Industrielanden moeten groeien
Li
Golf van ontslagen
auto-industrie VS
Borssele: 5 ton voor oplossing storing
achtergrond!
Zuiniger rijden
China wil zone
voor vrijhandel
TNO onderzoekt
Universiteit
investeert om
te besparen
Huisartsen
gecontroleerd
China verwacht
weer record
bij graanoogst
Nieuwe fabrieken
Shell-Moerdijk
ABN breidt uit
in buitenland
verwarming door
zonne-energie
F*.:
■1
hmm
27
23
ECONOMIE
19 7 9
VRIJDAG
AUGUSTUS
1 7
F
1
■I
(Van onze redactie economie)
WASHINGTON. De Wereldbank acht het mogelijk dat het
aantal mensen in de wereld dat in absolute armoede leeft kan
afnemen van de huidige 800 miljoen tot 600 a 470 miljoen. De
staf van de Wereldbank heeft een economisch model voor de
wereld opgesteld volgens welk het herstel van de economische
groei in de industrielanden van doorslaggevend belang is voor
'de vermindering van het aantal armen in de Derde Wereld.
1
Sterke verhoging
I
Wereldbank voorziet
omzet bij DSM
afnemende armoede
(Van onze redactie buitenland)
SJK I
(Van onze redactie economie)
te
'oor)
In dit World Development Report - 1979
wordt er op gewezen dat als de economi-
sche groei in het Westen zich genoeg her-
stelt van de terugslag van de jaren zeven-
tig de uitvoer van de ontwikkelingslanden
aanzienlijk kan toenemen.
Het economische model van de Wereld-
bank is gevoed met drie scenario’s. Het
1 meest optimistische gaat ervan uit dat het
- bruto nationaal produkt van de indu-
strielanden in de jaren tachtig gemiddeld
met 4,9 procent zal toenemen. De wereld
handel neemt dan met 7,3 procent per jaar
toe en de uitvoer van de ontwikkelingslan
den met 7,6 procent per jaar. De energie-
- prijzen zullen reëel met twee procent per
jaar stijgen. Het aantal absolute armen in
de wereld zal dan in het jaar 2000 zijn
verminderd tot 470 miljoen.
Een toeneming van het aantal allerarm
ste mensen tot 710 miljoen valt te ver
wachten indien de economische groei in
de industrielanden slechts 3,5 procent per
jaar gaat bedragen. De wereldhandel
neemt dan met 5 procent per jaar toe en
de uitvoer van de ontwikkelingslanden
met 5,2 procent.
Het basisscenario gaat er van uit dat de
economische groei in de rijke landen 4,2
procent per jaar zal bedragen. De wereld
handel neemt dan met zes procent per
jaar toe en de uitvoer van de Derde We
reld met 6,5 procent. In het jaar 2000 zal de
wereld dan 600 miljoen mensen tellen die
in absolute armoede leven.
Aan het nut van internationale kapitaal
verkeer bij de economische ontwikkeling
van de arme landen is in de jaren zeventig
veel twijfel gerezen. De schuld op middel
lange en lange termijn van de armste
landen (met een inkomen per hoofd van
de bevolking van minder dan 300 dollar)
en de ontwikkelingslanden die iets beter
af zijn (met een gemiddeld inkomen van
1140 dollar per hoofd in 1977) is toegeno
men van 68 miljard dollar in 1970 tot 258
miljard dollar in 1977.
Die toeneming was echter voor een be
langrijk deel het gevolg van de inflatie.
Als de waardevermindering van de dollar
buiten beschouwing wordt gelaten blijkt
dat de schulden van de ontwikkelingslan
den in de periode 1969-1973 zijn verdub
beld terwijl van 1973 tot en met 1977 deze
schuld met gemiddeld 21 procent per jaar
is toegenomen.
Verder is het tekort op de lopende reke
ning van de betalingsbalans van de ont
wikkelingslanden in 1976 en 1977 af geno
men terwijl de landen die de meeste schul
den hebben op goede economische voor
uitzichten en een redelijk economisch be
stuur kunnen bogen. Op middellange ter
mijn voorziet de Wereldbank dan ook
geen algemene problemen bij de aflossing
van de buitenlandse schulden van de ont
wikkelingslanden.
Wel kunnen zich moeilijkheden voor
doen bij afzonderlijke landen, zoals in de
afgelopen jaren het geval was met Peru,
Turkije en Zaïre. Dat is te wijten aan
externe factoren, zoals een onvoorziene
vermindering van de opbrengst van de
uitvoer en een aanzienlijke verhoging van
de rekening voor ingevoerde olie, of aan
binnenlandse problemen, zoals een falend
economisch beleid.
De ontwikkelingslanden komen in de
komende twintig jaar te staan voor een
gigantische taak: het scheppen van werk
gelegenheid voor de beroepsbevolking die
met ruim 500 miljoen mensen zal toene
men. deskundigen twijfelen aan het effect
van industrialisatie om het dringende pro
bleem van de werkloosheid in de Derde
Wereld op te lossen. Ondanks de industri
alisatie in het verleden werkt het overgro
te deel van de bevolking in de Derde
Wereld op het platteland. Hun werk wordt
gekenmerkt door een veel lagere produk-
tieviteit dan het werk in de fabriek.
Deze ontwikkeling kan echter niet wor-
dep toegeschreven aan een te trage groei
van de industriële sector. Een vergelijking
met de industriële revolutie in het Westen
toont aan dat de beroepsbevolking in de
Derde Wereld toeneemt in een tempo
waar zelfs een snelle industrialisatie niet
tegen op kan werken. De Wereldbank acht
het daarom noodzakelijk dat ook de groei
van de agrarische sector en het doelmatig
gebruik van arbeiders op het platteland
worden bevorderd.
De landbouwsector zal het meeste werk
gelegenheid blijven bieden in de Derde
Wereld, zo meent men. Een herverdeling
van het land, landbouwkrediet op grote
schaal en supplementaire diensten voor
de landbouw zijn geboden. De ervaring in
verscheidene landen is dat steun voor de
kleine boeren een opmerkelijke toene
ming van het aantal arbeidsplaatsen tot
gevolg had.
Onlangs werd een Parijse dokter
ontboden, die er wat dat betreft uit
sprong: omdat hij Portugees sprak,
De Provinciale Zeeuwse Energie
Maatschappij lijdt anderhalf mil
joen gulden verlies als de kerncen
trale Borssele 10 dagen stilligt.
Mocht het verhelpen van het man
kement langer duren en daar
zag het tot dusver naar uit dan
wordt dit verlies per dag anderhal
ve ton groter. De PZEM heeft er
een derde van het verlies van 10
dagen produktie, dus een half mil
joen, voor over om een oplossing
te krijgen voor eenzelfde storing
die het bedrijf dit jaar al twee keer
lam legde.
heeft mij geleerd dat er in zulke geval
len altijd fouten in een systeem blijken
te zijn ingebouwd”.
Na een bezoek aan het turbinege-
bouw, waar een kijkje werd genomen
tussen de wirwar van pijpen, conclu
deerde Glas dat er sprake is van een
verkeerde constructie en dat ook het
gebruiken van twee sterk verschillen
de materiaalsoorten een rol speelt.
procent van de kerncentrale Borssele
bijzonder gunstig was (een der beste
ter wereld zelfs). Door deze goede re
sultaten is aanzienlijke winst gemaakt,
die voor een deel werd gereserveerd.
Nu moeten de reserves worden aange
sproken en vandaar het uitloven van
een half miljoen voor „de oplossing”.
GRONINGEN (ANP) De Rijksuniver
siteit Groningen gaat ruim een half mil
joen gulden investeren om negen energie-
besparingsprojecten uit te voeren. In het
kader van de Beschikking geldelijke
steun beperking energiegebruik gebou
wen heeft het ministerie van Volkshuis
vesting en Ruimtelijke Ordening de uni
versiteit een bedrag van ruim 190.000 gul
den aan subsidie verleend.
Het kostbaarste project is een warmte-
terugwinningsinstallatie bij het Centraal
Dierenlaboratorium. Die installatie levert
een berekende jaarlijkse besparing van
150.000 m3 gas op.
Verder zal met behulp van een compu
ter het energiegebruik binnen de hoog
bouw wiskunde, natuurkunde en sterren
kunde verder geoptimaliseerd worden.
Met de regelapparatuur kan jaarlijks
100.000 m3 gas en 80.000 kwh elektriciteit
bespaard worden.
AMSTERDAM (ANP). De ABN gaat
I haar buitenlandse vestigingen verder‘uit-
breiden. Op stapel staan een vestiging in
Foekoeka, Japan, die in november 1979
moet gaan draaien en een kantoor in
Madrid, dat in maart 1980 open gaat en
- waarvoor de goedkeuring van de Spaanse
regering al binnen is.
Verder zal de Albank Alsaudi Alhollan-
di, waarvan 40 percent in handen is van de
4 ABN en de rest in Saoedische handen,
twee nieuwe vestigingen openen waarvan
een in Joebail in september operationeel
wordt en de ander in Mekka op de langere
termijn gepland is, zo heeft een woord-
voerdster van de bank meegedeeld.
Een plattelandsdokter, die niet zo’n
verontschuldiging kon aanvoeren en
na een waarschuwing van het zieken
fonds in zijn „fouten” volhardde, werd
geschrapt. Na een praktijk van 35 jaar
heeft hij zo op 68-jarige leeftijd de helft
van zijn klanten moeten laten gaan.
De vraag is alleen, zo zegt het satiri
sche weekblad Le Canard Enchainé, of
ook de artsen die te weinig rust en
medicijnen voorschrijven, niet uitein
delijk de helft van hun klanten zien
vertrekken. Naar het kerkhof....
Er werd een nettoverlies voor inflatie
correctie geleden van 35.6 mln. tegen
over een winst in de eerste helft van 1978
van 30.8 mln, aldus een mededeling van
de maatschappij. De afzethoeveelheden
stegen ten opzichte van de overeenkomsti
ge periode van 1978 met ongeveer 10 pro
cent, de prijzen gemiddeld met ongeveer 6
procent Het bedrijfsresultaat bleef nage
noeg gelijk.
Ondanks aanzienlijke stijgingen van de
prijzen van grondstoffen kon de marge
tussen verkoopprijzen van eindprodukten
en de aankoopprijzen van grondstoffen
worden vergroot. Dit wordt door DSM als
een positieve ontwikkeling gezien. Het
voordeel is echter teniet gedaan door
vooral een stijging van aanloopkosten en
afschrijvingen door de ingebruikneming
van enkele grote nieuwe produktie-instal-
De toestand kan nog erger worden. In
de eerste tien dagen van augustus werden
in vergelijking met de overeenkomstige
periode van vorig jaar achttien procent
minder personen- en vrachtauto’s ver
kocht. De vermindering van de verkopen
van Chrysler was zelfs 38 procent. In het
lopende jaar tot 11 augustus heeft GM 5,7
procent minder verkocht, Ford zeventien
procent minder en Chrysler evenals Ame
rican Motors negentien procent minder.
In de toeleverende industrie worden de
gevolgen van de slechte automobielverko-
pen zichtbaar. US Steel heeft bij haar
staalfabriek in Gary (Indiana) en in Chi
cago tweeduizend werknemers ontslagen.
Bethlehem Steel heeft in Sparrows Point
(Maryland) 175 arbeiders ontslagen. An
dere staalfabrikanten koesteren eveneens
plannen om arbeiders te ontslaan.
Bij de fabrikanten van banden gaat het
ook al slecht. Goodyear en Firestone wil
len hun fabrieken in Los Angeles sluiten.
Het aantal arbeidsplaatsen bij Goodyear
wordt in dat geval met 1225 verminderd.
Bij Firestone zullen 575 arbeidsplaatsen
verloren gaan.
PEKING (Reuter) In een artikel in het
Pekingse Volksdagblad wordt de Chinese
graanoogst voor dit jaar geraamd op 325
miljoen ton, ruim twintig miljoen ton
meer dan de oogst van vorig jaar. In
kringen van buitenlandse deskundigen
wordt deze raming echter veel te optimis
tisch geacht.
De buitenlandse deskundigen rekenen
op een toeneming van de oogst met vijf a
zeven miljoen ton. Een nauwkeuriger ra
ming kan pas worden verstrekt als de
mais- en de late rijstoogst achter de rug
zijn. De oogst van wintertarwe is
overvloedig geweest en dit heeft de ver
mindering van de vroege rijstoogst ge
compenseerd, zo vermoeden de deskundi
gen. In het Volksdagblad valt verder te
lezen dat als de toeneming van de graan-
produktie blijft beantwoorden aan de
doelstelling een graanoogst van 400 mil
joen ton graan in 1985 niet uitgesloten is.
ROTTERDAM. (ANP) Shell Neder
land Chemie in Moerdijk heeft nieuwe
fabrieken in gebruik gesteld voor de pro
duktie van propeenoxyde en styreenmo-
nomeer. Dat heeft Shell gisteren bekend
gemaakt.
Daarmee is volgens Shell de tweede
bouwfase afgerond. Er was een investe
ring van 850 miljoen gulden mee gemoeid.
De tweede fase omvat ook de bouw van
een naaldcokesfabriek.
De produktie van de nieuwe installaties
(125.000 ton propeenoxyde en 330.000 ton
styreen per jaar) is zowel bestemd voor
verdere verwerking door Shell zelf, als
voor de verkoop. Styreen is een grondstof
voor verpakkingsmateriaal en isolatie-
matten in de bouw. Propeenoxyde wordt
toegepast in de auto- en meubelindustrie.
Er wordt polyurethaanschuim van ge
maakt, dat eveneens dient als isolatiema
teriaal.
Naar de mening van Glas kan er
sprake zijn van het verschijnsel dat de
twee verschillende soorten staal (met
certificaat) die hier worden gebezigd
elkaar niet „verdragen”. De balgen be
staan uit zogenaamd austenitisch staal
(zeer hoogwaardig materiaal, in vak
termen als 18-8 aangeduid), de pijpen
uit laagwaardig staal (materiaal, aan
geduid als HP 2).
Op 8 augustus werd Borssele voor de
derde maal voor eenzelfde mankement
stilgelegd. Zowel ongeveer zes jaar gele
den als in april van dit jaar was een
scheur in een zogenaamde balg daar
toe de aanleiding. Een balg is een stuk
staal in de stoomleidingen, dat dient
om het breken van die pijpen te voor
komen. De bewuste pijpen leiden de
stoom uit de hogedrukturbine via
warmtewisselaars naar de lage druk-
turbine.
TH
DETROIT (DPA) In de Amerikaanse automobielindustrie dofet zich een
golf van ontslagen voor die ook de toeleverende industrie bedreigt. Bij de
grote automobielfabrikanten, Ford, General Motors en Chrysler, zijn tot
dusver 54.000 mensen ontslagen. Bij Chrysler waren dat er 23.800 en nog eens
■vijfduizend arbeiders staan op de nominatie voor ontslag.
PARIJS. In Frankrijk worden
huisartsen door het ziekenfonds
met behulp van een computer ge
controleerd of zij niet al te gemak
kelijk ziekteverlof voorschrijven
aan patiënten.
(Van onze redactie economie)
HEERLEN. Het chemieconcern DSM heeft in de eerste helft van dit jaar
ten opzichte van dezelfde periode van 1978 de geconsolideerde omzet zien
stijgen met 16 procent van 5332,2 mln tot 6200,7 mln.
laties, die in het eerste halfjaar maar een
bescheiden bijdrage aan de produktie
konden leveren. In dit verband kunnen
worden genoemd de nieuwe naftakraker
in Zuid-Limburg met een capaciteit van
450.000 ton etheen per jaar en enkele grote
kunstmestfabrieken in Amerika.
Een stijging van de interestlasten hield
vooral verband met het gereedkomen van
de genoemde produktie-eenheden. De
post belastingen steeg door hogere resul
taten van enkele concernondememingen
en door een lagere compensatie bij ver
liesgevende onderdelen van de groep. Het
is in hoge mate onzeker hoelang de al
gemelde ontwikkeling van vraag en aan
bod op een aantal chemische gebieden
die met name in het tweede kwartaal
beter was dan aanvankelijk werd ver
wacht zal voortduren.
De investeringen van DSM namen in de
eerste helft van dit jaar af van 432 mln.
tot 282 mln. Eind juni had het concern
32.000 mensen in dienst tegenover 31.900
een jaar daarvoor. Hiervan bevonden zich
22.800 in Nederland (vorig jaar 23.300).
Dit heeft bedrijfsleider ir. U. H. Ban
ga van de kerncentrale gezegd in een
gesprek met reactorbouwer-lasdes-
kundige B. Glas, die op deze uitdaging-
in wil gaan. Bij een bezoek aan de
centrale heeft hij gezegd de PZEM de
oplossing aan de hand te kunnen doen.
Glas stelde ter plaatse vele fouten te
hebben gezien en adviseerde ook de
reparatie niet op de gebezigde manier
te doen. Dit werk verdraagt echter
geen uitstel. Bij monde van directielid
ir. A Tiktak en ir. Banga toonde de
PZEM zich geïnteresseerd in het
schriftelijk advies dat Glas binnenkort
zal geven.
Het uitgangspunt van Glas is dat een
constructie bij welk systeem dan ook
en in dit geval een stoomleiding die
voortdurend mankementen geeft (veel
al de oorzaak van de stillegging van
kerncentrales overal ter wereld de
laatste tijd) bepaalde „zwakke plek
ken” moet vertonen. Naar zijn mening
kan het vervangen van een onderdeel
of het repareren van een breuk dan wel
het vervangen van een stoomleiding
nooit de oplossing zijn, die een einde
aan het probleem maakt. „Ervaring
Reactorbouwer-lasdeskundige Glas
is eerder enkele malen in het nieuws
gekomen door zijn plannen voor de
bouw van andersoortige kerncentra
les, die naar zijn menig veiliger zijn
dan de huidige. Hij heeft van die plan
nen melding gemaakt bij de regering,
die echter de ideeën van Glas van de
hand heeft gewezen. Ook behoorde
Glas tot degenen die in 1976 en 1978 de
regering waarschuwden voor ongeval
len in kerncentrales zoals dit jaar in
Harrisburg (VS).
Bauke Glas, die internationale er
kenningen als reactorbouwer en las-
deskundige bezit, werkte geruime tijd
met zijn bedrijf Pijpwerken als onder
aannemer van de RDM, Rotterdam.
Hij stond aan het hoofd van een groep
gespecialiseerde vakmensen, met wie
hij de bouw van een twaalftal reactor
vaten, waaronder dat voor „Borssele”
heeft verzorgd. Overnamepogingen
van RDM-zijde gaven onenigheid,
waardoor Glas het werken onmogelijk
werd gemaakt en hij zijn bedrijf moest
liquideren.
DELFT (ANP). TNO zal binnenkort
een nieuwe experimenteerruimte in ge
bruik nemen, waarin de werking van ver
schillende systemen voor zonne-energie in
meerdere woningtypen gelijktijdig bestu
deerd kan worden. Dit heeft TNO, de
organisatie voor Toegepast Natuurweten
schappelijk Onderzoek, meegedeeld.
Het onderzoek maakt deel uit van een
internationaal programma, waar ook Bel
gië, Frankrijk, Denemarken, West-Duits-
land, Engeland, Ierland en Italië aan mee
doen. In het nieuwe laboratorium zijn
twee volledige zonne-energiesystemen
voor ruimteverwarming gerealiseerd,
compleet met collectoren, opslagtanks,
leidingen en controle-apparatuur.
Een koelcircuit kan de warmtebehoefte
van de verschillende woningen simuleren,
waarbij de invloed van de bewoners en de
thermische eigenschappen van het huis
gevarieerd kunnen worden.
Inmiddels is aan De Schelde op
dracht gegeven een geheel nieuw
leidingensysteem te maken en in te
bouwen. Dan gaat het om pijpen van
roestvrij staal, die beter bestand zijn
tegen de corrosie, nu optredend in de
huidige pijpen door de inwerking van
de waterdeeltjes uit de stoom.
De PZEM-leiding betreurt het dat dit
jaar de zes weken „buiten bedrijf”, die
jaarlijks is geraamd nogal wordt
overschreden. Dat geeft verlies, terwijl
tot dusver de bedrijfstijd van ruim 80
HONG KONG (Reuter). De centrale
overheid van China is in principe akkoord
gegaan met het voorstel voor een vrijhan
delszone in het grensgebied met Hong
Kong. Een woordvoerder van de commu
nistische partij in de grensplaats Shenzen
heeft dit meegedeeld aan het dagblad Wen
Wei Po.
Het plan om in de provincie Guangdong
in de omgeving van Shekou een indu
strieterrein van één vierkante kilometer te
bestemmen voor fabrikanten uit Hong
kong en de rest van het buitenland, die
machines, apparatuur en grondstoffen
mogen invoeren en eindprodukten kun
nen uitvoeren zonder invoer- of uitvoer-
heffing te betalen, moet nog worden goed
gekeurd door de provincie Guangdong.
De bedrijven zijn wel vennootschaps- en
onroerendgoedbelasting verschuldigd.
Ook octrooirechten moeten worden
betaald.
De woordvoerder deelde mee dat men
met het werk aan een nieuwe pijpleiding
van het waterreservoir in Shih-Li naar het
industrieterrein al is begonnen. Verder
wordt een snelweg aangelegd die Nantou
met het industrieterrein zal verbinden. Er
komt een elektrische centrale te staan en
er komen kaden voor de beoogde veer
dienst tussen Hong Kong en Shekou.
had hij naar verhouding veel gastar
beiders onder zijn patiënten, die nu
eenmaal vaker arbeidsongevallen
krijgen.
In Milford, in de Amerikaanse staat Michigan, verscheen gisteren Robert McGill met een ietwat merkwaardig zelfgemaakt voertuig aan de
start bij een wedstrijd met een intussen vertrouwd thema: de energieschaarste en wat we ertegen kunnen doen. McGill’s vehikel wordt
aangedreven door spierkracht. Als de bestuurder erg moe is, kan hij zich ook laten voortbewegen. Op het voertuig zit namelijk ook een
brandstoftank.
-
