HALF SEPTEMBER CONSTITUTIONELE CONFERENTIE
Lancering van
raket in India
deels geslaagd
Van der Klaauw
Oud-premier Rabin in memoires:
REGERING KONDIGT MAATREGELEN AAN
Advocate Westduits weekblad:
Beloning voor
Artsen in
aanhouding
Portugal
t
van Mengele
in staking
morgen naar
Bondsrepubliek
Klan loopt King-mars
ra
i
2
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 9
ZATERDAG
AUGUSTUS
1 1
ten
ta
ten
ing
ing
n de
van-
laat-
van
land
den.
iden
plan
tuto-
joen
cties
Ivijf-
er in
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Het Britse kabinet is gisteren tijdens een bijzon
dere zitting akkoord gegaan met de plannen van premier
Margaret Thatcher voor een regeling van het 14 jaar oude
conflict in Rhodesië. Volgende week zullen alle betrokken
partijen worden uitgenodigd voor een constitutionele conferen
tie, die half september onder voorzitterschap van de Britse
minister van Buitenlandse Zaken lord Carrington in Londen
moet worden gehouden.
ink
ing
atie
ing
Brits kabinet akkoord
met plan voor Rhodesië
Israel om hulp
Noodtoestand Nicaragua
wordt spoedig opgeheven
Trage behandeling
van zaak-Strippel
k aS
de Golf van Bengalen, neer in de Indische
Oceaan, zo meldde het Indiase persbu
reau PTI.
;pu-
een
U>'
l en
I de
:ken
gun-
i de
het
ndse
van
n de
scht.
rden
tend
Rabin was in 1970 ambassadeur van
Israel in de Verenigde Staten. Hij werd op
een bepaald moment opgebeld door Hen
ry Kissinger, die toendertijd adviseur was
van president Nixon inzake de nationale
veiligheid. Deze bracht hem het dringende
verzoek van koning Hoessein over, dat
Israel ten gunste van de Hasjimitische
vorst zou ingrijpen in diens conflict met
de door Syrische tanks gesteunde Pales-
tijnen.
TEL AVIV (DPA/Reuter). Toen de Jordaanse koning Hoessein in 1970 in
Zijn land in een heftige strijd gewikkeld was met de Palestijnen, riep hij de
Israëlische luchtmacht te hulp. Dit staat in de eerdaags te verschijnen
memoires van de voormalige Israleische sociaaldemocratische premier Jits-
gak Rabin.
Actieve steun van Israel aan de mo
narch van het buurland bleek naderhand
niet nodig toen Israel Syrië bedreigde,
trok dat land zijn tanks, waarmee het de
Palestijnen in Jordanië steunde, op eigen
gebied terug.
Over de strijd in Jordanië in 1970 staat
in het boek verder dat Rabin, toen hem
het Jordaanse verzoek was overgebracht,
verklaarde te willen weten wat het Ameri
kaanse standpunt was. Kissinger had hem
daarop nogmaals opgebeld en gezegd:
„De Verenigde Staten ondersteunen het
Jordaanse verzoek”.
Later had Rbin een boodschap van de
Amerikaanse president ontvangen waar
in deze zei: „Ik zal nooit de rol vergeten
die Israel gespeeld heeft ter voorkoming
van een machtswisseling in Jordanië. De
Verenigde Staten zijn gelukkig met een
bondgenoot als Israel in het Midden-Oos-
ten”.
Met deze maatregelen beoogt de rege
ring een normalisering van het leven in
Nicaragua.
Men had berekend, dat de verbrande
trappen ongeveer 2.500 km. uit de kust in
de oceaan zouden neerkomen en dat de
vierde trap met nuttige belasting in een
baan om de aarde zou komen, maar om
dat er iets fout ging, stortte de laatste trap
in de Golf van Bengalen op 500 km. van de
lanceerplaats.
De regering maakte verder een serie
hervormingsmaatregelen bekend die tot
doel hebben de corruptie van overheids
dienaren (een wijdverbreide misstand on
der het bewind van Somoza) tegen te
gaan. Zo moeten de ambtenaren binnen
kort hun persoonlijk bezit aanmelden en
moeten zij opgeven wat hun zakelijke
belangen zijn, of die van hun familie.
half-
ten
iode
van
eslo-
derd
van
con-
plus
iore-
(Van onze redacteur in
West-Duitsland, Hans Amesz)
BONN. Morgen vertrekt minis
ter Van de Klaauw van Buitenlandse
Zaken voor een vierdaags bezoek
naar West-Duitsland. De reis is niet
bedoeld om specifiek Duits-Neder-
landse problemen te behandelen,
maar veeleer als een „tour d’hori-
zon”, zoals Van der Klaauw dat altijd
noemt, waarbij aldus een woord
voerder van de Nederlandse ambas
sade in Bonn actuele politieke
vraagstukken aan de orde zullen
komen.
WENEN (DPA). Het „Joods Docu
mentatiecentrum” in Wenen heeft giste
ren 50.000 dollar uitgeloofd voor inlichtin
gen die tot de arrestatie leiden van de
nazi-misdadiger Josef Mengele. Simon
Wiesenthal, directeur van het centrum,
verklaarde dat bovendien 10.000 dollar zal
worden gestort in een sociaal fonds van de
politie van het land, waarin Mengele zal
worden aangehouden.
Josef Mengele, voormalig kamparts in
Auschwitz, wordt verantwoordelijk ge
acht voor de dood van duizenden mensen.
Afgelopen woensdag heeft het hoogge
rechtshof van Paraguay Mengele verval
len verklaard van zijn Paraguyaanse nati
onaliteit, die hij sinds 1959 bezat.
Daniel Ortega, lid van de junta, kondig
de aan dat op 22 augustus de vrijheid van
de pers wordt ingesteld. Op die dag komt
een eind aan de maandenlang van kracht
geweest zijnde noodtoestand.
(Van onze redacteur in Portugal,
Jan Halker)
LISSABON. De Portugese orde van
geneesheren heeft gisteren een staking
voor onbepaalde tijd afgekondigd. De
Portugese artsen zullen alleen nog maar
noodgevallen helpen en hun particuliere
spreekuren houden. De staking is gericht
tegen president Eanes, die de afkondiging
van een artsenstatuur zou tegenhouden.
Op de achtergrond speelt de onvrede
van de Portugese orde van geneesheren
over de wet op de nationale gezondheids
dienst die enkele maanden geleden door
het parlement werd goedgekeurd. Vol
gens deze wet moet in Portugal gratis
Voor het begin van de conferentie zal
aan de deelnemers een ontwerp-grondwet
voor Rhodesië worden voorgelegd. In
Londen is niet bekendgemaakt welke lei
ders zullen worden uitgenodigd, maar wel
is meegedeeld dat geen vertegenwoordi
gers van andere Gemenebest-landen aan
de onderhandelingen zullen deelnemen.
Over het nieuwe Britse Rhodesiëplan is
afgelopen weekend overeenstemming be
reikt op de topconferentie van het Geme
nebest in Loesaka, Zambia.
De Britse gezant voor Rhodesië, Derek
bay, zal binnenkort naar Salisbury reizen
om de Britse voorstellen uiteen te zetten
aan de Rhodesische premier Abel Moezo-
rewa. De Britse regering heeft duidelijk
gemaakt dat het Moezorewa vrij staat de
blanke ex-premier Ian Smith nu minis
ter zonder portefeuille in Moezorewa’s
regering in zijn delegatie op te nemen.
Maar het is in Londen een publiek geheim
dat Engeland liever een andere vertegen
woordiger van de blanke minderheid ziet
komen dan de Onbuigzame Smith.
Uitnodigingen zullen zeker ook gezon
den worden aan de leiders van het Patriot
tisch Front, Joshua Nkomo en Robert
Moegabe. Volgens president Julius Nyere-
re van Tanzania staat het Patriottisch
Front niet afwijzend tegenover de Britse
plannen. Als het nieuwe initiatief schip
breuk lijdt zal dat niet aan het Patriottisch
Front, maar aan de regering-Moezorewa
of aan Zuid-Afrika liggen, aldus Nyerere.
Hij zei dat het Patriottisch Front het
idee van nieuwe verkiezingen en een nieu
we grondwet niet afwijst. „Het Patriot
tisch Front verlangt alleen dat er het
noodzakelijk gezag zal zijn om vrije en
eerlijke verkiezingen te verzekeren. Ze
hebben gelijk. Ik eis dat ook. De Britten
moeten laten zien dat zij over het gezag
beschikken om toezicht te houden op de
verkiezingen.”
De uitspraak betekent kennelijk dat het
Front bereid is tot compromissen op een
van de meeste controversiële punten: de
deze week herhaalde eis dat het regerings
leger van Zimbabwe-Rhodesië wordt ont
bonden en vervangen door het guerrillale-
ger van het Front.
De regering droeg mensen die illegaal
boerderijen en ander particulier eigen
dom bezet hebben, verder op deze eigen
dommen onmiddellijk aan hun rechtmati
ge eigenaars terug te geven. Nicaragua-
nen die menen dat hun eigendom ten
onrechte is geconfisceerd werden opge
roepen contact met de autoriteiten op te
nemen. De villa’s van Somoza en diens
medewerkers zullen in de toekomst ge
bruikt worden als musea, scholen en on
derkomens voor speciale bezoekers.
Functionarissen van het nieuwe bewind
zijn niet van plan er hun eigen residentie
van te maken.
>ben
tati- I
rbo-
ma-
jven
van
NS-
De memoires van de Israëlische oud-
premier, die onder de titel „Dienstboekje”
gebundeld op de markt zullen komen,
verschijnen vanaf gisteren in de Israëli
sche krant „Maariv”. Zij leidden tot een
storm in politiek Israel, toen de televisie
twee dagen geleden gewag maakte van
passages waarin Rabin fel uithaalt naar
Simon Peres, die op dit moment leider is
van de (oppositionele) sociaaldemocrati
sche partij en tijdens het premierschap
van Rabin de portefeuille van Defensie
beheerde.
Toen Rabin gevraagd werd naar zijn
reactie op de onenigheid tussen hem en
Peres, zei hij: „Ik blijf bij elk woord zoals
Jiet in mijn boek staat”. Peres wil eerst het
hele boek lezen voordat hij een beslissing
neemt over stappen tegen de auteur.
nde-
aan-
zoor
mis-
jaar
jrlo-
op-
mi-
ring
it te
Eco-
ant-
’een
i op I
1975
in-
ndi-
kke-
van
ege-
De
n de
lijke
men
sten
uwe
NEW DELHI (Reuter). India heeft
gisteren zijn eerste viertrapsraket gelan
ceerd, maar naar het oordeel van ruimte-
vaartautoriteiten slaagde het karwei
slechts gedeeltelijk. De vierde trap kwam
vijf minuten na de lancering vanaf het
eiland Sriharikota ten oosten van India in
'ging
■ordti
nties
irak-
na-
and-
and-
1.
Bui-
aoet
aar-
cers
ion-
BW,
mor
len,
r L. I
een
aan
Idus
Uit een perscommuniqué vanuit het
ruimtevaartcentrum haalde PTI aan dat
de tweede trap van de 17 ton zware raket
van het type SLV-3 zich abnormaal had
gedragen en dat deskundigen naar de
oorzaak zochten.
UTRECHT (ANP). Het is zeer bedenkelijk dat het onderzoek naar de rol
van de voormalige SS-officier Arnold Strippel bij het bunkerdrama van
januari 1944 in Vught zo traag verloopt. Als het te lang duurt, zijn alle
getuigen overleden.
Ook nu de officier van justitie van
Frankfurt de zaak in handen heeft, duurt
het allemaal nogal lang. Dit zei Barbara
Huessing, advocate van het Westduitse
weekbald „Stern”, gistermiddag op een
persconferentie in Utrecht.
In Vught stierven tien vrouwen in de
nacht van 15 op 16 januari 1944 na een
nacht, bij wijze van straf, met 81 andere
vrouwen opgesloten te zijn geweest in
twee cellen met minimale afmetingen.
Vorig jaar publiceerde „Stern" een arti
kel over de moord op 20 kinderen in een
school in Hamburg in 1945, ook bij deze
moord zou Strippel betrokken zijn ge
weest. Naar aanleiding van dit artikel
heeft een Nederlandse vrouw, mevrouw
Non Verstegen, een klacht ingediend bij
de Hamburgse officier van justitie. Deze
heeft de zaak echter doorverwezen naar
Frankfurt, Strippels woonplaats. Na 35
jaar werd daarmee een onderzoek geo
pend naar het aandeel van de SS-officier
in Vught.
Al elf jaar geleden, in 19t>o, heeft het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
(RIOD) materiaal over kamp-Vught naar
West-Duitsland gestuurd.
Hiermee is mets gebeuld, limulut het al
die tijd in het Westduitse plaatsje Fran
kenthal, de woonplaats van de latere com
mandant van Vught, Hüttig, heeft
gezondheidszorg komen voor iedereen.
De orde van geneesheren beschouwt deze
wet als een aanslag op de vrijheid van
onderneming en de kwaliteit van de ge
zondheidszorg.
Het artsenstatuut, dat in mei door de
regering-Mota Pinto in overleg met de
orde van geneesheren is opgesteld, door
kruist de uitgangspunten van de nationale
gezondheidsdienst. President Eanes heeft
het statuut daarom doorgezonden naar de
Revolutionaire Raad (het hoogste staats
orgaan in Portugal) om te zien of het niet
in strijd is met de Grondwet. De orde van
geneesheren wil met haar staking echter
een onmiddellijke afkondiging van het
statuut afdwingeh.
De precieze omvang van de staking is
moeilijk te schatten, omdat veel artsen
met vakantie zijn, waardoor zonder meer
al een groot aantal spreekuren zijn verval
len. De Portugese vakbond van geneeshe
ren keert zich tegen de actie, die zij ille
gaal noemt, omdat de orde geen vak
bondsbevoegheid heeft. Deze vakbond
heeft echter weinig aanhang onder de
artsen, die in de regel conservatief zijn
georiënteerd.
MANAGUA (UPI). De uit vijf leden bestaande junta „van nationale
wederopbouw”, die Nicaragua regeert sinds Anastazio Somoza als president
werd verdreven, heeft gisteren bekendgemaakt dat het nachtelijk uitgaans
verbod wordt opgeheven, ciat niet langer militairen langs de straten van de
hoofdstad Managua zullen patrouilleren en dat restaurants, bioscopen en
andere avondzaken met onmiddellijke ingang heropend zullen worden.
gelegen.
Volgens mevrouw Huessing is het moei
lijk om Strippel wegens moord te vervol
gen, omdat hij de vrouwen niet „persoon
lijk en rechtstreeks” heeft gedood. Zware
mishandeling, de dood tengevolge heb
bend, kan met de huidige Westduitse wet
geving, oorlogsmisdadigers niet meer ach
ter de tralies brengen.
Mevrouw Verstegen heeft al in 1946
haar ervaringen op papier gezet. Zij ver
telt daarin dat zij meer dood dan levend
de bewuste nacht in kamp-Vught is door
gekomen. Haar verslag wordt nu ook door
de officier van justitie in Frankfurt be
trokken bij het onderzoek naar Strippels
oorlogsmisdaden.
Volgens directeur A. J. van der Leeuw
van het RIOD, is er in 1968 ongeveer
zesduizend pagina’s aan materiaal over
Vught naar West-Duitsland gestuurd.
Strippel is erbij geweest, zegt Van der
Leeuw, maar slechts als derde in rang.
Toch is er inderdaad sprake van traag
heid bij de Westduitse justitie, aldus de
heer Van der Leeuw.
Aan het eind van deze maand zal de
Amsterdamse officier van justitie, mr. De
Beaufort, die speciaal belast is met het
onderzoek naar oorlogsmisdaden, naar
West-Duitsland vertrekken. Hij doet dit
mede in verband met de zaak-Strippel.
aad
rael
eeft
s in-
nge-
aan
dit
len. I
Een ander lid van de junta, Sergio Ra
mirez, verklaarde dat de regering beslo
ten heeft de uitvoer van landbouwproduk-
ten te monopoliseren, opdat produkten als
koffie en suiker op de wereldmarkt meer
opbrengen. Tevens wil de regering een
prijsbeheersing in het binnenland instel
len. „Op die manier dienen wij het belang
van het Nicaraguaanse volk”, aldus
Ramirez.
Jordanië vroeg
Hiertoe behoren ongetwijfeld de situa
tie in het Midden-Oosten en het antwoord
van de NAVO op de nieuwe Russische
strategische atoomwapens. In de herfst
met daarover een besluit vallen. De beslis
sing over de ontwikkeling van nucleaire
middellange afstandsraketten met een
groot bereik en hun stationering in Mid-
den-Europa wordt daarom in de komende
maanden waarschijnlijk een van de meest
bediscussieerde thema’s in de binnen- en
buitenlandse politiek van de Bondsrepu
bliek te meer ook omdat deze beslissing in
nauwe samenhang staat met de vooruit
gang van de ontwapeningsdiscussie tus
sen Oost en West. West-Duitslands minis
ter van Buitenlandse Zaken Genscher zal
de komende tijd heel wat uren kwijt zijn
aan dit vraagstuk.
In dit verband is het bezoek van Van der
Klaauw belangrijk. De bereidheid van
Duitslands buurlanden om ook op hun
bodem moderne Amerikaanse afweerra
ketten toe te laten is voor de Westduitse
beslissing en het verloop van de binnen
landse politieke discussie van beslissende
betekenis.
De Bondsdagregering en de politieke
partijen hebben er namelijk nooit twijfel
over laten bestaan dat de Bondsrepubliek
daarbij niet geïsoleerd wil worden en al
leen met de stationering van dergelijke
wapens opgezadeld. Een even belangrijk
onderwerp in de besprekingen tussen
Genscher en Van der Klaauw zijn waar
schijnlijk de pogingen om de militaire
beslissingen ter veiligstelling van een be-
wapeningsevenwicht in Europa te combi
neren met een onderhandelingsaanbod
aan de Sovjet-Unie om te bereiken dat de
Russen hun overwicht in de middellange
afstands-„grijze zone” verkleinen.
Nadat de Westduitse minister van Eco
nomische Zaken, Otto Graf Lambsdorff,
begin deze maand een bezoek aan Den
Haag had gebracht, zei hij dat de samen
werking tussen de Bondsrepubliek en Ne
derland op bijvoorbeeld het gebied van de
energiepolitiek, de staalpolitiek en in het
bijzonder de Europese politiek „zonder
wrijvingen” verloopt. Dat is geen wonder
als wordt bedacht dat beide landen in
feite zijn samengesmolten tot een soort
economische gemeenschap. Er is nauwe
lijks een grote Westduitse onderneming
die niet een „volle dochter” in Nederland
heeft en omgekeerd geldt zelfs nog ster
ker. De waarde van de Nederlandse inves
teringen in de Bondsrepubliek bedraagt
meer dan 6 miljard mark.
West-Duitsland importeerde voor 30,7
miljard mark Nederlandse goederen. Dat
is circa één derde van de totale Neder
landse uitvoer. In Nederland werd vorig
jaar voor 28,4 miljard mark aan Westduit
se goederen gekocht.
West-Duitsland is dan ook verreweg de
belangrijkste importeur van Nederland.
Het totale handelsvolume is dubbel zo
hoog als dat met België en Luxemburg.
De Nederlandse regering staat in de
Bondsrepubliek niet slecht aangeschre
ven. Minister van Ontwikkelingssamen
werking De Koning bijvoorbeeld krijgt
zeker een hoger rapportcijfer dan zijn
voorganger Pronk. En minister-president
Van Agt wordt in de Bondskanselarij niet
van die etiketten voorzien die zijn politie
ke tegenstanders in Nederland hem op
plakken. Al blijft er natuurlijk een ver
schil tussen hem en bondskaneslier
Schmidt. Van Agt moet eens tegen
Schmidt hebben gezegd: „Ach, weet u, ik
ben eigenlijk maar een eenvoudige platte-
landsadvocaat.” Waarop Schmidt ant
woordde: „Als u een plattelandsadvocaat
bent, ben ik een gewone advocaat.”
Tussen de Bondsrepubliek Duitsland en
Nederland bestaan bijna geen bilaterale
problemen meer. Hier en daar zijn wat
„bobbels”, maar dat is niet meer dan
normaal. Zo was er destijds nogal wat
opwinding in West-Duitsland vanwege de
houding van de Tweede Kamer met be
trekking tot de levering van verrijkt ura
nium uit Almelo aan Brazilië.
Dat gold ook voor de uitlatingen van de
toenmalige CDA-fractieleider Aantjes,
dat Nederland eventueel zou moeten
overwegen uit de NAVO te stappen als de
Amerikanen het neutronenwapen zouden
invoeren. Maar in het algemeen zijn West-
Duitsland en Nederland het volledig met
elkaar eens over principiële vraagstukken
in de wereldpolitiek.
rf- Een groep leden van de extreme organisatie Ku Klux Klan passeert hier de Edmund Pettusbrug in het Amerikaanse Selma, waar zij starten om
de route te lopen die dominee Martin Luther King liep van Selma naar Montgomery tijdens een demonstratie voor gelijke rechten voor blank en
zwart.
De groep zal de mars op 12 augustus beëindigen op de trappen van het Capitool.
