The China Syndrome, duidelijke waarschuwing in massa-verpakking
b
haarlem
film
Ongewone
intrige
in The
Last Wave
amsterdam
nm
JU
"zRnten
L
„Jane Fonda symbool van
3.698
het strijdende Amerika”
I
i
3
4
1
Jack Nicholson als gladde leugenachtige boef in Going South
HOGE KORTINGEN
BOSCH
KEUKENSTUDIO
j io
I
I
«Mk
Moskouse pers trekt vergelijking met Jeanne d’Arc
I
t
2
e
W JÉ
15
FILM
VRIJDAG
1 7
AUGUSTUS
19 7 9
□□□□□□□oaoDaoaaaaaaDDDoaaooaaaonaoooDDDODoaaooaoooaaDDOoooooooonDDaDOaaaaaanaaaaaaaaoaauaaüaaüuauoaaüaaauoaaaa^aanaaaaaaaai-iai:ioooQ
hi
s
r
Charles Boost
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□oooaaoDooaoaaoooaaaoooDDDaDooaaaooooDaooaoooDDnDDODnnnnnnnnnnnnnaonaannoDaauaaaoaaaouaoaoaaaooooooaoooaoooDoooDDooaDaoaaD
Gladde boef
L
GASHAARDEN
Jansweg
26-28,
Haarlem,
023-32 22 31
-
Gasfornuizen
De meest gebruikte term die men in de kritieken op Herman van
Veen’s „Uit elkaar” zal tegenkomen, is ongetwijfeld „ego-trip”, waar
mee dan bedoeld wordt dat deze nieuwe Nederlandse film zó gecon
centreerd is op het fenomeen Herman van Veen dat de rest wel kan
inpakken, niemand komt verder aan bod. Niet alleen dat vrijwel ieder
beeld geheel of grotendeels gevuld is met Herman’s indrukwekkende
verschijning, ook de handeling wordt in gelijke mate door hem
gedomineerd, zodat er nauwelijks sprake is van een handeling maar
in dit geval meer van een solo-act gesproken moet worden. Of van een
„ego-trip”. Wat in dit geval een enigszins gênante bijsmaak krijgt
omdat nu niet een willekeurige regisseur een overmatig gebruik van
een bepaald acteur in zijn film maakt maar dat het Van Veen zelf is
die zich centraal en dominerend opstelt in zijn eigen produktie.
Gratis
advies
en uitgebreide offerte
1
incl. I
apparatuur
vanaf
1 -4
-» 9»
4=l -i-
.J
Uit Elkaar gaat ten onder aan de
solistische cabaretier Van Veen
/Zx:
I 4
X
Maar het zijn niet de enige premières
(ADVERTENTIE)
brandend
gedemon-
3
rf- Jack Nicholson als de man die opgehangen
gaat worden in Going South.
Tenslotte komt het Leidseplein Theater
met „Going South”, een speelse western
van acteur Jack Nicholson die er zelf
Henry Moon in speelt, een gladde leugen
achtige boef die niet eens meetelt onder de
echte schurken van het wilde westen. Hij
staat op het punt in Lonhorn, Texas opge
hangen te worden als de film begint, maar
met de strop al praktisch om zijn hals,
kondigt sheriff Kyle een nieuwe verorde
ning af, speciaal in het leven geroepen
omdat het Texas zoveel mannen verloren
heeft in de Burgeroorlog. Iedere misdadi
ger, uitgezonderd moordenaars kan de
strop ontlopen als een vrouw of meisje uit
het publiek dat bij iedere terechtstelling
overvloedig aanwezig is met de ter dood
veroordeelde wil trouwen.
De enige die zich in de eerste instantie
aanbiedt is een oude dame die echter
sterft in de armen van Moon die al te
krachtig zijn vreugde wilde uitdrukken.
Dan doet onverwacht en tot ieders verba
zing de mooie Julia Tate (Mary Steenbur
gen) een bod op de ter dood veroordeelde.
Ze worden snel betrouwd en Julia neemt
haar prooi mee in haar huifkar, prooi
want na thuiskomst onthult zij de reden
waarom ze Henry Moon wilde trouwen.
Ze is in haar eentje aan het zoeken naar
goud in een oude, verlaten mijnschacht
dichtbij haar huis. Het is te zwaar voor
haar gebleken maar nu heeft ze een man
die gratis voor haar het stoffige werk kan
doen.
opmerkelijke regisseur „Picnic at Han
ging Rock, terwijl wij zijn „The Cars that
ate Paris” hopelijk nog te verwachten
hebben.
In een lang artikel onder de kop De
compromisloze Jane Fonda werd gezegd
dat haar naam onder de „bosses of Holly-
.wood” nu taboe was vanwege haar felle
kritiek op de Amerikaanse oorlog in Viet
nam en haar strijd voor de rechten van de
minderheden in de Verenigde Staten.
„Gedurende verscheidene jaren was Ja
ne Fonda gedwongen te leven in Parijs
(Zij is getrouwd geweest met de Franse
regisseur Roger Vadim - red.) om te ontko
men aan de vervolging door de autoritei
ten, de aanvallen en plagerijen van dege
nen die haar wilden afschilderen als een
„gestoorde filmster”, aldus Komsomols-
kaja Prwada.
Het artikel bevatte een persbericht van
Tass volgens hetwelk miss Fonda door
tegenwerking van de staat Californië in
de Verenigde Staten zij geen zitting heeft
kunnen nemen in de commissie voor de
kunst van de staat.
„Het progressieve Amerikaanse publiek
en de creatieve intelligentsia beschouwen
de voortdurende vervolging van Jane
Fonda als bewijs van een nieuwe golf van
McCarthyisme in de Verenigde Staten”,
aldus het Tassbericht.
Behalve een boeiende en sensationele
film met goed spel van Jane Fonda als de
tv.-presentatrice en Jack Lemmon als de
nerveuse bedrijfsleider (een rol waarvoor
hij dit jaar een Oscar kreeg) kan in dit
verband toch ook gesproken worden van
een duidelijke waarschuwing die, omdat
ze bedoeld is voor miljoenen bioscoopbe
zoekers een „verpakking” heeft gekregen
die op massaal gebruik berekend is.
Verder geen opzienbarende veranderin
gen in het Haarlemse programma dat
zelfs voor de jeugd niet veranderd is.
„Astrix” blijft op de matinees van Palace
terwijl Disney’s „Donald is niet in z’n
eentje” de jeugd-attractie blijft in Studio.
Een film over een uiterst actueel onder
werp dus dat jammer genoeg tegen het
einde door te veel sensaties vertroebeld
wordt en ongeloofwaardig gaat worden,
ook al zijn geen vertoonde gebeurtenissen
op zich ondenkbaar. De gang van zaken
kort daarop in de kerncentrale van Har
risburg heeft dat bewezen. In „Skoop”
wordt het thema dat als uitgangspunt
heeft gegolden voor de producenten van
de film, het slachtoffer genoemd van het
goed verkoopbare jasje, waarin de bijna
onzichtbaar gemaakte boodschap is ge
stoken. Daar zit wel iets in en men kan
zelfs spreken van een gemiste kans maar
als een eerste harde confrontatie met de
reële gevaren van een kerncentrale heeft
„The China Syndrome” toch zijn bete
kenis.
40 MOD.
worden
streerd
Gierstraat 31 - Haarlem
Tel 023-312460
meebrengt en als hierop niet in gegaan
wordt dreigt hij de hele boel in de lucht te
blazen. De leiding gaat in zoverre in op de
eisen dat ze de televisieploeg toelaat in de
controlekamer, maar Godell weet op het
beslissende ogenblik in zijn nervositeit
geen zinnig woord uit te brengen en in de
verwarring dringt een militair commando
binnen en schiet de „ontoerekenbare” em
ployé neer. Ook dat wordt door de came
raman vastgelegd maar dan is al door het
tv.-station waarvoor Jane werkt, besloten
geen paniek onder de kijkers te zaaien
door deze sensationele en onthullende
beelden. De uitzending wordt afgelast.
die best aardig en soms zelfs heel spon
taan uit de hoek kan komen, nu volledig
„dood” spel te zien geeft, tenminste als zij
de kans krijgt iets te doen bij de alles en
allen in beslag nemende Herman van
Veen.
Kortom, de film gaat ten onder aan de
solistische cabaretier die zich niet ontziet
in ZIJN film (onder de titeling) zichzelf te
introduceren met een opname via beelden
van een ei-vol Carré van waaruit een
donderend applaus weerklinkt als (buiten
beeld) de enige man optreedt die een der
gelijke reactie kan veroorzaken. Maar die
waarschijnlijk vergeten is hoe, zij het op
een meer sympathieke wijze, zijn collega’s
Wim Sonneveld met „Willem Parel” en
„Op de Hollandse Toer” en Toon Her
mans met zijn „Moutarde Sonansee” de
mist zijn ingegaan. Terwijl hijzelf onge
twijfeld nog herinneringen moet hebben
overgehouden aan zijn filmdebuut in een
Belgisch-Nederlandse flop uit de zestiger
jaren waarvan de titel mij ontschoten is.
Behalve Luxor die van „Uit elkaar” met
haar nachtje te redden roept Herman ver
twijfeld uit: „Maar kunnen we niet eens
meer als redelijke mensen met elkaar
praten. Jullie zien in ons alleen maar
pretpalen”.
Een woordspeling die je eigenlijk van
onze filosofische caberetier niet zou ver
wachten. Evenmin als de opmerking tij
dens de enige echte ruzie die de film laat
zien tussen Herman en Monique: „Jij zit
de hele dag maar op je luie gat”. Maar dat
is detailkritiek op een film zonder enige
structuur en met twee harkerig spelende
hoofdfiguren van wie geen enkele emotie
uitgaat.
Dat Herman van Veen niet kan acteren
in de klassieke opvatting van toneel- of
filmspelen, is hem niet kwalijk te nemen.
Maar hij hoéft niet te spelen, hij is zich
zelf, in de film, werpen voorstanders van
„Uit elkaar” dan tegen. Maar als dat zo is
blijkt dit „zichzelf zijn” onvoldoende om
een karakter, (in dit geval Herman van
Veen) tot leven te brengen. En het ver
klaart niet waarom Monique van de Ven
Herman van Veen speelt in zijn film
„Uit elkaar” de internationaal beroemde
TV en theater-entertainer Vincent die zo
in beslag genomen wordt door zijn werk
dat zijn vrouw Linda (Monique van de
Ven) zich van hem heeft laten scheiden.
Wat tegelijk betekent dat Vincent niet
meer het dagelijks contact heeft met zijn
zoontje Erik die hij slechts eenmaal per
week, op de vrije woensdagmiddag hele
maal voor zichzelf heeft.
In het begin van de film wordt zo’n vrije
middag onder andere besteed aan een
bezoek aan de dierentuin, waar Vincent
enige diersoorten mimisch imiteert wat
dadelijk al meer aan een geroutineerde
theater-act doet denken dan aan de po
ging van een vader om zijn zoontje te
amuseren. Een andere keer neemt hij
zoonlief mee naar het theater waar met
het schakelbord vol licht en geluidsrege-
laars wat geëxperimenteerd wordt en Eric
op het toneel in de schijnwerpers een
kinderbedje zingt. Als de jongen vervol-
gens aan zijn vader vraagt iets voor hem
te spelen, zoals hij iedere avond doet,
weigert Vincent. Hij is niet in staat om
voor zijn zoöntje op te treden, staat er in
het programmablad. „Dit frustreert hem
mateloos”. Zo’n uitdrukking is natuurlijk
mateloos overdreven, vooral als je be
denkt dat zoonlief natuurlijk allang zijn
beroemde vader bijvoorbeeld op het tv.-
scherm zal hebben gezien. Maar het past
wel in het motto van de film dat luidt
„Voor wie zich in een droom verwart”,
wat ook de verklaring moet zijn van het
soms op z’n minst genomen vreemde ge
drag van Vincent. Zoals bijvoorbeeld zijn
schielijk vertrek uit een Londense studio
tijdens opnamen met een kinderkoortje of
zijn hardnekkig zwijgen als hij door Gui
do de Moor geïnterviewd wordt.
Dat zwijgen of liever verzwijgen is type
rend voor de film die weigert een duide
lijk exposé van de situatie en van de
Atag - Etna - Dordrecht - Sauter -
Pelgrim
i!r Paniek dreigt in The China Syndrome Jane Fonda en (rechts) Michael Douglas.
die Amsterdam deze week te bieden heeft.
Daar is allereerst de opmerkelijke Austra
lische film „The last Wave” die zich zowel
door zijn onderwerp als door zijn foutloze
vormgeving onderscheidt van het gangba
re bioscoopprodukt. De film speelt in Syd
ney, hoofdpersoon is David Burton, een
jong, gelukkig getrouwd advocaat die zich
in de handelswet gespecialiseerd heeft.
Maar we maken pas kennis met hem en
zijn gezin nadat zich enige onheilspellen
de dingen hebben voorgedaan die de sfeer
van de film bepalen.
Op een stralende dag in Sydney begint
het bij een strakblauwe lucht te onweren,
eerst een zwak gerommel, dan steeds lui
der en tegelijk barst een tropische tegen-
bui los die tenslotte gepaard gaat met
hagel waarvan de stenen zo groot zijn dat
ze ruiten vernielen en kinderen verwon
den. Het zal de hele verdere film door
blijven regenen en onweren, niet constant
maar meestal tegen de avond na een zon
nige dag en steeds zo hevig dat de straten
blank komen te staan en het verkeer in de
war raakt. Het is in die periode van som
bere en dreigende weersomstandigheden
dat David Burton (Richard Chamberlain)
gevraagd wordt als verdediger op te tre
den van een viertal Australiden, oor
spronkelijke bewoners van het Australi
sche continent, die betrokken zijn geweest
bij een café-ruzie waarbij een dode geval
len is.
Burton kent een van de beklaagden,
Chris Lee. Hij heeft hem namelijk enige
dagen tevoren gezien in een droom, met in
De Komsomolskaja Prawda schreef dat
miss Fonda’s gangen waakzaam worden
nagegaan door „het Pentagon, de CIA, de
FBI. Zij vergelijken haar met Jeanne
d’Arc en proberen haar bang te maken
met het lot van die”, aldus de krant, die
eraan toevoegt dat de boycot die de bazen
in Hollywood tegen haar ingesteld heb
ben”, door haar met een glimlach wordt
ontvangen.
„Samen met Angela Davis en Dean
Read is Jane Fonda een symbool van het
strijdende Amerika geworden”, besluit de
Komsomolskaja Prawda. Dean Read, die
in het Westen vrijwel niet bekend is, is een
Amerikaanse popzanger die voorname
lijk optreedt in de DDR en die in de
Sowjet-Unie erg populair is.
Jane Fonda’s meest recente films, over
zijn hand een steen waarop een primitieve
voorstelling geschilderd is. Burton die
zich verdiept heeft in de boeiende historie
van Australië’s oerbevolking met haar
stammen, ritus en magische krachten,
krijgt door het toevallig samengaan van
zijn droom en het zwijgen der aangeklaag
den hoewel die er met een lichte straf van
af zouden komen, het vermoeden dat dit
geen gewone moord is maar te maken
heeft met tegenstellingen in een stam.
Hoewel hij weet dat de in steden opgeno
men en aangepaste inboorlingen geen
stamverband meer kennen.
Hij raakt steeds meer gefascineerd door
het geval, vooral waar er zich vreemde,,
drigende en ook angstaanjagende dingen
rondom hem en zijn gezin plaatsvinden.
Zijn vrouw verlaat tenminste met de kin
deren de stad. De regen is nu veranderd in
„zwarte regen”, door de luchtvervuiling
zeggen sommigen, het levert niettemin
een macaber schouwspel op. De afloop
van deze ongewone intrige laat zich niet in
een paar woorden vertellen, maar Burton
krijgt gelijk. Het blijkt, dank zij de hulp
van Chris Lee die daarmee zijn leven kan
verspelen, dat er in het geheim nog wel
degelijk stamverband onder de stedelijke
Australiden bestaat en de tocht naar hun
ondergrondse plaats van samenkomst le
vert een hoogtepunt van spanning en sus
pense.
Een voortreffelijke en intelligente thril
ler, deze film van Peter Weir die naar een
eigen idee, door hem tot scenario ver
werkt. Onlangs nog zagen we van deze
daaruit voortvloeiende gebeurtenissen te
geven. Die gebeurtenissen zijn zowel reële
voorvallen als hallucinaties van een zwaar
getourmenteerde Herman van Veen
maar, zoals meer gebeurt in films, er
wordt geen chronologische orde aange
houden, verleden en heden vermengen
zich, momenten van geluk met Monique
van de Ven wisselen zich af met ruziescè-
nes en, als de scheiding een feit is, met
buien van melancholie en angstvisioenen.
Daar tussendoor zingt Herman overvloe
dig zijn liedjes van verlangen. Maar hij
verzuimt daarbij de toeschouwer enige
inzage te geven in de grote liefde die
geweest is en in de oorzaken van de stran
ding van dit eens zo gelukkige huwelijk.
Want het door Monique aangevoerde ver
wijt van verwaarloosd te worden omdat
Herman zo opgaat in zijn werk is te zwak
om zo’n droeve scheiding te rechtvaar
digen.
Dat er een derde in het spel zou zijn en
dat zou dan in dit geval Marlous Fluitsma
moeten zijn, daarover bereiken ons geen
exacte gegevens. Eenmaal belt Herman
haar midden in de nacht op vanuit zijn
hotelkamer en vraagt haar te komen. Als
zij hier maar al te snel gevolg aan geeft, en
helemaal geprepareerd is op een nachtje
met de beroemde zanger, blijkt deze al
leen maar behoefte te hebben aan een
goed gesprek. Als Marlous hierop enigs
zins verbaasd reageert en alsnog probeert
nog een dertigtal andere theaters in ons
land de wereldpremière geeft, heeft ook
Lido een soortgelijke primeur, ditmaal uit
Amerika. „Het China syndroom”, heet die
primeur een onbegrijpelijke titel die ech
ter gedurende de film zijn verklaring
krijgt: als gevolge van onregelmatigheden
in een kerncentrale kan radioactief kern
afval zich door de aarde branden en in
China aan de oppervlakte komen.
Die onregelmatigheden doen zich toe
vallig net voor als een televisieploeg onder
aanvoering van Jane Fonda opnamen
maakt over het normaal functioneren van
een kerncentrale. Er gaat tijdens het be
zoek iets mis met het koelsysteem en hoe
wel iedereen zijn angst en onrust tracht te
verbergen is er een nerveuze stemming
onder de employé’s die door de camera
man - terwijl iedere vorm van filmen op
dat ogenblik verboden is - op slinkse wijze
toch vastgelegd wordt op de gevoelige
band. Vooral bedrijfsleider Jack Godell
(Jack Lemmon) heeft zijn bezorgdheid
over de gevaarlijke situatie nauwelijks
onder controle en is later bereid belastend
fotomateriaal over scheurtjes in het koel
systeem door hem in het geheim gemaakt,
af te staan aan de tv.-ploeg voor een
uitzending, waarvan Jane Fonda de pre
sentatrice zal zijn.
Maar voor het zover is, is Jack Godell
persoonlijk in actie gekomen en heeft zijn
superieuren op de gevaren gewezen en
stopzetting van de centrale geëist. Als
dezen daar niet op in willen gaan, weet
Godell zich in te sluiten in de controleka
mer, van waaruit hij aan de leiding zijn
eisen stelt. Een ervan is een live-uitzen-
ding vanuit de controlekamer om het pu
bliek volledig op de hoogte te brengen van
de voortdurend dreigende gevaren die een
functionerende kerncentrale met zich
Enfin, de verwikkelingen liggen nu voor
het oprapen: langzame toenadering tus
sen het zo verschillende tweetal, maar ook
slaande ruzies vooral als er goud gevon
den wordt en de buit verdeeld moet wor
den. Het is niet zo origineel allemaal en
Jack Nicholson leeft zich nogal uit in
overdreven spel, maar er zijn genoeg vro
lijke momenten om de film in leven te
houden. En Mary Steenburgen die hier
debuteert, lijkt me een aanwinst voor de
galerij van jonge Amerikaanse film
sterren.
In The Movies 2 die eigenlijk tot het
circuit van Filmhuizen gerekend moet
worden, wordt nog eens een meesterwerk
van de grote Japanse regisseur Akira Ku
rosawa in reprise gebracht, het in '54
gemaakte „Zeven Samurai”. De film
speelt zich af in de zestiende eeuw toen het
land onveilig gemaakt werd door rover
bendes. Een dorp dat vele malen het
slachtoffer van de bandieten is geworden,
roept de hulp in van enige Samurai die het
dorp gevechtsklaar maken en bij de ver
wachte aanval de bende uitroeien.
(ADVERTENTIE)
De films „Uit elkaar” en „The Chi
na Syndrome” zijn ook te zien in
Amsterdam. De film van, met en
door Herman van Veen gaat zowel in
Cinerama als in het nieuwe, van het
voormalige Hirschgebouw afgesplit
ste theater Alfa I. „The China Syn
drome” draait in Calypso en in
Saskia.
Herman van Veen wordt geïnterviewd door Guido de Moor en gefotografeerd door Marjon
Brandsma in Uit Elkaar
MOSKOU (UPI). Het Moskouse dagblad Komsomolskaja Prawda prees
de Amerikaanse filmactrice Jane Fonda deze week als een „symbool van het
strijdlustige Amerika”. Het blad vergeleek haar met de vijftiende-eeuwse
Franse helding Jeanne d’Arc en met de zwarte ijveraarster voor de burger
rechten Angela Davis.
de terugkeer van een invalide Vietnam-
veteraan en een ongeluk in een kerncen
trale, zijn Oscarwinnaars.
I
