r
Rotterdams Philharmonisch Orkest zorgt voor kitschklanken
Zilveren CJP voor
toneelschrijfster
Yvonne Keuls
Violist Nap de Klijn was uitvoerend kunstenaar èn didacticus
Triple Sec: weemoedige
komedie in beweging
til!
I
a f7.50
99
be
en,
iisco-
hout-
Stel-
t 14
)n
Waste of Time speelt trieste dagdromerij
Werkgroep buigt zich
over problemen
letterkundigen
Dutch Swing College Band
Zr
Kp
Bh j
iiiii
8
KUNST
19 7 9
AUGUSTUS
ZATERDAG
2 5
Haarlems Dagblad:
IJmuider Courant:
(Z-
H7
Ged. Oude Gracht 82 (Haarlem-Centrum)
Soendaplein/Floresstraat (Haarlem-Noord)
Califomiëplein 17 (Haarlem-Schalkwijk)
Raadhuisstraat 60 (Heemstede)
Lange Nieuwstraat 427 (IJmuiden)
Beverwijkse Courant: Zeestraat 18 (Beverwijk)
De gereduceerde plaatskaarten
(kassa openluchttheater 10.-
zijn verkrijgbaar bij onze kantoren
Telefonisch kunnen geen plaatskaarten worden gereserveerd
LAREN In muzikaal Ne
derland vormde Nap de Klijn een
begrip en ook ver buiten onze
grenzen heeft hij jarenlang roem
geoogst, als solist, als leider van
het door hem opgerichte Neder
lands Strijkkwartet en samen
met zijn helaas in 1957 overleden
eerste vrouw, de pianiste Alice
Heksch, met wie hij het Amster
damse Duo vormde, waarin hij
later samen met Rudolf Jansen
musiceerde.
ROTTERDAM. Het recept kon zijn afgekeken van de Hartewens-
concerten uit de jaren ’60. Neem een symfonie-orkest met een goede
solist, laat ze populaire wijsjes uit het ijzeren repertoire spelen en zet
er tenslotte nog een bekende pop-artiest bij. De Casa Nova-organisa-
toren wier festival gisteren in het Ahoy-complex in Rotterdam van
start ging, konden dan ook van succes verzekerd zijn toen ze een
dergeljke opzet gaven aan het promenade-concert dat als opmaat
mocht fungeren voor een reeks van muzikale gebeurtenissen in de
komende tien dagen.
In samenwerking met het
Openluchttheater
Bloemendaal
presenteren wij aldaar op
vrijdag 7 september
■al F
Randy Newman vervult hartewensen
>nhuis
(Van onze kunstredactie)
De VvL is uiterst bezorgd over de be-
VERA BETHS
KO VAN LEEUWEN
In zijn soort is elke muziek goed
X
ffice
De voorstelling van zaterdag 11 augustus j.l. werd gegeven voor een totaal uitver-
■s
7
open
>kken
rende
ileuw-
ander
leheel
JE
023-
BTW.
VER-
(Van onze kunstredactie)
AMERSFOORT. De toneelschrijfster
Yvonne Keuls krijgt het Zilveren CJP.
DEN HAAG. Minister Gardeniers
van CRM gaat een werkgroep instellen,
die een antwoord moet vinden op de
bedreiging van het cultureel waardevolle
boek en de inkomenspositie van schrij
vers moet bestuderen. Dit heeft de be
windsvrouw toegezegd na een onderhoud
met een delegatie van de Vereniging van
Letterkundigen (VvL).
dreigde produktie- en afzetmogelijkheden
van het cultureel waardevolle boek. De
sociale positie van de schrijver is nog
steeds slecht.
Nap de Klijn en zijn Nederlands Strijkkwartet bijeen tijdens een concert dat destijds in het
Haarlems Concertgebouw werd gegeven. V.l.n.r. Nap de Klijn. Caret van Leeuwen Boomkamp. Paul
Godwin en Jaap Schroder Over het concert, dat gegeven werd ter gelegenheid van het tienjarig
bestaan van het ensemble, schreef onze toenmalige muziekrecensent Sas Bunge: ,,Het niveau van
de vertolkingen was zodanig dat ieder der drie werken als een veelkantig kristal in de rijkdom van
zijn facetten aan het licht kwam
Ze namen het Rotterdams Philharmo
nisch Orkest dat in Roelof van Driesten
voor dit soort karweitjes een uitstekend
leider vindt en haalden er Vera Beths bij
nooit weg bij een jong publiek immers
voor een handvol vaardige soli. Het
programma doet er dan niet meer zo toe.
Het orkest strooide kwistig met het soort
snoepgoed dat grammofoonplatenfabri
kanten bij voorkeur op hun promotie-
elpees plachten te zetten. Echt leuk moest
het pas na de pauze worden met Randy
Newman, eerst solo aan de piano, daarna
begeleid door voornoemd orkest.
Newman hoeft hier niet meer geïntrodu
ceerd te worden. Sinds het begin van de
jaren ’70 komt hij hier bijna jaarljks. Elke
keer volgt de promotie van een recent
gemaakte of op handen zijnde plaat in
combinatie met bekender werk. En om
dat laatste ging het in zijn solo: Newman
reageerde gretig en veelvuldig op verzoek
jes uit de zaal voor zijn oude successen.
Met als gevolg dat zijn nieuwste plaat
Born Again er aanvankelijk nauwelijks
aan te pas zou komen.
Bij een dergelijk optreden moet het pu
bliek braaf kunnen en willen meezingen
wat in dit geval uiteraard zonder moeite
gebeurde. Een paar duizend mensen in de
hol klinkende Ahoy-zaal met een geluid
als van een uitgelaten kerkkoor; de EO
had er jaloers op kunnen zijn. Het werd
een lange aaneenschakeling van overbe
kende liedjes, variërend van In Germany
before the War, via Short People, Red
necks, tot Rider in the Rain en Lonely at
the Top. De bijtende spot waarvan Randy
Newman deze songs ooit voorzag blijkt
toch na een aantal jaren behoorlijk aan
De werkgroep, die zal bestaan uit leden
van de VvL en ambtenaren van het minis
terie van CRM, gaat ook in op de vraag
hoe een letterenbeleid op een en ander
kan inspelen. Ook het door de VvL sterk
bepleite leenrecht zal in de werkgroep
besproken worden als instrument om de
inkomenspositie van auteurs te verbe
teren.
Ten slotte gaat minister Gardeniers met
het fonds voor de Letteren praten over
waardevastheid van werkbeurzen.
kracht te hebben ingeboet, temeer als ze
er al te vlot uitrollen.
Met enige belangstelling kon worden
uitgekeken naar het samengaan van New
man met orkest, maar ook toen bleek het
niveau van „music for the millions” niet
hoger te reiken dan een goedwillende
maar helaas falende Van Driesten kon
toestaan. Met Birmingham en Lucinda
bleef de schade aanvankelijk nogal be
perkt, maar de afschuwelijke orkestraties
die daarop zouden volgen (Sigmund
Freuds’ Impersonification of Albert Ein
stein in America, Cowboy, The Girls in
my Life, I think it's going to rain today)
gaven ronduit een overdreven kitscherig
effect aan Newman’s muziek. Hij had het
kunnen weten, want met name zijn eerst
twee elpees die songs bevatten met brede
orkestraties deden het artistiek gezien
lange tijd slecht.
Het kwartet heeft in de Verenigde Staten
negen grote tournees gemaakt en gaf
daarbij in totaal 366 concerten. Voor zijn
grote verdiensten voor de Nederlandse
muziek in het buitenland ontving Nap de
Klijn een hoge koninklijke onderschei
ding.
Triple Sec gaat over een opgedroogde
huwelijksrelatie tussen een man en een
vrouw uit de Engelse middle class. Daar
wijzen kleding en woninginrichting onder
meer op. De situering van het verhaal is in
Engeland, dat laat Waste of Time zien op
het steeds terugkerende filmpje, dat alle
scènes buiten de woning in beeld brengt
als video-compensatie. Een eenvoudige en
goede vondst die serieus en vakkundig is
uitgewerkt, zodat het gebruik ervan niet
irritant gaat werken.
De vrouw slaat aan het dagdromen als
haar man gewoontegetrouw de versleten
ecbteliike atmosfeer verlaten heeft voor
zijn dagelijks werk. Dan komt er een soort
hedendaagse Pierrot, een poëtische min
naar in artistiek studentikoze fladderre-
genjas met een romantische ruiker bloe
men. De schuchtere minnaar zal het ob
ject van zijn liefde niet aanraken. Wel
volgt er een sterke, erotisch geladen scène
met een strijkplank, waarover de minnaar
een rode japon gedrapeerd heeft. Dichter
lijke symboliek met een vleugje melo
drama en een snufje pathetiek, maar be
heerst en verzorgd van intentie en bewe
ging.
Op de keper beschouwd, heeft Waste of
Time de zaken soms wat al te serieus
aangezet in een voorstelling waarbij toch
zeker ook relativerende humor aanwezig
is. Het klaterend lachen om verschillende
situaties van een kind onder de toeschou
wers onderstreepte glashelder de betrek-
o.l.v. Peter
Schilpëroort
XGEN
atras-
Tel
’H
jnder
ubishi
oyota
rysler
imaal
vanaf
Luxe
atsun
Daf
snault
1975
jentje
rs 1e
/Idak.
enz.
rhuis-
van
issiek
:stel
aauw-
JBEL,
Tot.
oogte
Tel
lelijke
1ste
e kilo
igem-
95 en
iu van
tt
q
J
LARENHAARLEM.
De voorbereidingen
voor een feestelijk podi-
umafscheid dat tegelijk
de viering van een gou
den jubileum als musi
cus zou zijn, waren in
volle gang. De onlangs
zeventig jc.ar geworden
violist Nap de Klijn
bruiste van energie en
geestdrift voor zijn vak
en dacht er nog niet aan
na het afscheidsconcert
imden
Uni
leerd
lodes,
om.
in
Tel
ingeb.
mt
023-
Deze onderscheiding, ingesteld door de
Belgische en Nederlandse Vereniging
Cultureel Jongeren Paspoort, zal op zater
dag 1 september in de circustent van het
Ahoy complex in Rotterdam aan me
vrouw Keuls worden uitgereikt door de
staatssecretaris van CRM, mevrouw J. G.
Kraaijeveld-W outers.
Voorafgaande aan de uitreiking van de
ze onderscheiding geeft het Mechels Mini
atuur Theater daar een voorstelling van
Jan Rap en z’n maat, het toneelstuk dat
Yvonne Keuls schreef over kinderen in
opvanghuizen.
(AST,
hoog,
agen,
enpri-
Tel.
Klijn hij overleed
donderdagavond tijdens
een radio-opname
heeft een einde gemaakt
aan het leven van een
musicus die met zijn ac
tiviteiten nog in het vol
le leven stond. Ruim een
week voor zijn dood in
terviewde Nol Lissauer
hem. De weergave van
dit gesprek volgt hieron
der. in aangepaste vorm.
otprij-
Mleen
ïxport
erpol-
Nap de Klijns hart ging vooral uit naar
kwartet spelen, dat hij de allermooiste
vorm van muziekmaken vond. Maar ook
sonates hadden zijn grote liefde.
Voor een rasechte musicus als De Klijn
had ook de goede lichte muziek aantrek
kelijke kanten. Daarvan getuigt het huidi
ge door hem samengestelde TROS-ra-di-
oprogramma Café Chantant, waarin hij
het Ramona-kwartet aanvoerde. Dit voor
de ouderen zo nostalgische programma
heeft bijna 800.000 luisteraars. Er komt
zelfs fan mail uit Engeland.'
Nap de Klijn: „In zijn soort is elke
muziek goed. Ik heb trouwens mijn eigen
vioolstudie met het spelen van lichte mu
ziek o.a. bij Max Tak en Hugo de Groot
moeten verdienen, want mijn vader
overleed toen ik 18 was. De muziek uit die
dagen sterft uit, want er zijn maar weini
gen die er nog een binding mee hebben”,
zei Nap de Klijn onlangs.
Op 13 december a.s. zou Nap de Klijn in
een recital met Rudolf Jansen in het Con
certgebouw officieel afscheid nemen,
maar hij wilde blijven spelen en hoopte
zich nog vele malen in de provincie „onof
ficieel” te kunnen laten horen.
Roelof van Driesten leidt het Rotterdams Philharmonisch Orkest in een van de songs van Randy
Newman aan de piano.
Over de donkere oorlogsperiode sprak
hij liever niet. Dat het jonge gezin door
zestien onderduikadressen moest gaan,
zegt al genoeg over de benarde situatie en
ook over de velen, die gelukkig klaar
stonden om te helpqn. Maar in deze perio
de van gedwongen nietsdoen bestudeerde
Nap de Klijn intensief de vierentwintig
Caprices van Niccolo Paganini, die tot
diens sterkste composities behoren. Hij is
daarbij tot de conclusie gekomen, dat
Paganini tot de hierbij vereiste ongewone
grote handgrepen in staat was, niet alleen
door zijn enorme begaafdheid, maar ook
omdat hij gitaar speelde, zodat hij de
hiervoor nodige natuurlijke houding van
de linkerhand ook op de viool kon toe
passen.
nisten, zoals Lex van Delden, Marius Flot-
huis, Oscar van Hemel, Messian en Pende
recki, gegeven.
Nap de Klijn werd in de Amsterdamse
binnenstad geboren. Als knaapje wist hij
het al: hij wilde violist worden. Zijn eerste
lessen kreeg hij als elfjarige van zijn oom
Jacob Hamel, destijds leider van AVRO’s
radiokinderkoor. Vijf jaar later maakte
hij in Baarn als solist op Hamels koorcon-
cert zijn „debuut". Na zijn studie aan het
Amsterdams Conservatorium te hebben
voltooid maakt hij gedurende zeven jaar
Het Nederlands Strijkkwartet, dat in
1949 door Nap de Klijn werd opgericht
bestond verder uit de violist Jaap Schro
der, de altviolist Paul Godwin en de cellist
Carel van Leeuwen Boomkamp. Hun eer
ste grote succes kwam op het Holland
Festival van 1951. Het kwartet, dat 21 jaar
in de oorspronkelijke samenstelling bij
een bleef - voor Nederland een unicum -
werd spoedig een ensemble van internati
onale klasse. Overal vierde het triomfen.
AMSTERDAM. Dat er met mime meer te doen valt dan een clowntje spelen dat
niet kan praten of voorwerpen te suggereren die er in werkelijkheid niet zijn, dat heeft
de mimegroep Waste of Time de afgelopen jaren in verscheidene produkties laten zien.
In de nieuwe voorstelling Triple Sec, die het karakter heeft van een stomme
weemoedige komedie, wordt eigenlijk gewoon toneel gespeeld, alleen, er wordt niet of
nauwelijks bij gesproken. Italiaanse filmers als Fellini of Visconti hebben al veel zo
gewerkt; Waste of Time doet het onder regie van Wouter Steenbergen nu in een
toneelproduktie en dat werkt heel spannend.
de kwaliteit van het spel minder hoog
wordt aangeslagen dan vroeger. De con
servatoria zijn vaak maar al te tuk om
leerlingen met deze uitmuntendheidsprijs
af te leveren".
Over de moderne muziek zei hij: „Ik
speel die alléén als ik erachter sta en na
het kaf van het koren te hebben ge
scheiden”.
In de loop der jaren hebben het Amster
damse Duo (Nap de Klijn en Rudolf Jan
sen) en het Nederlands Strijkkwartet in
ons land en daarbuiten 56 eerste uitvoe
ringen van bekende hedendaagse compo-
Scène uit Triple Sec van Waste of Time tussen de vrouw en haar poëtische minnaar, (foto Melko
van Assum).
Nap de Klijn was niet alleen uitvoerend
kunstenaar, maar ook didacticus. Meer
dan twintig jaar was hij hoofdleraar voor
viool en kwartetspel aan het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag, een functie
die hem ook grote voldoening schonk. „Ik
heb altijd volgens een eigen systeem les
gegeven en geloof dat ik het goed heb
gedaan”, zei hij in een gesprek dat wij
enkele weken geleden met hem hadden.
..Mijn leerlingen zijn uitstekend terecht
gekomen. Ik heb er honderden gehad. Ze
zitten in alle mogelijke orkesten. Sommi
gen hebben zich tot solist ontwikkeld. Een
aantal is naar het buitenland gegaan. Het
is leuk dat ik met velen van hen nog
regelmatig contact heb”.
Scherpe kritiek had De Klijn op het
huidige muziekonderwijs: „omdat de ba
sis voor een goede opleiding ontbreekt.
Toonladders worden op de examens niet
meer geëist. Etudes worden verwaar
loosd. Men begint meteen stukken te spe
len als de leerling er nog nauwelijks aan
toe is. Men vergeet muziek te maken en
leert slechts noten spelen zonder begrip
voor de waarde van de muziek en zonder
dat de leerling iets wordt bijgebracht over
de eigenschappen van de componist. Een
stuk alleen maar technisch goed spelen
doet te kort aan het werkelijke karakter
van de muziek”.
Een modeverschijnsel vond Nap de
Klijn ook „de overdreven manier, waarop
de barokmuziek (Telemann, Vivaldi, Co
relli enz.) tegenwoordig veelal wordt ver
tolkt. Zodat de uitvoering een karikatuur
wordt van de werkelijke bedoelingen van
de componist. Natuurlijk geldt dit niet
voor grote kunstenaars zoals Frans Brüg-
gen en Gustav Leonard. Evenmin geldt
het voor het beroemde Italiaanse kamer
orkest „I Musici”. Ik kan uren luisteren
naar dit kerngezonde, natuurlijke en spi
rituele spel".
Ook de eindexamens, met inbegrip van
die voor het solospel, vond Nap de Klijn
veel te gemakkelijk: „De „Prix d'Excel-
lence”, die vroeger inderdaad heel iets
bijzonders was, overtreft thans niet het
Peil van het B-examen. Dat komt omdat
kocht huis. Helaas hebben wij toen vele enthousiaste aanhangers van DSC deze
happening moeten onthouden.
Evenals voorgaande jaren hebben wij dan ook weer besloten tot het geven van
een tweede voorstelling.
We verwachten dat ook deze tweede uitvoering snel uitverkocht zal raken. Dus
(om teleurstellingen te voorkomen); verzeker u tijdig van een plaats in het sfeer
volle Openluchttheater op vrijdag 7 september a.s.! Aanvang 20.00 uur.
kelijkheid van de door de spelers (Fran
Waller Zeper, Frits Jansen en Henk Nu-
wenhout) te sterk aangezette ernst. Onbe
doelde kritiek, waartegen de voorstelling
als zodanig evenwel bestand bleek.
De spelers van Waste of Time hebben
van Triple Sec een knap uitgebalanceerd
modern sprookje gemaakt. Een fraai
voorbeeld van goed doorgevoerd bewe
gingstheater. Daarom is het een beetje
jammer dat er één inconsequentie in deze
voorstelling zit die mij telkens opnieuw
stoorde. Het verhaal speelt zich namelijk
af op klaarlichte dag, het is zelfs zonnig,
dat zien we op de filmbeelden. Maar in
huis branden de spotjes bij het wandmeu-
bel en zelfs de lamp boven de ontbijttafel.
Een dergelijk foutieve belichting begrijp
ik niet van een gezelschap dat in bijna al
het andere minutieus en zorgvuldig te
werk gaat.
Die ene dissonant daargelaten, vind ik
Triple Sec een aantrekkelijke voorstel
ling. Een voorstelling die ook iets te vertel
len heeft over menselijke verhoudingen
en over reacties in onvoorziene situaties.
Er is zelfs een alleszeggende climax in de
ontluistering van de vrouw, die op een
abrupte en schril-komische wijze wordt
uitgevoerd. Een verrassing die beter niet
kan worden prijsgegeven. Vrijdagavond
was de première van Triple Sec, in het
Shaffy Theater. Vanavond is er een her
haling.
aat in decemue. het
Amsterdamse Concert
gebouw zou plaatsheb
ben, geheel met musice
ren te stoppen. De Klijn,
die buiten zijn klassieke
voorkeuren ook met
vreugde lichte muziek
speelde, voerde nog met
plezier het Ramona
Kwartet aan voor het
Tros-radioprogramma
Café Chantant. De plot
selinge dood van Nap de
r
i
