Revolutionaire garde ontwapend
Augurkenkoning
d
Maatregel Buitenlandse Zaken
Disconto in VS
weer verhoogd
Atoomoorlog dreigde
rond Berlijncrisis
Algerije doet
beroep op VN
Sjagari
president
Nigeria
EG-commissie
beschuldigd van
geldsmijterij
3
f
achtergrond
„Oliespuiter
kan spoedig
gedicht’
Agent smeekte’
om vergeving
F
Geheime Amerikaanse documenten:
ES
DJ
Mirakelsteeg
1
Hoedje
Pannekoek
Zeer hoofd
Kletskoppen
3
BINNEN EN BUITENLAND
19 7 9
AUGUSTUS
VRIJDAG
1 7
door Nico Scheepmaker
-
t
en
-
en
TEHERAN. Koerdische opstandelingen hebben na een
belegering van twee dagen de Westiraanse stad Paveh in
handen gekregen, zo heeft het Iraanse dagblad Kayhan gisteren
gemeld. Bij de aanval zouden verscheidene doden zijn gevallen.
rs
rs
trijfël
Iraanse stad valt
F
na aanval Koerden
A
'«WCv-,
Met kroon en lange mantel staat deze jonge Fransman van Belgische afkomst fier voor het
de
PLO voor Young
taboe verklaard
Young stelde Afrika nooit teleur
ss®
I 4^,
SJEJOE SJAGARI
'ige
der
‘de
ci
de
door mijn aftreden niet veranderen, aldus
Young.
In Iran zijn gisteren opnieuw vier dood
vonnissen voltrokken, zo is bekend ge
maakt door de staatsradio in Teheran. De
vier mannen waren in dienst geweest van
de geheime politie onder de sjah. Het
aantal executies sinds het aan de macht
komen van Khomeini is nu boven de vier
honderd gekomen.
Een samenvatting van dit opzienbaren
de rapport is gisteren in West-Berlijn ge
publiceerd. In het rapport schrijft Catu
dal dat premier en partijleider Chroesjts-
jov van de Sovjet-Unie tegenover de toen
malige ambassadeur in Moskou, sir Frank
Roberts, en later tegen de Amerikaan
John McCloy, verantwoordelijk voor het
ontwapeningsvfaagstuk, een maand voor
BERGAMO (Reuter). De Italiaan
Mauritio Cavagna was gisteren derma
te beledigd nadat hij door een politie
man was aangehouden die kritiek le
verde op zijn rijstijl, dat hij een geweer
haalde en de agent dwong midden op
straat te knielen en om vergeving te
smeken.
Cavagna zit nu in de gevangenis op
beschuldiging van dreiging met een
vuurwapen en belediging van een amb
tenaar in functie.
wat moeilijkheden met zijn ambtena
ren toen Young de aanwezigheid van
Cubaanse troepeh in Angola een „sta
biliserende factor” noemde.
Een twintigtal arabische delegaties
bij de VN liet weten niet onverdeeld
gelukkig te zijn met de opmerking, dat
de arabische haat tegen de joden hem
deed denken aan die van de Ku Klux
Klan tegen negers.
En een storm van verontwaardiging
stak op, toen Young nog niet zo erg
lang geleden opmerkte, dat er niet al
leen in de Sovjet-Unie politieke gevan
genen waren, maar dat ook de gevan
genissen van de Verenigde Staten dui
zenden van dit soort geïnterneerden
telden. Young werd hiervooi’ op het
matje geroepen bij Carter, maar ook
toen hield deze zijn oude vriend de
hand boven het hoofd.
Deze keer lukte dat niet meer.
WASHINGTON (Reuter). Vier van de
twaalf centrale banken in de Verenigde
Staten hebben toestemming gekregen hun
disconto met een half percent te verhogen
tot 10,5 percent
De officiële rentevoet is nu hoger dan
ooit. De vorige verhoging, eveneens met
een half percent, vond op 20 juli plaats. De
Frederal Reserve Board, het overkoepe
lend orgaan van de centrale banken, dat
de maatregel heeft uitgevaardigd, heeft
gezegd dat de voornaamste redenen voor
deze stap de sterke inflatie en de tamelijk
snelle uitbreiding van de geldomloop zijn.
(Van onze redactie buitenland)
BONN. Het Westduitse weekblad
Stern heeft de dertien leden van de
Europese Commissie (het dagelijks be
stuur van de EG) ervan beschuldigd,
geld over de balk te smijten en „als
oliesjeiks in weelde te baden". Het blad
wijst op een officieel verslag, waarin
staat dat de dertien commissieleden
vorig jaar meer dan een miljoen gul
den uitgaven aan representatie. De
Wsstduitse EG-commissaris zou koplo
per zijn met meer dan 80.000 gulden
aan representatiekosten.
Mevrouw F. H. van Leeuwen-van Voort-
huysen uit Utrecht schrijft: „Kletskop
kwam vroeger veel voor, werd door nauw
contact van personen overgebracht, veel
al door ’t krabben. In Leiden schold men
wel: Zet je pet af, ga op je kop staan en glij
naar huis toe.’ Bijna ieder kind had ’t daar,
maar in één steeg woonde geen enkel kind
met een kletskop, reden waarom die steeg
„de Mirakelsteeg" werd genoemd".
leid
lens
idse
op
Van
niet
ver-
i op
eai-
c en
der
ling
zijn
D’66
tse
sd.
iet
ag
-dt
er-
Ka-
>er-
dat
de
de
or
in
on-
Ike
■2,1
>lo-
vo-
len
rit-
bo-
nd,
iti-
4
en
na
eit
m-
ief
iet
?r-
•ns
de
le-
m,
is
in.
tan
ng-
»ok
ing
Dit
de
ge-
or-
ni-
in
de
id.
ng
„Uit mijn eigen jeugd herinner ik mij:
nog één geval van een kletskop”, vervolgt
de heer Burger. „Omstreeks 1920 hadden
wij een meisje in de klas, dat altijd een
hoedje droeg, omdat haar hoofd er zo vies
uitzag Toen ten slotte de kletskop gene
zen was, en haar haar weer een beetje
begon te groeien, kwam zij zonder hoedje
op school, merkbaar opgelucht, dat zij er
ook weer als andere kinderen begon uit te
zien".
I
Aanleiding tot de gevechten was het
sturen van een eenheid van de revolutio
naire garde door de overheid in Teheran.
Deze eenheid bestond uit niet-Koerden.
De bevolking van Paveh trok na de aan
komst van de eenheid uit de stad, beleger
de deze en zette na een ultimatum de
aanval in. De eenheid is ontwapend en het
hoofdbureau van politie is bezet, zo deelt
het dagblad verder mee.
Paveh ligt midden in het vier miljoen
zielen tellende Koerdistan, vlak bij de
grens met Irak en op zestig kilometer
afstand van de stad Marivan. Na een
soortgelijk conflict in deze plaats vorige
week werd de revolutionaire garde ver
vangen door het leger. Deze zal de orde
blijven handhaven tot de Koerden zelf een
politiemacht op de been kunnen brengen.
De Iraanse ayatollah Khomeini heeft
gisteren gedreigd alle aanhangers van
links te zullen ombrengen. Hij deed dit in
een toespraak ter gelegenheid van de Dag
van Jeruzalem, die vandaag in Iran wordt
gehouden als betuiging van solidariteit
met de Palestijnen. „Dit is de dag waarop
we de intellectuelen die contact houden
met de VS moeten waarschuwen. Op deze
dag moeten alle moslems getuigen van
hun bestaan en de grote mogendheden
waarschuwen”, aldus Khomeini. In Tehe-
ran wordt vandaag ter viering van deze
dag een grote betoging gehouden.
(Van onze redactie buitenland)
BERLIJN. Tijdens de Berlijncrisis van 1961 is gedreigd met het gebruik
van kernwapens. Dit staat in een rapport van de Amerikaanse professor
Catudal, dat is gebaseerd op tot nu toe geheime documenten van de Ameri
kaanse regering, de CIA en het Amerikaanse ministerie van Defensie.
(Van onze redactie buitenland)
De dertig maanden dat Andrew Young de Verenigde Staten als
ambassadeur bij de Verenigde Naties vertegenwoordigde, kunnen
stormachtig worden genoemd. Regelmatig bracht hij regeringen en niet
op de laatste plaats zijn eigen, in verwarring of verlegenheid en
sommige politieke insiders zijn nog verbaasd, dat het zo lang heeft
geduurd voordat de Amerikaanse president Carter zijn vriend en
vertrouweling Young moest laten vallen.
(Van onze redactie buitenland)
PADRE ISLAND Volgens deskundi
gen moet het mogelijk zijn de spuitende
oliebron in de Golf van Mexico in de
eerste week van september te dichten.
Gisteren werd bekend, dat boortechnici er
woensdag in zijn geslaagd de druk van de
spuiter te verminderen door er tiendui
zenden stalen en loden kogels in te stor
ten. Daardoor is de hoeveelheid aardolie
die dagelijks in zee stroomt met de helft
(1.500 ton) verminderd. De deskundigen
hebben er nu goede hoop op dat de olie
spuiter binnen enkele weken getemd kan
worden.
De kust van Texas is Inmiddels de afge
lopen dagen bevuild door uitlopers van
een reusachtig olietapijt, afkomstig van
de Mexicaanse bron. Berichten dat de
olievlek de staat Louisiana al heeft be
reikt, zijn tot dusver niet bevestigd.
de bouw van de Berlijnse muur heeft
gedreigd met een kernaanval.
De leiders van het Oostblok waren ver
deeld over de wenselijkheid van het bou
wen van de muur, maar de Oostduitse
leider Ulbricht haalde ze over met behulp
van een citaat van de Amerikaanse sena
tor William Fulbright, die had gezegd: „Ik
begrijp niet waarom de Oostduitsers hun
grenzen niet sluiten, als ze zeggen daartoe
het recht te hebben.” volgens Catudal was
het Westerse inlichtingendiensten al van
af 1958 duidelijk dat de muur zou kunnen
verrijzen, maar de rapporten stuitten op
ongeloof bij de Westerse regeringen.
Een week nadat Chroesjtsjov met de
bom had gedreigd, ontmoette Arthur
Schlesinger, adviseur van de Amerikaan
se president Kennedy, in het geheim een
hoge Kremlin-functionaris, zo schrijft de
Amerikaanse professor. Op 13 juli van het
jaar 1961 verklaarde president Kennedy
daarna op een bijeenkomst van de Ameri
kaanse Veiligheidsraad dat hij bereid was
een kernconflict te riskeren ten aanzien
van de westerse rechten op Berlijn, maar
geen acties te ondernemen, om eventueel
het vrije verkeer tussen de westerse en
Russische sectoren van de stad veilig te
stellen.
Een geliefd verhaal van mijn vader over
dit onderwerp was het volgende:
Een paar vrienden maakten een wande
ling over de Veluwe en kwamen langs een
boerderij waar, zoals dat zo’n 70 jaar
geleden meer voorkwam, een ijzeren ta
feltje en een paar stoelen stonden ten
teken dat je daar wat kon gebruiken.
Ze namen plaats en bestelden bij de
boerin wat limonade en ook een panne
koek, want ze waren dorstig en hongerig.
De bestelling liet nogal lang op zich wach
ten, en een van de twee ging op onderzoek
uit. Hij vond in de keuken achter het huis
een koekepan met een pannekoek prutte
lend op het fornuis. Die pikte hij toen
maar mee en ze verorberden hem samen.
Even later hoorden ze een vreselijk ge
jammer van een kind achter het huis: „O
Moeder, mien lauwe! O Moeder, mien
lauwe!”
Het was erbarmelijk, en toen de boerin
eindelijk met de bestelling kwam, vroegen
de vrinden wat dat gejammer te beduiden
had. Ja, zei de boerin, d’r is zoiets geks
gebeurd. U moet weten, m’n zoontje heeft
'n kletskop, en nu hebben ze me aangera
den daar dagelijks een pannekoek op te
leggen. Nou vind ik ’t zo zonde om iedere
dag een nieuwe pannekoek te bakken en
daarom warm ik 'm iedere keer voor ’t
gebruik weer op. Maar nu is hij ineens
verdwenen!
Dit is hetgeen bij mij de associaties zijn
als ik een kletskopje zie, want éten doe ik
ze niet.
(Van onze redactie buitenland)
ALGIERS. Algerije heeft de Ver
enigde Naties opgeroepen, de onmiddellij
ke en volledige terugtrekking te eisen van
alle Marokkaanse troepen uit de Westelij
ke Sahara. Dit staat in een brief die de
Algerijnse minister van Buitenlandse Za
ken, Mohamed Banyahia, gisteren stuur
de aan secretaris-generaal Waldheim van
de VN. Een dergelijke terugtrekking is
volgens Algerije nodig voor het herstel
van de vrede en de uitvoering van de VN-
resoluties over de dekolonisatie van
Westelijke Sahara.
Een aantal lezers heeft mij er nu op
attent gemaakt dat „kletskop” volgens
Van Dale niet zozeer iets met „kletsen”,
kwekken, rebbelen, etcetera te maken
heeft, maar met „zeer hoofd”. De heer
J. A Burgers uit Leiden, die ook nog wijst
op de benaming „Leidse kletskoppen"
voor de „glibbers" of Leienaars, vertelt
het volgende:
„Omstreeks 1900 was mijn vader onder
wijzer aan een school in een Leidse volks
buurt. Het kwam toen nog veel voor, dat
de kinderen last hadden van een „zeer
hoofdje”, destijds in Leiden een bijna
onuitroeibare volksziekte. Het was een
besmettelijke, etterende uitslag op het
hoofd, die, volgens mijn vader, vooral
voorkwam bij kinderen uit kleine, onhy
giënische arbeidershuisjes. Als de kwaal
begon te genezen (het haar moest ook bij
meisjes worden afgeknipt) was het hele
hoofd bedekt met een korstige, bruine
roof. Zulke kinderen hadden dan een ech
te „Leidse kletskop”, die er erg onfris
uitzag. Een zeker soort koekjes zag er net
zo uit, en die kregen daardoor de naam
kletskoppen”.
eft
’V)
lik
be-
:en
igd
ec-
Id-
sn-
jk.
m-
id.
)u-
m-
De nu 47-jarige Young werd als zoon
van een tandarts geboren in New Orle
ans. Hij was actief in de beweging van
de burgerrechten en werd zelfs een van
de belangrijkste assistenten van domi
nee Martin Luther King. Na de moord
op King, besloot hij te gaan proberen
als politicus zijn ambities te verwezen
lijken.
Na een mislukte poging kwam
Young voor de staat Georgia ais demo
craat in het Congres. Hij was ook van
af het begin zeer actief in de verkie
zingscampagne van de eveneens uit
Georgia afkomstige Carter. Na diens
verkiezing werd Young beloond met de
functie van ambassadeur bij de Ver
enigde Naties.
Op de dag van zijn benoeming was
zijn eerste bezoek er een aan het kan
toor van de Organisatie van Afrikaan
se Eenheid (OAE) bij de VN. Het was
het begin van een relatie met deze
organisatie die 49 Afrikaanse landen
vertegenwoordigt, die al die dertig
maanden in tegenstelling tot die met
betrekking tot het Zuidafrikaanse be
leid ten aanzien van tegenstanders van
het apartheidsbeleid.
Toch slaagde Young er een maand
later in de leden van de Veiligheids
raad tot een compromis te bewegen en
grijnzend kon Young op 4 november
1977 voor een VN-embargo stemmen
dat wapenhandel met Zuid-Afrika
verbood.
Een belangrijke rol heeft Andrew
Young voorts gespeeld in de kwestie
Namibië. Met name heeft hij zich sterk
gemaakt voor een vreedzame
overgangsperiode naar onafhankelijk
heid voor dit gebied.
Naast de talloze onmiskenbare ver
diensten die Young voor zijn land en
voor de VN heeft gehad, is het vooral
zijn openhartige en soms weinig diplo
matieke manier van optreden geweest
die hem vele malen in moeilijkheden
bracht en uiteindelijk zijn politieke
nek kostte.
Zo kreeg de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Vance nogal
De Internationale Federatie van Jour
nalisten in Brussel heeft een telegram
gestuurd naar de Iraanse premier Bazar-
gan om te protesteren tegen de sluiting
van het dagblad Ayandegan. Ook wordt
geprotesteerd tegen de censuur, de aan
houdingen van jourrialisten en de beper
kingen die buitenlandse correspondenten
worden opgelegd.
Iraanse oppositieleiders onder aanvoe
ring van oud-premier Bakhtiar hebben
bekend gemaakt dat vanaf komende
maandag een blad tegen het bewind van
Khomeini zal worden verspreid onder de
ruim honderdduizend Iraniërs in West-
Europa. Het blad zal ook illegaal Iran
worden binnengebracht, zo is meege
deeld.
De Zweedse ambassadeur Thunborg
liet Young weten „verbaasd” te zijn
nadat de hij had verklaard, dat „Zwe
den „verschrikkelijke racisten" zijn.
(Van onze redactie buitenland)
LAGOS. Sjejoe Sjagari, leider
van de Nationale Partij van Nigeria
(NPN), is gisteren de eerste burger
president van Nigeria geworden na
13 jaar militair bewind, dat vooral
werd gemarkeerd door de burgeroor
log na de afscheiding van Biafra van
1966 tot 1970.
Sjagari wordt beschouwd als de meest
conservatieve van de vijf kandidaten die
aan de verkiezingen hebben deelgeno-
raen. De presidentsverkiezing was de laat-
•ste en belangrijkste van een reeks van vijf
.stemmingen. In juli gingen de Nigerianen
vier maal naar de stembus om achtereen
volgens de Senaat, het Huis van Afgevaar
digden, de negentien parlementen van de
deelstaten en de gouverneurs van die deel-
•staten te kiezen.
Om tot president te worden gekozen
moest Sjagari op nationaal niveau de
meerderheid behalen en minimaal 25 pro
cent van de uitgebrachte stemmen in min
stens dertien van de negentien deelstaten.
De president, die voor vier jaar werd
gekozen, is tevens regeringsleider. Bij de
verkiezingen voor de Senaat en het Huis
van Afgevaardigden behaalde de NPN
■eveneens de overwinning. Het militaire
bewind, dat sedert 1966 aan de macht was,
had beloofd via verkiezingen de democra
tie te herstellen.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGHTON. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft de aftredende ambassadeur bij de Verenigde Naties Andrew Young,
opgedragen geen verdere besprekingen te voeren met de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO in de weken dat hij nog in dienst is. Kort daarvoor had
Young gezegd, dat hij in zijn functie van voorzitter van de Veiligheidsraad
mogelijk nog zou spreken met PLO-waarnemer Zehdi Terzi.
Het ziet er naar uit, dat Young ook deze
maand nog het Amerikaanse standpunt in
de Veilgiheidsraad van de VN zal moeten
Verdedigen bij het debat over het Pales
tijnse vraagstuk. „Daarbij zal ik een ge
sprek met de PLO-afgevaardigde niet
schuwen indien deze mij zou opzoeken”,
aldus Young gisteren.
De PLO, de meeste Arabische landen en
de Sovjet-Unie hebben felle kritiek gele
verd op het ontslag van Young. Het Russi
sche persbureau Tass zei in een verkla
ring, dat Young is ontslagen onder druk
van chantage door Israël.' Dergelijke ge
luiden kwamen ook uit de Arabische lan
den en van de kant van de PLO.
Israëlische regeringfunctionarissen leg
den er de nadruk op, dat het ontslag een
interne Amerikaanse aangelegenheid be
treft waar Israel niet direct mee te maken
heeft. Ook na Youngs ontslag bleek giste
ren de vrees van Israel voor een omme
zwaai in de Midden-Oostenpolitiek van
Washington geenszins weggenomen. In dit
verband wordt in Israel gewezen op re
cente contacten van de Amerikaanse am
bassadeur in Wenen, Wolf, met een PLO-
vertegenwoordiger.
Premier Khalil van Egypte zei gisteren
het aftreden van Young als een „interne
aangelegenheid van de VS” te zien.
Overigens zal volgens politieke kringen
in Washington Carter waarschijnlijk een
zwarte politicus benoemen als opvolger
van Young. De Amerikaanse president
zou hiermee het negatieve effect dat
Youngs ontslag heeft op de zwarte bevol
king proberen tegen te gaan. Dit in ver
band met Carters pogingen om zich her
kiesbaar te stellen voor het president
schap. Young zal Carter overigens steu
nen bij die verkiezingsstrijd.
Young kondigde gisteren aan dat hij op
zeer korte termijn - nog voor hij aftreedt -
uit naam van Carter een reis zal maken
naar Zuidelijk Afrika. De Amerikaanse
politiek ten opzichte van dat gebied zal
eft
tel
in
or
ui-
im
iet
ile
id
le
ge
in
re
iet
:e-
Vance kwam opnieuw in de proble
men toen dezelfde Young - ten onrech
te overigens - verklaarde dat de Zuid
afrikaanse regering geen enkele
rechtsgeldigheid bezat.
publiek nadat hij is gekozen tot Augurkenkoning Bij een wedstrijd augurken -eten -met-een-
spijker bleek hij de snelste. De 22-jarige Fransman heet Philippe Nys en is bloemenhande-
laar in de Noordfranse stad Tourcoing Naast hem overigens Dominique Passot die op
soortgelijke wijze Saucijzenkoningin werd.
een aantal andere landen en organisa
ties, hartelijk en vertrouwelijk zou
blijven.
Young bracht talloze malen bezoe
ken aan Afrikaanse staten en sprak
regelmatig met Afrikaanse en Caribi
sche leiders als die op bezoek in New
York waren.
Toen Young voor het eerst de Veilig
heidsraad voorzat, in 1977, werd zijn
loyaliteit door de Afrikaanse landen
beproefd toen zij de Zuidafrikaanse
rassenkwestie ter tafel brachten. De
Amerikaanse ambassadeur stelde hen
niet teleur en bedacht een taktiek om te
voorkomen, dat hij krachtens richtlij
nen uit Washington onmiddellijk een
veto over voorstellen tot maatregelen
tegen Zuid-Afrika zou moeten uitspre
ken. Hij wist door voortdurend tekst
veranderingen voor te stellen de be
treffende resolutie bespreekbaar te
houden tot hij uiteindelijk gedwongen
werd mee te gaan met Franse en Britse
veto's tegen Afrikaanse resoluties met
Ik citeerde maandag een citaat uit het
boek „Vrouwentaal en mannenpraat”,
waarin gesteld werd dat de Franse koek
jes „Langues de femmes” (vrouwenton
gen) in het Nederlands „kletskoppen” zou
den heten, en de wat overgevoelige
schrijfsters van voornoemd boek zagen
daar meteen een groot verband in: vrou
wentongen, en kletsen, dat is iets wat
vooral vrouwen doen. Ergo: discrimi
natie!.
