Rembrandthuis
Verslag van reis door Marokko in foto’s bij de SBK
l
Dubbel tekening
gestolen uit
streekgenoten
exposeren
Kagels koraalbewerkingen
laten veel vragen open
Muziek van Barraqué
heeft z’n tijd gehad
’WfïWI
1
Nieuwe productie van choreograaf Stuyf is een lang adagio
Geoffrey Madge speelt revolutionair werk
Schaafwonden
ASKO-koor levert opmerkelijk staaltje muziek-interpretatie
r
Koji Kondo
door
Conrad van de Weetering
ALFABETISCH
PIEREWAAIEN
2.3G
2.60
ft
4
i
17
KUNST
WOENSDAG
1 3
JUNI
19 7 9
fa
3
F
3
in eigen land
door Udo J. Buys
I
Prijs: 17.50
Poffertjes
Pannekoek
Een boekwerkje dat een gids voor u kan zijn!
RESTAURANT
Grote Houtstraat 21, Haarlem
■kJ
JR-1
Spel op een grote, zwarte diamant
AMSTERDAM (ANP). Uit het Rem-
iar
?r,
uur): Kuijken-en-
(ADVERTENTIE)
JOHAN VAN KEMPEN
Hense Boekhout: journalistieke visie
JOHAN VAN KEMPEN
CEES STRAUS
Musici luisteren een besnijdenisfeest met hun intrigerende spel op, ergens op het platteland in
Noord-Marokko. Foto van Hense Boekhout bij de SBK in Haarlem. Musici zullen er ook komende
donderdagavond (20.00 uur) bij zijn als er op de bovenzaal van de SBK speciaal voor de
Marokkaanse gemeenschap in Haarlem een openingsfeest wordt gehouden.
Bart Stuyf noemt zijn diamant in ge
sprek een donkere bunker. In het pro
gramma krijgt het de titel „kluft” (een
dijkafrit), maar dan wel een kluft met
valkuilen.
Het gaat eigenlijk om een stuk beelden
de kunst, een fraai object, dat door dan
sers tot leven wordt gebracht. Die dansers
kunnen er op lopen, glijden, vallen, groei
en, schuin staan. Ze kunnen eikaars even
wicht verstoren, de beweging van de liften
voortzetten door zich vanuit een in elkaar
gehurkte positie uit te strekken of die
beweging neutraliseren door een omge
keerde beweging te maken.
De voorstelling begint met een demon
stratie van canonische bewegingen en dan
voegt Stuyf er steeds weer nieuwe elemen
ten aan toe liefdesrelaties, humor, tek
sten (Suja, suja egeltje), acrobatiek en
lichteffecten waardoor het geheel een
uur lang de aandacht volledig vasthoudt.
Bij eerdere producties speelde Bart
Stuyf meestal met reacties van mensen op
bepaalde situaties. Nu opeens laat hij de
gevoelens van die mensen meespelen ter
wijl de eigen bewegingen van de dansers
Daar kom je niet achter, dat weet je
nooit bij een neo-dadaïst als Kagel. Maar
dat de 47-jarige, in Keulen werkzame,
Argentijnse componist foefjes of niet
zorg heeft besteed aan zijn drievoudige
partituur, staat als een paal boven water.
Evenals het feit dat het ASKO-koor onder
leiding van Jos Leussink alle zorg be
steedde aan de instudering en uitvoering
ervan.
Qua organisatie is het betreffende voca
le ensemble gelieerd aan het Amsterdams
Studenten Kamer Orkest, dat evenzo be
staat uit enthousiastelingen die zich willen
bepaalde actie als de meeste mensen met
zichzelf bezig zijn. Ze lijken zich trouwens
vaak af te vragen waarmee ze bezig zijn.
Zelfs als de fotograaf zijn mensen regis
seert zie je ze in zichzelf gekeerd. Dat is op
zich een knappe vondst want zelden zal
het lukken om mensen in dit soort landen
als de Arabische af te krijgen van hun
belangstelling voor het fenomeen foto
grafie.
ook veelmeer uitgewerkt worden dan
voorheen.
Bart Stuyf: „Die „kluft” doet op zichzelf
best iets, maar niet veel, dus we moeten
het nu echt van de spelers hebben. Een
criticus heeft eens gezegd: „Jullie zitten zo
weinig aan mekaar, met dansen moeten
mensen toch met elkaar te maken heb
ben”. Ik denk dat ik dat goed in mijn
hoofd geprent heb en nu probeer ik de
mensen iets met elkaar te maken te laten
hebben. Dat is dus een soort ontwikkeling
in onze manier van werken”.
DE bouw van de „kluft” duurde maar
een dag, meent Stuyf. Maar het ontwikke
len hield hem een jaar bezig.
„Het bestaat uit 75 praktikabels die we
zelf gebouwd hebben en die liften volgens
een pneumatisch systeem dat we ook zelf
ontwikkeld hebben. In het begin hebben
we een demonstratie gemaakt om te zien
hoe sterk die liften zijn. We hebben er een
zware balk op gelegd en die druk je zo
kapot. Die lift drukt anderhalf ton.
inzetten voor avant-gardistische muziek.
De allemaal in het wit geklede koorleden
gevorderde amateurs en conservatori
umstudenten zetten zich met de stem
vork in de hand vanwege de grillige inter-
valsstructuur, volledig in om onder Leu-
Stuyf beweert dat de dansers over hun
angst voor het object zijn gekomen zij
hebben geleerd er mee te werken, ook al
zitten ze vol pleisters en schaafwonden.
Het gevaarlijkste, meent hij, zijn de scher
pe punten aan de bovenkant van de kluft.
Om die reden dragen de dansers beenbe-
Behalve Kagels bewerkingen van Bachs
koralen, kon men op dit Holland Festival
concert horen hoe goed Bach zélf compo
neerde zonder een toevlucht te hoeven
nemen tot griezeleffecten. Zulks door
middel van het keurige klavecimbelspel
van Colin Tilney, die de Zesde Engelse
suite als intermezzo in het Kagel-pro-
gramma vervlocht. Welke filosofische of
niet-filosofische achtergronden de pro-
grammasamenstelling van deze Holland
Festival-produktie overigens ook mag
hebben beïnvloed; het één sloeg op het
ander als een tang op een varken. Maar
smaken verschillen tenslotte en wie er
alsnog een persoonlijk oordeel over zou
willen vellen, kan met dat doel voor ogen
morgenavond wéér in dezelfde Waalse
Kerk terecht.
Het is vaak het randgebeuren dat bij
Boekhout alles te zeggen heeft, eerder dan
de feitelijke situatie die alle mensen op de
been heeft gebracht. Als zodanig maakt
Hense Boekhout een „document humain”
waaruit zijn oprechte liefde voor de gewo
ne man spreekt.
den die zojuist schoten hebben afgevuurd
om zodoende van hun feestelijke stem
ming te getuigen.
Nieuwe poppen van papier, uitgevoerd
door Koji Kondo, zijn in de kelder van de
SBK te vinden. De Japanse, maar in Am
sterdam wonende kunstenaar is een trou
we exposant bij de stichting die zijn ont
wikkelingen bijna op de voet volgt. Dit
keer was er alle reden om Kondo naar
Haarlem te halen want zijn stijl heeft zich
ingrijpend veranderd. Zijn figuurtjes, ge
plaatst in perspex kistjes en uitgevoerd in
monochroom-wit, lijken nu zo weggelo
pen te zijn uit een boek over natuurmys
tiek. Het Perrot-element is verdwenen,
daarvoor in de plaats kwam een heel
middeleeuwse sfeer.
(tot en met het einde van deze maand,
geopend op dinsdag tot en met vrijdag
van 13-17 uur, op zaterdag van 11-17 uur
en bovendien op donderdagavond van 20-
22 uur.).
„Alfabetisch Pierewaaien door eigen land is een bundeling van verhalen
welke eerder verschenen in Haarlems Dagblad, IJmuider Courant en Beverwijk-
se Courant,
Alfabetisch Pierewaaien is verkrijgbaar bij de kantoren van Haarlems Dagblad,
IJmuider Courant, Beverwijkse Courant en in de boekhandel.
Amsterdam is een dubbel tekeningetje
van Rembrandt gestolen met aan de ene
zijde een kinderportretje en aan de ande
re zijde een slapende vrouw. De afmetin
gen zijn 9,1 bij 7,1 cm.
In Galerie Goudkuil, Molenwerf 20-22
wordt vanaf volgende week woensdag tot
en met 30 juni een expositie gehouden van
keramiek van diverse kunstenaars. Daar
onder bevindt zich ook het werk van Ger
lach Baas uit Heemstede en Wim Borst uit
Haarlem. Men kan er op dinsdag tot en
met zaterdag van 10-17 uur terecht, op
donderdagavond van 19-21 uur en boven
dien op zondag 24 juni van 14-17 uur.
AMSTERDAM. Choreograaf
Bart Stuyf werkt nu al jaren met de
dansers in zijn bewegingsgroep Multi
Media in bijzondere omstandighe
den. Hij verkleedt hen als Michelin-
mannetjes of als langharige knoedels
en zet ze op stelten of op wandrekken,
gehinderd door manshoge waaiers,
lopend over verspreide kubussen of
zoals in zijn laatste productie, over
een hoge perspex tafel terwijl het
publiek hen via schuine spiegels van
onderen af kon bespieden.
Donderdag, gaat de nieuwe productie
van Stuyf, onder de titel Kluft, in premiè
re in het Shaffy Theater. Het gaat om een
lang adagio, dat wordt uitgevoerd op een
grote, doffe, zwarte diamant waarop zes
dansers in verschillende kleuren zich
voortbewegen over de schuine facetten.
De diamant heeft drie liften die met be
hulp van pneumatische systemen op en
neer bewogen kunnen worden zodat de
dansers langzaam kunnen verschijnen of
langzaam kunnen wegzakken.
Hense Boekhout maakte in de zomer
van het vorige jaar een reis door het
noordelijke deel van Marokko. Van die
trip heeft hij een verslag gemaakt in de
vorm van kleurenfoto’s die een goed
beeld geven van wat hij onderweg heeft
meegemaakt. De foto’s hangen bij de
Stichting Beeldende Kunst aan de Ge
dempte Oude Gracht 121 in Haarlem, ze
vormen de expositie van deze maand. Uit
Boekhouts werk spreekt een journalistie
ke visie. Minder dan met het maken van
mooie en esthetisch verzorgde beelden is
hij bezig met het vastleggen van zijn
ervaringen.
van het publiek nog altijd reacties oproept
als wezenlijke bijdrage in de zin van
vernieuwing en van het opruimen van
pretenties en geheiligde principes die de
klassiekgerichte muziekpraktijk in zekere
zin deden stollen, heeft deze mode zijn tijd
toch wel gehad.
Er kwamen tenslotte door Cage’s ma
nier van doen zoals het als uitgangs
punt kiezen van het magisch vierkant of,
zoals bij Music of Changes, van het Chine
se heilige boek I Ching, en het verheffen
van inhoudsloosheid tot diepzinnige in
houd en wat dies meer zij weer andere
princieps voor in de plaats, die intussen
op hun beurt nu ook weer (terecht) zijn
afgewezen omdat deze, zo je wilt, dezelfde
schijnheiligheid tot achtergrond hebben.
Maar goed, het ging hier dan toch om
revolutionaire muziek van destijds een
van de thema’s van het huidige Holland
Festival waar Geoffrey Madge met
overtuiging op inspeelde en waarvan een
goed bezet Bellevue ongeacht de waar
dering, en „démodée” of niet” heeft
kunnen kennisnemen.
Overheersend thema in de foto's van
Boekhout is het sociale gedrag van de
lokale bevolking. Hij valt op een gegeven
moment als toerist met zijn neus in de
boter als er een besnijdenisfeest plaats
grijpt. Maar wat je zou verwachten, de
besnijdenis zelf of maar een glimp van het
kind is niet te zien. Wel kiest Boekhout
voor een prachtig beeld van de wachtende
familieleden of een groepje belangstellen-
De diefstal werd al op 29 mei ontdekt,
maar is toen „in het belang van het onder
zoek” niet in de publiciteit gebracht. Vol
gens de politie overweegt de verzekerings
maatschappij een advertentie te plaatsen,
waarin een beloning voor het terugbren
gen van de tekening in het vooruitzicht
wordt gesteld.
Het was voor de tweede maal binnen
drie weken dat in het Rembrandthuis een
diefstal werd gepleegd. Op 10 mei ver
dween een zeldzaam boekje, dat met vier
etsen van Rembrandt was geïllustreerd.
Het boekje, getiteld „Piedra Gloriosa”
had een verzekerde waarde van 40.000
gulden.
„Er zitten allerlei veiligheidssystemen
op, zo dat als iemand zijn voet er tussen
komt, „ie dan automatisch stopt. Op een
gegeven moment hoor je wel allerlei klik
ken en klakken, en dat vinden wij ook wel
vervelend, maar dat moet gewoon want
als die kleppen omhoog komen dan moe
ten ze op de rem vallen. Als de remmen
dienst zouden weigeren en de lucht valt
plotseling weg, dan vallen de dansers met
een rotklap naar beneden dus dan verslijt
je te veel spelers en dat zou zonde zijn. Die
zijn nog steeds erg kostbaar”.
schermers met schuimplastic stootkus- brandthuis aan de Jodenbreestraat in
AMSTERDAM. Die oudere Franse heer, die alle mogelijke festivals schijnt af te
lopen en met zijn gebogen gestalte ook al jarenlang een bekende verschijning is op de
evenementen van het Holland Festival, stak gisteravond in de pauze van het door de
pianist Geoffrey Madge gegeven recital in theater Bellevue, zijn teleurstelling niet
onder stoelen of banken: „C’est de la musique démodée”, beweerde hij met een
afwijzend handgebaar tegen iedereen die maar horen wilde.
■fr Dansers van Bart Stuyfs Multi Media groep in een scene uit de nieuwe productie Kluft" ook
de naam van het object waarop de voorstelling plaats heeft.
(Foto Bob van Dantzig)
Uit de tijd, inderdaad. Zijn opmerkin
gen sloegen namelijk op de dan juist ge
speelde sonate van Jean Barraqué. Veer
tig minuten lang werd je daarbij gecon
fronteerd met de pogingen van deze in
1973 op 45-jarige leeftijd gestorven Franse
componist, om reeksentechnieken onder
geschikt te maken aan een persoonlijke
expressie. De aaneenrijging van alle vari
aties die op papier een zeker intelligent
verband vertonen, werken in de praktijk
uit als een vervelend eenkleurig maar
vooral buitengewoon spastisch aandoend
geheel. Geoffrey Madge heeft het publiek
de beperking van werkelijke expressie
mogelijkheden om niet te zeggen de on
machtige uitkomst van Barragqué’s werk
wijze, in de nauwgezette weergave van
deze sonate duidelijk aangetoond.
AMSTERDAM. Bangmakerij lijkt
het haast; sommige fragmenten van het
Choral Book van Mauricio Kagel, zoals
het ASKO-koor dat gisteravond in de
Waalse Kerk in Amsterdam liet horen.
Doodenge grafstemmen via de megafoon
en gegil met een dalend glissando dat je
door merg en been gaat. „O Mensch, be-
wein dein Sünde gross”, komt er dan
onheilspellend op je af, met een effect
waar een vooroorlogse zwarte kousen
gemeente niet van terug zou hebben
gehad.
Kagels eigen variaties op de koralen van
Bach blijken aan de orde te zijn. Waarbij
je overigens niet zo erg veel meer dan de
tekst ervan die tenslotte juist niet van
Bach is! kunt terugvinden. „Niet-lineai-
re transpositie” noemt Kagel zijn trans
formerende werkwijze. „Verkrachting”
hoorde ik iemand in de kerk mompelen.
Zou het de neerslag kunnen zijn van een
werkelijk religieus beleven? Of kan het
belachelijk maken van de buitenmuzika
le, kerkelijk-godsdienstige lading die
Bachs koralen meekregen, Kagels uit
gangspunt hier zijn?
sinks leiding-met-vaste-hand en met Mar-
jès Bénoist op piano en harmonium, deze
controversiële kunst tot klinken te
brengen. Een opmerkelijk staaltje van
wat buiten de professionele praktijk om,
verantwoord tot stand gebracht kan
worden.
Boekhout is overdag als studiofotograaf
werkzaam. In die hoedanigheid is hij ge
specialiseerd in produktiefotografie, een
tak waarin hij nauwgezet aan de eisen van
zijn opdrachtgevers moet voldoen. Zon
der zich daartegen te willen afzetten hij
noemt het voldoen aan een aantal am
bachtelijke eisen een uitdaging vindt
hij van de reisfotografie een grote beko
ring uitgaan die ook in zijn werk is terug
te vinden.
Zijn stijl van fotograferen zou je bijna
naturalistisch kunnen noemen: Boekhout
vindt zijn uitgangspunt in datgene wat
hem voor de voeten komt. Hij heeft weinig
behoefte om het beeld technisch te vervor
men, het beheersen van enige eenvoudige
technische regels is al genoeg. Bovendien
heeft hij de durf ook daarvan af te wijken:
in zijn opinie mag een plaat best wel eens
bewogen zijn, te donker in het centrum of
anderzijds slecht belicht. Het gaat om het
moment dat hij heeft uitgekozen en die
keuze maakt zijn werk ook persoonlijk
omdat het om een heel aparte selectie van
al die situaties gaat. Boekhout is met
name geïnteresseerd in momenten die hij
„dood” noemt, het tijdstip direct na een
sentjes.
„Ik vind de productie zelf eigenlijk nog
veel te statisch”, zegt Stuyf, „en dat irri
teert me mateloos, niet omdat het lang
zaam is, maar ok mis er nog steeds iets in.
Het is natuurlijk ook nog steeds niet af.
We repeteren het eigenlijk pas een maand
en ook dat is nieuw voor ons meestal
werken we een jaar. Ik denk dat ik nu toch
de meeste mogelijkheden behandeld heb.
Het enige wat nu nog goed moet worden
uitgewerkt is het licht. Als je het overdag
ziet dan is er niets aan, dan lijkt het zo plat
als een dubbeltje. Dus het licht moet het
heel theatraal maken, dat scheurt die bun
ker ook in tweeën want op zichzelf is ’ie
veel te symmetrisch”.
„En dan moeten we voor het publiek.
Natuurlijk is zo’n gigantisch object een
uitdaging, maar we zijn er zo intens mee
bezig dat we gewoon niet meer weten
waar we aan toe zijn. Na deze demonstra
tie moet ik er nog veel aan veranderen,
maar daarna moeten de spelers het zelf
gaan doen. Ik bedoel, ik zit er alleen maar
naar te kijken maar zij staan er bovenop.
Er zitten genoeg dingen in waar ze meer
door kunnen gaan en dat moeten ze zelf
gaan invullen”.
Terwijl de groep zich voorlopig bezig
houdt met „Kluft” is hun succesvolle pro
ductie Spiegels opgeslagen. Toch hopen
zij het volgend jaar naar diverse plaatsen
te brengen waar het nog niet gespeeld is.
Kluft zal van 14 tot en met 30 juni
iedere werkdag gespeeld worden in het
Shaffy Theater in Amsterdam om 20.30
uur. Op 15, 16, 22, 23, 29 en 30 juni (dus
steeds op vrijdag en zaterdag) zullen er
ook nachtvoorstellingen (aanvang 24.00
uur) gegeven worden. In het najaar komt
„Kluft” in de Toneelschuur in Haarlem.
Les Eléments etc.
Manege (20.22
Woensdag, 13 juni
Den Haag. Koninklijke Schouw
burg (20.15 uur): Les Eléments etc.
’s Gravenhaagse Manege (20.22
uur) Bewth.
Scheveningen. Appel Theater (20.30
uur): De Uit.
Amsterdam. De Kleine Komedie
(20.15 uur): De Club.
Centrum Bellevue (20.30 uur): The
Irish-Hebrew Lesson, Catechism
for Israel.
Waalse Kerk (20.15 uur): ASKO-
koor.
Theater Carré (20.15 uur): Mali, Na
tionaal Ensemble I.
Rotterdam. De Lantaren (20.30 uur):
Laura Dean Dancers and Musi
cians.
De Doelen (20.15 uur): Poetry Inter
national.
Utrecht. Geertekerk (20.15 uur): Ra
dio Kamer Orkest II.
Donderdag, 14 juni
Amsterdam. Stadsschouwburg
(20.15 uur): Al gran sole carico
d’amore.
De Kleine Komedie (20.15 uur): De
Club.
De Brakke Grond (20.30 uur): Laura
Dean Dancers and Musicians.
Den Haag. Koninklijke Schouw
burg (20.15 uur):
’s Gravenhaagse
uur): Bewth.
Diligentia (20.15
semble.
Scheveningen. Appel Theater (20.30
uur): De Ui.
Utrecht. Stadsschouwburg - blauwe
zaal (20.30 uur): The Irish-Hebrew
Lesson, Catechism for Israel.
Muziekcentrum Vredenburg (20.15
uur): Nederlands Blazers En
semble.
Rotterdam. De Lantaren (20.30 uur):
Stichting Dansproductie.
de Doëlen (20.15 uur): Mali, Natio
naal Ensemble I.
De Doelen (20.15 uur): Poetry Inter
national.
De poppen worden nu met veel mystiek,
met raadsels omgeven, maar over hun
afkomst kan best wel het een en ander
gefantaseerd worden. Dat is trouwens ook
de ruimte die Kondo zijn kijkers gunt; zijn I
beelden zijn rijk aan associaties.
Wat het tweede programmagedeelte
aangaat zal de eerder in deze recensie
geciteerde Fransman die verder ook
nog aan zijn omstanders verklaarde in de
festivals altijd iets nieuws hoopte te kun-
I nen horen evenmin aan zijn trekken
gekomen zijn. Want evenals Barragqué’s
I sonate behoort de dan met eveneel zorg
door Madge gespeelde „Music of Chan
ges” van John Cage, tot composities die in
de (ohtstaans)jaren vijftig hun functie
hadden, maar die anno 1979 hun effect
allang verloren hebben.
Toegegeven dat het met de vingers aan
tokkelen van een snaar in de vleugel, het
bewerken met allerhande stokken, het
dichtslaan van de klep en het geven van
een klap op de kast, bij een bepaald deel
