalf Kamerzetwls, meer dan D’66 ooit haalde. Maar ook De
(Van onze redactie buitenland)
De Europese verkiezingen zijn
een aanleiding even stil te staan bij
wat de Europese gemeenschap
voorstelt. De EG is ontstaan bij het
Fusieverdarg van 1965 uit drie Eu
ropese. organisaties, de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal,
de Europese Economische Gemeen
schap en de Europese Gemeen
schap voor Atoomenergie. In de
preambule van het Fusieverdrag
toonden de lidstaten zich vastbeslo
ten voort te gaan op de weg naar de
Europese eenheid.
De „vaders” van deze Europese orga
nisatie, Jean Monnet, Robert Schumann,
Konrad Adenauer en Alcide de Gasperi,
zouden echter hun nakomeling in 1979
nauwelijks herkennen. Zij streefden
naar een federaal en supranationaal Eu
ropa. Supranationaal wil zeggen dat de
deelnemende staten bereid zijn een ge
meenschappelijk en boven de staten
staand gezag te aanvaarden, dat bepaal
de gemeenschappelijke doeleinden moet
nastreven. De grondleggers van de Eu-
lage opkomst kiezers
Goede blijkt teleurgesteld over de voorspelde opkomst: „Die
anti-Europa-campagne heeft zijn uitwerking op de kiezers blijk
baar niet gemist", zo meende deze lijsttrekker.
Bijna 42 procent van de Nederlandse kiezers is niet naar de
stembus gegaan en heeft daarmee zijn afkeer getoond van de
huidige EG-politiek. Aldus het commentaar van de lijsttrekker
van de Communistische Parij van Nederland, Haks. Volgens
Haks is die afkeer ook tot uitdrukking gekomen in de lichte
vooruitgang die de CPN en de PSP zouden hebben geboekt. De
CPN-voorman voegde daaraan toe, dat ook het verlies dat de
PvdA heeft geleden duidelijk maakt, dat de kiezer de EG niet
moet.
PPR-lijsttrekker Leo Jansen stelde aan de ene kant vast, dat
het geen „lekker gevoel” is om na een half jaar hard werken geen
zetel te halen in het Europese parlement, maar vond het aan de
ander kant verheugend, dat zijn partij zich onder uiterst moeilij
ke omstandigheden lijkt te hebben gehandhaafd. Met die moeilij
ke omstandigheden bedoelde Jansen het lage opkomstpercenta
ge, ook onder de jeugd, en een kiesstelsel dat naar zijn mening
mensen naar andere partijen jaagt.
Kalma, voorman op de PSP-lijst voor het Europese parlement,
vertaalde de veronderstelde uitslag van de verkiezingen als een
stuk toenemende belangstelling voor zijn partij. Er is bijna een
verdubbeling van ons resultaat van 1977, aldus Kalma gister
avond. Ook vond de oud-hoofdinspecteur van politie het verheu
gend, dat zoveel mensen waren thuisgebleven. Hiermee geeft de
Nederlandse burger aan, zo meent Kalma, dat het niets van de
EG in deze vorm moet hebben.
Het Tweede Kamerlid voor de GPV, Verbrugh, zei zich te
kunnen voorstellen, dat de regeringspartijen in ons land verlicht
ademhalen. Indien CDA en WD sterk achteruit zouden zijn
gegaan, zou dat koren op de molen zijn geweest van de oppositie,
aldus Verbrugh.
Tweede Kamerfractie van de SGP, dominee Abma, vond
daarentegen dat aan de voorspelde uitslag geen gevolgen voor de
Nederlandse politiek mogen worden verbonden. Dit omdat de
cijfers zullen aantonen, dat „vooral links het heeft laten af
weten”.
De burgemeester van Zundert, mr.
A. Kievits, zag dit systeem voor het
eerst in de Verenigde Staten, geraakte
daarvan danig onder de indruk en nam
het initiatief om het ook in Zundert
ingevoerd te krijgen. Voordeel is, aldus
mr. Kievits, dat de uitslag van de stem
ming zeer snel is te geven. Maar ook
voor Zundert, prikken of niet, blijft tot
maandag de bus dicht.
stricten in de vroege uren nog geen kiezer
te bekennen. Dat was vooral het geval in
het noordwestelijk deel van Engejand en
in Schotland. Slechts de voormalige Brit
se premier Edward Heath leek naar de
verkiezingen te hebben toegeleefd. „Ik
kan me geen grotere stap voostellen, die
tijdens het leven van een generatie geno
men wordt”, zei hij. „Europa is geschiede
nis aan het maken en de wereld ziet toe”.
De opkomst was het grootst in Londen en
in Noord-Ierland. In Belfast waren tegen
de middag zelfs al 40.000 stembriefjes
afgegeven en er werd gerekend op een
opkomst van 60 procent.
In Engeland, Schotland, Wales en
Noord-Ierland doen naast Labour, con
servatieven en liberalen enkele onafhan
kelijke kandidaten mee aan de verkiezin
gen, die Groot-Brittannië 81 zetels in het
Europarlement opleveren.
(Van onze redactie binnenland)
NIJMEGEN. In Nijmegen is op ver
schillende manieren tegen de Europese
parlementsverkiezingen geprotesteerd.
Gisternacht werden verkiezingsborden in
brand gestoken en andere met behang
beplakt. Ook werden verkiezingsbureaus
beklad met leuzen, waaronder „Wir haben
es nicht gewusst”.
Gisteren werden ongeveer 250 oproe-
pingskaarten aan ballonnen de lucht in
gestuurd onder het motto „Het Europees
parlement de lucht in”.
melkprodukten, dreigt de gehele Euro
pese politiek in gevaar te brengen, door
dat het de EG een te zware financiële
last oplegt. Iedereen is het over één ding
eens: de landbouw van de jaren tachtig
is niet dezelfde als die van de jaren
zestig. Men ziet nauwelijks oplossingen,
vooral omdat Engeland principieel vij
andig blijft staan tegenover de gemeen
schappelijke landbouwpolitiek, die het
niettemin mede heeft onderschreven.
Bij deze moeilijkheden komt sinds 4
jaar de stijging van de werkeloosheid.
Het Europa van de Negen telt op het
ogenblik meer dan 6 miljoen werkelo
zen, waaronder 40 procent vrouwen.
Door de stijging van de produktiviteit
kan geen snelle afname Van het aantal
verwacht worden, zelfs in geval van een
duidelijk economisch herstel.
Ook andere gebieden binnen de Ge
meenschap zijn zorgelijk. Ondanks de
oliecrisis heeft de EG nog steeds geen
gemeenschappelijke energiepolitiek. Op
het terrein van de vital industrieën is
weinig vooruitgang geboekt, met uitzon
dering van de vliegtuigindustrie, waar
het succes van de Airbus te danken is
aan Europese samenwerking, die een
voorbeeld kan zijn voor andere sectoren.
ropese gedachte hadden gehoopt en mis
schien verwacht dat Europa zich zou
ontwikkelen tot een federatie, vergelijk
baar met de Verenigde Staten van Ame
rika. In dat geval zouden de organen van
de EG alle bevoegdheden van de „deel
staten” van de gemeenschap op buiten
lands terrein hebben overgenomen, het
geen de EG van een internationale tot
een supranationale organisatie had
gemaakt.
De negen lidstaten hebben zich echter
niet laten omvormen tot deelstaten en
het ziet er niet naar uit dat het binnen
afzienbare tijd zal gebeuren. Hoewel zij
bepaalde organen van de EG verregaan
de bevoegdheden hebben verleend, is de
Gemeenschap in feite een intergouver
nementele organisatie en de lidstaten
willen bepaald niet dat hun eigen zelf
standig gezag in de kern wordt aange
tast.
Ondanks het feit dat de EG niet aan
"(■"’’WCTBWWv v.-.-.w
ü- De voorspelde winnaar en verliezer naast elkaar: de winnende CDA-lijsttrekker Beumer (rechts) naast PvdA-voorman Vondeling die verlies moest
incasseren.
voor verkiezingen
bepaalde wellicht te hoge verwachtin
gen heeft voldaan, kan men niet ontken
nen dat deze pragmatische constructie,
oude vijanden in Europa niet alleen met
elkaar heeft verzoend, maar ook nauw
met elkaar heeft verbonden.
De Europese constructie steunt sinds
21 april op een aanzienlijk uitbreiding
van het verkeer binnen de Gemeen
schap, dankzij de afschaffing van de
douanerechten en het aanvaarden van
en gemeenschappelijk tarief ten opzich
te van andere landen. De groei van de
industriële produktie is tot 1975 constant
geweest. De dollarcrisis en de verhoging
van de olieprijzen hebben de EG sinds
dien weliswaar zwaar geraakt, maar
„het Europa van de handelaars en de
industriëlen” heeft niettemin in 20 jaar
bijgedragen tot de huidige Europese
welvaart.
Daarnaast heeft zich sinds 1962 het
agrarisch Europa ontwikkeld, dat geba
seerd is op de enige gemeenschappelijke
politiek van de EG, de beruchte land
bouwpolitiek. Deze heeft de EG in staat
gesteld een situatie te bereiken waarin
zij in de eigen behoeften kan voorzien
wat betreft de meeste landbouwsecto
ren. Het grootste succes echter, op een
gecompliceerd terrein, nl. dat van de
i f
