Jaarverslag COZ:
Laker wil ook
Grote order
Crisis-handel
Conclusie OESO:
Volker-Stevin
Meer werkloosheid
veertig miljoen
Geen vluchten
Caledonian
1
met Concorde
Vervoer chloor
RAPPORT VREDESINSTITUUT SIPRI:
Weer gesprek over
spreiding PTT’ers
Investeringen
geremd door
rentebeleid
Folders op
postkantoor
aan banden
Skytrain voor
steden Europa
Iran beëindigt
kopercontract
met Anaconda
Staking Iberia
van de baan
Vergroting van
Eemshaven kost
Nieuwe bon
benzine in Italië
door protectionisme
Mb
moet veiliger
3
\38i
M
19
ECONOMIE
19 7 9
VRIJDAG
2 2
JUNI
5861
UTRECHT (ANP). De ge
middelde stijging van de tarie
ven van ziekenhuizen en ande
re ziekenhuisinrichtingen is
vorig jaar ver boven de gemid
deld prijsstijging uitgegaan.
De verwachting voor dit jaar
is niet anders. Het Centraal
Orgaan Ziekenhuistarieven
(COZ) meldt dit in zijn jaar
verslag.
Tarief ziekenhuis
steeg weer fors
fondsa
loteen
vrije handelspolitiek veel groter, stelt
.«MM»1!
aim,
Wapenhandel neemt snel toe
Het COZ verwacht, dat de gemiddelde
tarief stijging dit jaar in het algemeen on
der de tien percent zal liggen als gevolg
van betrekkelijk geringe salarisverhogin
gen. Bij deze prognose heeft het COZ
vooralsnog geen rekening gehouden met
een halfjaarlijkse korting op de salarissen
van de ambtenaren en de trendvolgers.
ff De Amerikaan Keith Smith speelt op handige manier in op de gevolgen van de energiecrisis. Hij
verkoopt voor 36 gulden per stuk aan benzinepomphouders zakken met het opschrift ,,pomp dicht".
In een paar dagen tijd raakte Smith er al meer dan honderd kwijt.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De internationale
wapenhandel is de laatste jaren ge
heel uit de hand gelopen. Sinds 1975
stijgen de wapenleveranties jaarlijks
met 25 procent. In het begin van de
jaren ’70 was dat nog „maar” 15 pro
cent. Oorzaak daarvan is mede de
afnemende belangstelling in vooral
de Derde Wereld voor tweedehands
wapens. Deze landen blijken steeds
meer behoefte te hebben aan nieuw,
modern wapentuig.
rikaanse bedrijf zijn technische en fi
nanciële verplichtingen niet is nageko
men. De NICIC heeft nu een Duits-Bel-
che
i
en.
dit
euvel
an.
64,SU
159,00
50,70e
55,50
118,50
41,00
40.50
78,60
62,00
90.50
50,7)
35,50
49,00
108,50
42,00
56,00
184,00
35,20
76,50
139,00
44,70
48,20
38,90
55,00
300,00
179,00
155,00
370,00
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De vergroting van de
Eemshaven ten behoeve van de LNG-
tankers die in de loop van 1983 vloeibaar
aardgas uit Algerije komen lossen, gaat
veertig miljoen kosten. Dat heeft minister
Van Aardenne (Economische Zaken) ge
zegd in antwoord op vragen van PvdA,
D’66 en PPR.
straat 7
sat 22
01
12
142,00i
54,20
8,30
89,50
50,00
143,00
32,10
57,30
49,10
75,00
54,70
117,50
105,00
90,00
36,50
100,50
62,20e
123,50e
46,30
40,00
32,00
106,00
97,00
60,70
40.00
153,50
40,60
58.20
57,50
45,90
131,50
38,00
44,00
143,00
5620
42,80
3,80e
49,00b
69,50
Zuid-Korea waren vorig jaar de grootste
wapenimporteurs uit de Derde Wereld. De
grootste importeurs in de geïndustriali
seerde wereld zijn Finland, Japan en Ita
lië. Nederland staat hier met 900 miljoen
gulden op de zevende plaats.
Dit jaar zal alle pogingen om tot
ontwapening te komen ten spijt 400
miljard gulden aan bewapening worden
uitgegeven, dat is bijna twee miljoen gul
den per minuut. De Derde Wereld neemt
daarvan 14 procent voor zijn rekening.
Tien jaar geleden was dat nog maar 4
procent. Een andere uitgaven-verhogende
factor is volgens het SIPRI het besluit van
de NAVO-landen om hun defensieuitga-
ven jaarlijks met 3 procent te laten groei
en. Dit besluit zal onvermijdelijk ook een
reactie van het Warschaupakt tot gevolg
hebben, meent het SIPRI.
De pogingen om te verhinderen dat nog
meer landen atoomwapens krijgen lijken
tot mislukken gedoemd. Diverse landen
komen in de verleiding om het voorbeeld
van India en Argentinië te volgen om te
Verre Oosten (Taiwan, Korea). De sterke
groei in het Midden-Oosten is de laatste
twee jaar eindelijk omgebogen. Maar de
landen in het Midden-Oosten (bovenaan
Irak, dan pas Egypte, Saoedi-Arabië en
Israel) geven met 38 miljard gulden samen
nog altijd evenveel aan hun defensie uit
als alle landen in het Verre Oosten, Zuid-
Azië, Afrika, Midden- en Zuid-Amerika
bij elkaar.
De grootste wapenuitgaven komen ech
ter nog altijd op rekening van de NAVO:
120 miljard (waarvan Amerika ruim 71
miljard) en het Warschau-pact: 80 miljard
(waarvan Rusland: 71 miljard). Deze lan
den zijn ook de grootste wapenexporteurs
naar de derde wereld. Maar opvallend is
dat Nederland in het rijtje van landen die
„grote wapens” exporteren naar deze lan
den al op de negende plaats staat, na de
„groten” Amerika, Rusland, Frankrijk,
Italië, Engeland, China, Canada en West-
Duitsland. In het totaaloverzicht van de
wapenexporten staat Nederland dertien
de. Jaarlijks exporteren wij voor 135 mil-
ROTTERDAM (ANP). Koninklijke
Volker-Stevin NV heeft uit twee Afri
kaanse landen opdrachten ontvangen met
een gezamenlijke waarde van ruim 100
miljoen.
Stevin Construction BV bouwt, tezamen
met de Westduitse aannemers Dycker-
hoff-Widmann AG en Philipp Holzmann
AG, de stuwdam Al Ibtissam in Algerije.
De uitvoering van dit project zal vier jaar
vergen.
Roads Nigeria Ltd., waarin Volker-Ste
vin voor 40 procent deelneemt, ontving
een opdracht tot verbetering van 210 km
weg in de staat Sokoto in Nigeria. Deze
werkzaamheden zullen binnen een jaar
uitgevoerd worden, aldus Volker-Stevin.
TEHERAN (ANP). Iran heeft een
contract met de Amerikaanse kopergi-
gant Anaconda Company opgezegd, zo
meldde de Iraanse radio De Stem van de
Islamitische Republiek gisteren. Het
contract voorzag in de bouw van een
mijnbouwcomplex van 2,8 miljard gul
den in Sar Chesmeh in het zuidoosten
van Iran voor de winning van kopererts.
Volgens het radiostation heeft de di
recteur van de NICIC (de Iraanse Natio
nale Maatschappij voor de Koperindus-
trie), Moestafa Madah, gezegd dat het
contract werd opgezegd omdat het Ame-
MADRID (DPA). Met een nieuwe
overeenkomst over werkuren en vrije tijd
voor de piloten, die drie jaren geldig is, is
een staking bij de Spaanse luchtvaart
maatschappij Iberia voorkomen.
De piloten van de Spaanse luchtvaart
maatschappij hadden reeds weken lang
met een stiptheidsactie het luchtverkeer
sterk gehinderd. Zij hadden aangekon-
digd per 1 juli volledig in staking te zullen
gaan.
LONDEN (AP). Sir Frederic („Fred
die”) Laker, de eigenaar van de particulie
re Britse luchtvaartmaatschappij die fu
rore heeft gemaakt met het goedkope ver
voer per „Skytrain” naar de VS en terug,
heeft zijn regering toestemming gevraagd
de goedkope vluchten ook te mogen uit
voeren op 35 steden van het vasteland van
Europa.
Volgens de Financial Times zouden zijn
tarieven de helft kunnen bedragen van de
huidige thans geldend voor vluchten als
van Londen naar Brussel, Parijs en Rome.
Sir Freddie wil ook zijn Skytrain gaan
inzetten op het traject Londen-Hongkong
v.v.
Laker Airways heeft in april 10 Europe
se „luchtbussen” van het type A300 be
steld, totale waarde 250 miljoen pond. Als
zij toestemming krijgt „Europa in te
gaan” dan zal dit vermoedelijk geschie
den met machines van dit type.
In Britse luchtvaartkringen wordt ver
wacht dat als Lakers plannen door de
regering van Groot-Brittannië en andere
landen worden goedgekeurd, er een fikse
tarievenoorlog kan komen waar het rei
zende publiek aardig zijde bij zal spinnen.
Met name wil de commissie dat staatsse
cretaris Smit-Kroes (Verkeer en Water
staat en dus van de PTT) alsmede haar
collega Koning van Binnenlandse Zaken
komen vertellen hoe het met de spreiding
gaat en vooral wat er mis gaat.
De commissie heeft dit gisteren tijdens
een procedurebespreking besloten. Het
werd gedaan na de bespreking van een
brief van de Kerngroep van de Diensten
commissies van de Centrale Directie PTT
in Den Haag. Deze CD-PTT wordt ge
spreid naar Groningen en Leeuwarden,
maar de PTT’ers voelen er nog steeds
bitter weinig voor. Met name de vrijwillig
heid zit hen hoog. Die zou niet gegaran
deerd worden, lieten ze de kamercommis
sie weten.
De spreiding verloopt niet naar wens.
Dat is een van de redenen dat minister
Frans Andriessen (Financiën) negen mil
joen heeft „afgepakt” van de begroting
van Binnenlandse Zaken die bedoeld wa
ren voor de spreiding van rijksdiensten.
Het bedrag is gekort op de post die nor
maal gesproken voor verhuizingen, herin
richting en begeleiding van ambtenaren
wordt uitgetrokken. Maar omdat er wei
nig te spreiden valt op het ogenblik, houdt
staatssecretaris Koning daar geld over.
Vorig jaar heeft hij al een bedrag over
laten hevelen naar Volkshuisvesting om
daar de begroting te ontlasten. Het sprei-
dingsgeld is toen gebruikt voor aankoop
van gebouwen. Een tweede keer mocht
dat niet van Andriessen die in het kader
van de Voorjaarsnota bij Koning ging
snoeien.
DEN HAAG (ANP). De Automobiel-
club van Italië (ACI) heeft besloten op
korte termijn nieuwe benzinebonnen uit
te geven. Dit gebeurt op aanwijzing van de
Italiaanse regering. Het is gebleken dat de
laatste tijd op grote schaal vervalsingen
zijn gepleegd met de door de Italiaanse
Automobielclub uitgegeven en in Neder
land door de ANWB verspreide benzine
bonnen.
De huidige benzinebonnen blijven gel
dig tot 31 juli. De nieuwe bonnen zijn
vanaf maandag verkrijgbaar op ANWB-
en ACI-kantoren (niet aan de grens). Au
tomobilisten die juist benzinebonnen voor
Italië hebben aangeschaft, kunnen deze
inwisselen bij genoemde kantoren.
Met de benzinebonnen koopt men in
Italië een liter benzine, die normaal 1,35
kost, voor plusminus 90 cent. De door de
banken uitgegeven benzinebonnen van de
ENIT blijven gewoon geldig. Bij deze bon
nen heeft zich geen vervalsing voorge
daan.
helpen om een volledige nationale atoom-
brandstofcyclus te verkrijgen. Het risico
voor de verspreiding van atoomwapens
neemt daardoor sterk toe, schrijft het
SIPRI.
Een van de opmerkelijkste delen uit het
rapport van het Zweedse instituut is dat
de Amerikanen in staat zijn de onderzee-
vloot van de Russen in korte tijd op te
sporen en in één klap te vernietigen. Tot
voor kort golden de kemraketten aan
boord van (Russische) onderzeeërs als on
kwetsbaar. Zij droegen daardoor bij aan
de stabiliteit van de nucleaire afschrik
king.
Maar vooral Amerika heeft zijn opspo-
ringstechnologie zo verbeterd dat men
over niet al te lange tijd in staat zal zijn in
uiterst korte tijd het onder water gestatio
neerde vergeldingspotentieel van de te
genstander volledig te vernietigen. In oor
logstijd zou dat de VS een enorme voor
sprong kunnen geven. De Amerikanen
zwijgen echter vooralsnog over deze mo
gelijkheid, om niet de militair-strategi-
sche stabiliteit te verstoren. Hoever de
(Van onze redactie economie)
GRONINGEN. De gemeente Gronin
gen gaat zoeken naar een andere trans
portwijze van chloor. Gedacht wordt aan
een pijpleiding. Als dat niet mogelijk
blijkt, moet er volgens de Groninger ge
meenteraad intensief worden gezocht
naar een maximale beveiliging van het
chloorvervoer zoals dat nu gebeurt: per
trein. Overigens vindt de gemeenteraad,
net als het Anti-Chloortrein-Comité, dat
de produktie van chloor in Delfzijl moet
blijven.
DEN HAAG (ANP). De normen voor
de verspreiding van drukwerken via rek
jes in postkantoren zullen worden ver
scherpt. Dit schrijft staatssecretaris Smit-
Kroes (Verkeer en Waterstaat) in een be
schouwing over karakter en omvang van
de dienstverlening in postkantoren.
Na 31 december mogen alleen drukwer
ken in de rekjes komen, waarvan de voor
lichtende tekst duidelijk de hoofdzaak is.
Door de verscherping van de normen zal
bijvoorbeeld de firma Beopost haar op-
zendenveloppen voor filmrolletjes niet
421,9
294,9
0,11
6,9
op besloten, geen voorstellen in behande
ling te nemen die niet zijn voorzien van
een kostenraming en dat voorstellen
waarmee aanzienlijke kosten zijn ge
moeid niet achter elkaar kunnen worden
behandeld maar alleen in onderlinge sa
menhang.
Vorig jaar stegen de tarieven ongeveer
evenveel als in 1977, namelijk met iets
meer dan tien percent. De sector verpleeg
huizen vormde met 8,5 pet. een uitzonde
ring. De tariefontwikkeling week weinig
af van de voor vorig jaar opgestelde prog
nose.
Het gemiddelde verpleegtarief van de
algemene ziekenhuizen steeg vorig jaar
met 11,6 percent tot 240,55 gulden per dag
(in 1977 was de stijging 11,06 percent, dat
van de verpleeghuizen met 8,55 percent
(7,15) tot 150,50 gulden, van de psychiatri
sche ziekenhuizen met 11,24 percent
(12,63) tot 161,76 gulden en dat van de
zwakzinnigeninrichtingen met 10,22 per
cent (10,34) tot 138.18 gulden.
Dat schrijft het Nederlands Instituut
voor Vredesvraagstukken (NIW) in de
Nederlandse bewerking van het rapport
over de bewapening in het afgelopen jaar
dat is uitgebracht door het Zweedse inter
nationale vredesinstituut SIPRI. Deze
verlangens van de wapenkopende landen
drijven de kosten die voor de bewapening
worden gemaakt natuurlijk op.
De uitgavenstijging komt vooral op re-
PARIJS (ANP). Protectionisme heeft een vergroting van de inflatie en de
werkloosheid tot gevolg, zo staat in een rapport van de OESO, de Organisatie
voor Economische samenwerking en Ontwikkeling. Een protectionistisch
beleid kan slechts enkele arbeidsplaatsen redden op korte termijn, maar op
de lange duur zijn de voordelen van een
het rapport.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Vermoedelijk nog voor het zomerreces van de Tweede
Kamer, dat wil zeggen in de loop van de volgende week, wil de Bijzondere
Commissie Spreiding Rijksdiensten van de Kamer een gesprek met de
bewindslieden die betrokken zijn bij de spreiding.
,15
,78
,20
,30
,18
,00 275,11
,52
,73
het te krappe personeelsnormen zou han
teren (hetgeen onder meer heeft geleid tot
de oprichting van de actiegroep „COZ
meer personeel rond het bed”).
In zijn jaarverslag wijst het COZ er ook
op, dat een verantwoorde en zorgvuldige
besluitvorming tijd kost, gezien de verant-
woordelijkheid van het COZ „en de zeg
genschap van instanties die de uitvoering
van de besluitvorming kunnen blok
keren”.
Het verwacht, dat het rond de kostenbe
heersing in de gezondheidszorg (een sec
tor, die volgens Bestek '81 twee miljard
gulden moet „ombuigen”) zeer rumoerig
zal blijven en dat de voorgestelde maatre
gelen heftig bekritiseerd zullen worden.
De taak van het COZ wordt er al met al
niet gemakkelijker op. Het krijgt steeds
meer voorstellen tot richtlijnverruiming
voorgelegd. Als die zouden worden aan
vaard, dan zou dat volgens het jaarverslag
ook bij een geleidelijke invoering de lan
delijke economische problematiek ver
zwaren.
Na de publikatie van Bestek '81 heeft
het COZ alle in behandeling zijnde voor
stellen en waar mogelijk ook aange-
kondigde voorstellen op een rijtje gezet.
Het kwam daarbij tot de slotsom, dat er
een totaalbedrag aan meerkosten per jaar
was gemoeid van ongeveer anderhalf mil
jard gulden. Het COZ-bestuur heeft daar-
gisch consortium, bestaande uit Fried.
Krupp GmbH en Mechim SA, benaderd
om het complex te voltooien. Mechim
SA is een dochterondernerriing van Uni
on Minière.
De koperreserves in Sar Chesmeh be
dragen volgens officiële schattingen 450
miljoen ton. De produktie had eind vorig
jaar al moeten beginnen; de omverwer
ping van het regime van de sjah gooide
echter roet in het eten. De raffinaderij
die bij het complex wordt gebouwd zou
een capaciteit moeten krijgen van
170.000 ton per jaar.
LONDEN (ANP). De Britse lucht
vaartmaatschappij British Caledonian
heeft besloten niet te gaan vliegen met de
Concorde, zo blijkt uit een persverklaring
van de maatschappij.
British Caledonian meent dat het uit
economisch oogpunt niet haalbaar is om
met het supersonische passagiersvliegtuig
intercontinentale lijnvluchten uit te voe
ren. Er staan nog twee Concordes onge
bruikt weg te roesten.
De stijging werd niet alleen veroorzaakt
door trendmatige aanpassingen van de
tarieven. Het COZ heeft vorig jaar en de
jaren daarvoor besluiten genomen die
grotendeels dit jaar in de tarieven zullen
doorwerken. Het gaat om een bedrag aan
bijkomende kosten van bijna 120 miljoen
gulden, dat voortvloeit uit verruiming van
de richtlijnen.
Die verruiming is voor een deel het
gevolg van besluiten van overheid en van
het arbeidsvoorwaardenoverleg, maar
voor het grootste deel betreft de verrui
ming het opheffen van knelpunten in de
dienstverlening. „Het COZ stoelt zijn be
leid niet op de nullijn”, aldus het tarieven
orgaan. dat de laatste tijd stormen van
kritiek moet doorstaan, met name omdat
DEN HAAG (ANP). Het rentebeleid
van de overheid werkt remmend op de
investeringen. Dit schrijft prof. dr. M. P.
Gans, buitengewoon hoogleraar Onderne-
mingsfinanciering aan het Interuniversi
tair Instituut Bedrijfskunde te Delft in het
blad Economisch-Statistische Berichten
(ESB).
De huidige hoge rentestand in ons land,
die een belemmering vormt voor de verbe
tering van de rentabiliteit van het be
drijfsleven en die daardoor maakt dat
arbeidsplaatsenscheppende investerin
gen achterwege blijven, is voor een deel
het gevolg van het overheidsbeleid, aldus
Gans. De hoge rentestand wordt veroor
zaakt door het tekort op de betalingsba
lans en het feit, dat de overheid het finan
cieringstekort grotendeels op de binnen
landse kapitaalmarkt wenst te dekken en
niet geheel of ten dele op de buitenlandse
kapitaalmarkten
Niet alleen bij de wijze waarop het fi
nancieringstekort wordt gedekt, maar
ook bij het beleid ten aanzien van de
waarde van de gulden zou volgens Gans
met de nadelen van een hoge rentestand
rekening moeten worden gehouden. Nu
dit niet gebeurt, is het rentebeleid van de
overheid niet consistent met het streven
om via een rentabiliteitsverbetering de
investeringen te stimuleren en de werkge
legenheid te bevorderen, zo stelt hij.
Prof. Gans vindt, dat de overheid heel
goed zou kunnen besluiten de gulden te
devalueren ter bestrijding van het tekort
op de betalingsbalans. Een dergelijke
maatregel kan best succes hebben als men
maar goede afspraken maakt over de ma
te, waarin de duurdere invoer mag door
werken in de arbeidskosten en de prijzen
Goedkope import uit industrielanden in
opkomst betekent voor de consument in
de industrielanden goedkope goederen,
de inflatie kan erdoor worden verminderd
en de binnenlandse produktie wordt er
door gestimuleerd. Volgens het OESO-
rapport heeft de export van de bij de
organisatie aangesloten 24 landen naar de
industrielanden in opkomst gezorgd voor
500.000 arbeidsplaatsen meer dan dat er
verloren zijn gegaan door de invoer uit die
landen.
De verhouding tussen kosten en prijzen
moet in het hele gebied van de OESO
worden verbeterd. De inkomens in de
OESO-landen afzonderlijk zouden door
een passende combinatie van geleide
vraag, wisselkoersen en prijs- en loonpoli
tiek enigszins moeten worden genivel
leerd. Dit draagt bij tot toeneming van de
investeringen in de produktiesector, zodat
structurele aanpassingsproblemen ge
makkelijker kunnen worden opgelost.
De nieuwe industrielanden hebben be
hoefte aan een geleide vraag, een wissel
koersbeleid en een gezamenlijke ontwik
kelingspolitiek, waarmee vergroting van
de produktie ook inderdaad leidt tot stij
ging van reële lonen.
Het rapport van de OESO is gebaseerd
op analyses die zijn gemaakt in Brazilië,
Griekenland, Hongkong, Korea, Mexico,
Portugal, Singapore, Spanje, Taiwan en
Joego-Slavië.
Sinds de jaren zestig hebben deze lan
den hun produktie en export aanzienlijk
weten te vergroten. Van de totale import
in de landen van de OESO was in 1963 2,6
percent afkomstig uit de genoemde lan
den; in 1977 was dat 8,1 percent. De han-
del in de andere richting is in die periode
echter veel meer gestegen, van een waar
de van vijf miljard dollar in 1963 tot een
waarde van 48,6 miljard dollar in 1977. De
waarde van geïmporteerde goederen uit
de industrielanden in opkomst bedroeg in
1963 1,2 miljard dollar en in 1977 32,8
miljard dollar. De balans van de handel in
eindprodukten slaat dus duidelijk door
naar de kant van de OESO, aldus het
rapport.
9.11
6.«
521
1.1!
8.51
1.71
Gans.
Irak, Iran, Israel, Saoedi-Arabië en
kans bestaat dat zij elkaar zullen gaan
Afrika alleen 25 procent per jaar!) en het
port overigens niet.
meer via de postkantoren kunnen ver
spreiden.
