SI
Laura Dean kon slechts over helft mogelijkheden beschikken
Exposities in Haarlem bieden spectrum van stijlen
Beklemmende overdaad
bij Dury’s Blockheads
Koffiemelk
in de koffie
11
n.
Kleine moeite,
groot verschil
John Wayne
Ij
id
Operazangeres met
penning geëerd
i
Engelse band ruilt spontaniteit in tegen perfectie
Robert Gordon
Danswerkshop
Peter Klapwijk
Ongelijke strijd
Ans Wortel
1
17
KUNST
19 7 9
1 2
JUNI
DINSDAG
meter.
t 4 i
SCHEVENINGEN. Bij het begin van de voorstelling van Laura
Dean Dancers and Musicians, maandagavond in het Theater aan de
Haven, kwam iemand namens de leiding van het Holland Festival
vertellen, dat er een misverstand geweest was bij het omrekenen van
voeten in meters. Laura Dean had om podia gevraagd van 35 bij 35
voet 10.50 bij 10.50 meter), het vloeroppervlak van het Theater aan
de Haven telt echter maar 6 bij 8
W* W
Ballet door misverstanden beknot
(Foto Jaap Pieper)
CONRAD VAN DE WEETERING
Galerieën vinden eigen plaats
(ADVERTENTIE)
CEES STRAUS
Het begin van dat draaien is (als con
trast tot het voorgaande) wel even span
nend, maar werkt na enige ogenblikken
Een regelrechte afgang beleeft eerder
op de avond de rockabillyzanger Robert
Gordon, die na zijn breuk met gitarist
Link Wray compensatie heeft gezocht bij
de Engelse snarenheld Chris Spedding.
En dat is een type, waarvan ik de laatste
zou zijn om te beweren dat hij niet kan
spelen. Voor de rechttoe, rechtaan rock ’n
roll van Gordon mist hij evenwel bezie
ling, vibrato en een messcherp vermogen
tot begeleiden. Vooral in ouder repertoire
slaat de vergelijking met Wray in het
nadeel van Spedding uit. De grootste op
winding ontstaat dan ook als Dury als
gastsolist even mee komt zingen in I’m too
tired to rock.
techniek haar uitgangspunt. Ze werkte
een poosje samen met Steve Reich, maar
besloot na een paar jaar een andere weg te
kiezen en zelf haar eigen muziek te gaan
componeren om geluid en beweging tot
een zo groot mogelijke eenheid te bren
gen. Dat is nu 3 jaar geleden. Ze werkt
uitsluitend met dansers die ook een in
strument kunnen bespelen en kunnen
zingen.
JOHN OOMKES
(Vanavond in Carré, morgenavond in De
Doelen te Rotterdam)
Galerie Tholen, slechts kortgeleden ge
start, neemt in dit gezelschap een soort
tussenpositie in. Met aan de ene kant
Klein die zich richt op „waterdichte” kwa
liteit en aan de andere zijde Piet van
Leeuwen die zich alleen op de avant garde
richt, wil Henk Tholen kunst brengen die
naar eigen zeggen past „in de dagelijkse
omgeving van de mensen”.
Zijn openingsexpositie de twee meta-
realisten Frans Erkelens en Victor Lin
ford was geen onverdeeld succes. Artis
tiek viel er genoeg te beleven maar de
kopers bleven weg.
toch ook slaapverwekkend, ook al staan
de dansers geen moment stil.
Na de pauze is er een veel interessanter
werk, Dance, uitgevoerd door zes dansers
die continue ritmes stampen bij een soort
primitieve marsmuziek, gespeeld op twee
autoharpen. Dit gecombineerd met steeds
wisselende figuren, weet door zijn ver
schuivingen van ritmes en zijn muziek die
rt- Laura Dean in een fragment van haar voor
stelling Music/Dance dat gisteren in het kader
van het Holland Festival in Scheveningen was te
zien.
nu gebaseerd is op minstens vier verschil
lende akkoorden, gemakkelijk de aan
dacht vast te houden en zelfs wat energie
uit te stralen, wat de bedoeling van Laura
Dean was.
Laura Dean Dancers and Musicians
komt verder op 13 juni in Rotterdam (De
Lantaren), op 14 juni in Amsterdam (De
Brakke Grond, ook te klein), 15 juni in de
Blauwe Zaal in Utrecht en op 16 juni in de
Schouwburg in Middelburg. De groep is
interessant genoeg om er kennis van te
nemen, maar teleurstellend in zijn uitwer
king.
Voor vanavond staat Laura Dean Dan
cers and Musicians ook in het Theater aan
de Haven aangekondigd met een ten dele
ander programma dan dat van maandag
avond. Door de zeer beperkte ruimte kan
dat beloofde stuk niet uitgevoerd worden
omdat het bestaat uit veel grote sprongen.
De groep zal dus hetzelfde programma als
maandag brengen.
waarin ze zich nog wel wil (of kan?) ver
nieuwen.
Daarmee is voor het eerst met de pen
ning een persoon geëerd, die de vereni
ging grote diensten heeft bewezen, aldus
Scarborough Fair.
Marijke van der Lugt was destijds een
vooraanstaand en bekend operazangeres.
Zij stond ooit op de grote podia in Milaan,
Wenen, Parijs en Londen. Sedert 1973 is ze
aan de Scarborough Fair Vocal Group
verbonden.
Die expositie hield ook in dat zijn werk
nu op museaal niveau werd erkend, zodat
het van enige moed getuigt om er vervol
gens weer van af te stappen door voor een
stijl te kiezen die waarschijnlijk weer de
nodige problemen voor de gemiddelde
kijker zal oproepen. Klapwijk maakt op
een fors formaat doeken met een lyrisch-
abstracte inslag. Hij schildert volkomen
intuïtief en heeft elke reëele vorm losgela
ten. Af en toe duiken nog herkenbare
symbolen op (zoals kruistekens in kleine
series), maar ze zijn losgekoppeld van hun
eigenlijke betekenis.
het Frans Halsmuseum een expositie van
zijn tekeningen. Het betekende een afslui
ting van een techniek want Klapwijk is
sindsdien gaan schilderen en maakt geen
tekenwerk meer.
Klapwijk doet een beroep op de toe
schouwer, in zoverre dat deze zijn werk
gevoelsmatig moet ondergaan. Met een
fundamentele gerichtheid onderzoekt hij
het effect van verf, toets en vorm en zet
dat de kijker onomwonden, zonder enige
terughoudendheid voor.
Het verwijt dat Peter Klapwijk gemaakt
kan worden, is misschien dat er al heel
wat jaartjes abstract wordt geschilderd.
De aansluiting echter bij de fundamenta
listen onder meer resulterend in een
aantrekkelijke textuur vormt een ei
gentijds element.
(Ans Wortel exposeert tot 22 juni in
Galerie Tholen. Men kan er op dinsdag
tot en met zaterdag van 11-17 uur terecht.
De beide exposanten in Galerie Van blij
ven tot 24 juni. Op woensdag, donderdag
en vrijdag is de deur van 14-18 uur geo
pend).
DEN HAAG (ANP). De vereniging
voor instrumentale en vocale muziek
„Scarborough Fair” heeft haar dirigente
Marijke van der Lugt onderscheiden met'
de zilveren penning van de vereniging.
Ans Wor
tel: „en de maan was
rood en de mist en de
bodem en de groeisels
deden als altijd hun
best", gouache (1979).
Christhilde Klein heeft zich in het eerste jaar van het bestaan van haar galerie in
Haarlem vooral onderscheiden in het tonen van gerenommeerde kunstenaars. Ik
schreef al eerder over Luis Fileer, een goed voorbeeld van haar wens om met kwaliteit
èn met relatief betaalbare kunst naar buiten te treden. Wat niet wil zeggen dat Fileer
goedkoop werk maakt; alle waar is nu eenmaal naar zijn prijs. Christhilde bouwt haar
stal op met enerzijds kunstenaars die al elders faam maakten (Fileer, Remé, Verburg,
Wunderlich), aan de andere kant heeft ze lef genoeg om hier in Haarlem volslagen
onbekenden als Pozzi en Horak te introduceren, twee namen die grote verrassingen
waren.
hebben ook Norman Watt-Roy (bas),
Charley Charles (drums), Davey Payne
(sax), John Turnbull (gitaar), Chaz Jankei
(gitaar, keyboards) en Mickey Gallagher
(keyboards) gestreefd naar een zo homo
geen mogelijk groepsgeluid. The Block
heads zijn allang geen Blockheads in de
ware zin van het woord, maar een forma
tie waarop weinig valt aan te merken dan
dat zij het in een continue muzikale pres
sie zoekt. Hardzacht verhoudingen, een
gelijknamige opbouw tussen ballade en
steviger werk leidt daaronder.
Juist die kwaliteiten straalt Dury’s
tweede album, Do it Yourself, wel uit met
voortreffelijk en fraai materiaal als Inbe-
tweenies, Ouiet, Waiting for your Taxi en
Dance of the Screamers. In een lang con
cert komt vrijwel het hele repertoire dan
ook aan bod, zij het dan op een weinig
verrassende en door en door gedegen ma
nier. Dury en the Bockheads zijn dan ook
rijp voor de grote zalen in de VS.
Volgens de programmatoelichting is het
initiatief genomen om Holland-Festival-
voorstellingen van buitenlandse groepen
minder geïsoleerd van de Nederlandse
danskunst te laten plaatsvinden. Aange
kondigd stond een dansworkshop met de
dansers van de Stichting Dansproductie
waarbij Laura Dean een nieuw stuk voor
hen zal maken of een bestaand stuk zal
instuderen. Dat bleek het zoveelste mis
verstand: Laura Dean heeft die dansers
wel een paar uur les gegeven, maar wist
absoluut niets van het instuderen van een
stuk en voelde daar ook niets voor.
rf- lan Dury: moeilijk om act te vernieuwen.
(Foto Lex van Rossen)
Dinsdag, 12 juni
Rotterdam. De Lantaren (20.30 uur):
De Ui.
Schouwburg (20.30 uur): Iphigenie
auf Tauris.
De Doelen (20.15 uur): Poetry Inter
national.
Amsterdam. De Kleine Komedie
(20.15 uur): De Club.
Waalse Kerk (20.15 uur): ASKO-
koor.
Den Haag. ’s-Gravenhaagse Manege
(20.22 uur: Bewth.
Scheveningen. Theater aan de Ha-
ven(20.30 uur): Laura Dean Dancers
and Musicians.
Woensdag, 13 juni
Den Haag. Koninklijke Schouw
burg (20.15 uur): Les Eléments etc..
’s-Gravenhaagse Manege (20, 22 uur):
Bewth.
Scheveningen. Appel Theater (20.30
uur): De Ui.
Amsterdam. De Kleine Komedie
(20.15 uur): De Club.
Centrum Bellevue (12.30 uur): Cate
chism for Israel.
Centrum Bellevue (20.30 uur): The
Irish-Hebrew Lesson, Catechism for
Israel.
Waalse Kerk (20.15 uur): ASKO-
koor.
Theater Carré (20.15 uur): Mali, Nati
onaal Ensemble I.
Rotterdam. De Lantaren (20.30 uur):
Laura Dean Dancers and Musicians.
De Doelen (20.15 uur): Poetry Inter
national.
Utrecht. Geertekerk (20.15 uur): Ra
dio Kamer Orkest II.
baande paden gaat. Evers, die oorspron
kelijk uit Haarlem komt, is een aantal
jaren geleden met fotografie begonnen en
ontplooit zich op een steeds positievere
wijze. Je zou zijn werk fundamentele
kunst kunnen noemen als die term niet
aan de schilderkunst was voorbehouden.
Evers gebruikt het licht immers het
meest essentiële gegeven in de fotografie
zoals eigenlijk elke fotograaf dat zou
moeten doen. Licht is in zijn bladen aan
wezig om het donker op te heffen, maar
hij doet dat tevens zo knap dat je je
voortdurend afvraagt hoe zijn techniek
werkt.
Soms ontstaat het bekende Blooker-ca-
cao effect als hij foto’s van foto’s van
foto’s maakt en daar het licht een heel
eigen rol in laat spelen.
(Vervolg van onze voorpagina)
Wayne was een groot aanhanger van
president Nixon en lid van het ultrarecht
se American Legion. Dat leidde onder
meer tot zijn rol in „De Groene baretten”
een film die het Amerikaanse optreden
in Vietnam verdedigde. Deze rol bezorgde
hem internationaal kritiek, maar kort
daarna kreeg hij de begeerde Oscar en de
„Gouden Globe” van de pers voor „True
Grit” waarin hij terugkeerde naar zijn
vanouds bekende manier van werken.
Wayne werd geboren in 1907 als Marion
Michael Morrison en groeide op nabij de
filmstad Hollywood. In de schoolvakantie
werkte hij als requisiteur bij Fox Film
Corporation en later als zingende cowboy
met de geleende stem van Gene Autry
in een reeks onbekende films. Pas in
1939 kwam zijn eerste succes, als Ringo
Kid in „Stagecoach”, dat gevolgd werd
door talloze andere hoofdrollen als de
ideale cowboy. Wayne maakte vooral
naam in de na-oorlogse films Rio Bravo,
The Man Who Shot Liberty Valance, El
Dorado en Back to Bataan.
Wayne’s laatste openbare optreden had
plaats in april van dit jaar als presentator
van de 51ste Academy Awards.
In Scheveningen zagen we het beknotte
nummer Music (1979), deel I. De muziek
voor piano, synthesizer en viool is op één
enkel akkoord gebaseerd en werkt als een
slaapliedje. Het eerste stuk van de dans
bestaat uit steeds weer herhaalde series
van uiterst ontspannen bewegingen do
pen en armzwaaien), door de vier dansers
parallel uitgevoerd. Het laatste gedeelte
daarvan omvat langdurig ronddraaien op
twee voeten.
Het eerste nummer moest nu drastisch
verkleind worden, er werd met vier in
plaats van met zes dansers opgetreden en
die stootten zich bij het langdurig rond
draaien, wat specifiek is voor dit ballet
nog steeds tegen de muur. Een tweede
misverstand was de toezegging van het
Holland Festival (naar het zeggen van
Laura Dean) dat er in ieder theater waar
ze zou optreden een geluidsinstallatie zou
staan.
Die ontbrak in Scheveningen zodat de
uiterst simplistische muziek van Laura
Dean zelf maar ten dele (te zacht) hoor
baar werd en dit terwijl die muziek het
juist van zijn sterkteverschillen moet heb
ben. Laura Deen was tot overmaat van
ramp ook nog ziek en tijdens het tweede
nummer knapte de elastiek van haar ha-
rembroek. Verder verliep de voorstelling
vrij aardig.
Laura Dean heeft een volledig klassieke
dansopleiding op de School of American
Ballet en tevens een muziekopleiding. Ze
danste bij Merce Cunningham en bij Paul
Taylor, maar kwam door de technische
benadering van hun werk niet meer aan
een eigen interpretatie toe. Om zichzelf
terug te vinden vluchtte ze weg uit New
York en sloot zich op in een studio in San
Francisco.
Na twee jaar had ze ontdekt wat haar
bleef boeien; langdurig ronddraaien en
stamppatronen (ritmes). Dit werd in com-
binatie met klassiek ballet en moderne
HAARLEM. In Haarlem bestaan nu drie galerieën waar een regulier en professio
neel expositiebeleid wordt gevoerd. In vergelijking met voorgaande jaren is dat een
verbetering van vele tientallen procenten; er zijn perioden geweest dat er nauwelijks of
geen kunsthandel in Haarlem was te vinden waar aaneensluitende tentoonstellingen
werden gehouden. Omdat dat aantal van drie zich voorlopig lijkt te stabiliseren, is er
alle reden om nu, aan het einde van het seizoen, een onderling vergelijk te maken aan de
hand van de lopende exposities. Waarbij als belangrijkste feit valt te constateren dat
alle drie galeries (Klein in de Krocht, Tholen in de Anegang en Van in de Hagestraat)
zich behoorlijk blijken te profileren en over een heel eigen publiek beschikken dat zich
waarschijnlijk elders wel niet zal laten zien.
voornaamste attractie van het eens zo idealistische Engelse Stiff-label en één van de
belangrijkste troeven die de new wave ons heeft opgeleverd, bleek in vergelijking tot
eerdere ontmoetingen zijn geluidsinstallatie aan Amerikaanse maatstaven te hebben
aangepast.
Niet dat het merendeel van de goege
meente daar erg door gehinderd wordt,
want anders verlaat je de zaal wel op tijd,
maar toch een duidelijk teken aan de
wand. Vooral de frequentie waarop de
pompende bas van Norman Watt-Roy
wordt uitgestuurd, is niet bepaald bevor
derlijk voor de gemoedsrust. In het mid
denrif van deze bezoeker wordt allengs
duidelijker een zelfde pulserende bewe
ging opgeroepen, waardoor op den duur
de lol in het podiumgebeuren verdwijnt.
Nou zijn mijn waarnemingen allesbe
halve maatgevend voor wat het publiek
ondergaat, daarvoor blijft een recensent
als het goed is teveel individu, maar ik
moet bekennen dat het optreden van lan
Dury me dit keer in lichte mate heeft
teleurgesteld. De halververlamde perfor
mer boet weliswaar weinig in aan amuse
mentswaarde. Nog steeds beheerst hij als
geen ander de gave om de dubieuze of
dubbelzinnige bedoelingen van zijn in
rock omgezette pubsongs te visualiseren,
omringt hij zich met een hele santekraam
van sjaaltjes, toetertjes en maskertjes.
In vergelijking met de eerdere optre
dens in Amsterdam en Dury’s deelname
aan een Alkmaars festival vorig jaar zo
mer is evenwel het verrassingselement uit
zijn act verdwenen. Je weet ongeveer van
tevoren wat hij zal doen met een micro-
foonstandaard, welke bekken hij trekt
tijdens de zotte intermezzi tussen de num
mers en met welke opmerkingen hij het
publiek schoffeert. Nu is het moeilijk om
je act telkens te vernieuwen en zolang
nieuwe groepen toeschouwers zich om
zijn gedrag kunnen vermaken zal het me
ook een zorg zijn.
Onheilspellender vind ik evenwel de be
klemmende overdaad die The Blockheads
in muzikaal opzicht ten toon spreiden en
dan heb ik het niet alleen over het volume
waarmee dat gebeurt. In kennelijke
navolging van Graham Parker’s Rumour
AMSTERDAM. Op driekwart van het optreden dat Ian Dury and The Blockheads
■maandagavond in het Amsterdamse Theater Carré gaven, hield ik het maar voor
gezien. Gehóórd, zou misschien beter aangeven waar het voornaamste euvel lag. De
De tweede exposant bij Galerie Van is
Peter Klapwijk. Anderhalf jaar geleden
had Klapwijk in het Prentenkabinet van
Geografisch gezien is de strijd die Piet
van Leeuwen voert een marginaal gebeu
ren. Verweg van de loop van het publiek,
moet hij het met zijn dubbele galerie heb
ben van de doorgewinterde liefhebber
van avant garde kunst In de moeilijk
bereikbare Hagestraat is dat een ongelij
ke strijd ten aanzien van de meeste andere
expositiegelegenheden die tenminste nog
een attractieve omgeving te bieden
hebben.
Ik heb op deze plaats al vaker een lans
willen breken voor het beleid dat Van
Leeuwen voorstaat. Van de drie hier ge
noemde galeriehouders is hij de enige die
zijn hoofdinkomsten van elders haalt en
daarom zijn galerie als een hobby kan
beschouwen. Maar dan een bezigheid
waaraan hij het grootste deel van zijn tijd
geeft met alle prettige gevolgen voor zin
exposanten van dien. Veel van zijn kun
stenaars maken trouwens werk dat in alle
andere galerieën met een meewarige glim
lach als zijnde onverkoopbaar wordt afge
daan. Als Wink van Kempen een humoris
tisch environment maakt rond het ver
schijnsel Haarlem-Bloemenstad is dat in
de eerste plaats interessant voor een voor
uitstrevende museumdirecteur (als die be
staan) die de bewuste kunstenaar een
kans wil geven. Voor het publiek is het een
goede mogelijkheid om bij te blijven,
maar inkomsten brengt het voor Van
Leeuwen niet op. Winfred Evers
Ook zijn huidige exposanten zijn van
hetzelfde laken een pak. In de voorzaal
hangen nu foto’s van Winfred Evers uit
Amsterdam die lange volslagen onge-
De nieuwe exposante bij Tholen is he
laas een teleurstelling. Uit zijn woonplaats
Bergen nam Tholen Ans Wortel mee die
haar zoveelste expositie vult met goua
ches. Wie het werk van deze schilderes
van tien jaar geleden kent, zal nu weinig
nieuws vinden. Bij Ans Wortel staat mo
menteel elke ontwikkeling stil. Ze heeft
een stijl gevonden die altijd goed is voor
een schare liefhebbers, maar die artistiek
gezien zo dood als een pier is.
Ans Wortel maakt verhalende kunst: ze
beeldt scènes uit relaties uit die ze aanvult
met diepzinnige poëzie. Mannetjes,
vrouwtjes en poezelig ogende kindertjes
met bolle wangen en dito oogjes staren je
in opperste verbazing aan, alsof het tijd
perk van de bloemen en de bijen nog
tientallen jaren kan voortduren. Niet voor
niets heeft de schilderes deze stijl in de
jaren zestig ontwikkeld, maar er is sinds
dien natuurlijk wel het een en ander ge-1
beurd. Daarover is in haar werk echter
niets te vinden met als gevolg dat het alle
spanning mist. Jammer is ook dat ze bij
Tholen niet haar grote olieverfschilderij
en laat zien, een van de weinige richtingen
B
W
