Laaiend enthousiasme over Sovjet-artiesten in bomvol Carré
V
Nieuw boek van
Heinrich Böll
verschenen
komende
exposities
feu.
Twee instructieve boeken
voor ballet-beginners
a
Kolonialisme
vrijheidsstrijd
en nieuw bewind
wij
ontvingen
Voorhistorische
rotstekeningen in
Spanje gevonden
J
Brieven aan een jonge ballerina
9
KUNST
19 7 9
AUGUSTUS
ZATERDAG 4
tapijtreiniging,
vaste vloerbedekking
losse kleden bankstellen
(ADVERTENTIE)
Acrobatiek troef in Russisch circus
I
(Van onze kunstredactie)
r
bibliotheek
CS
n
c
h
van historische achtergronden. Historie
die hier door hem wel vaak wordt aange
raakt.
„Kijk op molens” door J. Th. Balk,
uitgave Elsevier 32,50).
Acrobatiek vooral ook in het tweede
deel, dat begint met een vliegende trapeze
met speciaal ingebouwde verrassende at
tracties. Acrobatiek en handigheid bij
Servat Begboedi, die eerder op de avond
het olifantennummer leidde. Begboedi
jongleert terwijl hij staande op de rug van
een paard in rustige draf de piste rond
gaat. Hoe voortreffelijk hij zijn vak be
heerst laat hij daarna zien op een onstui
mige hengst die in werkelijk wilde vaart
de piste rond vliegt. Dan jongleert deze
Rus met brandende fakkels.
Russische Troika heet het succesnum
mer van deze circusshow. Het is het laat
ste onderdeel van het gevarieerde pro
gramma en voor mij hèt hoogtepunt. Niet
zozeer om de sprookjesachtige entree (een
door drie paarden getrokken troika op
onzichtbare wielen in een sneeuwbui van
zeepbellen) maar om de knappe opbouw
van dit nummer. De greep van Nicolai
Olchowikow blijkt uit ras-acrobaten te
bestaan. Achttien mensen buitelen door
een, bouwen menselijke pyramides en
kunnen er niet genoeg van krijgen.
Popov, clown en artistiek leider van dit
Russische gelegenheidscircus, is de gehele
voorstelling door aanwezig. Niet alleen is
zijn eigen nummer op het slappe koord
vooral technisch van een zeldzame klasse,
ook zijn voortdurende humor van de ver
bazing, zijn kinderlijke houding van „ikke
kan het beter” en zijn voortdurend vrien
delijk gezicht maken dat je van hem gaat
houden. Popov verzorgt ook de humoristi-
sche „bezighoudertjes” tussen program-
ma-onderdelen door. Maar hij doet dat
met een uitgebalanceerde verfijning. Of
hij nu stoeit met keukengerei en een aard
appel van hoog uit de lucht op zijn vork
weet te spietsen, of dat hij een spring-
acrobaat tracht te verbeteren, hij is steeds
aandoénlijk.
De twee auteurs hebben verscheidene
dingen gemeen. Zowel Van de Weetering
als Rietstap hebben zelf gedanst en alle
bei leveren ze nu hun positieve bijdra
gen aan de danskunst door er over te
schrijven. Ine Rietstap schrijft over dan
sen en bewegingskunst bij NRC-Han-
delsblad; Conrad van de Weetering doet
hetzelfde bij Haarlems Dagblad en kop
bladen. Verder zullen vergelijkingen
minder synchroon lopen en wie beider
danskritieken regelmatig leest, weet dat
hun meningen nogal eens verschillen.
Dit terzijde.
Het boek van Van de Weetering is een
oorspronkelijk werk. Hij maakte voor
het schrijven ervan gebruik van een
originele vondst. Brieven aan een jonge
ballerina is namelijk een bundeling van
soms wat aangepaste brieven die de
auteur werkelijk geschreven heeft aan
een zekere Louise, een Haarlemse gym
nasiumleerlinge, die sinds drie jaar vijf
dagen per week op balletles zit. Om er
achter te komen welke vragen en proble
men er bij balletleerlingen rijzen, stelde
Van de Weetering samen met zijn uitge
ver een enquête op, die naar enkele
balletscholen werd gestuurd. De respons
daarop benutte de schrijver voor zijn
boek, dat hij via Louise steeds dikker
maakte.
De instructie-brieven van Van de Wee
tering lenen zich goed voor de boek
vorm. Nadeel is dat er geen enkele werk
elijke rangschikking aanwezig is. Ver
moedelijk omdat de brieven bijna in
oorspronkelijke vorm gehandhaafd zijn.
Oleg Popov is een verbijsterende toer op één voet balancerend o pnet slappe koord, jonglerend
met tal van attributen.
Toch stel ik me voor dat menig ballet-
liefhebber Van de Weeterings nieuwe
boek met plezier zal uitlezen. Het is in
elk geval een richtingwijzer naar meer
ballet-structuur en naar een verdieping
Dat heeft tot gevolg dat het boek bij
voorbeeld als naslagwerk nauwelijks in
teressant is. Zou de auteur wel naar een
logische opbouw in zijn boek hebben
gestreefd, dan had hij, de brieven aan
Louise nooit op deze manier kunnen
gebruiken. Ze zouden dan slechts als
verzameld feitenmateriaal voor de au
teur hebben gediend, van waaruit hij
een diepgaand en gedegen balletboek
had kunnen schrijven. Die keuze heeft
Van de Weetering niet gemaakt. Dat is
zijn goed recht, maar het gevolg is wel
dat het boek nogal chaotisch overkomt.
Een gezellige chaos overigens, die toch
telkens door de auteur weer iets op orde
gebracht wordt, voordat het volgende
hoofdstuk opent. Een vriendelijke chaos
ook, waarin hij zich dikwijls op zijpaden
begeeft en afdwaalt
De auteur laat zich ook niet steeds van
zijn meest objectieve zijde zien. Zo kiest
hij voor de dansnotatie volgens het sys
teem van Rudolf Laban en laat hij dat
van Benesh links liggen. Alleen omdat
zijn voorkeur nu eenmaal naar het La-
ban-systeem uitgaat.
onder Russische directie. Bonkig en vaak
eentonig uitgevoerde muziek, maar ja, zo
wil de vakbond het nu eenmaal, alle ar
tiesten mog?n buitenlands zijn, als de mu
sici uit eigen land hun toontje maar mo
gen meeblazen. Voordat de rest van de
toernee door ons land begint blijft het
circus nog drie weken in Carré.
KÖ VAN LEEUWEN
Ballet voor beginners is een boekje
boordevol tekeningen van balletposities
en oefeningen. Het gevaar daarvan is
weer dat jonge kinderen zelf aan het
werk gaan, zonder deskundige begelei
ding. Maar ballet verdraagt geen doe-
het-zelf cursus en dat kan ook nooit de
bedoeling van dit werkje zijn. Als boek
erbij zal het nuttig zijn. Wat op de les
geleerd wordt, kan mits in overeenstem
ming, thuis nog eens rustig op papier
worden bekeken. En is het niet zo, dat
een kind dat van ballet bezeten is, nooit
genoeg krijgt er van te lezen?
MADRID(AFP) Speleologen hebben
in Andalusië in Spanje een grot ontdekt
waarvan de muren bedekt zijn met voor
historische tekeningen.
De grot ligt in Calasparra in de provin
cie Murcia en is erg ontoegankelijk. Zij
bestaat uit een aantal zeer grote ruimten
met talrijke stalactieten. Vooral de teke
ningen op de muren van een van deze
zalen zijn uitstekend geconserveerd.
In de albumreeks „De wereld van
Anton Pieck”, onder redactie van Hans
Vogelesang, verschenen twee nieuwe de
len. De titels zijn „Van reizen en trek
ken” en „De kleine nering”. Deze albums
werden uitgegeven door Omniboek en
kosten 16,25 per stuk.
In het museum Waterland te Purmer-
end wordt van 1 augustus tot en met 2
september een tentoonstelling gehouden
rond het thema spontane architektuur.
Daarbij zullen onder meer te zien zijn: een
kollektie foto’s en dia’s samengesteld door
de Rotterdamse Kunststichting, een kol
lektie foto’s van zandkastelen en een zaal
gevuld met bouwsels van kinderen. Te
vens exposeren er de Waterlandse kunste
naars Rie van Goor (portrettekeningen)
en Jan de Haan (etsen).
Tijdens het Jazzfestival te Laren, op 10,
11 en 12 augustus in het Singercomplex,
zullen Piet Klaasse (tekeningen), Rob Mi-
seur (foto’s), Roger Lersy (litho’s) en G.
Goudswaard (foto’s) exposeren.
Bölls Duitse uitgeverij, Kiepen-
heuer en Witsh deelde afgelopen
donderdag mede dat de totale op
lage van boeken van de hand van
deze auteur meer dan 17 miljoen
exemplaren bedraagt. Meer dan 2
miljoen daarvan werden in de
bondsrepubliek verkocht en een
half miljoen in de DDR.
Voor
Ook levering
nieuwe vloerbedekking
en gordijnstoffen
Zijl weg 286, Haarlem.
Tel.. 023-313289
En zo bij elkaar biedt het Russische
Staatscircus een programma dat aantrek
kelijk is. Waar veel in te zien is dat grenst
aan uiterste perfectie, maar waarbij ook
zeker mindere nummers moeten worden
bekeken.
Het circusprogramma wordt begeleid
door het uit Nederlanders samengestelde
orkest van zestien muzikanten, spelend
n.
j;
:hts-
KEULEN/AMSTERDAM.
Het nieuwste boek van de Nobel
prijswinnaar Heinrich Böll is de
ze week in de Bondsrepubliek op
de markt gekomen met een eerste
druk van maar liefst 100.000
exemplaren. De Nederlandse ver
taling van Fürsorgliche Belage-
rung is pas in februarie te ver
wachten bij Elsevier.
AMSTERDAM. Een laaiend enthousiast en bomvol Carré nam vrijdagavond na
afloop van de voorstelling van het Russische Staatscircus node afscheid van de bonte
stoet Sovjet-artiesten. Dat die geestdrift toch zo hoog kon oplaaien is vooral te danken
aan het programmagedeelte na de pauze. Op papier ziet dat er het kortst uit; in de
piste maakt het een geweldige indruk. Toegegeven dat het eerste deel van dit
Russische programma ook veel kwaliteit liet zien, maar dat het andere grote circussen
daarbij verre overtroeft is beslist overdreven. Het jongleumummer van Jewgeni
Biljahouwer (dat in vergelijking met het programmaboekje van plaats gewisseld heeft
met een andere jongleur) is nauwelijks indrukwekkend en kende tijdens de Amster
damse première teveel schoonheidsfoutjes. Dan zou de Zwitser Rudi Schweitzer,
vooral bekend van Sarrasani, hem nog heel wat bij kunnen brengen.
Het circus uit de Sovjet Unie, dat voor
de westerse toernee een samenstelling is
geworden van een groot aantal van de
allerbeste nummers die in dat land aan
wezig zijn, mist in het eerste deel van het
programma iets van jde echte circussfeer.
Dat ligt niet aan het feit dat er geen tent is,
want Carré heeft met zo’n circus binnen*
de muren een unieke sfeer, ook al ligt er
het grootste deel van de voorstelling ka
merbreed velours in de.piste.
Informatie vooral over het Staatscircus
uit de Sovjet Unie heeft de verwachtingen
misschien wel wat te hoog gespannen.
Daar komt bij dat ik in een circus paarden
wil zien en veel beestennummers. Wilde
beesten graag en geen dressuur van
schoothondjes, hoe lief die ook mogen
zijn. En of je die diertjes dan omhoog
moet zwiepen en na het vallen weer terug
kaatsen in een strak gespannen vangnet,
dat is nog maar de vraag.
Paarden zijn er nauwelijks bij dit Russi
sche circus. Drie voor de troika en twee
bij het jongleumummer in het tweede
programmadeel, dat is alles, als ik goed
geteld heb. En leeuwen of tijgers ontbre
ken geheel. De show wordt een beetje
goed gemaakt door menselijk acterende
beertjes en door een aardig olifanten-
i nummer.
De grote kracht van het circus uit Rus
land is de acrobatiek. Dat laten de mensen
van Wladimir Oskal Oöla. uit de Toerwin-
se Republiek zien. Zowel op de strakke
staaldraad, als op de begane grond, waar
Wladimir zelf een enorme hoeveelheid
metalen borden vangt die door zes van
zijn mensen flitsend op hem werden afge
vuurd. De eerste maal mislukte, de vol
gende keer leek het nog sneller te gaan,
was het nög spannender en volgde succes.
Een nummer dat door prachtige muziek
(gedeeltelijk geluidsband) wordt begeleid.
Collages en tekeningen van Haar
lemmer Piet van Leeuwen vormen een
onderdeel van een groepsexpositie die
aanstaande zaterdag begint in Galerie
Plein aan het Da Costaplein 7 in Amster
dam. Verder zullen gouaches van Sjaak
Wesselius, olieverven van Eric Barkman,
batiks van Loes Jongkind, aquarellen,
gouaches en olieverven op papier van Jan
Bezaan en werk van gemengde technie
ken van Hein van Leeuwen en Len Gras-
sere tentoongesteld worden. De expositie
loopt tot 31 augustus en is van 11 tot 17 uur
open op maandag, dinsdag, donderdag,
vrijdag en zaterdag.
De zesde Kunst en Antiekbeurs heeft
dit jaar plaats van 24 augustus tot en met 2
september in De Doelen, Rotterdam. Cir
ca vijftig antiquairs bieden weer een groot
en veelzijdig assortiment oude kunst
waaronder porselein, sieraden, boeren
kunst, wapens, tapijten en muziekinstru
menten. De beurs is geopend voor het
publiek van 12 tot 22 uur maandag tot en
met zaterdag, en van 11 tot 18 uur op
zondagen.
De culturele commissie van Noordwijk
opent zaterdag 4 augustus een tentoon
stelling van figuratieve bronzen beelden
in de N.H Kapel aan de Hoofdstraat in
Noordwijk aan Zee, in samenwerking met
Kunsthoeve Europa. „Beelden aan Zee”
laat werk zien van onder meer Hans Freie,
Henk Evertsen, Hetta Rueb, Peter Peter
sen, Frits Stapel, Juke Stark, Elly Dunne-
wold en Hank Beelenkamp. De expositie
Brieven aan een jonge Ballerina is een
prettig leesbaar boek geworden dat zijn
weg naar de dansjeugd beslist zal vin
den. De toon van het boek is misschien
wat al te kinderlijk, een meisje van vijf
tien hoef je tegenwoordig niet te onder
schatten, maar de informatie is van een
onstuimige hoeveelheid. Wat het boek
ook voor degenen die de danskunst niet
actief willen beoefenen interessant
maakt, is de schat aan anekdotes en de
versnipperd opgediende balletgeschie-
denis die er in verweven zit.
Bijna gelijktijdig zijn er twee nieuwe boekuitgaven op de Nederlandse markt
verschenen over ballet. En allebei zijn ze gericht op die grote groep jonge meisjes
die, terwijl ze hun eerste pliés aan de barre maken, dromen in de richting van een
prima ballerina. Beide boeken maken in elk geval duidelijk dat om ddt te bereiken
nogal wat wordt vereist. Het eerste boek dat op de redactie belandde heet Over
Ballet, Brieven aan een jonge ballerina en werd geschreven door Conrad van de
Weetering. Het onmiddellijk daarop volgende heet Ballet voor beginners en hier
gaat het om Joan Lawsons oorspronkelijke boekje Beginning Ballet, dat twee jaar
geleden in Londen verscheen. Ine Rietstap welk een vederlichte naam voor een
danseres maakte het door een drastische bewerking geschikt voor Nederland.
Werk van de bekende Franse fotograaf
Philippe Salaün wordt tot 3 september
geëxposeerd in De Ark, nieuw Heiligland
3 in Haarlem. Salaün, afkomstig uit Bre
tagne, werkt met een 50 mm lens op een
kleinbeeld camera en houdt zich hoofdza
kelijk bezig met zwart-wit „humanitaire”
fotografie. Dagelijks geopend van 17 tot 2
uur, zondag vanaf 14 uur.
De Sheraton Schiphol Inn in Hoofd
dorp heeft zijn openbare ruimte vanaf 21
augustus tot en met 30 september ter
beschikking gesteld voor een expositie
van schilderijen van twaalf Nederlandse
fijnschilders. De 120 tentoongestelde wer
ken vallen vooral op door de bijna foto
grafische wijze waarop de kunstenaars
hun onderwerp benaderen. Als speciale
gast zal de Belg Ronald Bruynoghe zijn
schilderijen exposeren. Ook kunnen
beeldhouwwerk van Jits Bakker worden
bezichtigd.
A
Een voorbeeld
van wat mogelijk is
bij een eigentijdse
ontwikkeling in de
danskunst, het ballet
Spiegels, gemaakt
door de groep Multi
Media onder leiding
van Bart Stuyf.
De historie aanraken, dat doet ook Ine
Rietstap in haar „vernederlandsing” van
Beginning Ballet Een heel andere boek
dan dat van haar eerdergenoemde colle
ga, qua opzet en uitwerking. Hier ook
geschiedenis, maar chronologischer,
hoewel in vogelvlucht Rietstap is in veel
zaken strikter dan Van de Weetering.
Hamert laatstgenoemde op het grote be
lang van de klassieke dansopleiding om
van daaruit verder te gaan; Rietstap
noemt de „strikt klassieke opleiding”
voor jonge kinderen tot tien jaar onge
schikt en pleit voor meer bewegingsvrij
heid en het stimuleren van de fantasie.
Daarom is het verheugend dat er maar
liefst twee nieuwe balletboeken bijgeko
men zijn. De twee voorwoordschrijvers
(Hans van Manen bij Rietstap en Rudi
van Dantzig bij Van de Weetering), alle
bei vroeger danser en nu choreograaf,
merken dat ook terecht op.
KO VAN LEEUWEN
Brieven aan een jon<e ballerina, door Con
rad van de Weetering, Uitgeverij Bruna. Prijs
18,50. Ballet voor beginners, door Joan Law-
son en Ine Rietstap. Uitgeverij J. H. Gottmer.
Prijs 16,90.
De laatste dagen van Kenia’s kolonia
le tijdperk: 1963. Vol spanning en hoop
wachten de zwarte Kenianen „Uhuru”
(de dag van de vrijheid) aif. De blanken
trekken zich langzaam terug. De won
den van de Mau Mau-opstand van de
jaren vijftig bloeden nog. De pijn van de
jarenlange opsluiting in kampen, de on-
derdrukking en mishandeling van hen
die achterbleven is nog voelbaar.
Maar Uhuru moet worden gevierd. In
een dorp vormt zich een legende rond
een man die weliswaar een paar dappere
dingen heeft gedaan, maar geen held is:
Mugo. Hij moet de dorpsheld worden en
een toespraak houden op Uhuru-dag.
Maar in plaats van een rede krijgen de
dorpelingen een bekentenis die het bro
ze beeld dat men van helden heeft doet
barsten.
Slechts een korrel graan wordt ge
zaaid: een bekentenis wordt afgelegd die
het ook anderen mogelijk maakt zich uit
te spreken. Daarmee moet het dorp ver
der. Geen kant-en-klare onafhankelijk
heid, maar slechts de waarheid van het
moment
„Slechts een korrel graan” is een ro
man waarin Ngugi wa Thiong’o (James
Ngugi) een stuk recente geschiedenis
van Kenia vertelt. Ngugi, die in 1964 de
eerste authentieke Oostafrikaanse ro
man schreef, beschrijft op doortastende
wijze het kolonialisme, de vrijheidsstrijd
en het nieuwe bewind („de uitbuiting die
alleen van kleur verandert”, aldus het
nawoord in het boek).
Dat Ngugi kritiek heeft op het oude
koloniale bewind is algemeen aanvaard,
maar vorig jaar moest hij de kwalijke
gevolgen ondergaan van zijn kritiek op
de nieuwe machthebbers. Naar aanlei
ding van een van zijn toneelstukken
werd hij opgepakt. De opvolger van Jo-
mo Kenyatta, president Daniel Arab
Moi, gaf een paar maanden later gratie
aan een aantal gevangenen, onder wie
ook Ngugi.
„Slechts een korrel graan” is een uit
gave van uitgeverij Corrie Zelen in
Maasbree, die een serie uitbrengt onder
de naam Afrikaanse Bibliotheek. Hierin
is tot nu toe slechts één ander boek
uitgekomen, de roman „Een wereld valt
uiteen” van de Nigeriaan Chinua
Achebe.
„Kijk op kastelen” door drs. H. M. J.
Tromp, uitgave Elsevier 32,50).
loopt tot 26 augustus en is van 14 tot 17 en
van 19 tot 21 uur geopend maandag tot en
met vrijdag. Zaterdag en zondag van 13
tot 16 uur.
FEICO HOUWELING
„Slechts een korrel graan" door Ngugi wa
Thiong’o. Uitgeverij Corrie Zelen, Maasbree.
Prijs ƒ32,50.
Bij Omniboek verscheen de Miniade-
reeks waarvan de opzet is kennis te
verschaffen over leven en werken van
beroemde meesters uit alle stijlperiodes
in schilderkunst, architectuur en beeld
houwkunst Die vier eerste deeltjes zijn
„Schilderijen van Peter Paul Rubens”,
samengesteld door Michael Jaffé; „Al
brecht Dürer Grafiek”, samengesteld
door Annamaria Petrioli Tofani; „Schil
derijen van Michelangelo”, samenges
teld door Alessandro Parronchi en
„Schilderijen van El Greco”, samenges
teld door Lionello Puppi. De deeltjes
kosten ƒ9,90 per stuk.
„De Nederlandse stations in oude an
sichten deel 2”, samengesteld door H. G.
Hesselink, uitgave Europese Bibliotheek
te Zaltbommel 29,90).
„De horizon verlegd”, reisjournalen
uit de tijd van de zeilvaart, door D. J.
Douwes, uitgave De Boer Maritiem
29,50).
„De Franken in Nederland” door dr.
D. P. Blok, uitgave Fibula-Van Dishoeck
24,50; derde druk).
„Hunnebedden in Nederland” door
drs. R. H J. Klok, uitgave Fibula-Van
Dishoeck 26,50).
,De Zeevolken” door Immanuel Veli-
kovsky, uitgave Ankh-Hermes 35).
„Het grote waagstuk”, streekroman
door Annie Oosterbroek-Dutschun, uit
gave Zomer Keuning 17,90).
„Heimwee en vergrijzing”, een bun
del korte verhalen door Floor Kist, uit
gave Erven Thomas Rap 12,90).
„De Zomer van de rode wolf’, roman
door Morris West, uitgave A. W. Bruna
(ƒ7,50; herdruk).
„Spiegel van de Nederlandse poëzie”,
een uitgave in twee delen samengesteld
door dr. Victor E. van Vriesland en Hans
Warren. Het eerste deel behandelt de
poëzie van elfhonderd tot negentienhon
derd en in het tweede deel komen de
dichters van de twintigste eeuw aan bod.
Deze uitgave van Meulenhoff kost ƒ95
en na 30 september 115.
„Ieder vindt zijn weg”, roman door
Annie Oosterbroek-Dutschun, uitgave
Zomer Keuning 17,90; tweede
druk).
„In geen 2000 jaar...”, verhalen met
een joods accent, door Max Arab, uitga
ve Omniboek 22,50).
„Achteraf bezien” door Greet Gau-
dreau, uitgave Moesson 13,50).
„Professor in de begeerte”, roman
door Philip Roth, uitgave Meulenhoff
(f 29,50).
Bij uitgeverij Meulenhoff Nederland
verscheen het zesde en laatste deel van
het „Verzameld werk van Marnix Gij-
sen”. De prijs van de zes delen is 495.
WSS-W»»'
