2
Schaaf met geribde zool
Stenen verzamelen en ook bewerken
KEUKENKAPSTOK VOOR
SLLIGE ROMMEL
BLOEMEN DROGEN NIET ZO MOEILIJK
i
tl
Flexibele
1
2'
.«I .Ol
„schuurschaaf”
Handboek over gereedschap
Hobby kasjes
duurder
B 1
Halfedelstenen
1
WA
AUGUSTUS
VRIJDAG
o
HOUDER
HAAKJE
r
■N
F
V
EIGENHANDIG
-
Kj
I
I
e
pen
pennen
rhodanthe
en
vaste pensleutel
R
scharnier
pennen
VI
verstelbare pensleutel
I
s
M|
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
3
O
Informatie
1
Jammer eigenlijk, want het is best de
moeite waard zo’n vondst te bewaren en
van de mooiste exemplaren een verzame
ling aan te leggen. Óf ze te splijten, te
zagen of te polijsten en er sieraden van te
maken. En voor u het weet, behoort u tot
Hoewel het Stenen Tijdperk al heel ver
achter ons ligt, hebben veel mensen toch
nog altijd een zwak voor (mooie) stenen.
En dat hoeven beslist niet altijd (halfedel
stenen te zijn. U maakt het vast ook wel
eens mee tijdens een wandeling in heide
gebied of langs omgeploegde akkers: in
eens valt het oog op een extra mooie
kiezel- of vuursteen. Je raapt hem op,
bekijkt hem en dan verdwijnt hij in je
broekzak. Eenmaal thuisgekomen wordt
zo’n ding meestal toch weer weggegooid.
Rommel is lastig, maar alles netjes
opgeruimd is soms ook weer ongezellig.
Voor mensen die wel houden van een
beetje „gezellige rommel” is dit een
bekend dilemma. Het is het zoeken naar
de gulden middenweg. Aan de ene kant
alles overal maar laten liggen, zodat je
eerst tijden moet zoeken voor je iets
gevonden hebt, aan de andere kant alles
wegstoppen in kasten en laden, zodat de
kale opgeruimdheid van een toonkamer
het resultaat is.
de steeds groter wordende groep van en
thousiaste steen verzamelaars!
Op z’n tijd maken we allemaal graag
een wandeling door de natuur. Voor dege
nen die stenen zoeken, komt er een extra
dimensie bij. Je gaat op andere dingen
letten en speciale gebieden bezoeken
plaatsen waar je meer kans hebt op het
vinden van bijzondere stenen, halfedelste
nen zoals agaat, jaspis, e.d. Nederland is
niet zo rijk bedeeld met dit soort stenen,
maar ze zijn er wel. Ze werden van veraf
aangevoerd door de grote rivieren en
grondverplaatsingen in de ijstijden. Bij
zand- en grindafgravingen heeft u de
meeste kans. Wees in dat soort gebieden
voorzichtig en kijk uit voor bodemver-
Het is moeilijk aan te geven wanneer
de te drogen gewassen geplukt moeten
worden. In principe kunnen bloemen het
best geplukt worden voordat ze hun
bloeihoogtepunt bereikt hebben. Zaad
dozen en dergelijke mogen niet te rijp
zijn; de zaden mogen er bij flink schud
den niet uitvallen en grassen moeten we
plukken als ze nog groen zijn. Het pluk
ken moet wel altijd bij droog en warm
weer gebeuren.
Het drogen moet altijd snel gebeuren.
We maken van het geplukte materiaal
kleine bosjes en binden deze met een
elastiekje bij elkaar. De bosjes worden
vervolgens in een donkere, droge en
goed geventileerde ruimte opgehangen.
Dus nooit in een vochtig schuurtje, want
dan zouden ze gaan schimmelen. Ook
nooit in de felle zon, want dan verbleken
de kleuren. Het drogen moet wel snel,
maar ook weer niet te snel gebeuren.
Dus nooit in een oven of iets dergelijks
proberen te drogen. Bladeren en ander
materiaal zonder steel kunnen tussen
vloeipapier gedroogd worden. Het dro
gen op zich duurt wel een week of zes en
tussentijds moet u regelmatig op schim-
Tot 25 augustus wordt in het streekmu
seum Rhenen de tentoonstelling „Ver
steend verleden” gehouden. Te zien zijn
fossielen en geslepen halfedelstenen, ge
vonden in de omgeving van Rhenen, uit de
collectie van de heer H. Sekeres (zie foto).
Voor inlichtingen bellen naar Streekmu
seum Rhenen, tel. 08376-2077.
Als het u niet gaat om het verzamelen,
maar om het be- en verwerken van stenen,
dan zijn er voldoende mogelijkheden. Op
beurzen, jaarmarkten en in handenar-
beidwinkels zijn halfedelstenen in de
vorm van grof materiaal, gereedschappen
en machines te koop. Het eenvoudigst is
het de stenen te trommelen. In enkele
weken tijd worden de ruwe stenen in een
ronddraaiende trommel glad gepolijst. U
kunt ze dan in sieraden verwerken of
zomaar voor de sier neerleggen in een
vitrinekast, schaal of glazen pot. Het door
midden zagen en slijpen is een werkje
voor gevorderde amateurs. Het is een
spannend werkje, want je weet tevoren
nooit hoe een steen er van binnen uitziet.
Meestal wordt de moeite beloond en komt
er een grillig lijnenspel in verschillende
kleuren te voorschijn. Door het polijsten
blijft dit bewaard.
Handboek Gereedschap, door Albert
Jackson en David Day, uitg. Kluwer
Technische Boeken, prijs 39,75.
Wilt u meer weten over het verzamelen
en bewerken van stenen, dan kunt u o.a.
terecht bij de Nederlandse Lapidaristen-
club in Den Haag, inlichtingen bij Ton en
Mia Visser, Veulenkamp 31 te Delft of
vraag een beursagenda aan bij „De Oude
Aarde”, Binnenpad 43 te Giethoorn, tel.
05216-1313.
tart
ezit
ien
!RS
1.
13.
lol;
tra;
39.
47.
tik;
63.
;en;
Gebogen of geprofileerde vlakken schuren gaat in vele gevallen heel handig
met een nieuw apparaatje, door de fa. Holts op de markt gebracht. Het heet
„flexibele scbuurschaaf”; het model is inderdaad dat van een schaaf. De zool
bestaat uit een stuk stevig, makkelijk verend plastic, waarop een strookje
schuurpapier wordt gespannen. De schuurschaaf volgt soepel alle rondingen van
het werkstuk. Vooral voor het afrondend schuren van kanten e.d. is het een goed
bruikbaar gereedschap. Uit één standaardvel schuurpapier (23 x 28 cm) snijdt
men drie strookjes, die dan precies op de zool passen. Klemmen aan beide zijden
zorgen ervoor dat het goed op zijn plaats blijft. Vanzelfsprekend kan de
schuurschaaf ook voor vlakke werkstukken worden gebruikt. Het apparaat kost
14.50.
20.
jes-
k.);
eer
38.
an-
47.
53.
56.
in
vo-
tel;
pe-
lijk
na
il.
21.
tie-
37.
ier;
tui;
'ge;
1U.
vaste haaksleutel
15,
•en-
eu-
iar-
vit-
ïen,
0,-:
Be-
penhaaksleutel
Als gevolg van de stijging van de
grondstoffenprijzen en de gewijzigde
valutakoersen verwacht de Ned. Ver.
van Hobbykashandelaren dit najaar een
stijging van de prijzen voor hobbykasjes
van 12 procent. Mocht u dus van plan
zijn tot de aanschaf van een kasje over te
gaan, dan is het misschien raadzaam dit
zo snel mogelijk te doen en niet tot het
volgend voorjaar te wachten. Twaalf
procent scheelt nogal wat op de prijs van
zo’n hobbykasje.
De gulden middenweg kan in de keu
ken gerealiseerd worden door het aan
brengen van een „keukenkapstok”. De
beste plaats hiervoor is boven het aan
recht, onder de bovenkastjes. Schroef
eerst een vurehouten lat van circa 1,5 bij
7 cm. tegen de muur over de hele lengte
van het aanrecht. Schroef tegen deze lat
alle keukenspullen die daarvoor ge-
mei controleren. Eventueel aangetaste
delen onmiddellijk verwijderen.
Als u zelf eens aan de slag gaat met
droogbloemen, zult u waarschijnlijk ook
meer begrip op kunnen brengen voor de
hoge prijzen die de bloemist voor een
droogbloemenstukje vraagt. Het is niet
eenvoudig en het vraagt vooral veel tijd.
Het materiaal is vrij teer en bros, dus het
is voorzichtig werken geblazen. Als
steekmateriaal kunnen we het beste
bloemensteekschuim gebruiken. Dit vol
doet beter dan kippegaas, zand en klei.
Ook bloemendraad is een onmisbaar
hulpmiddel; het is verkrijgbaar bij bloe
misten en tuincentra. We gebruiken het
om slappe bloemstengels te verstevigen
of om bloemen en ander materiaal zon
der bruikbare steel „op te zetten”. Het
wordt tevens gebruikt om bijvoorbeeld
een blad een andere stand te geven.
schikt zijn, zoals: de rol met keukentis-
sues, de steun van de handmixer, de rol
aluminiumpapier, de blikopener enz.
Over de lengte die nu nog vrij is, komt de
„kapstok”.
Neem hiervoor een ronde houten stok
van circa 15 mm doorsnede. Hiervoor
zijn zowel houders als kapstokhaakjes
in de handel. Schuif een flink aantal van
deze haakjes om de stok voor u hem
definitief vastzet. In plaats van een hou
ten stok kunt u ook een metalen buis
nemen, bijvoorbeeld een gordijnroede.
Aan de haakjes kunnen al die kleine,
veel gebruikte dingen gehangen worden
die u telkens weer nodig heeft. Denk
bijvoorbeeld aan: flesseopener. af was
borstel, pannelappen, vaatlap, voorproef-
lepel, kurketrekker, sleutels, schaar en
ga zo maar door. Zoals gezegd moet een
keuken goed schoongemaakt kunnen
worden. Zet de houten lat en de stok
daarom goed in de lak, zodat deze zon
der bezwaar met een natte doek afgeno
men kunnen worden.
Wanneer de vuren lat over de hele
breedte van het aanrecht doorloopt, kan
ieder voorwerp daar zijn plaats krijgen
waar u het nodig heeft: de afwasborstel
en de vaatlap boven de gootsteen en de
pannelappen boven de kookplaten. En al
die kleine spullen waar u nu nog naar
aan het grabbelen bent in de keukenla
alsof dat een grabbelton is hangen nu
duidelijk in het zicht en zó voor het
grijpen.
Het hier beschreven dilemma komt
nergens duidelijker naar voren dan in de
keuken, waar een grote hoeveelheid keu
kengerei aanwezig is. Toch willen we die
keuken goed schoon kunnen maken. Dit
kunt u natuurlijk bereiken door alles
weg te stoppen, maar het resultaat is dan
al gauw een onpersoonlijke steriele
schoonheid. Bovendien is het gemakke
lijk, wanneer allerlei veel gebruikte
voorwerpen zo voor het grijpen hangen
en niet eerst opgediept hoeven te worden
uit laden en kastjes.
schuivingen. Om het terrein te mogen
betreden, moet u eerst toestemming vra
gen aan de eigenaar.
Een eldorado voor de echte stenenlief
hebber is Idar-Oberstein, even ten oosten
van Trier, in Duitsland. Vanuit Nederland
worden daarheen excursies georgani
seerd door verschillende plaatselijke ste
nenclubs. U kunt daar uw verzameling
halfedelstenen naar hartelust uitbreiden.
Wilt u eens op uw gemak bekijken hoe
mooi stenen, kristallen en mineralen kun
nen zijn, maak dan eens een dagtochtje
naar Giethoorn. Daar is op het Binnenpad
43 het stenenmuseum „De Oude Aarde”
gevestigd. Beslist de moeite waard en bo
vendien erg interessant voor kinderen. Er
is een winkel bij waar van alles te koop is:
stenen, bewerkingsmachines, accessoires
voor het maken van sieraden, enz.
Het boek is natuurlijk erg handig als
informatiebron, voordat men aan een
karwei begint. Welk gespecialiseerd
werktuig is er voor handen en hoe haal
je het maximum aan profijt uit je eigen
bezit aan gereedschap? Men vindt in het
boek gereedschap voor allerlei werk
zaamheden of dat nu om timmeren,
schilderen, tuinieren of ijzerbewerken
gaat.
In het nogal omvang
rijke assortiment van
stalen schaven treft men
diverse uitvoeringen
met een zogeheten gerib
de zool aan. Een goede
gereedschappenhande
laar kan u over het nut
en de betekenis van zo’n
zoolprofiel voldoende
inlichten, maar zulke in
formatie is helaas niet
op elk verkooppunt ver
krijgbaar. De in de leng
terichting van de zool
(de onderkant van de
schaaf) uitgespaarde
gleuven zijn niet be
doeld om het gereed
schap er wat interessan
ter te laten uitzien; ze
hebben een specifiek
doel. Geribde zolen treft
men voornamelijk aan
bij blokschaven, voorlo
pers en rijschaven; die
drie types ontlenen hun
namen aan hun lengte,
resp. 24 a 25 cm, ca. 35
cm en 45 tot 56 cm lang.
Voor het schaven van
enigszins vochtig hout
voldoet de schaaf met
geribde zool veelal stuk
ken beter dan de gladde
zool. Ook hout dat welis
waar niet vochtig, maar
van nature wat „vettig”
is, zoals bijvoorbeeld
teak, laat zich beter met
een geribde schaaf be
werken. Hard hout
schaaft lekkerder weg
met een gladde zool en
In het wild kunnen we de zaadscher-
men van de bereklauw en andere
schermbloemen plukken en verder
vruchtpluizen van de bosrank, heide,
zuring, en allerlei grassen. Bij het bloe-
menstalletje kunnen we bosjes bloemen
kopen om zelf te drogen, zoals Achillea,
gipskruid, kogeldistel, ridderspoor, sta-
tice, liatris, roosjes, allium en mimosa.
Zelf bloemen drogen is erg eenvoudig,
en goedkoper dan de bloemen gedroogd
en wel te kopen. Augustus is de meest
geschikte maand om bloemen te drogen
en te zorgen dat we ook de komende
winter weer wat droogboeketjes in huis
hebben. Het fijne van droogbloemen is
vooral dat ze het ook op donkere plekjes,
waar andere bloemen en planten beslist
niet willen staan, heel goed doen. Enige
tijd geleden zagen we hoofdzakelijk de
kunstmatig gekleurde droogbloemen,
maar dat wordt gelukkig steeds minder.
Ook gedroogde bloemen zijn echte na-
tuurprodukten en daar moet de mens
niet aan gaan knoeien met verfstoffen,
zodat ze hun natuurlijke karakter ver
liezen.
Overal vinden we bloemen en planten
om te drogen. Voor wie een eigen tuin
heeft, is het erg gemakkelijk om planten
te zaaien, die geschikt zijn om te drogen.
Maar ook wie op een flat woont kan zelf
bloemen drogen. In het wild vinden we
allerlei grassen, distels en zaaddozen die
gedroogd kunnen worden, maar ook bij
het bloemenstalletje op de hoek kunnen
we allerlei snijbloemen kopen om zelf te
drogen. Het beste en eenvoudigst om te
drogen zijn de echte droogbloemen, zo
als de strobloem (helichrysum), ammo-
bij het schaven van
smalle latten, de zijkan
ten van planken e.d. is
het ook veel beter een
schaaf met gladde zool
te gebruiken.
Wie regelmatig
schaafwerk te doen
heeft, zou bij het kiezen
van een behoorlijke ge
reedschappenuitrusting
wel eens in de proble
men kunnen komen;
voor het ene karwei heb
je een schaaf met gladde
zool nodig, voor het an
dere een geribde zool, en
dan bepaalt de lengte
van het materiaal vaak
of een blokschaaf (het
kortste model) of een
voorloper dan wel een
rijschaaf noodzakelijk
zijn. Tenslotte kun je
moeilijk een stuk of tien
schaven aanschaffen.
Misschien is dit een
goede raad: koop als ba-
sis-schaafuit rusting een
blokschaaf en een voor
loper, waarbij dan de
ene een gladde en de an
dere een geribde zool
heeft. Daarmee is verre
weg het grootste deel
van de normale dhz-
werkzaamheden behoor
lijk te „beschaven”. En
wanneer u dan later de
werkplaatsuitrusting
gaat uitbreiden, kunt u
de wat meer specialisti
sche schaafsoorten gaan
kopen.of door Sin
terklaas cadeau laten
doen!
Wanneer je het „Handboek Gereed
schap” doorbladert sta je versteld van
de aantallen en soorten gereedschap, die
er zijn. Je kunt er een brok historie uit
losweken, omdat in dit (van oorsprong
Engelse, door Mar Groen kundig be
werkte) boek niet alleen moderne stuk
ken gereedschap worden besproken en
beschreven, maar ook het werkgerei, dat
onze nabije of verre voorvaderen nodig
hadden om iets fraais te kunnen maken.
Dat is denk ik ook het aantrekkelijke
van deze uitgave. Hetheeft dus niet
alleen een bepaalde nuttigheidswaarde.
Nuttig is het zeker, omdat bij elk stuk
gereedschap een korte beschrijving
staat, hoe er mee te werken. Voorts vindt
men er de basisgegevens bij: afmetin
gen, materiaal waarvan het gemaakt is
en het doel waarvoor het te gebruiken is.
„Handboek Gereedschap” is tot zo re
cent mogelijk bijgewerkt. Dat is bijv, te
constateren bij de elektrische boorappa-
ratuur, waar melding wordt gemaakt
van de variabele snelheid- en krachts
ontwikkeling, zoals die momenteel
wordt „ingebouwd”.
bium xeranthemum,
statice.
