Besluiteloosheid zet
3
in IJmond na drie jaar
nog steeds „praatstuk
DGD kost
EXAMENFEEST ZEEWEG ZIEKENHUIS
directeur G. Wilmink
gezondheidszorg op
onnodige achterstand
1 miljoen
per jaar
Districtgezondheidsdienst
1
1
a
Rooie Vrouwen” boos op
HM
99
■s
Ik f*
Gemeenten bang voor financiële consequenties
ieeld
door Eli Vlessing
HOOGOVENS EN EMANCIPATIE.
Friesland
Volksgezondheid
Inspraak
’t staat in de krant
iedere dag weer
Tl
1
5
IJMOND
AUGUSTUS
19 7 9
ZATERDAG
2 5
4
Gezond-
zondheidsdienst (DGD). Tijdens een onlangs gehouden vergadering
van de Velsense commissie voor de Volksgezondheid wees dokter
Huyser van Reenen er op dat tegenover het huidige personeel, dat
NIETS TE DOEN VANAVOND
HEB JE MISSCHIEN ZIN OM
NAAR DE FILM TE GAAN
Op 1 januari 1975 werd dr. D. Huyser van Reenen directeur van
de gemeentelijke geneeskundige- en gezondheidsdienst in Velsen.
Kortweg de GG en GD. Drie maanden na zijn aanstelling adviseer
de hij de besturen van de IJmondgemeenten de dienst een regionale
struktuur te geven. Op verschillende plaatsen in het land bestonden
dergelijke gezondheidsdiensten die hun werkgebied uitstrekten
over een district. Op het advies van Huyser van Reenen, die
daarvoor in het Friese Dokkum als praktizerend huisarts onder
meer opmerkelijke adviezen gaf bij de bouw van rusthuizen,
volgden jaren van eindeloos overleg tussen de vertegenwoordigers
van de gemeenten Castricum, Uitgeest, Heemskerk, Beverwijk en
Velsen. Overleg dat met het verstrijken der jaren steeds weer
opnieuw verzandde in besluitloosheid. Met name de IJmondge
meenten op de noordelijke oever van het Noordzeekanaal hadden
veel moeite met de financiële consequenties van een districtsge-
verstand gebruiken dan zullen we hier weggaan.
Dan is het zo goed als zeker dat we ons vestigen aan
de noordkant. Dat lijkt me reëel omdat de dienst
zich dan uitstrekt over een gebied dat door het
Noordzeekanaal in tweeën wordt gesneden en
waarvan verreweg het merendeel van de bewoners
aan die noordkant woont. Natuurlijk zal er aan de
zuidzijde een dependance blijven. Het gemeentebes
tuur van Velsen weet dat en is het er mee eens”.
GOED IDEE
MAAR NAAR WELKE
ZULLEN WE GAAN
bij de gemeentelijke dienst betrokken is, de onduidelijke situatie
van ”te verwachten toekomstige ontwikkelingen” niet meer is te
verkopen.
De Gemeentelijke Geneeskundige- en
heidsdienst (GG en GD) van de gemeente Velsen is
gevestigd op de tweede verdieping van „de bunker”
aan de Lange Nieuwstraat. Dat is het blokvormige
gebouw tegenover het Marktplein waarin onder
meer het postkantoor en het kuststation Schevenin-
gen Radio zijn gehuisvest. „Als de DGD wel door
gaat en ik heb nog steeds goede hoop dat de
mensen die daarover moeten beslissen hun gezonde
De commissieleden besloten toen de partners van de noordelijke
IJmondgemeenten tot 1 oktober de gelegenheid te geven zich uit te
spreken. Gebeurt dat niet dan gaat de DGD-IJmond niet door. Dan
is er jarenlang voor niets gepraat en gesleuteld. Dan zal moeten
worden gewacht tot gezondheidszorg in districtsverband een dwin
gende noodzaak wordt overeenkomstig te verwachten wettelijke
voorschriften en kunnen de IJmondgemeenten opnieuw om de
onderhandelingstafel schuiven met de wetenschap dat er een
oplossing uit moet komen. Dan is een groot aantal jaren van overleg
verloren gegaan en hebben de IJmondgemeenten, door gebrek aan
slagvaardig beleid, en een overdosis aan besluiteloosheid hun eigen
gezondheidszorg op een onnodige achterstand gezet.
gH^
D. Huyser van Reenen
zondag
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
■ML#*!
iur
ur
r, Vrij-
Leeu-
kerk
zater
15 uur.
tat, za
1 en II
rondag
?rkerk
Akzo
bericht
tie per
nklijke
d over
de gul'
nmarkt
;ls ver-
kwam
in be
richten
in de
n zelfs
t geval
leer en
)g tien
he Wol
gulden
dezelf-
aan op
beant-
et een
r Gras-
□licatie
leneba-
nd vijl
rust is
i hard-
nieuwe
optre-
rans in
Iniveau
weinig
reces
sing op
Hu yser van Reenen is een man met een
fors postuur. Hij praat met een licht
accent dat net zwaar genoeg is om te
mogen veronderstellen dat hij is geboren
en getogen in het noordoostelijke deel
van Nederland. Een veronderstelling die
bovendien wordt versterkt door de we
tenschap dat de man voor zijn komst
naar Velsen, in Dokkum een 24-jarige
huisartsenpraktijk afsloot. Voor hij ant
woordt, geeft hij een weloverwogen trek
aan een vers opgestoken sigaar en laat
koffie aanrukken. Een moment van stilte
volgt op een vriendelijke glimlach. Dolf
Huyser van Reenen. Directeur GG en GD
te Velsen, 61 jaar
van de in het Zeeweg Ziekenhuis gegeven A-
opleiding Eén van de dertien werd afgewezen
waarmee deze examenploeg, met de zelfgeko
zen roepnaam Utopiauiterst succesvol ge
noemd kan worden.
Namen van de pas afgestudeerden: de heren
K de Vries. L. Kok. en G. Kant en hun vrouwehj-
ke collega s M Bosman-de Graaf. A Hand-
eveneens alle deelnemers. Van de groep Uto
pia" blijven elf verpleegkundigen voorlopig
werkzaam in het IJmuidense Zeeweg Zieken
huis.
(Van een onzer verslaggevers)
IJMOND. Directeur G. Wilmink van
Hoogovens heeft zich de woede van de
„Rooie Vrouwen van de Partij van de
Arbeid” uit Beverwijk op de hals ge
haald. In het personeelsblad „De Grij
per” van het staalbedrijf heeft hij, naar
de mening van de verontwaardigde so-
cia-listische dames, doen voorkomen als
of de personeelswerving een zaak is die
door Hoogovens bewust wordt afgestemd
op de behoefte van vrouwen om mannen
werk te verrichten.
Het „inspelen op de ontwikkeling”, zo
als Wilmink opmerkt, wordt door de
„Rooie Vrouwen” uitgelegd als gebruik
maken van vrouwen omdat er vrijwel
geen mannen meer te vinden zijn die het
werk bij Hoogovens willen doen. „Dat is
immers al tientallen jaren zo gegaan.
Steeds weer zijn vrouwen gebruikt als
arbeidsreserve. Heeft de economie ze no
dig dan wordt alles gedaan om ze aan te
trekken. Gaat het slechter, dan vliegen
de vrouwen er het eerst weer uit en wordt
het gezinsleven en moederschap weer
„heilig” verklaard”, zo schrijven de vrou
wen in een boze brief aan de redactie van
De Grijper.
Die brief willen zij in het personeelsor
gaan afgedrukt zien als reactie op de
uitspraken van Wilmink. „Het zou geloof
waardig klinken”, zo stellen zij verder,
„als Hoogovens aktief part-timebanen zou
creëren voor mannen en vrouwen en een
kortere arbeidstijd per dag instelde zodat
het werk binnen- en buitenshuis eerlij ker
zou kunnen worden verdeeld. Als Hoog
ovens ook aktief zou zoeken naar vrou
wen in hogere- en leidinggevende funkties
of ze daarvoor opleidde.”
gemeentebestuur doodverlegen zijn met
de situatie die dan zou ontstaan. Je zit met
het probleem dat gemeenten hun finan
ciën verdelen. Prioriteiten stellen. Een GG
en GD hebben ze nooit gehad dus kunnen
ze er geen prioriteit aan geven.
Neem Hoogovens. Een hoop drukte te
gen de uitbreiding van dat bedrijf. Waar
om? Nog meer milieuoverlast zeggen de
insprekers. Nou dat is onjuist. Met ver
nieuwing of uitbreiding van de capaciteit
van dat bedrijf wordt modernere appara
tuur ingezet waarmee de overlast in zijn
geheel wordt voorkomen.
„We zien het al; de man in de groene ploeg
en de vrouw in de rooie. Je zou geen tijd
meer hebben om ruzie te maken, maar
evenmin om leuke dingen te doen.”
We kennen hier een systeem van demo
cratische verkiezingen. Als door de men
sen die op die manier bij meerderheid
van stemmen zijn gekozen, beslissingen
worden genomen dan stelt men zich daar
tegen teweer op een manier waarvan ik
zeg dat begint op anarchie te lijken. Be
sluitloosheid is er een verlengstuk van.
Al mijn patiënten zouden dood gaan als
ik relatief net zo veel tijd nodig had om
een beslissing te nemen. Het nemen van
besluiten zit me door mijn beroep als het
ware in het bloed".
Maer-
C. v.d.
„Wij weten uit studies”, aldus Wilmink
in de omstreden publicatie, „dat steeds
meer vrouwen buitenshuis willen werken.
Vooral door het streven naar emancipatie
wil men zich richten op het werk dat
voorheen als typisch mannenwerk werd
gezien. Ook op die ontwikkeling spelen we
in.”
„Nee hoor.ik ben geboren in Alk
maar. In de De Lumeystraat. Op jeugdige
leeftijd zoals men dat pleegt te noemen
verhuisden mijn ouders naar Dwingelo.
Vader werd daar huisarts. In Meppel
doorliep ik de HBS. Later verhuisden we
naar Assen. Ik studeerde in Groningen.
Tijdens mijn militaire dienst brak de
wereldoorlog uit. In 1945 ben ik afgestu
deerd. Ik liep toen met het plan rond om
naar Zuid-Amerika te gaan. Wilde eigen
lijk wel overal wonen. Behalve in Gronin
gen of Friesland. Maar ja, als je bepaalde
dingen niet wilt, gebeuren ze vaak juist
wel.
Ik moest weer in dienst en werd chef
van de Medische Dienst op de vliegbasis
Leeuwarden. Ik woonde in Dokkum maar
wilde daar eigenlijk niet blijven. Mijn
voorkeur ging uit naar Twenthe, Limburg
Over de taak die de overheid heeft ten
behoeve van de bewaking van de gezond
heidszorg van de bevolking heeft dr. Huy
ser van Reenen een duidelijke mening.
„Het is”, zo merkt hij op, „een zaak van
primaire doelstellingen. Als die zijn uitge
werkt moet je een nieuwe opzet maken
aangepast aan gewijzigde omstandighe
den. Dat is natuurlijk helemaal niet uniek
voor gezondheidszorg. Je ziet het ook in
de politiek. In 1939 was de SDAP aan een
nieuwe opzet toe. Die is er gekomen in
1945 toen de tweede wereldoorlog voorbij
was. We kregen de Partij van de Arbeid.
We zijn nu bijna dertig jaar verder en er is
niet zo veel fantasie voor nodig om vast te
stellen dat de socialistische doelstellingen
van toen zijn bereikt. Het is een school
voorbeeld van een partij die toe is aan een
grote revisie.
i lichte
kt een
25 pro-
na op
e week
erd. De
van de
Natio-
8 week
ekoers
gulden
ergele-
/an de
lus wel
De werving van vrouwen door Hoog
ovens vinden de vrouwen een noodsprong
om Hoogovens uit een moeilijke situatie te
redden en niet bedoeld om vrouwen meer
kansen te geven. De oproep van Wilmink
om vooral in eigen kring te werven wordt
door de vrouwen als „wrang” ervaren.
In de aula op de derde etage van het IJmui
dense Zeeweg Ziekenhuis kregen vrijdag der
tien leerling-verpleegkundigen het A-diploma
uitgereikt na een studie van 3,5 jaar. Mevrouw
A. Bosman, verpleegkundig directrice van het
Medisch Centrum Velsen, overhandigde de ge
tuigschriften samen met de bijbehorende
draagspeld. De kersvers gediplomeerden vor
men dit jaar de tweede lichting afgestudeerden
De „Rooie Vrouwen" plaatsen een le
vensgroot vraagteken bij de studie waar
over Wilmink rept. Zij stellen dat het al
lang als bekend mag worden veronder
steld dat steeds meer vrouwen buitens
huis willen (blijven/gaan) werken. Dat
wordt naar hun idee onder meer duidelijk
door het stijgende werkloosheidscijfer on
der vrouwen. Dat de studie van Hoog
ovens aangetoond zou hebben dat vrou
wen met name een voorkeur hebben voor
een 4-ploegendienst bij dat bedrijf, wordt
bestreden.
Je gaat je natuurlijk wel afvragen wat je
aan dat soort informatie hebt als je merkt
dat op het ogenblik op een wekelijks
spreekuur dat we in Heemskerk houden
al vijftien a twintig mensen komen. In
Heemskerk houden we dat wekelijkse
spreekuur al bijna twee en een half jaar.
In Castricum twee jaar. Het is nauwelijks
meer weg te denken.
Zoals ik al zei begonnen de moeilijkhe
den toen de financiën ter sprake kwamen.
In principe wordt gewerkt met een vast
honorarium. Ga je in IJmondiaal verband
werken dan moet er rekening mee worden
gehouden dat de kosten hoger worden. Je
mag verwachten dat een DGD jaarlijks 1
miljoen gulden kost. Een groter werkver
band is namelijk geen garantie voor goed
koper werken maar voor een kwaliteits
verbetering van de verstrekte diensten.
Dat moet worden betaald. De tarieven
mag je niet verhogen. Het tekort op dat
bedrag wordt overgeslagen over het aan
tal inwoners per deelnemende gemeente.
Daar zit het knelpunt. Er wordt gerede
neerd „tot nu toe betaalden we per consult
en straks moet er geld bij”. Maar als we nu
in Heemskerk zouden stoppen dan zou het
Het regionaal overleg dat drie jaar
heeft geduurd leek toch resultaat te krij
gen. Toen kregen we ineens nieuwe ge
meentebesturen. Andere wethouders. De
hele problematiek moest weer worden
opgevoerd en worden bediscussieerd. Je
vervalt in herhalingen. Stel je voor, er is
destijds als streefdatum 1 januari 1977
vastgesteld. Dat werd achtereenvolgens
1 januari 1978,1 januari 1979, 1 april 1979,
1 juli 1979 en nu werken we naar 1 okto
ber 1979. Zoals gezegdl is er per die
datum geen beslissing genomen dan gaat
het niet door. We hebben dringend be
hoefte aan een extra arts plus een assis
tente. Als de DGD niet van de grond
komt zal Velsen die voor zijn rekening
nemen”.
heeft het al geschetst als een taak van zijn
provincies-nieuwe-stijl. Vooruitlopend op
die toch wel ingrijpende strukturele wijzi
ging hebben de directeuren van de GG en
GD’s in Noord-Holland de koppen vast
eens bij elkaar gestoken. Men werd het er
onder meer over eens dat de IJmond een
uitstekende geografische eenheid was
voor een DGD. De besturen van de be
trokken gemeenten konden daarin best
meegaan. Totdat het punt „financiën” ter
sprake kwam.
Daarover zegt dr. Huyser van Reenen:
„Stel je voor. Keuringen en dergelijke
zaken zijn in plaatsen waar geen GG en
GD is altijd gedaan door een plaatselijke
arts. Die man stuurde zijn rekening naar
de afdeling personeelszaken van de be
treffende gemeente. Krijg je nu een instel
ling die zich met die zaken bemoeit dan
drukt dat gewoon op het budget van de
afdeling volksgezondheid. We hebben
geïnventariseerd hoeveel jaarlijkse keu
ringen er op gemeentelijk niveau in de
IJmondgemeenten zouden moeten wor
den verricht. Heemskerk gaf op twintig.
Beverwijk ook. Castricum en Uitgeest
dachten dat ze er elk met vijf wel waren.
of Kennemerland Nou ja.ik ben toch
in Dokkum blijven hangen. Toen de ge
meente Velsen me benaderde voor de
functie die ik dan nu heb had ik er hele
maal geen moeite mee om Friesland de
rug toe te keren”.
Hij onderbreekt zijn betoog. Kijkt naar
zijn sigaar. „We hebben in Dokkum een
dochter verloren. Een meisje van zeven
tien en een half jaar door een dronken
autorijder aangereden. Daarna wilden
mijn vrouw en ik er weg”.
Opverend uit een overpeinzing van
slechts luttele sekonden voegt hij er aan
toe. „We hebben het geaccepteerd en laat
ik niet vergeten te zeggen dat noch mijn
vrouw noch ik ons plaatsgebonden voe
len. Nee zeker niet. Natuurlijk ben ik blij
uiteindelijk in Kennemerland te zijn te
rechtgekomen”.
Dokter Huyser van Reènen is een man
die gewend is met de mensen met wie hij
werkt alle lopende zaken door te praten.
In de kringen van de gemeentelijke ge
zondheidsdienst is „inspraak” gebruike
lijk. Toch heeft de man die drie jaar lang
druk uitoefende op de totstandkoming
van een IJmond-DGD moeten ervaren dat
diezelfde „inspraak” ook een remmende
faktor kan zijn. „Kijk”, verklaart hij daar
over, „destijds is er in Velsen in een open
beraad gesproken over het onderbrengen
van de schoolartsendienst bij de DGD. De
andere IJmondgemeenten hielden hun
discussies daarover in beslotenheid. Maar
het personeel dat bij die diensten betrok
ken is wil geïnformeerd worden over de
consequenties. De rechtspositie. Als die
mensen niet weten waarom iets niet door
gaat dan onthoud je ze informatie waar ze
recht op hebben. We leven in een tijd dat
iedereen maar bezwaren maakt. Maar in
spraak zonder inzicht leidt tot een uit
spraak zonder uitzicht.
■r"
In het kader van de volksgezondheid
kun je de TBC-bestrijding als goed voor
beeld nemen. Eén van de doelstellingen
van de gezondheidszorg is weggevallen
sinds die ziekte met succes kon worden
onderdrukt.
Hetzelfde geldt voor geslachtsziekten.
De nazorg daarvan lag vroeger bij de
kruisverenigingen. Die hadden er hun
handen vol aan. Nadat dat minder is ge
worden is het op veel plaatsen overgeno
men door de GG en GD of zijn de diensten
op dat vlak geïntegreerd. Datzelfde ge
beurde ook met consultatiebureau’s”.
In 1851 bepleitte Thorbecke dat de zorg
voor de volksgezondheid een taak was
voor de gemeentelijke overheid. In 1919
kwam in Velsen de dienst van de grond.
Het 60-jarige bestaan is voor de mensen
die bij de dienst betrokken zijn onlangs
aanleiding geweest voor een feestje in
besloten kring. Want hoe de besturen van
de IJmondgemeenten ook treuzelen en
zeuren bij de totstandkoming van een
DGD, het lijkt onontkoombaar dat het
gemeentelijke karakter van de dienst ge
doemd is te verdwijnen. Minister Wiegel
graaf, T de Koe, M. Lindeman, C. Mellies, R
Schnitger-Wilgerkamp, R van der Sluis. A
Stoop en J. Warmerdam. Van de examenploeg
voor het A-diploma eerder dit jaar slaagden
50
30
60
50
70
50
75
