EUROPESE COMMISSIE:
Omzet Unilever BV
stijgt elf procent
Aantal leden
Giessen wil
Feestelijk tapijt
vrouwen voor
polyesterbouw
minder geld
Mexicanen
FNV stijgt
met 11.000
Bonn spreekt
over olie met
Iran krijgt
fabriek voor
Woningbouw als
varkensfokkerij
Nederlands plan
voor stoppen
oliespuiter
y
Japan steunt
project van
Rolls Royce
Weinig kans centraal CAO-overleg
n
1
3
I
15
DONDERDAG
ECONOMIE
16 AUGUSTUS
19 7 9
(Van onze redactie economie)
1
L
1
i
ft de
aakt
sft
rj
BRUSSEL. De Europese Commissie, het
dagelijks bestuur van de EG, zal voorlopig
geen nieuwe voorstellen doen om de wettelijke
bepalingen op het gebied van de nachtelijke
arbeid in de negen landen van de Gemeen
schap, beter op elkaar af te stemmen zo is in
Brussel meegedeeld. Dat betekent dat de natio
nale, sterk uiteenlopende richtlijnen van
kracht zullen blijven.
t
Sr
altijd t
IM
Geen nieuw voorstel
EG over nachtwerk
idsen
ÜL
32 A4
En het is maar goed dat de wensen
voortdurend stijgen, want juist deze stij
ging markeert de maatschappelijke voor
uitgang.
(Door prof. Hans van den Doel, hoog
leraar economie aan de Universiteit
van Amsterdam)
1,1!
285,1»
De commissie heeft haar denkbeelden op dit terrein een jaar
geleden aan de vakbonden en werkgeversorganisaties voorge
legd maar van beide kanten negatief commentaar gekregen. De
ontwerprichtlijnen zullen niet in de prullemand verdwijnen
maar opnieuw worden bezien in verband met de herverdeling
van de arbeid in de EG, aldus ambtenaren in Brussel. Een van de
vragen die nog moeten worden beantwoord is of beperking van
nachtelijke arbeid de werkgelegenheid bevordert.
Met het oog op de sterk uiteenlopende nationale regelingen
inzake werk- en rusttijden alsmede de medische begeleiding van
nachtwerk verwacht de commissie dat het heel moeilijk zal
worden een gemeenschappelijke regeling te ontwerpen. Een van
de problemen is dat beperking van nachtelijke arbeid tot scheve
concurrentieverhoudingen kan leiden, aldus de zegslieden in
Brussel.
lijk dat leveranties van die omvang voor
1981 of 1982 niet mogelijk zijn. De West-
duitse regering voelt ook wel voor de
overdracht van kennis op het gebied van
de kernenergie.
Mexico staat op het standpunt dat het
Door de discrepanties op de arbeids
markt te wijten aan de mentaliteit van
de werkloze wordt het probleem van de
verkeerde kant aangepakt. Een goed ar
beidsmarktbeleid is namelijk alleen mo
gelijk als het vergezeld gaat van een
nog jaren de tijd heeft voor het aan de
bouw van nieuwe kerncentrales behoeft
te beginnen. De eerste twee kerncentrales
zijn in aanbouw bij Laguna Verde in de
deelstaat Vera Cruz. Mexico heeft onlangs
een akkoord inzake samenwerking op nu
cleair gebied gesloten met Frankrijk. Het
laat zijn uranium verrijken in de Ver
enigde Staten.
Overigens heeft Mexico er in beginsel
mee ingestemd, Japan volgend jaar hon
derdduizend vaten (van 159 liter) ruwe
olie per dag te leveren, zo heeft de Japan
se minister van Buitenlandse Handel en
Industrie, Masoemi Esaki, in Mexico mee
gedeeld.
In de kwartaalcijfers die Unilever
gisteren bekend maakte staat ook dat
de winst per aandee, van 20 gulden in
Uit het jaarverslag van de FNV blijkt,
dat de ABVA het afgelopen jaar de eerste
plaats qua ledental van de Indu
striebond NW overnam. De ambtenaren
bond groeide met 13.000 leden tot 199.729,
de Industriebond NW boekte een leden
verlies van bijna 6.000 waardoor zijn le
dental op 189.592 kwam.
En ook in de Tweede Kamer herhaalt de
geschiedenis zich dan. In 1969 vroeg de
PvdA-oppositie om een verhoging van het
bouwprogramma. Dat bouwprogramma
bedroeg toen 125.000 woningen per jaar.
Het moest worden verhoogd tot 140.000.
Op dit moment bedraagt het bouwpro
gramma zo’n dikke 100.000. En nu zijn er
al weer twee Kamerleden in dit geval
van het CDA gesignaleerd die gevraagd
hebben om opvoering van het bouwpro
gramma tot 115.000.
Tien jaar geleden wist de toen matige
regering onder leiding van ’premier De
Jong en woningbouwminister Schut het
precies. Het kwantitatieve woningtekort
zou in 1971 zijn ingelopen. Dit streefjaar
werd later 1974, maar toen zou het dan
toch definitief agelopen zijn met wat na de
Tweede Wereldoorlog bekend stond als
„volksvijand nummer één”. In 1974 zou
het woningtekort nul zijn. Maar nu, in
1979, is het weer tegen de 100.000.
Dat wil zeggen: na drie maanden zoeken
hebben 120.000 gezinnen en alleenstaan
den nóg geen woning; na zes maanden
zoeken zitten nog steeds 80.000 gezinnen
en alleenstaanden zonder woning.
Het woningbouwleven lijkt zo een com
plete draaimolen te worden: na één rondje
draaien bevinden de stoeltjes zich weer op
precies dezelfde plaats. Onze eisen op het
gebied van de huisvesting worden steeds
hoger. Twintig jaar geleden was een jong
paartje in Amsterdam blij met één grote
kamer en gebruik van keuken. Nu willen
tal van studenten slechts in Amsterdam
wonen als zij de beschikking hebben over
een geheel vrije etage.
De beslissing van een boer omtrent het
aantal te fokken varkens vindt plaats op
basis van de marktprijs die op dat mo
ment geldt. Het fokken zelf kost echter
meer dan een jaar. Het feitelijk aanbod
van varkens is dus steeds gebaseerd op de
prijs van meer dan een jaar geleden. Deze
vertraging kan fataal zijn.
In een bepaald jaar zijn er bijvoorbeeld
weinig varkens en is de prijs dus hoog.
Veel boeren besluiten nu varkens te gaan
fokken. Het jaar daarop zijn er zeer veel
varkens en keldert de prijs. Bijna geen
enkele boer besluit nu het komend jaar
varkens te gaan fokken. Een jaar later
zijn er dus weer weinig varkens, hoge
prijzen en veel beslissingen om varkens te
gaan fokken. De geschiedenis herhaalt
zich.
Als we nu het woord „boer” vervangen
door „gemeente” en het woord „varken”
door „woning”, is het verhaal rond. De
beslissing van een gemeente omtrent het
aantal te bouwen woningen vindt plaats
op basis van de wachtlijst van woningzoe
kenden van dat moment. Maar het bou
wen zelf kost wel vijf jaar. Het feitelijk
aanbod van woningen is dus steeds geba
seerd op de woningnood van vijf jaar
geleden. Deze vertraging kan fataal zijn.
Dit probleem is alleen oplosbaar wan
neer wij de produktie van varkens niet
begroten over één jaar, maar minstens
over drie jaar en wanneer wij de produk
tie van woningen niet bezien over een
periode van vijf jaar maar over een perio
de van ten minste vijftien jaar. Lange-
termijnplannen van de woningproduktie
is dus het wachtwoord.
De omzet in geld steeg van 9.917 tot
10.996 miljoen gulden. In volume ging
de omzet drie procent omhoog. Naast
de opnieuw verbeterde resultaten op
de Europese markten, met uitzonde
ring van eetbare vetten, zijn de expor
ten uit Europa en de winsten daarop
gedaald.
Binnen de FNV blijven de industriebon
den evenwel het grootste „blok” vormen.
De Industriebond NKV heeft namelijk
125.512 leden (ledenverlies vorig jaar:
3.800) en de Katholieke Bond van Over
heidspersoneel (KABO) 50.320 (verlies
400).
UTRECHT (ANP). Het aantal leden
van de Federatie Nederlandse Vakbewe
ging (FNV) is vorig jaar met bijna 11.000
gestegen tot 1.080.043. Deze groei is het
saldo van ledenwinst bij de NW-bonden
(van 724.996 naar 740.957) en ledenverlies
bij de bonden van het NKV (van 341.294
tot 335.697).
DEN HAAG (ANP). De in België
wonende Nederlander Louis Worms heeft
bij de ambassade van Mexico in Brussel
een plan voorgelegd om het al geruime
tijd oliespuitende boorgat voor de Mexi
caanse kust te dichten. Volgens het plan
van Worms moet een met zand geladen
tanker boven het boorgat worden geleegd,
waardoor dit afdoende zou kunnen wor
den afgesloten.
Alle tot nu toe ondernomen pogingen
om de oliestroom te stoppen zijn vrijwel
volledig mislukt. Een Nederlandse onder
neming, die in de buurt van de rampplaats
een zandzuiger heeft liggen, heeft zich
volgens Worms bereid verklaard aan het
plan mee te werken.
Voor het afsluiten van het boorgat, dat
onder een druk van 10 atmosfeer olie naar
boven spuit, wil hij een tanker gebruiken.
Met vier sleepboten moet het schip dan
boven het gat worden gebracht.
Volgens Worms heeft de Mexicaanse
regering in eerste instantie enthousiast
gereageerd op het plan. Ook de betrokken
Mexicaanse oliemaatschappij zou er posi
tief tegenover staan.
In ruil voor de uitvoering van het plan
vraagt Worms onder meer van de Mexi
caanse regering dat de opdracht voor de
bouw van een aantal schepen naar een
Nederlandse werf gaat.
149,50
57,40
8,50
93,00
15,50
51,00
140,30
34,90
59,80
47,50
90,00
33,60
59,90
114,90
109,00
86,00
42,00
112,50
68,50
119,50
54,20
41,00
29,50
109,00
102,30
59,50
37,50
150,00
42,00
58,00
49,00
69,00
57,50
139,90
44,50
52,00
158,000
61,50
47,00
3,80a
54,80
74,00
76,00
59,00
159,00
50,50
55,00
127,00
41,00
41,70
80,50
72,50
103,50
50,10
35,30
96,00
130,50
50,20
57,50
192,00
39,OOd
87,40
145,00
45,20
50,20
42,50
52,80
295,00
175,00
162,00
335,00
9,35
6,93
im,
l.
Toch is niet alles vooruitgang wat in de
woningbouw de klok slaat. De levens
standaard stijgt. De woonstandaard stijgt
ook. Geleidelijk aan willen we beter wo
nen en wonen we metterdaad ook beter.
Er is slechs één ding dat altijd maar even
slecht blijft en dat is de woningbouwpoli-
tiek. Deze woningbouwpolitiek holt steeds
opnieuw achter de feiten aan. Niet omdat
de politici zo dom zijn. Maar omdat de
belissingen over de woningbouw geken
merkt worden door wat in de economie
bekend staat als een varkenscyclus.
A
achtergrond
TEHERAN (Reuter). De Sovjet-Unie
is bereid de uitbreiding van de staalfa
briek bij Isfahan in Iran voor iets meer
dan 240 miljoen roebel (ongeveer 700 mil
joen gulden) te verrichten, zo is in Tehe
ran meegedeeld. Oorspronkelijk vroegen
de Russen ruim 273 miljoen roebel. De
fabriek is door de Sovjet-Unie gebouwd
en heeft nu een capaciteit van 600.000 ton
per jaar. Dat moet 1,9 miljoen ton worden.
Volgens het Iraanse persbureau Pars
heeft de Sovjet-Unie haar prijs op verzoek
van Iran met dertig miljoen roebel ver
laagd. Hoe de betaling is geregeld is niet
meegedeeld. De Sovjet-Unie heeft de oor
spronkelijke fabriek geleverd in ruil voor
aardgas. De aardgaslevering van Iran
staat echter op een laag pitje als gevolg
van de vermindering van de olieproduktie
na de revolutie; het gas is eigenlijk een
bijprodukt van de oliewinning.
(Van onze redactie economie)
ROTTERDAM. De verkopen
van Unilever over de gehele we
reld zijn in het tweede kwartaal
van dit jaar elf procent hoger dan
hetzelfde kwartaal van vorig jaar.
eerd
461,00
319,001
0,45
5.561
the
1
sn.
Ut
suvel
ui.
In een bepaald jaar zijn er weinig wo
ningen en zijn er dus veel woningzoeken
den. Veel gemeenten besluiten nu wonin
gen te gaan bouwen. Vijf jaar later zijn er
zeer veel woningen en is de woningnood
opgheven. Bijna geen enkele gemeente
begint nu met de uitvoering van een nieuw
bouwplan. Vijf jaar later zijn er dus weer
te weinig woningen, lange wachtlijsten en
veel beslissingen om woningen te gaan
bouwen. De geschiedenis herhaalt zich.
Met de woningnood is het dus zover
gekomen, dat noch de vrije markt, noch
de planning van de overheid in staat is
hem definitief te beendigen.
van onze redactie economie)
TOKIO. De Japanse staat zal financi
eel bijdragen aan een project van de Brit
se onderneming Rolls Royce voor de ont
wikkeling van een straalmotor voor vlieg
tuigen voor de middellange afstand. Dat
heeft een woordvoerder van het Japanse
ministerie van Internationale Handel en
Industrie gisteren bekend gemaakt.
De raad voor de vliegtuigindustrie, een
adviesorgaan van het ministerie, heeft de
aanbeveling gedaan dat de staat het ze
venjarige project volledig ondersteunt.
Het kost naar schatting 140 miljard yen
(ongeveer 1,3 miljard gulden).
Het project moet een motor opleveren
die weinig lawaai maakt en weinig brand
stof verbruikt. Hij is bedoeld voor vlieg
tuigen die de Amerikaanse fabriek
Boeing, de Japanse maatschappij voor de
burgerluchtvaart en een Italiaanse onder
neming gezamenlijk ontwikkelen voor het
vervoer van 100 a 150 passagiers. Het plan
voorziet in de ontwikkeling van twee
Boeing-toestellen, een 767 met twee moto
ren en een 777 met drie motoren.
Het hiermee gemoeide bedrag van in
totaal 38 miljoen pond sterling, dat niet
meer aan de Britse fiscus behoeft te
worden betaald, is echter niet in de
thans gepubliceerde resultaten ver
werkt om de vergelijkbaarheid van de
kwartalen te handhaven. Het zal echter
te zijner tijd wel in de resultaten over
het gehele jaar 1979 worden opgeno
men en wel tegen de eind van het jaar
geldende koers van het pond sterling.
Honderddertig bloemisten hebben een schitterend, zeer kleurrijk tapijt geweven van 635.000 begonia 's voor de Grote Markt in
Brussel. Deze jaarlijks terugkerende gebeurtenis kreeg dit jaar een extra feestelijk tintje omdat Brussel zijn duizendjarig bestaan viert.
(Van onze redactie economie)
ALBLASSERDAM. De werf Van der
Giessen-De Noord in Alblasserdam
(GNA), waar polyester mijnbestrijdings-
vaartuigen worden gebouwd, zal binnen
kort een grote campagne starten om vrou
wen aan te trekken voor de polyester
bouw. GNA hoopt op die manier van 70
vacatures af te komen, waarvoor tot nu
toe geen man te krijgen was. Alvorens tot
definitieve aanstelling over te gaan, wil de
directie met aspirant-werkneemsters uit
voerig praten over eventueel op de werk
vloer noodzakelijk aanpassingen.
Bij Van der Giessen-De Noord kampt
men al geruime tijd met een nijpend te
kort aan personeel. Twee weken geleden
werd in een gesprek op het directoraat-
generaal voor de arbeidsvoorziening in
Den Haag de suggestie gedaan het eens
met vrouwen te proberen. Een suggestie
die volgens de directeur sociale zaken, S.
W. van Wijk, van Van der Giessen-De
Noord (GN) aansloeg. „We hadden er zelf
ook al eens over gedacht, en er zijn per
slot van rekening erg veel werkloze vrou
wen. Het is bovendien bekend dat vrou
wen over het algemeen vrij secuur wer
ken. Polyesterbouw is op zichzelf geen
zwaar werk, dus dat hoeft geen probleem
op te leveren”, aldus Van Wijk.
Maar uit onderzoek van de Amsterdam
se hoogleraar in de economie dr. M. Ell-
man is gebleken dat het zelfs in Oost-
Europa onmogelijk is tot een behoorlijke
lange-termijnplanning te komen. Ook
daar worden tal van investeringsbeslissin
gen door de zojuist beschreven varkens
cyclus gekenmerkt. Zodra er een knel
punt in de produktie is ontstaan, staat er
immers altijd weer een politicus of bu
reaucraat op die de draaimolen opnieuw
in beweging zet.
goed werkgelegenheidsbeleid. In het ka
der van zo’n goed werkgelegenheidsbe
leid moeten arbeidsplaatsen worden ge
schapen. Daarop zou de aandacht zich
moeten richten.
Want zelfs als alles op alles gezet zou
worden door het begrip passende arbeid
te verruimen en de hoogte van de sociale
uitkeringen»te beperken, wat zou er dan
gewonnen worden? Wellicht worden per
saldo enkele duizenden vacatures ver
vuld doordat de doorstromingsnelheid
enigszins wordt bevorderd. Maar een
oplossing van het werkgelegenheids
vraagstuk biedt het zeker niet.
Eén ding waarover werkgevers en
werknemers het roerend eens zijn is het
verruimen en het intensiveren van alle
mogelijkheden tot om-, her- en bijscho
ling. Dat is inderdaad een van de aanzet
ten waaruit werkgelegenheid kan voort
vloeien. Immers, door het scheppen van
of het weer op peil brengen van vakman
schap wordt het ook weer aantrekkelijk
nieuwe banen te scheppen.
Merkwaardig genoeg zijn de oplei
dingsmogelijkheden in het bedrijfsleven
zelf de laatste tien jaar voortdurend te
ruggelopen, terwijl de behoefte aan vak
manschap steeds toenam. Soms weet het
bedrijfsleven niet wat het wil. Destijds
vond het de opleiding van bijvoorbeeld
lts'ers te weinig breed. Die moesten
functioneel meer mobiel worden.
Daar is toen voor gezorgd en nu luidt
de klacht van dat zelfde bedrijfsleven
dat ze geen hamer meer kunnen vast
houden. Dus ze moeten in ieder geval
worden bijgeschoold. En vele anderen
moeten worden om- of hergeschoold.
Wie dat allemaal moet betalen is meestal
niet helemaal duidelijk
De werkgevers constateren ondertus
sen dat de scholingsbereidheid matig is.
Unilever BV met elf procent is geste
gen tot 6,66.
Bij de resultaten wijst de raad van
bestuur erop dat een eerder getroffen
voorziening voor uitgestelde belasting
betaling over de jaren 1975 en 1974 in
Engeland overeenkomstig de nieuwe
Engelse belastingwetgeving van dit
jaar vrijvalt.
Die zou bevorderd kunnen worden door
mensen een arbeidsplaatsgarantie te ge
ven, maar daarvoor voelen de werkge
vers weinig. Voorzitter dr. W. Bos van de
Contactgroep Werkgevers Metaalindus
trie, waar veel arbeidskrachten nodig
zijn, vindt een arbeidsplaatsgarantie on
zin. „Die hadden ze bij een vorige werk
gever toch ook niet,” zo stelt hij.
Zolang de industrie jaarlijks nog dui
zenden arbeidsplaatsen structureel af
stoot, valt niet te verwachten dat die
sector een grote aantrekkingskracht op
werkzoekenden uitoefent.
Ook ontgaat het de werkgevers dat zij
een bepaalde mentaliteit zelf in het leven
kunnen roepen. Dat doen ze onder meer
met hun pleidooi voor het verruimen
van de mogelijkheden voor uitzendbu
reaus. In feite vragen zij om een arbeids
reserve waar naar believen een beroep
op kan worden gedaan. Na gedane ar
beid kan de betrokken werknemer er zo
weer uit.
Werkgevers dienen zich dan wel te
realiseren dat grote groepen werkne
mers vooral in de bouw, de horeca,
het reiswezen en in de recreatiesector
na enige tijd niet meer veel binding met
het bedrijfsleven zullen voelen. Loyale
werknemers zullen het vaak niet
worden.
Het is in dit verband logisch dat de
werkgevers het hebben over de „zuigen
de kracht van de overheid op de arbeids
markt”. Maar dat is niet te wijten aan de
hogere netto beloning bij de overheid
voor een vergelijkbare functie in het
bedrijfsleven. De zekerheid van een
overheidsfunctie zal voor de meesten de
doorslag geven. Zekerheid die het be
drijfsleven hoogstwaarschijnlijk zou
kunnen bieden door arbeidsplaatsga
ranties en arbeidsplaatsenovereenkom
sten.
AMSTERDAM. De geschiedenis
herhaalt zich, zo blijkt, want kranten
en weekbladen hebben onlangs ge
meld dat er woningnood is in Neder
land. Staatssecretaris Brokx van
Volkshuisvesting zou een rapport
hebben gestuurd aan de Tweede Ka
mer, waarin wordt gemeld dat er een
woningtekort is van 80.000 a 120.000
woningen.
(Van onze redactie economie)
MEXICO. Westduitse ondernemin
gen onderhandelen met Mexico over de
aankoop van drie a vier miljoen ton olie
per jaar, zo heeft minister van Economi
sche Zaken Otto Lambsdorff aan het ein
de van zijn bezoek van vijf dagen aan
Mexico gezegd. Mexico heeft belangstel
ling voor samenwerking met de Bondsre
publiek op het gebied van de nucleaire
techniek, al is dit nog geen actuele kwes
tie, aldus Lambsdorff.
De Westduitse bewindsman zei dat de
regering in Bonn het zou toe juichen als de
oliehandel met Mexico tot stand kwam.
Het is naar zijn mening echter wel duide-
Eenzelfde verschuiving manifesteert
zich bij het begrip passende arbeid. Te
gen het denkbeeld dat dat begrip moet
worden verruimd, zet zij zich in het
rapport niet fel af.
De werkgevers kan de totale strekking
van het rapport aanspreken, want de
sfeer die het ademt is heel duidelijk: de
kneep zit hem in de mentaliteit van de
werkloze. Die kan misbruik maken van
de mogelijkheid passende arbeid te ei
sen en de hoogte van de sociale uitkerin
gen werkt negatief op zijn bereidheid
werk te zoeken of te aanvaarden. Deze
beide stellingen klinken velen aanneme
lijk in de oren, maar vooralsnog is vol
strekt onbewezen, dat dit inderdaad
gebeurt.
Niet voor niets heeft minister Albeda
onlangs enkele van zijn ambtenaren op
gedragen te onderzoeken of dit allemaal
waar is.
Op vrijwel alle belangrijke punten be
staat er onenigheid tussen de sociale
partners.
Alle betrokken partijen de
overheid en de vertegenwoordigers van
werkgevers en werknemers zijn het
weliswaar roerend met elkaar eens dat
er op zeer korte termijn iets moet wor
den gedaan aan de grote discrepanties
op de arbeidsmarkt, maar over de ma
nier waarop bestaan bij werkgevers en
werknemers nog steeds sterk uiteenlo
pende denkbeelden. Hoewel in het rap
port niet altijd uitdrukkelijk vermeld, is
duidelijk dat de sociale partners het in
ieder geval op vijf gebieden niet met
elkaar eens zijn. De problemen doen
zich voor bij: de reikwijdte van het be
grip passende arbeid; de kortingen op de
sociale uitkeringen; de arbeids
plaatsenovereenkomsten; de arbeid
splaatsgaranties, na omscholing en de
functie van uitzendbureaus.
Toen het rapport vorige week voortij
dig uitlekte, verklaarde de Federatie Ne
derlandse Vakbeweging (FNV) meteen
dat voor haar iedere aantasting van de
hoogte van de sociale uitkeringen on
aanvaardbaar is en ook in de toekomst
zal blijven. Niettemin lijkt in het denken
van de vakbeweging over de hoogte van
de sociale uitkeringen een verschuiving
plaats te vinden.
Meer dan voorheen althans zou deze
zaak in beginsel wel bespreekbaar zijn.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De pogingen van minister Albeda van Sociale Zaken te
komen tot centrale afspraken over het arbeidsvoorwaardenbeleid lijken al
bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Uit het concept-rapport van de op zijn
instigatie ingestelde Werkgroep Knelpunten Arbeidsmarkt blijkt dat de
verschillen in opvatting van werkgevers en werknemers over het te voeren
beleid nog steeds levensgroot zijn.
- ’sa
wl
«w
