Leidster Amsterdams Volkstoneel bezorgde haar gezelschap grote bloei
a f7.50
Popov met Staatscircus
als Russisch souvenir
CL
hl
Dutch Swing
o®
lege Band
19 7 9
3 1
JULI
DINSDAG
r
Auteursrecht
Aanvang
20.00 uur
IJmuider Courant:
Beverwijkse Courant: Zeestraat 18 (Beverwijk)
In samenwerking met het
Openluchttheater
Bloemendaal
presenteren wij aldaar op
Zaterdag 11 augustus
Haarlems Dagblad: Ged. Oude Gracht 82 (Haarlem-Centrum)
Soendaplein/Floresstraat (Haarlem-Noord)
Califomiëplein 17 (Haarlem-Schalkwijk)
Raadhuisstraat 60 (Heemstede)
Lange Nieuwstraat 427 (IJmuiden)
o.l.v.
De gereduceerde plaatskaarten
(kassa openluchttheater 10.-
zijn verkrijgbaar bij onze kantoren
Telefonisch kunnen geen plaatskaarten worden gereserveerd
AMSTERDAM. „Voor mij is het met toneel alle
dagen feest. Lekker lachen samen en toch serieus en
keihard werken. Omdat het voor mij zo’n groot feest is,
heb ik het zo lang kunnen volhouden. Maar dit wordt
mijn laatste speelrol. Daarna speel ik niet meer. Het is
genoeg geweest”. Woorden die de vannacht overleden
actrice Beppie Nooy enkele jaren geleden sprak, toen
zij met haar eigen Amsterdams Volkstoneel repeteerde
aan de Nederlandse versie van de Amerikaanse musi
cal Gypsie Rose Lee. „Een vrouw als Beppie” zou de
Nederlandse titel worden. Het zou voor het gezelschap
tevens een ode worden aan de vrouw die heel haar
kracht en doorzettingsvermogen aan het voortbestaan
van het Amsterdams Volkstoneel gaf.
Kwatrijn
I
wl
Mf
een actrice
vol ontembare
werklust
Beppie Nooy als regisseur
i
In haar eerste creatie van Rooie Sien.
Wie is de piraat achter Gerard Reve?
(Door Hans van Straten)
met
Gerard Reve welke piraten nemen hem
toch telkens bij 't been
Voor velen een brok
nostalgie, voor
anderen een
openbaring.
In het
sfeervolle
Openlucht
theater
elke keer weer
een onvergete
lijke happening.
Peter
Schilperoort
Beppie Nooy heeft het vak to
neelspelen van haar ouders als
kind al meegekregen. Immers,
Beppie senior en haar man Jan
ervan verzekerd zijn dat die prijs binnen
vijf jaar verdubbeld zou zijn. (Dit laatste
is ongetwijfeld waar, mits de oplaag in
derdaad niet groter is dan dertig exempla
ren, waarvoor geen garantie wordt gege
ven - de oplaag is niet genummerd).
Let wel, in 1957 schreef hij in het open
baar nog lang niet over jongens die gege
seld werden. Dit versje loopt vele jaren op
Reves ontwikkelingen vooruit.
Ook zijn literaire vetes vindt men hier
terug. Herhaaldelijk is er sprake van een
schrijver „Mulles”, welke kunstbroeder
volgens Reve een „kafeenicht” zou zijn,
van wie een Hooggeplaatst Persoon zou
hebben gezegd dat zijn werk „vulles” is,
maar: Het werk van Reve - dat is leven!
Als uitgave blijft dit boekje een van de
merkwaardigste literaire mysteriën van
de laatste jaren. De daders, hoezeer straf
baar, hebben in elk geval iets uitgegeven
dat elke Reve-liefhebber zou willen bezit
ten. Het zou dan ook van belang zijn de
mening van de schrijver te vernemen over
deze piraat, maar hij verblijft momenteel
in zijn zomerresidentie in de Provence,
onbereikbaar voor de telefoon. Het be
richt dat een stel geheime vrienden hem
nu voor de derde keer bij het been heeft
gehad, zal hem ongetwijfeld strekken tot
laaiende woede of peilloze verbittering.
Tenzij...
Tenzij. Er is nog een andere mogelijk
heid. Dit klandestiene uitgaafje, deze pi
raat, die in een Amsterdams antiquariaat
te koop ligt voor 250, hoewel het boekje
niet voor de handel is bestemd - dit ver
zenbundeltje zou best eens in omloop ge
bracht kunnen zijn door de dichter zelf.
Het zou iets voor hem zijn, een mystifica
tie binnen een mystificatie, zoals de
„Dream within a dream” van Poe.
Was hij in 1967 niet ineens de maker van
de etsen van Frans Lodewijk Pannekoek?
En is er bij die gelegenheid niet door
Thomas Rap verklaard, dat dit de eerste
was van een reeks canards waarmee men
het Nederlandse krantewezen wilde ont
regelen? Werd het langzamerhand geen
tijd voor de tweede?
meling. Het opent met een kwatrijn dat
nooit eerder is gepubliceerd, maar dat is
ontleend aan een brief van Reve uit 1957
(brief aan wie, vraag je je af):
Laatst geseld’ik een mooie jongen,
Die ’k, uitgekleed, met riemen bond;
Hij heeft voor mij van pijn gezongen
Bij elke zweepslag op zijn kont.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Oleg Popov, de be
roemde clown, en zijn Russische Staats
circus zijn in Nederland aangekomen. Ze
zijn voorlopig de gast van het theater
Carré, dat zelf geboren is als circusthea
ter. Carré is nu weer geheel aangepast
aan dit oude vermaak. Het ruikt er weer
naar zaagsel en dieren. De stallen zijn
weer vrij van oude decorstukken en an
dere opslag. Tot en met 26 augustus
treedt het Russische Staatscircus er da
gelijks (behalve op maandag) op. Voor
Popov, die tevens ook artistiek leider
van het circus is, betekent dit verblijf
zijn derde in Nederland. Eerder was hij
hier in 1958 tijdens een optreden van het
Staatscircus, en begin van dit jaar om in
de hoofdstad op te treden tijdens de de
monstratie tegen de neutronenbom.
ét»®*
Popov in actie.
Wat is een piraat? Het betreft hier een
recentelijk uit het Engels overgenomen
term. „Pirated edition” betekent zoveel
als ongeautoriseerde uitgave. Een uitge
ver, die alle moeite doet onbekend te blij
ven, brengt boeken op de markt zonder
dat daarover contact is geweest met de
schrijver. De bedoeling is dat die schrijver
ook geen honorarium ontvangt. Dat steekt
die onbekende uitgever namelijk in zijn
zak.
Piratenedities zijn er geweest zolang er
uitgevers zijn, maar van echte piraten kan
men pas spreken sinds er een wet op het
auteursrecht bestaat; dat is in Nederland
sinds 1912.
Een schrijver die veel last had van pira
ten was de Engelsman D. H. Lawrence
r
r
Nooy is moeilijk weg te denken
uit de vaderlandse toneelwereld.
Zij was specialiste in een geheel
eigen genre toneel, het volkse
toneel, dat eigen wetten van
ernst, humor en vooral sentimen
ten kent. Als leidster van haar
gezelschap wist ze vooral de laat
ste jaren telkens een succesvolle
keuze te doen. Het mislukken
van haar musical in 1976 bracht
haar beslist niet van de wijs. In
tegendeel, harder dan misschien
ooit tevoren besloot Beppie te
hernieuwde periode van grote
bloei te bezorgen. Zij leidde het
gezelschap, artistiek en zakelijk.
Zij was altijd overal en bruiste
voortdurend van energie. Ze was
een enorme stimulans voor
iedereen die ze rond zich verza
melde en de velen die ooit als
gast in haar gezelschap optraden
hebben daar plezierige herinne
ringen aan overgehouden. Toen
Ramses Shaffy jaren geleden
een rol in De Jantjes bij haar
speelde zei hij: „Het is weer net
of ik helemaal niks geleèrd heb.
Beppie is een geweldige vrouw,
wat wèèt dat mens een energie
over je uit te storten. Ze geeft me
een geweldige kick”.
Beppie Nooy zal blijven voort
leven in de herinnering van de
velen die het volkstoneel een
warm hart toedragen. Haar rol
len in De Jantjes, Het kind van
de buurvrouw, Oranje Hein en
natuurlijk Rooie Sien, hebben
tallozen ontroerd. Ontroering en
droefenis zal er bij velen zijn bij
het bericht van dit plotselinge
overlijden van een actrice die
alle respect en eer verdiende.
Ko van Leeuwen
Ik moet zeggen, de uitgave maakte in
alle opzichten een professionele, zeer ver
zorgde indruk. Er was een zeldzaam fijne,
lichtgetinte papiersoort gebruikt, zowel
voor het omslag als voor de inhoud. Zoiets
is op zichzelf al een vondst die het hart
van de ware amateur sneller doet klop
pen. Die meneer Cyril Corday (overigens
nooit van gehoord) was een uiterst be
kwaam typograaf, geschoold in de traditie
van A. A. M. Stols en Peter Muller. Ook de
tekstverantwoording, ondertekend
„De samensteller”, was vakwerk.
Maar wat was in vredesnaam die Biblio
theca Reviana, waarvan dit het eerste deel
was? Zijn er meer delen op komst? Heeft
Reve dan niet zeer onlangs, in zijn boek
„Een eigen huis”, alles opgeruimd wat hij
nog aan ongebundeld materiaal had lig
gen? En wie is eigenlijk de uitgever? Wie
verbergt zich achter de aanduiding „De
samensteller”?.
De boekverkoper wist er wel iets meer
van. Er zat een echte, gerenommeerde
uitgeverij achter dit werkje, waarvan Ge
rard Reve niet op de hoogte was gesteld.
Het was allemaal buiten onze grote volks
schrijver om gegaan. Het boekje was zo
gezegd een „piraat".
En wat die 250 gulden betreft, dat was
ongetwijfeld een forse prijs, maar ik kon
(1885-1930). Zijn beroemde roman Lady
Chatterley’s Lover, in vele landen verbo
den om de erotische inhoud, werd niette
min veelvuldig klandestien herdrukt. In
een (wèl geautoriseerde, maar ook klan
destiene) herdrukt deed Lawrence in zijn
voorwoord een heftige aanval op al deze
zeerovers, die hem met elkaar van tonnen
honoraria hebben beroofd. Tijdens de
oorlog werd het boek door een onbekend
gebleven Nederlandse uitgever klande
stien herdukt, compleet met het woedende
voorwoord!
Ook Gerard Reve heeft al eens eerder
last gehad van piraten-edities. Volgens de
bibliografie van C. J. Aarts en Johan B. W.
Polak, opgenomen in Reves dichtbundel
Het zingende hart (1973), wordt melding
gemaakt van twee piraten, een bundeltje
„Drie gedichten en een mening”, versche
nen bij „Uitgeverij Dekadentia, Amstel
veen 1973” en een boekje „Elf gedichten”,
een uitgave van The Publishers, Amstel
veen 1973.
Vergeten Gedichten zou dus een nieuwe
piraat zijn. Of „Bibliotheca Reviana” een
initiatief is van diezelfde zogenaamde
Amstelveners, is een interessante, maar
voorlopig onbeantwoorde vraag. Even
vruchteloos kan men zich afvragen waar
om al die duisterlingen het nou juist op
Gerard Reve hebben voorzien.
Kennelijk is Vergeten Gedichten sa
mengesteld door iemand uit de naaste
omgeving van de dichter. Hier is een Re-
ve-kenner aan het werk geweest die al
jaren ongebundelde verzen van de mees
ter heeft verzameld. De meesten zijn toch
wel op een of andere manier in de open
baarheid gekomen, maar er is ook werk
bij dat nooit eerder is gedrukt. Die moet
hij dus hebben van Reve zelf, of van een
tussenpersoon.
Een tegenvaller moet het voor hem zijn
geweest dat Reve intussen, vrijwel gelijk
tijdig met het verschijnen van het klan
destiene boekje, drie van de twaalf ge
dichten heeft opgenomen in Een eigen
huis.
Hoe bescheiden ook van omvang, Ver
geten Gedichten is een interessante verza-
Staatscircus belooft hoogtepunten die we
„hier nog nooit of lang niet” gezien heb
ben. Onder de noemer „Souvenir uit Rus
land” is er gestreefd naar een program-
ma-samenstelling die voor Rusland type
rend is. Zo is er een tróikanummer waar
bij een door paarden getrokken slede de
piste rondjaagt, met daar bovenop een
menselijke piramide.
Hoogtepunten zijn verder de vliegende
trapeze van Anatoli Wjazow, de Toewinse
jongleurgroep onder leiding van Wladimir
Oskal-Oöla, uit de Toewinse Sovjet Repu
bliek, berendressuur, de muzikale clowns,
waarbij Popovs echtgenote Alexandra
Popova en dan natuurlijk het optreden
van Oleg Popov zelf. Aan het slot van het
circusprogramma doet hij zelfs nog een
reprise.
Het Amsterdamse theater Carré heeft
een volledige metamorphose ondergaan
voor het optreden van dit Russische
Staatscircus. Er is een grote piste aange
bracht met een lemen vloer met zand en
zaagsel. Daarvoor is de bestaande vloer
weggebroken vanaf de ingang van de zaal.
De zaalvloer is daardoor ongeveer een
meter lager komen te liggen. Ook is er een
groot stuk van het toneel afgezaagd.
In de stallen van Carré, waar nu weer
paarden en olifanten staan, zijn de decors
verdwenen. Er werden nog tal van decor
stukken uit Snip en Snap revues bewaard.
Een deel ervan is aan de Amsterdamse
jeugd geschonken, wat verder niet bruik
baar was is per vuilniscontainer afge
voerd.
Bij het doornemen van het programma
dat door de Sovjet-artiesten wordt gepre
senteerd valt het op dat er geen tijgers
zijn. Verder is er geen vrijheidsdressuur
van paarden en ook hoge schooltijden
ontbreekt. Impressario W. van Liempt:
„We hebben gekozen voor een typisch
Russisch programma. Ik heb gezegd laat
de leeuwen en tijgers maar thuis en geef
ons daarvoor in de plaats iets echt Rus
sisch. Ik heb ook om beren gevraagd”.
Het is de tweede maal dat Van Liempt
het Russische Staatscircus naar ons land
haalt. Met andere circussen heeft hij geen
ervaring. „Maar als de gelegenheid zich
voordoet wil ik wel”, deelt hij mee.
Na het optreden in Carré gaat het Russi
sche Staatscircus van 29 augustus t.m. 3
september naar Eindhoven, van 6 t.m. 12
september naar Groningen, van 14 t.m. 23
september naar Rotterdam (Ahoyhal),
van 25 t.m. 30 september naar Utrecht
(Jaarbeurs), van 3 t.m. 11 oktober naar
Arnhem (Rijnhal) en van 13 t.m. 17 okto
ber naar Zwolle (IJsselhal).
Rooie Sien, dat was de grote
rol in een stuk vol bittere ellende,
waarin Beppie Nooy jarenlang
schitterde. En natuurlijk kon ze
van dit brok volksdrama niet
meer afblijven. Vorig jaar kwam
ze er mee terug, niet meer zelf in
de hoofdrol, die had ze „doorge
geven” aan haar schoondochter
Carry Tefsen. Maar ze had wel
een geheel nieuwe bewerking ge
maakt. En wat het komende sei
zoen betreft, Beppie zou weer
een oude volkskraker vol humor
gaan regisseren bij haar eigen
gezelschap: Potasch en Perle-
moer.
vechten. Vechten voor een paar
centen subsidie voor haar gezel
schap, dat zo lang door de offi
ciële en ambtelijke theaterwe
reld was miskend en vechten
voor artistiek succes. Beppie
Nooy kwam terug met de muzi
kale produktie „Als je lacht dan
ben je rijk”. En rijk was het
succes dat zij overal in uitver
kochte schouwburgen tegen
kwam. Naar aanleiding daarvan
zei ze met haar rappe zo typisch
hese Amsterdamse stem: „Als ik
dat weer zie, na die mislukking
van vorig jaar, dan zeg ik: de
mensen houden toch van ons, ze
hebben vertrouwen. Dan kan ik
wel janken van geluk”.
AMSTERDAM. In de etalage van een
winkel in tweedehandsboeken, niet ver
van het Stedelijk Museum in Amsterdam,
ontdekte ik dezer dagen een boekje waar
op stond: Gerard Reve, Vergeten Gedich
ten. De prijs werd keurig vermeld: 250.
Omdat ik die titel niet kende en omdat de
prijs de indruk wekte van iets héél bijzon
ders, ben ik de winkel binnen gestapt en
heb aan de eigenaar gevraagd of ik dat in
kristalpapier gewikkelde werkje eens
mocht bekijken. Het mocht.
Vergeten Gedichten van Gerard Reve
bleek te zijn het eerste deel van een reeks,
geheten Bibliotheca Reviana. De oplage
bedroeg volgens de colophon dertig exem
plaren. De typografie was verzorgd door
Gyrll Corday. Het boekje was niet be
stemd voor de handel, het was uitsluitend
gedrukt ten behoeve van enkele liefheb
bers.
Popov is de grote trekpleister van de
Sovjets. Het Staatscircus dat nu in Neder
land is bestaat uit ongeveer zeventig ar
tiesten en vijftien technici. De technische
ploeg wordt aangevuld met het vaste Car-
ré-personeel. De artiesten logeren in een
hotel. Allemaal in hetzelfde. Na de serie
voorstellingen in Carré staat er nog een
toernee door het land op het programma
die op 17 oktober in Zwolle eindigt. In
Haarlem komt het Russische Staatscir
cus, dat alleen in bestaande gebouwen
optreedt, niet.
De circusgroep die voor deze gelegen
heid Russisch Staatscircus heet, bestaat
uit een keur van de allerbeste artiesten uit
de Sovjet Unie. Een olijk lachende en vlot
poserende Popov legde de verschillen uit
tussen de circussen zoals we die in het
westen kennen en de circussen in zijn
land. Popov: „In het westen gaat het vaak
om een familietraditie. Het kan nooit zijn
dat in een familie steeds weer iedereen
even goed is. In ons land kennen we de
circusschöol. Officiële opleidingen, be
taald door de staat, waar elk jaar vijfhon
derd artiesten vandaan komen. Een oplei
ding die vijf jaar duurt. Het succes hangt
af van het harde werken van de artiesten.
Naar mijn mening is het circus een van de
weinige bedrijven waar je zonder hard
werken niets kan bereiken”.
Artistiek slaat Popov het Sovjet-circus
beslist hoger aan dan de meeste westerse.
Hij wijt dat aan de opleiding die ook
gericht is op acrobatiek, dans, ballet, de
geschiedenis van het circus, kortom meer
grondige voorbereiding. Studenten aan de
Staatscircusscholen krijgen daar tegelijk
een complete middelbare schoolopleiding.
Het programma van het Russische
Nooy, het waren legendarische
toneelmensen. Jan heb ik nooit
zien spelen. Wel Beppies moeder
en dat was in een ongelooflijke
mooie Kniertje, waarbij je je
voor het huilen niet hoefde
schamen.
Beppie stond haar moeder
krachtig terzijde in de leiding
van het Amsterdams Volksto
neel. Na de dood van haar moe
der nam zij zelf het roer over,
vast besloten het gezelschap een
Na haar jubileumvoorstelling, geflankeerd door Hans Boskamp en Lex
Goudsmit.
Bij haar jubileum dit jaar met haar schoondochters Hanny de Vree en Carry
Tefsen (rechts).
Maar het liep anders. Enkele
dagen voor de première stortte
Beppie in. Zij mocht niet meer
spelen. Overwerkt, zo luidde de
diagnose en niemand die haar
ook maar een beetje kende ver
baasde zich. Want Beppie’s
werklust was zonder grenzen.
Rust moest je haar met geweld
opdringen.
Op zestigjarige leeftijd is Bep-
- pie Nooy jr. overleden. Ze was
nog vol plannen, al was ze ziek.
Een gulzig theaterdier als Beppie
Beppie Nooy,
f 1
4-i
r
