VS vragen opheldering
Teruggestuurd naar Khomeini
Healy kroonprins
Premier Van Agt in Parijs
Schaduwkabinet in
Engeland gematigd
Olievlek rond
Zorgen over
brandende bron
onder controle
oliemarkt
FDP-voorzitter tijdens congres:
Rotterdam
Heissler houdt
hongerstaking
Overleg over
Cyprus hervat
Publikatie grondwet
van Iran uitgesteld
Polisario lijdt
zware nederlaag
Commissie doet
sanctie-voorstel
over Rhodesië
Bij Giscard:
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 9
ZATE R D A G 16
JUNI
land
ruik
iteit
md?
darts
jrleg
?hting
“rkge-
li zou
jelast,
minis-
anwe-
an het
g een
in So-
1
isten
/aller
ingen
in Ne
emster-
;ze ku-
jouwd.
zoning-
rin 55
e wor-
ik, een
ad. Op
heeft
'aar de
F f
KOEALA LOEMPOER
(Reuter). Maleisië gaat de
76.000 Vietnamese vluchtelin
gen op zijn grondgebied de
open zee opjagen tot in de in
ternationale wateren en zal te
vens op zeer korte termijn een
wet afkondigen die het zonder
meer mogelijk maakt te schie
ten op Vietnamese vluchtelin
gen die de Maleisische territo
riale wateren willen binnen
dringen. Dit is gisteren be
kendgemaakt door de Maleisi
sche vice-premier Matathir
Mohamad.
11
M13
1311
NP "«"WW
Maleisië gaat Vietnamezen
van grondgebied verjagen
nieuwe grondwet, die gisteren zou
9 9
LONDEN (Reuter). De leider van de socialistische oppositie in Groot-
Brittannië, oud-premier James Callaghan, heeft gisteren de vorming van een
schaduwkabinet bekendgemaakt. Het is overwegend gematigd.
(Van onze redacteur in
West-Duitsland, Hans Amesz)
Het ontwerp is volgens de minister te
ruggestuurd naar ayatollah Khomeini,
g dat
tegen
land-
zerlo-
m de
-ectie
•door
i. De
ikort
uilen j
briek 1
icern
ll Wil I
lelux
kerk-
linaal
jgatie
n een
n ge-
>t Ne-
eksu-
ig. zo
bis-
?tieve
atho-
t uit-
t naar
tand-
le ad-
haar
prijst,
nder”
?ht de
id en
leken
i, dat
door-
n dan
iu nog
nende
itform
poten
n van
Conti-
or een
ree tot
>p het
;e leef-
dt ont-
jd pro-
wegge-
t door,
behan-
djeugd
ratuur
i staat,
□lad in
ie tan-
•t blad
in een
is ont-
stische
iedient
nartel-
Twee ex-minister van de linkervleugel,
Michael Foot en Tony Benn, waren geen
kandidaat. Foot omdat hij plaatsvervan
gend fractieleider is en Benn omdat hij
niet meedeed.
Gowrie verklaarde dat de regering niet
uit is op een radicale beperking van de
macht der vakbonden, maar veeleer de
rechten van de onafhankelijke werkne
mers wil beschermen.
Margaret Thatchers conservatieve rege
ring is bezig nieuwe wetgeving voor te
bereiden teneinde „het gebrek aan even
wicht te corrigeren” in de Britse arbeids
wetten, die sterk ten gunste werken van
militante vakbonden. De minister voor
Werkgelegenheid, Gowrie, heeft dit be
kendgemaakt. Er zijn over dit onderwerp
besprekingen begonnen tussen vertegen
woordigers van het ministerie, de vakbon
den en de werkgeversorganisaties.
„Als de vluchtelingen, die uit de kam
pen in Maleisië worden weggevoerd, hun
boten tot zinken zullen pogen te brengen
zullen zij niet worden gered en dus ver
drinken. Dat zij dan verdrinken, zal zuiver
een gevolg zijn van het feit, dat zij hun
eigen boten tot zinken brengen en niet van
wat anders dan ook”, aldus de vice-pre-
mier.
De vluchtelingen zullen zo snel worden
gedeporteerd als boten kunnen worden
gebouwd om ze te vervoeren. Maar dit zal
tijd vergen, zo zei hij verder. Er zal aan de
oostkunst scherper worden gepatrouil
leerd door speciale eenheden om de boot
mensen af te weren. Deportatie is nodig
geworden, daar derde landen niet zoveel
vluchtelingen opnemen als er arriveren.
„Menselijkheid betaalt voor ons helemaal
niet. Het enige dat wij krijgen is een
grotere stroom van illegale Vietnamese
immigranten en wij hebben alle recht om
ze het land uit te zetten”, aldus Matathir.
De Verenigde Staten hebben Maleisië
dringend om opheldering gevraagd. „Wij
kunnen nauwelijks geloven dat de rege-
daag tijdens de jaarlijkse lintjesregen
door koningin Elizabeth onderscheiden
met een adellijke titel voor het leven.
Neave werd afgelopen maart in zijn auto
door een IRA-bom gedood.
Voorts is de zangeres Cleo Laine onder
scheiden met de Order of the British Em
pire. Sir Michael Tippett, de componist,
werd de Companion of Honour, terwijl de
historicus Trevor Roper in de adelstand
verheven werd.
(Door onze redacteur in Frankrijk, Rudolf
Bakker)
PARIJS. Premier Van Agt had gister
middag een werklunch met president Gi
scard d’Estaing. De ontmoeting was het
initiatief geweest van de Franse presi
dent. De Franse nieuwsmedia legden in
verband met dit bezoek het accent op de
hier heersende onrust over de „wilde”
oliemarkt van Rotterdam, een thema dat
voor de Franse president ook tot de be
langrijkste behoorde in zijn „tête-a-tête”
met premier Van Agt.
De Nederlandse eerste minister was met
25 minuten vertraging op het presidentië
le paleis het Elysée gearriveerd nadat
zijn vijfzits Cessna kort na het opstijgen
in Rotterdam door de bliksem was getrof
fen. Na terugkeer en een korte inspectie
kon de reis echter worden hervat.
Premier Van Agt vertelde na afloop van
de lunch dat de Franse president hem
inderdaad naar de mogelijkheid van een
eventuele beheersing van de prijzen op de
zogenaamde spot-market in Rotterdam
had gevraagd. De Franse president had
zich afgevraagd of het mogelijk zou zijn
maximumprijzen voor deze markt vast te
stellen.
Premier Van Agt heeft de Franse presi
dent geantwoord dat Rotterdam in het
gehele oliegebeuren slechts een deeltje
van de hele wereldmarkt betekende. „We
moeten Rotterdam niet overdrijven”, al
dus de premier tijdens de werklunch met
president Giscard d’Estaing.
De premier en president Giscard be
spraken ook de mogelijkheden en moei
lijkheden bij het bereiken van de olie-
bezuinigingsgrens van vijf procent. Geen
van beide lunch-partners kwam tot het
voorstel voor geheel West-Europa een au
toloze zondag in te stellen.
De FDP-chef verklaarde met nadruk
dat er bij de huidige kennis van zaken
geen alternatief voor nucleaire energie is.
Hij herinnerde aan de waarschuwing van
de natuurkundige en filosoof Carl-Frie-
drich von Weizsacker, die vermoedt dat
een massale inzet van kolen tot klimaat
veranderingen kunnen leiden, die de le
vensomstandigheden negatief beïnvloe
den. Te veel kooldioxyde zal onder andere
betekenen dat de woestijngebieden in de
wereld groter worden, waardoor met na
me de landbouwproduktie in de Derde
Wereld schade lijdt.
Volgens het Rode Kruis zou het plan de
„zichtbaar op alarmerende wijze ver
slechterende situatie” een halt kunnen
toeroepen.
duizenden vluchtelingen te helpen, zijn
volgens het Rode Kruis „lachwekkend on
voldoende”.
Genscher herhaalde nog eens dat inzet
van kernenergie vereist dat het afvalpro
bleem^ wordt opgelost. Hij sprak zich uit
voor een zogenaamd geïntegreerd afval-
en opwerkingscentrum. Dat houdt in dat
Gorleben in zijn oorspronkelijke opzet
gebouwd moet worden. Dus zowel een
fabriek om atoomafval op te slaan als een
fabriek om „opgestookte” brandstofele
menten om te zetten in plutonium en
uranium.
Het partijbestuur van de FDP wil met
alle macht verhinderen dat het congres
zich tegen Gorleben uitspreekt. Dan zal
een situatie ontstaan, die uiteindelijk tot
een regeringscrisis kan leiden. Al op het
vorige FDP-congres in Mainz kon met de
grootste moeite worden voorkomen dat de
WASHINGTON (AP). De commis
sie voor buitenlandse zaken van het
Amerikaanse Huis van Afgevaardig
den heeft gisteren unaniem een resolu
tie aangenomen waarin president Car
ter wordt verzocht voor 15 oktober de
economische sancties tegen Rhodesië
op te heffen, tenzij Carter kan garan
deren dat dat tegen de Amerikaanse
nationale belangen zou indruisen.
NICOSIA (DPA). De besprekingen
tussen de Grieks- en Turks-Cypriotische
gemeenschappen op Cyprus om een op
lossing te zoeken voor de spanningen op
het eiland zijn gisteren onder voorzitter
schap van de plaatsvervangend secreta-
ris-generaal van de VN, Perez de Cuellar,
na een onderbreking van 26 maanden
hervat.
Perez de Cuellar sprak de hoop uit dat
het overleg tot een vreedzame oplossing
van de problemen zou leiden. Voorrang
bij de besprekingen zal de hervestiging in
de vroeger door Grieks-Cyprioten be
woonde en bijna vijf jaar „leegstaande”
stad Famagusta hebben.
•er de
ener-
onmis-
Voor-
g voor
gister-
it van
wagen
’eluwe
voor-1
ircom-
waar-
liepro-
r staat
Diana Neave, weduwe van het conser
vatieve parlementslid Airey Neave, is van-
Het Rode Kruis verklaarde dat de
vluchtelingen die onder druk als gevolg
van gevechten of hongersnood hun woon
steden moeten verlaten, eten moeten krij
gen, dat economisch ontwikkelingspro
gramma’s moeten worden ondernomen in
de landen waar vluchtelingen aankomen
en dat de landen die zich voor vluchtelin
gen openstellen, meer visa moeten uitrei
ken. Van de economische programma’s
zou ook de eigen bevolking moeten kun
nen profiteren.
Zoals bekend heeft de minister-presi
dent van de deelstaat Nedersaksen, Ernst
Albrecht, onlangs tijdelijk verboden dat
er een opwerkingsfabriek in Gorleben
komt. Albrecht is daar in principe niet
tegen, maar hij meent dat dit vanwege de
grote protesten onder de bevolking en de
verschillende standpunten van de verant
woordelijke politici nu „politiek niet te
verkopen is”. De bondsregering heeft de
ze beslissing betreurd. FDP-minister van
Economische Zaken Otto Graf Lambs-
dorff beschuldigde de CDU-politicus en
kandidaat-kanselier Albrecht er gisteren
van dat hij met dubbele tong spreekt en
„helemaal niet regeert”.
'Vmbte-
van de
s trend
s mee.
niljoen
ivanke-
Sen en
uit de
Camer-
ït kabi-
regelen
ting op
orbere-
/-CAO,
zich fel
gedelegeerden een definitief nee tegen
kernenergie heten horen. Na het ongeluk
in Harrisburg wordt dit in Bremen niet
uitgesloten geacht.
Het FDP-bestuur wil bereiken dat de
congresafgevaardigden in ieder geval de
deur op een kier houden. De regie voorziet
erin dat het nu nog niet nodig is een kant
en klaar besluit te nemen. Onder bepaalde
voorwaarden is het mogelijk pas over 15
jaar te beslissen of een opwerkingsfa
briek wordt gebouwd of dat de „opge
stookte” brandstofelementen toch direct
in een afvalcentrum worden opgeslagen.
Maar dan moeten alle grote deelstaten wèl
tijdelijke afvalcentra bouwen, waarin de
afgebrande elementen zeker 30 jaar kun
nen worden bewaard.
Behalve met energiepolitiek houdt het
congres, dat tot en met morgen duurt, zich
vooral bezig met belastingpolitiek en de
financiering van de pensioenuitkeringen.
Het liberale standpunt wijkt hier af van
dat van de sociaal-democratische rege
ringspartner.
Wat de liberalen echter vooral nodig
hebben is, zegt iedereen, een helder pro
fiel. De jongste deelstaatverkiezingen
hebben aangetoond dat de FDP zich in
een neergaande lijn bevindt. Hier en daar
wordt zelfs openlijk de vrees geuit dat de
liberalen bij de bondsdagverkiezingen
van volgend jaar wel eens niet meer de
kiesdrempel van vijf procent zouden
halen.
Dit compromisvoorstel wordt waar
schijnlijk begin volgende week in het
voltallige Huis in behandeling geno
men, waar oppositie wordt verwacht
van voorstanders van directe ophef
fing van de sancties.
In de resolutie staat dat de in april
gehouden verkiezingen, die resulteer
den in de installering van Moezorewa
als eerste zwarte premier van Rhode
sië, een „belangrijke stap in de richting
van multiraciale democratie” bete
kenden.
TEHERAN (UPI). De Iraanse minister zonder portefeuille voor'zaken die
de revolutie betreffen, Yadollah Sahabi, heeft gisteren bekendgemaakt dat de
publikaties van het ontwerp van de
plaatshebben, is uitgesteld.
Zoals werd verwacht neemt ex-minister van Financiën Denis Healy in het schaduw
kabinet de positie van „kroonprins” in en bekleedt het schaduwministerschap van
Financiën. Oud-minister van Landbouw John Silkin is de schaduwwoordvoerder voor
industrie en Peter Shore voor buitenlandse zaken.
BREMEN. De bondsrepubliek
Duitsland kan onmogelijk buiten
kernenergie. Dat zei minister van
Buitenlandse Zaken en EDP-voorzit-
ter Hans Dietrich Genscher gisteren
in zijn openingsrede voor het 30ste
partijcongres van de Westduitse libe
ralen in Bremen. „Wie tegen kerne
nergie is, neëmt grote risico’s. Name
lijk voor onze nationale onafhanke
lijkheid, voor de werkgelegenheid,
voor de sociale vrede in Europa en de
rest van de wereld en ten slotte voor
een weredlwijde strijd om de verde
ling van energie”, aldus Genscher.
De verwijdering van de vluchtelingen
begint onmiddellijk en zal in fasen wor
den uitgevoerd, al naar gelang de beschik
bare transportmiddelen, zo zei de vice-
premier.
FEZ (Reuter). Het Marokkaanse leger
heeft woensdag een eenheid van het Poli
sario uitgeroeid bij een aanval op een stad
in het zuiden van Marokko, zo is gisteren
van officiële zijde in Fez meegedeeld.
Onder de doden die op het slagveld
achterbleven, was een van de belang
rijkste leiders van het Polisario, Said Ben
Keghir. De aanval van het Polisario was
gericht op de Atlantische havenstad Tan-
Tan.
CIUDAD CARMEN (UPI). De Mexi
caanse staatsoliemaatschappij Pemex
heeft gisteren bekendgemaakt, dat zij de
olievlek die ontstaan is door brand in een
oliebron voor de kust, „vrijwel onder con
trole” heeft. Dit heeft overigens alleen
betrekking op de meest vervuilde kern
van de vlek rondom de brandende bron.
Hieromheen heeft de maatschappij een
drijvende ring geplaatst.
De olie, die met een snelheid van 30.000
vaten per dag uit de bron stroomt, vormt
een vlek ter grootte van 1.600 vierkante
kilometer, die door de wind tot op 40 km
van de stranden op het schiereiland Yuca
tan is gekomen.
Intussen probeert de bekende Ameri
kaanse „oliebrandweerman” Red Adair
uit Texas de brandende bron af te sluiten.
Hij denkt daarvoor vijf of zes dagen nodig
te hebben. Met een kleine onderzeeboot
voor twee man of met duikers wil hij een
defecte afsluiter op ruim 150 meter diepte
repareren.
Als zijn pogingen niet zouden lukken,
moeten er twee nieuwe bronnen worden
geboord om de olie af te voeren. Dat kan,
volgens de Pemex, zeker drie maanden
duren. De maatschappij deelde mee dat
een onderzoek had aangetoond dat het
planten- en dierenleven in het getroffen
zeegebeid tot dusver niet ernstig te lijden
heeft gehad van de olie.
voor een nieuw advies over bepaalde pun
ten in de grondwet Sahabi maakte het
uitstel van de publikatie bekend op de
persconferentie die was belegd voor het
wereldkundig maken van de eerste grond
wet van het mohammedaanse Iran.
De minister zei dat een gekozen raad
van 75 leden de ontwerp-grondwet zal
doorlichten voordat deze onderwerp
wordt van een nationaal referendum. Alle
politieke partijen, ook de pro-Russische
communistische Tudeh-partij, zullen het
recht krijgen kandidaten voor de raad te
stellen. De verkiezingen voor dit orgaan
vinden over ongeveer een maand plaats.
In die tijd zullen de Iranezen in staat
worden gesteld hun mening over de voor
gestelde grondwet te geven.
De raad krijgt de bevoegdheid desge
wenst het totale ontwerp van de hand te
wijzen, dat is opgesteld door de regering
en de religieuze leiders, aldus Sahabi. Hij
zei dat de raad een maand de tijd krijgt
om zijn werk te doen voordat het volk
erover zal stemmen. Na goedkeuring zal
de grondwet rond de derde week van
september officieel van kracht worden.
Twee Iraakse vliegtuigen hebben don
derdagnacht een Iraanse grenspost bij
Ilam, op 500 km ten zuidwesten van de
hoofdstad Teheran, gebombardeerd, zo
heeft gisteren de „Stem van de Revlutie”,
het Iraanse radiostation, bekendgemaakt.
Over eventuele slachtoffers of schade
werd niets gemeld.
Het was de tweede Iraakse luchtaanval
op het Westiraanse grensgebied. Op 4 juni
waren zes Iraanse dorpen bestookt, waar
bij zeven doden vielen. Donderdagavond
hebben Iraakse militairen, volgens de
Iraanse radio, ook het dorp Salehabad
over de grens beschoten.
ring van Maleisië dit werkelijk heeft ge
zegd over deze tragische menselijke cri
sis”, aldus een woordvoerder van het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken in Was
hington. Hij zei dat de Amerikaanse rege
ring zich bewust is van de immense last
die de stroom vluchtelingen voor Maleisië
betekent.
De premier van Thailand, Kriangsak
Sjamanand, heeft gisteren gezegd dat zijn
land bereid is gastheer te zijn voor een
internationale conferentie over de vluch
telingen in Indochina. Een dergelijke con
ferentie is eind mei voorgesteld door de
premier van Engeland, Thatcher, in een
brief aan de secretaris-generaal der Ver
enigde Naties. De Verenigde Staten on
dersteunen dit voorstel, aldus een bekend
making.
Het internationale comité van het Rode
Kruis in Genève heeft gisteren gepleit
voor een politieke oplossing van het
vluchtelingenvraagstuk in Zuidoost-Azië,
dat „onverdraaglijk” wordt genoemd.
De pogingen die humanitaire organisa
ties hebben ondernomen om de honderd-
Thailand heeft volgens waarnemers al
36.000 vluchtelingen naar Cambodja gere
patrieerd en zou dit ook willen doen met
de 42.000 die nog op zijn grondgebied
verblijven.
Bondsrepubliek heeft
kernenergie hard nodig
MÜNCHEN (DPA). De Westduitser
Rolf Heissler, die vorige week na een
schietpartij in Frankfort werd gearres
teerd, is sinds enkele dagen in hongersta
king. Hij wordt onder meer verdacht van
medeplichtigheid aan de ontvoering van
de Westduitse werkgeversvoorzitter
Schleyer. Heissler verblijft in een cel in de
ziekenafdeling.
De 27-jarige Knut Folkerts, die vorig
jaar door Nederland aan West-Duitsland
is uitgeleverd, is sinds 15 mei ook in hon
gerstaking. Volgens zijn advocaat lopen
er nu besprekingen over een verbetering
van zijn levensomstandigheden in de ge
vangenis. Wackernagel, ook door Neder
land aan de Westduitse justitie overgedra
gen, heeft zijn hongerstaking op 11 juni
beëindigd nadat verbetering was ge
bracht in zijn situatie.
Premier Van Agt heeft gisteren besprekingen gevoerd met de Franse president Giscard d’Estaing en zijn collega Barre. Op de foto, die genomen werd
in het Elysee, zit Barre links en Giscard rechts.
Ook wordt gezegd dat het in het
belang van dé buitenlandse politiek
van de Verenigde Staten is om verdere
vooruitgang in de richting van een ech
te meerderheidsregering aan te moedi
gen en naar een vreedzame oplossing
van de voortgaande guerrilla-oorlog te
streven.
De resolutie merkt op dat Groot-
Brittannië, dat onder de internationale
wetgeving nog steeds de eerste verant
woordelijkheid behoudt voor zijn vroe-
gere kolonie, nog steeds niet heeft uit
gesproken of de nieuwe regering in
Salisbury wettig is en of het zijn eigen
handels-embargo zal opheffen.
4
-
--
