Ongekende muzikale happening in Grote of St. Bavokerk
overleden
Zomerexpositie met verrassende accenten
>3
Jute-kunstenaars op
de vakantietoer
a f2.50
Haarlemse
orgelmaand
„Zwaan kleef aan”
Mi
Veel aandacht voor goed glas en keramiek bij Galerie Klein
ie-
4
A
L
c
u
Het Limburgs Jeugdtoneel
met een grote kinder- en familievoorstelling van het
mooie en spannende sprookje:
E2*'k
Deze maand een tochtje per reisbus
2Q
L
9
KUNST
19 7 9
JULI
WOENSDAG
1 1
E
IE
-
Zaterdag 14 juli
Aanvang 14.30 uur
a
In samenwerking met het
Openluchttheater
Bloemendaal
presenteren wij aldaar op
ES
CS
5
i
i
HAARLEM. Het verkeer in de Haarlemse binnenstad zat gister
avond rond half acht al hier en daar vast, vanwege de grote toeloop
naar het orgelspectakel, waarvan zondagavond al een voorproefje op
de TV was gegeven. Een immense belangstelling voor dit speciale
concert in het kader van de Orgelmaand, waarvoor de Grote- of St.
Bavokerk geen banken en stoelen genoeg had voor z’n bezoekers,
waarvan sommigen daardoor hun nieuwsgierigheid staand moesten
bevredigen.
IJmuider Courant:
Beverwijkse Courant: Zeestraat 18 (Beverwijk)
Haarlems Dagblad: Ged. Oude Gracht 82 (Haarlem-Centrum)
Soendaplein/Floresstraat (Haarlem-Noord)
Califomiëplein 17 (Haarlem-Schalkwijk)
Raadhuisstraat 60 (Heemstede)
Lange Nieuwstraat 427 (IJmuiden)
-V
De gereduceerde plaatskaarten
(kassa openluchttheater 4.-
zijn verkrijgbaar bij onze kantoren
‘Telefonisch kunnen geen plaatskaarten worden gereserveerd
- i
MB
Tjr
h
■ha
'ai...
I®?;
Verrukkelijk speelse Confrontatie
van Müllerorgel
en pierementen
arlem
i voor
^AG
(ADVERTENTIE)
4,
3 4 O J
Mercedes (Engemann): Blauwe constructie, kleurpotloodtekemng (1975).
Auteur en regie: H. J. HENSGENS.
1
I
)x 219
)x 254
lx/ 352
I65p.m.
210 p.m.
375 p.m.
(GEN
lx/248
)x/313
ix/415
N
)IET
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Het Haarlems Kunstenaars Kollektief, dat elke maand een nieuwe
aflevering verzorgt voor het Jute-projekt, gaat in de maand juli op de vakantietoer.
Jute ontfermt zich over degenen die niet met vakantie gaan en biedt de thuisblijvers
een speciale „Jute-toer" aan. Een geheel verzorgde reis met vele unieke attracties voor
een speciale prijs”, aldus de Haarlemse Kunstenaars, die de nieuwe Jute-aflevering
wederom met steun van het Frans Halsmuseum uitvoeren.
HAARLEM. Christhilde Klein heeft
de traditioneel wat stillere zomerperiode
aangegrepen om niet als gebruikelijk een
uitverkoop van de stock te houden, maar
om een groepstentoonstelling in elkaar te
zetten die nog tal van verrassingen bevat.
Een deel van de exposanten in haar gale
rie aan de Krocht bestaat uit plaatsgeno
ten van gereputeerde naam, het meren
deel echter maakte elders faam zonder
dat dat hier in Haarlem door de slechte
expositiemogelijkheden al een voortzet
ting had kunnen krijgen. Christhilde
Klein bewijst ermee dat ze door blijft
zoeken naar kwaliteit die tot voor kort
geen kans kreeg.
Zij onderzoekt keramische processen op
hun speciale technische hoedanigheden
en laat dat zien in kleine reliefs die een
heel eigen leven leiden.
Richard Meitner maakt glazen vazen die
afgekraagd worden met een crème kleur
die aanvullend en afrondend werkt. Dit
De bustrip van Jute duurt een uur en
wordt op woensdag 18 juli driemaal gere
den. De toerwagen vertrekt om 12.30 uur,
om 13.30 uur en om 14.30 uur vanaf de
Grote Markt. Kaarten zijn vooruit te be
spreken bij het Haarlemse VVV-kantoor_
op het Stationsplein (tel 319059). Tijdens
de busreis - die tegelijk een originele op
lossing is om de juli-aflevering van de
werk kan zowel streng als speels op je
overkomen, het wekt daardoor een heel
spannende indruk. Heel anders weer dan
het glas van Mieke Groot die elke symme
trie in kleur teniet wil doen. In haar kleine
vaasjes spelen grillige vlekken een be
langrijke rol. Het effect lijkt op het eerste
gezicht slechts bij toeval zo te zijn ont
staan. Mieke Groot blijkt het proces ech
ter bij een nadere bestudering van haar
objecten uitstekend in de hand te kunnen
houden, hetgeen gezien het resultaat op
vakmanschap duidt.
si- Meer dan tweeduizend bezoekers woon
den het ongewone orgelconcert bij. Op de
foto linksonder het draaiorgel de Oranjestad.
Foto rechtsboven: daar is de orgelman dan,
een van de velen die hun geconcentreerd
aandeel leverden in Piet Kee 's uitzonderlijke
compositie. Een extra speels element vorm-
Een uitvoering voor de jeugd naar een bewerking van het
bekende verhaal van Grimm. De inhoud en bezetting van
't programma garanderen enige uren van kostelijk vermaak.
ARTHUR FIEDLER
mensen kwamen naar Fiedlers uitvoering
van Ouverture 1812, ter gelegenheid van
Onafhankelijkheidsdag, bij de tweehon
derdste viering van de vierde juli. Tsjai-
kovski’s ouverture werd toen uitgevoerd
compleet met kerkklokken en kanonscho
ten, aan de oever van de Charles River, in
de open lucht. In 1977, een jaar later,
herhaalde hij dit concert voor een vrijwel
even groot aantal toehoorders.
d
>20
1990
Iwerk)
>3215
medi-
Juitse
Igheid
onge
r, die
ook
e ei-
poort
een
Van een werkelijk imponerend gehalte
zijn de Italianiserende etsen van Bas van
de Poll uit Den Haag. In een zeer eigenzin
nig schrift tekent hij anatomische voor
stellingen waarin voortdurend wordt ver
wezen naar de grootste meesters die de
Renaissance op dit terrein heeft opgele
verd: Da Vinei en Michelangelo. Voor Van
orgels ontstond, nog eens extra aan te
scherpen.
Alle mogelijke effectjes en klanken van
met zorg uitgekozen registers van de
draaiorgels (zoals de fraaie celesta van de
Arabier) met een terecht bescheiden ge
houden beantwoording op het kerkorgel,
zorgden voor een kleurrijke afwikkeling
van de met behulp van draaiorgelboeken-
noteur Tom Meijer gerealiseerde parti
tuur. En of het nu passages van geheel
eigen vinding of de verwerking van cita
ten betrof (waarbij „Daar is de orgelman”
het hoogtepunt vormde): deze „confronta
tie” deed steeds bijzonder speels aan.
En juist het verplaatsen van de klank
door de voortdurende wisseling van in
strument plus nog eens het verstoppertje
spelen van het echo-ende Flötenuhr en de
daaruit volgende verandering van rich
ting in de aandacht van de toehoorders
hetgeen duidelijk zichtbaar was in het
draaien van de hoofden en het dikwijls
opstaan van mensen die kennelijk meen
den onvoldoende overzicht te hebben
gaven het geheel iets van een happening.
Het concert had al bij de aanvang meer
dan ooit het karakter van een sociaal
gebeuren, door na de door Piet Kee als
uitstekende inleiding gespeelde Saltarello
van Tielman Susato, de draaiorgels en
dan ook weer het kerkorgel om beurten te
laten klinken in door Kee gemaakte be
werkingen van een vijftal oude dansen
van Jan van Lublin.
Tijdens het beluisteren van die aan de
Een van de meest waardevolle aspecten
aan haar beleid is de niet geringe aan
dacht die ze steeds wijdt aan het presente
ren van goed glas en keramiek. In het
verleden werden daar al enkele bewijzen
van geleverd, maar in deze groepstentoon
stelling wordt het nog eens duidelijk op
welke richting Galerie Klein wil aanstu
ren. Wat betreft de keramiek zijn het
vooral Gijb Zaalberg en Helly Oesterrei-
cher die als voorbeeld kunnen worden
gebruikt voor twee uiteenlopende stijlen
die een heel verschillend publiek zullen
aanspreken. Bij Zaalberg spelen de glazu
ren een dominante rol, veel meer ook dan
de vorm die vaak beproefd is. Zaalbergs
werk grenst aan het gebruiksgoed, maar
hij is door de toepassing van schitterende
kleuren in staat om Ijet van een al te
banaal niveau te verheffen. Bij Helly Oes-
terreicher merk je een tendens om zich
van de gebruikelijke vorm los te maken.
kunstenaars onuanxs de sluiting van He
Toneelschuur toch door te laten gaan - zal
ook het filmpje dat Gerrit van Dijk over
vakantie gemaakt heeft worden gedraaid.
Pieter Zwaanswijk zal zich over het va-
kantie-ontwerp uitleven in de vitrine van
de Vishal. De reisleiding aan boord van de
touringcar is in handen van „reisleiders”
Wigbolt Kruijver en Bert Bunschoten.
Dat het beroemde 18de-eeuwse Müller
orgel bespeeld werd, was niets nieuws.
Maar dat dit „koninklijke” instrument
zich zou laten horen in combinatie met
haar naar het idee van sommigen aan
lager wal geraakte zuster die de frisse
buitenlucht heeft verkozen boven de pe
permunt- of wierooklucht, baarde begrij
pelijkerwijs nogal opzien.
Initiatiefnemer hiertoe was stadsorga
nist Piet Kee, die na gedegen studie van de
combinatiemogelijkheden, „zijn” kerkor
gel met het draaiorgel in een kersverse
compositie, veelzeggend „Confrontatie”
geheten, gezamenlijk liet opereren.
Via een intercom had Kee, gezeten aan
de hooggelegen speeltafel van het Müller
orgel, contact met de hiertoe aangetrok
ken draaiorgels van Perlee die links en
rechts op de begane grond in de kerk, ter
hoogte van het dwarsschip, opgesteld wa
ren. Gijs Perlee zelf draaide aan het wiel
van zijn beroemde Arabier, Hans van
Tuuren bediende op soortgelijke manier
de Oranjestad (het orgel dat hij zelf ook,
in Amsterdam, exploiteert), terwijl orga
nist Cor Brandenburg zich mobiel opstel
de met een Klein Fluiten-orgel, afgeleid
van het vroegere type Flötenuhr.
Piet Kee, die in zijn componeren al
eerder blijk heeft gegeven een bijzondere
voorliefde te hebben voor ruimtelijke
spreiding van zijn muziek (zoals in „Music
and space” voor twee orgels en vijf koper
blazers) gebruikte dit Flötenuhr op ver
rijdbaar onderstel, om de verrassende
ruimtewerking die toch al in het spel van
de op toerbeurt aan het woord zijnde
Drie van de vier kunstenaars die maandeh/ks het Jute-pro/ekt uitbrengen voor de reisbus op de
Grote Markt. V.l.n.r. Luc van de Lagemaat, Wigbolt Kruijver en Gerrit van Dijk.
4
de Poll is dit een vorm die teruggaat tot op
de wortels van de kunst en het commen
taar dat hij daar op geeft is weer heel
eigentijds zodat de cirkel in feite gesloten
is.
Verrassend zijn ook de prenten van
Joop Rubens die in een volstrekt abstrac
te taal subtiele lijnconstructies schept die
steeds meer suggereren dan er in feit
wordt weergegeven. Rubens laat daarmee
zien dat een abstracte stijl nog genoeg
ruimte overlaat voor de illusie, ook als die
taal nog zo minimaal van karakter is.
Ook Hans Frisch is met het gegeven van
de illusie bezig, maar dan op een wijze die
diezelfde illusie eigenlijk moet doorbre
ken. Hij zoekt in zijn bladen naar de
esthetiek van vruchten als aardbeien
maar wanneer dan het plaatje al te mooi
zou worden breekt hij het glas voor het
beeld. Frisch zit met dit werk nog duide
lijk vooraan in een ontwikkeling die hope
lijk niet uitmondt in het klakkeloos toe
passen van steeds weer hetzelfde grapje,
maar het maakt ook nieuwsgierig waar
hij op den duur zal uitkomen.
Van de deelnemende Haarlemmers kan
ik over de meesten van hen kort zijn. Het
kwalitatief rijke werk van Jan Verburg,
Marinus Fuit en Michel van Overbeeke is
op deze plaats al vaker besproken. Een
uitzondering geldt de etsen van Setske
Beek die in de afgelopen tijd nog nauwe
lijks exposeerde. Zij maakt kleine etsen,
stilleventjes in de beste traditie van het
woord. Vervang het begrip stilleven door
nature morte en het is duidelijk wat Sets
ke Beek met haar kleine juweeltjes be
doelt. Op een piepklein oppervlak ont
staat een wereld van afgestorven voor
werpjes die in een volslagen andere sfeer
zijn overgegaan.
(Tot 25 augustus, op donderdag tot en
met zaterdag van 12-17.30 uur).
CEES STRAUS
Fiedler kreeg vooral bekendheid door
de wijze waarop hij de klassieke muziek
populair wist te maken. Hij dirigeerde
„Stars and stripes forever”, Tsjaikovski’s
„Ouverture 1812” en Ravels „Bolero”. Als
hij dirigeerde was het ook niet ongebrui
kelijk dat een wals van Strauss werd
gevolg door „Boogie woogie bugle boy”.
Als orkestleider was Fiedler iemand die
de klassieke muziek op een heel aantrek
kelijke wijze bij de „gewone man” wist te
brengen. Ongekend grote aantallen toe
hoorders bezochten de concerten die hij
dirigeerde. Deze groeiden vaak uit tot
ware manifestaties. Meer dan 400.000
BOSTON. Arthur Fiedler, een van
Amerika’s populairste dirigenten, is
dinsdag op 84-jarige leeftijd in zijn woon
plaats Boston overleden. Fiedler leidde
het „Pops Orchestra” van Boston gedu
rende 50 jaar. Een maand geleden werd
hij door een hartaanval getroffen.
volkskunst verwante 16de-eeuwse mu
ziek, kon je de sfeer herbeleven van de
periode waarin dit middeleeuwse kerkge
bouw als veelzijdig cultureel ontmoetings
centrum heeft gefunctioneerd. En in deze
geraffineerd in stijl gearrangeerde dans-
muziekjes won het draaiorgel het, met zijn
in deze ruimte zo aandoénlijk klinkende
trommeltjes, qua authenticiteit eigenlijk
ruimschoots van het in ander opzicht zo
veel meer ontwikkelde kerkorgel.
Jammer was het misschien dat de aan
Piet Kee geboden kans om een groot en
veelal niet op klassieke muziek gericht
publiek ook voor het kerkorgel te winnen,
allesbehalve werd uitgebuit. In plaats van
de frivole of meer spectaculaire kant er
van uit te laten komen in min of meer
populaire of althans makkelijker aan
sprekende klanken, tracteerde Kee zijn
gehoor op te eenkleurige, voornamelijk
ingetogen en ook wel op in de volksmond
„zware” muziek genoemde composities
van Sweelinck, Bach en Mendelssohn. Zo
als men kan begrijpen uitstekend en met
smaak voorgedragen, maar niet zo erg
goed passend bij deze gelegenheid.
JOHAN VAN KEMPEN
gels (rechtsonder).
a
