d
Damiate Pers
Ja
JA
iRk
NOTITIES OVER:
IJmuider Courant
01
ba
iel
*4 BB*
ft
ft
X
I»;.-! IfWl
JUNI
19 7 9
MAANDAG
2 5
4
M A
X
fff
G
y
.KJ:!
^ccraSSE
machtwisselingen, militairen en de terugkeer
naar een burgerbewind, door Conny
Keessen
een boeiende polemiek in medische kring
over een onverwacht onderwerp, door Kees
Klaasse
VI
groo
lokk
naai
thuis
gem
als i
Vooi
een
toch
vooi
Bft
wwi
v
-“<>.,1 Bi
3
V
Zuid-Afrika
en
BURGERS AAN MILITAIRE TOUWTJES
OPPER'
TOGO
Soenyani
larki
0
Een Ghanese vrouw op weg van haar dorp naar een waterput
Luitenant Rawlings vlak na zijn geslaagde coup
147,50
'W
Tanlalei
Inmiddels hebben in dat comité
van aanbeveling enkele tientallen
Nederlandse artsen zitting geno
men: een groepje „slechte mensen
en naïevelingen”, aldus gooide een
Bilthovense arts in zijn lijfblad de
knuppel in het hoenderhok.
Met de bouw van dit gezondheids
centrum voor gevluchte Zuidafri-
kanen wordt deze zomer een begin
gemaakt. Via acties van de Anti
Apartheids-Beweging Nederland is
inmiddels reeds meer dan 2'/a ton op
tafel gekomen; en de overige l’/a ton
lijkt ook geen probleem.
De bevolking van Ghana was ech
ter niet zo tevreden over de maatre
gelen en kwam in actie. Akuffo
sloeg hard terug en ongeveer 2100
ambtenaren werden ontslagen, om
dat zij het ultimatum van de rege
ring weer aan het werk te gaan,
hadden getrotseerd.
Generaal Akuffo beloofde in zijn
nieuwjaarstoespraak dat de rege
rende opperste militaire raad zich
zelf niet zou inlaten met het organi
seren van politieke partijen. Maar
hij kreeg niet meer de gelegenheid
zijn belofte waar te maken.
Het nieuwe regime onder Jerry
Rawlings zette op vier juni Akuffo
af. Deze officier had drie weken
voor deze datum al een poging ge
waagd een staatsgreep te plegen,
maar die mislukte. Rawlings werd
in de gevangenis gezet en de betrek
kelijke rust leek weergekeerd. Ech-
„Het is trouwens ondenkbaar je
in deze maatschappelijke situatie
als arts, in naam van de humaniteit,
neutraal op te stellen”, meende J.
Kouwenberg uit Eindhoven daar
over.
Dit bleek volledig tegen het zere
been van dokter V. Damoiseaux uit
Ravenstein, die schreef zowel het
„humanitaire als het neutraliteit-
sprincipe van de heer Minjon niet
meer te zien zitten, nu deze heeft
gemeend zich neutraal als arts te
moeten opstellen, maar het toch een
schandelijke zaak te vinden, dat een
ziekenhuis wordt gebouwd voor uit
geweken politieke vluchtelingen.”
Weinig steun hoeft het Medisch
Komitee Angola overigens te ver
wachten van dr. V. van Amelsvoort,
AFRIKA
•GHANA
Er zouden ook geen wijzigingen in
het Ghanese buitenlandse beleid
komen, zei Rawlings; „we blijven
aanhangers van de Verenigde Na
ties, de Organisatie van Afrikaanse
eenheid en de beweging van niet-
gebonden landen”.
De huidige revolutionaire raad in
Ghana noemt zichzelf niet politiek
gekleurd, hoewel het regime door
sommige kringen is afgeschilderd
als pro-communistisch. Van Jerry
Rawlings is slechts bekend dat hij
een Schotse vader en Ghanese moe
der heeft en een fervent polospeler
is.
De arts B. Dijkstra zet de zaken in
een brief uit het Zuidafrikaanse
Pretoria dan even voor zijn colle
ga’s op een rijtje. Zijn diagnose: In
De Delftse arts H. Mosterd, die
twee jaar lang in Angola werkte,
zegt het simpel: „Je helpt nu een
maal daar waar het nodig is; een
eenvoudig, ook medisch principe”.
En: „Het Zuidafrikaanse systeem
ondergraaft het welzijn van miljoe
nen medemensen; daar kunnen we
zeer zeker politiek niet omheen”,
aldus Bos.
Andere mensen wijzen op de ver
diensten van Nkroemah voor de de
kolonisatie van Afrika en voor de
ongebonden landen, op de juistheid
van zijn economisch beleid in plaats
van het falen ervan.
teert ook de politieke onvrede in dit
politiek zeer bewuste land.
De Amsterdamse kinderarts J.
Geefhuysen, wetenschappelijk me
dewerker aan het Instituut voor So
ciale Geneeskunde van de VU,
spreekt uit eigen ervaring. Geef
huysen was kinderarts in het Ba-
ragwanah Ziekenhus (Soweto) ge
durende zeventien jaar. „Beste he
ren, ik lieg niet”, verzekert Geef
huysen, waarna hij beschrijft hoe
het in Zuidafrika’s zwarte woonge
meenschappen is gesteld met de sa
nitaire voorzieningen, hoe welis-
Tenslotte het standpunt van twee
artsen uit het in Medisch Contact zo
fel omstreden comité van aanbeve
ling voor het ziekenhuis in Tanza-
waar de 1000 baby’s in Johannes
burg sterven, maar men „ergens op
het platteland bezig is” het sterfte
cijfer van 150 naar 100 van de 1000
terug te brengen. In Soweto is drie
kwart van de opgenomen kinderen
ondervoed; 50% van de baby’s is te
licht voor de zwangerschapsduur;
Het verweer van vier andere art
sen, die in Zuid-Afrika werken en
samen in de pen klommen, is op
merkelijk: „Weinigen in Nederland
weten dat er hier zwarte miljonairs
zijn”, schrijft dit vierspan.
Het is goed dat de „modale” Ne
derlandse arts iets van zijn heilige
doktershuisje sloopt en met open
ogen in de maatschappij gaat staan.
Trimbos en Van der Does hebben
natuurlijk gelijk. En dat is tegelijk
het verbijsterende aan deze discus
sie, waarvan het op zich hoog tijd
was dat die eens gevoerd ging wor
den onder de Nederlandse artsen.
DIRECTIE. Damiate Pers b.v.
Mr H. C. van der Mije
Een woordvoerder van de militaire
junta verklaarde voor de Ghanese
televisie dat de nieuwe burgerrege
ring zal moeten onderhandelen met
de regerende raad van de strijd
krachten.
HOOFDREDACTIE.
Jos L. Lodewijks
E. Koning
De
plaat
winti
mers
nood
de m
hun
gara
lings
gen
verri
jaar
onov
T
vro
ziel
aar
rin;
opg
Vo<
wa:
de
wei
ver
in i
zoe
hai
afz
Bei
van 1
ondei
Ra
verg
kont
voor
poli!
gem
dag
de 1
IJm
diet
inm:
korr
gevi
Veis
wen
het
volg
jekt
wer
da 1
dag
een
zelf)
ope
V
311
plai
pen
vro
jart
194‘
van
wal
ond
voort
sprei
stand
reau
nog i
Tibei
inbe«
wen
die b
jaar
een i
korp;
Bij
tenw
voen
wijk:
rings
assis
ding
Bij
ten
en h
gemi
hanc
seize
publ
erg i
men’
toezi
lakv
gene
gen i
co
D
SC
a
o
Navrongot
Bolgatanga
•Wa
Ook bij de Haarlemse arts J. Hou-
weling slaan statistische gegevens
uit jaarboeken en Zuidafrikaanse
propagandamateriaal met aan. Hij
is een van de oprichters van het
Medish Komitee Angola en schrijft
altijd al veel kritiek te hebben on
dervonden van collega’s als De
Waard en Glazenburg, „die nooit
moe worden verwerpelijke apar-
theidsregimes te verdedigen door te
wijzen op de fantastische prestaties
zoals er in WO II ook altijd weer
mensen waren die Hitler verdedig
den, omdat hij van die mooie auto
banen liet aanleggen.”
Hoe het ook zij, de meerderheid
van de Ghanese bevolking be
schouwt hem nog steeds als een
„vader des vaderlands”.
Sinds drie maanden wordt in Me
disch Contact, het weekblad van de
Koninklijke Nederlandse Maat
schappij tot Bevordering der Ge
neeskunst, een soms pittige discus
sie gevoerd over het onderwerp ge
zondheidszorg en apartheid. Dit
naar aanleiding van een in dit vak
blad verschenen oproep van het
Medisch Komitee Angola aan medi
ci'toe te treden tot het comité van
aanbeveling voor de bouw van een
ziekenhuis in Morogoro (Tanzania)
voor het African National Congress
(ANC).
ter drie weken later bevrijdden aan
hangers hun leider en ditmaal lukte
de opstand wel. De staatsgreep
kostte aan honderden mensen het
leven, aldus een verslaggever van
de Nigeriaanse televisie.
De 32-jarige Rawlings beschul
digde de regering van Akuffo van
wanbestuur en het laten ineenstor
ten van de economie. Maar, zo be
loofde Rawlings, de algemene ver
kiezingen zouden gewoon door
gaan. Zij het dat de overdracht van
het bewind aan de burgers op zijn
minst drie maanden zou worden
uitgesteld. „Die tijd is nodig voor de
zuivering van de strijdkrachten”.
Morogoro bevindt zich geen ge
meenschap van Zuidafrikanen die
hun land hebben moeten verlaten
om zich aan vervolging door het
apartheidsregime te onttrekken,
maar een gezelschap actieve terro
risten; de jongeren voor wie nu in
Tanzania een school wordt ge
bouwd hadden, „indien zij hun ei
gen scholen en leermiddelen niet in
brand hadden gestoken”, inmiddels
in alle rust in Zuid-Afrika de door
henzelf verstoorde opleiding kun
nen voltooien; het is onjuist dat alle
democratische organisaties in Zuid-
Afrika verboden zouden zijn; er is
geen toenemend aantal slachtoffers
van het apartheidsregime; het Afri
can National Congress is een com
munistische mantelorganisatie.
En dan was er de Hilversumse
chirurg dr. J. Glazenburg, die met
een fors aantal statistische gege
vens poogde aan te tonen, dat de
zwarte in Zuid-Afrika „en in
Zuidwest-Afrika medisch uitste
kend wordt verzorgd en goed is
gekleed en gevoed”.
Het is dan echter wel zaak dat hij
zich terdege van de feiten op de
hoogte stelt, alvorens zijn overigens
even gewaardeerde mening te ber-
v Keer op keer is door feiten en
onderzoekingen aangetoond dat het
volstrekt verwerpelijke apartheids
systeem in Zuid-Afrika met zijn
aparte onderwijs-, werk- en woon-
kansen voor de zwarten er onder
meer oorzaak van is dat de gezond
heidstoestand van de zwarte bevol
king ronduit slecht genoemd kan
worden. De gezondheidszorg in
Zuid-Afrika is een wapen in de han
den van de blanke om de miljoenen
zwarte burgers uit te buiten en te
onderdrukken.
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel. redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel. adm.: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
telefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES:
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN:
- bij vooruitbetaling -
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vrijdag van 18.30-19 00 uur
zaterdags van 11.30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
Een terugblik in de geschiedenis
leert dat Ghana, vroeger een kolo
nie van Groot-Brittannië, een aan
eenschakeling van staatsgrepen
heeft gekend sinds de val van
Nkroemah in 1966. Uit zijn tijd da-
haalt daarmee een even oud stokp
aard van Zuidafrikaanse stal. Hij
zwaait in zijn brief ook nog even
met „medische ethiek” en verstaat
daar onder dat „een ziekenhuis
bouwen voor duizend uitgeweken
politieke vluchtelingen met een
linkse signatuur, in strijd is met de
principiële opvatting dat een arts
neutraal moet zijn in zijn hulpverle
ning”.
In Ghana is de bevolking vorige
week naar de stembus gegaan om
een nieuw burgerbewind te kiezen.
Zeven jaar geleden werd het laatste
burgerbewind ten val gebracht na
een coup van het leger onder leiding
van generaal Ignatius Acheam-
pong. Dit oud-staatshoofd was één
van de eerste slachtoffers van het
nieuwe regime van jonge officieren
uit de Ghanese luchtmacht, dat
door een staatsgreep in juni aan de
macht kwam. Dit militaire regime
wordt geleid door de luchtmachtof
ficier Jerry Rawlings, die heeft aan-
gekondigd Ghana te „zuiveren”.
Die grote schoonmaak is vooral ge
richt tegen de wijdverbreide cor
ruptie in het land.
Radio Accra meldde vorige week
dat generaal Acheampong en een
voormalig bevelhebber van de Gha
nese grenswacht, generaal Uteka,
door een vuurpeloton geëxecuteerd
waren. Door een speciale revolutio
naire rechtbank werden zij schul
dig bevonden aan corruptie. Het
Londense dagblad The Daily Tele
graph schreef dat naar schatting
nog honderd tot tweehonderd voor
malige officieren in barakken op
hun proces wachten. Het zijn kop
stukken uit het vorig militair be
wind, generaal Fred Akuffo en zijn
naaste medewerkers. Zij schoven
vorig jaar juli Acheampong aan de
kant.
Het plan om Ghana dit jaar een
parlementaire democratie te geven
komt van Akuffo, die in zijn nieuw
jaarstoespraak voor radio en televi
sie de vorming van politieke partij
en aanmoedigde. Hij was daartoe
overigens min of meer gedwongen
na de opheffing van de noodtoe
stand in Ghana, die twee maanden
duurde. Die noodtoestand werd no
vember vorig jaar afgekondigd, na
dat duizenden ambtenaren in sta
king waren gegaan ter ondersteu
ning van hun eisen voor meer sala
ris en betere werkomstandigheden.
Generaal Akuffo had in tegen
stelling tot het door hem omverge-
worpen bewind van de vorige week
geëxecuteerde Acheampong
strenge maatregelen genomen te
gen de hollende inflatie (in drie cij
fers) en nog harder achteruithollen-
„Ziektepaleizen zijn niet de oplos
sing, maar wel immunisatie, ge
zondheidsvoorlichting en eerste-
lijnszorg”, aldus Geefhuysen. die
sinds een jaar in ons land woont.
In 1957 werd Ghana onafhanke
lijk van Groot-Brittannië en het eer
ste staatshoofd werd Kwame
Nkroemah, over wiens socialisti
sche bewind nu zeer verschillend
wordt geoordeeld. De een verwijt
de toendertijd zeer geprezen staats
man grootheidswaan en wanbe
heer. Nkroemah zou door en door
corrupt zijn geweest en miljoenen
hebben uitgegeven aan prestigepro
jecten. Hij baadde in weelde, hui
chelde over Afrikaans socialisme
en liet zich vereren als een godheid,
zeggen zijn critici.
nia. De gynaecoloog G. van der
Does en de sociaal-psychiater prof,
dr. C. Trimbos laten er gaan twijfel
over bestaan hoe zij in tegenstel
ling blijkbaar tot een gedeelte van
de medische stand in Nederland
inhoud geven aan het zo vaak ge
prezen neutraliteitsprincipe van
een arts: „Ook als wij hun besluit
samen met hun kinderen de apart-
heidsmaatschappij te ontvluchten,
niet verstandig vinden, kunnen we
nog enige solidariteit tonen met de
medische omstandigheden waaron
der zij leven. Of is een dergelijke
houding alleen voorbehouden aan
naïevelingen en slechte mensen?”
per jaar worden in het Baragwa-
nath-centrum 3000 baby’s voor di
arree behandeld, 's Winters is long
ontsteking een kolossaal probleem,
vooral als gevolg van mazelen.
14,80
42,60
56,50
167,70
220,50
0,75
de economische situatie. Hij kreeg
daarvoor zelfs een lening van het
Internationaal Monetair Fonds
(IMF) en dat wil toch wel wat
zeggen.
lector gezondheidszorg ontwikke
lingslanden in Den Bosch, die het
ontwerp-programma-van-eisen
voor het hospitaal bol vond staan
van „blatende onwetendheid en
vaktechnische onbegrijpelijkhe
den” en daarom zijn collega’s van
harte oproept zich goed te overtui
gen van de merites van het plan dat
zij steunen.
Spoorweg
Belangrijke weg
km 2Q0
Maar ook na de val van Nkroe
mah aan de macht gekomen militai
ren konden niets doen aan de slech
te economsiche situatie: schaarste
aan levensmiddelen, geldontwaar
ding, achteruitgaande levens
omstandigheden, corruptie en on
derdrukking.
Drie jaar na de coup tegen Nkroe
mah werd het opnieuw geprobeerd
met een burgerregering onder de
gekozenpresident Kofi Boesia. In
1972 werd hij door de militaire van
Acheampong terzijde geschoven
vanwege de slechte economische
toestand en zijn tanende populari
teit.
Sindsdien is voortdurend gezin
speeld op terugkeer naar een bur
gerbewind zijn militairen die voor
zo’n bestuur zullen zorgen. Zij hou
den echter de touwtjes in handen.
En masse klommen de vakbroe
ders vervolgens in de pen, waar
door zich een felle polemiek
ontspon.
De kritiek van die ene Bilthoven
se arts, prof. dr. F. de Waard, was
lang niet mals en bevatte een groot
deel van de argumenten die ge
woonlijk worden af gevuurd op de
genen die steun betuigen aan de
vrijheidsstrijd in zuidelijk Afrika.
Met een aantal onjuistheden
wordt volgens De Waard, de Neder
landse arts en dus het publiek
misleid. De indruk wordt gewekt
dat de Zuidafrikaanse Bantoe-ge-
meenschap te Morogoro bestaat uit
vluchtelingen voor de terreur van
het apartheidsregime. In werkelijk
heid, weet prof. dr. De Waard, gaat
het om een groot kamp, waar geron
selde kinderen een militaire oplei
ding krijgen in terrorisme. „Kinde
ren krijgen hier les in de kunst van
het moorden op blank en zwart.”
Het geld gaat bovendien niet naar
een ziekenhuis, maar er worden wa
pens voor gekocht, waarna deze
dokter besluit met te betreuren dat
de Nederlandse pers zo weinig aan
dacht besteedt aan „de positieve
ontwikkelingen die ginds (in Zuid-
Afrika - red.) aan de gang zijn.”
„Jammer dat Nederlandse artsen
zich geroepen voelen mee te helpen
om het wereldcommunisme te on
dersteunen”, valt A. Minjon uit
Wamsveld zijn collega bij. Minjon
Glazenburg wordt in Medisch
Contact bijgevallen door de
Utrechtse zenuwarts prof. dr. J. van
den Berg. De huisarts B. Bos zag
het weer heel anders: „Wij zijn
meestal zo druk bezig met de belan
gen van onze patiënten en niet in de
laatste plaats van onszelf en alles
wat daarbij komt kijken, dat we
nauwelijks nog aandacht, laat staan
interesse, hebben voor het welzijn
en de gezondheidszorg buiten onze
grenzen.”
De partijen die de afgelopen we
ken de belangrijkste rol in de ver
kiezingen hebben gespeeld, bestaan
uit aanhangers van vroegere staats
hoofden van Ghana. De liberale
volksfrontpartij van Victor Owoe-
soe, advocaat en econoom, bestaat
uit volgelingen van de toenmalige
president van de burgerregering,
die in 1972 door de militairen van
Acheampong terzijde werd gescho
ven. De Nationale Volkspartij van
Hilla Limann, oud-diplomaat, is een
voortzetting van de verboden partij
van wijlen president Kwame
Nkroemah.
Artsen over principes
KoemasiJ
Oboeasi/Koforidoeïu
t 9^ -ffi'
Asarfiankesej^
3§ekondi /Takoradr
A
