MR. KAPPEIJNE VAN DE COPPELLO:
terugkeren
Reiswereld:
grootste
probleem
dit jaar
Aantjes moet
niet in Kamer
9
MAANDAG
2 7
AUGUSTUS
19 7 9
8
(ing
99
I
Nj
(Van onze redactie
binnenland)
Annelien Kappeijne acht
het niet uitgesloten dat een
kabinet „op brede basis” no
dig zal zijn om ons land goed
door de komende energiecri
sis te loodsen. Ze denkt dat
in de „verre toekomst” een
vorm van samenwerking
tussen D’66 en WD tot
stand komt. Ze haalde in het
afgelopen jaar keer op keer
de kranten als de disssident
van de liberale Tweede-Ka-
merfractie. Ze heeft er ook
nooit een geheim van ge
maakt voorstander te zijn
van een politieke samenwer
king tussen WD en PvdA.
(Van onze redactie
binnenland)
AMERSFOORT. De
ANWB heeft dezer dagen
een boekje open gedaan
over psychische problemen
die vankantiegangers onder
vinden. Er knappen nogal
wat mensen af onderweg
omdat ze niet tegen de pro
blemen van het vakantievie-
ren opgewassen zijn. Huis
vaders die in het normale
leven nogal wat bewegings
vrijheid genieten moeten
plotseling boodschappen
doen, afwassen en op de kin
deren passen en voelen hun
vakantie als een soort
dwangbuis in den vreemde.
Moeders ontdekken dat ze
het in het piepkleine keuken
tje van het buitenlandse ap
partement eigenlijk nog
drukker hebben dan thuis.
p.
i 1
Kabinet op brede basis is
ot
geen goedkope oplossing
I
La
D'66 waarmee Kappeljne samenwerking geenszins uitsluit, stemmend op hun congres in maart.
I
r
Geestelijk gehandicapten
willen ook met vakantie
I
Ze legt uit dat het gebrek aan
discussies binnen de WD nog da
teert uit de tijd van prof. Oud, de
man die de VVD heeft gemaakt.
„Die was erg overtuigd van zijn
eigen gelijk, hield grote verhalen.
Hij had helemaal geen behoefte aan
ten, die alleen ol m groepsverband
buitenlandse reizen gaan onderne
men. Alleen, als de verzorgers ook
wel eens echt vrij willen zijn en hun
patiënt overlaten aan de hoede van
de gids - „hij kan zich met een
beetje steun aardig redden”, heet
het dan, maar de reisleider kan hem
of haar zelfs dat hele kleine beetje
steun niet geven <=n de zaak loopt uit
de hand -, en groepen die met bege
leiders inschrijven voor de een of
andere groepsreis.
Dat wil niet zeggen dat de VVD
niets van de PvdA kan leren. Voor
mevrouw Kappeijne is de openheid,
die de PvdA betracht bij politieke
meningsverschillen juist een kracht
van de socialistische partij. „Politie
ke discussie staat in de VVD nog
slechts in de kinderschoenen. Dat
moet veranderen anders verliezen
we de aantrekkingskracht op de
jonge kiezer”.
Haar optreden in de Kamer wordt
gekenmerkt door koelte en afstan
delijkheid, maar aan de interruptie
microfoon lijkt ze geen centimeter
te willen wijken. Over haar stijl van
debatteren: „Goed luisteren en dan
ga je in de aanval. Met overtuiging,
dat is een facet in mijn karakter.
Dan zit je niet lief en vrolijk te
kijken. Je moet een bedreiging zijn
op dat moment”.
Nog steeds staat ze bekend als de
vrouw die in het Menten-debat Van
Agt (toen minister van Justitie) zo
fel aanviel. „Agressieve vrouwen
lusten ze hier niet. In Nederland
gaan ze er nog steeds van uit dat een
minister de baas is en dat een ka
merlid zich kalm moet houden”.
„Interrupties zijn het zout in de
politieke pap. Dat kan de echte con
frontatie opleveren”. Wanneer ze te
genover de minister staat, de ene
hand in de zij, de andere aan de
microfoon: „Op een gegeven mo
ment gaat het om vraag en ant
woord. Dat is het wezen van het
debat. In tweede termijn of bij een
interruptie weet je hoe het eigenlijk
zit”.
zoekt
i. Be
stype.
discussies”. Ook bestaat binnen de
WD angst dat openbare discussies
gezien worden als tweedracht of
besluiteloosheid. „Maar ik vind dat
als je naar buiten brengt dat je
ergens mee bezig bent, dan word je
aantrekkelijk voor allerlei mensen,
die voorheen de VVD als een stille
poel hebben gezien”.
Nieuwe vormen van politieke sa
menwerking zijn ook een alterna
tief. Met D’66 bijvoorbeeld. Met de
ze partij heeft de WD een soort van
haat-liefde verhouding, omdat de
Democraten zijn samengekomen
door zich juist af te zetten tegen
bestaande partijen, waaronder de
WD.
Vooral met de Democraten moet
een zakelijk gesprek tot stand kun
nen komen, vindt het liberale ka
merlid. Tot 1971 hebben vooral de
jongeren in de partij hier ook naar
gestreefd. Doordat de WD in de
politieke lift terechtkwam, was dat
na dat jaar niet meer zo nodig. De
pogingen werden dan ook gestaakt.
Maar juist bij D’66 treft ze een her
kenbare liberale inslag aan, zodat
overleg zin vol kan zijn.
Zo vindt ze het individualisme dat
de liberaal kenmerkt, ook terug bij
de gemiddelde Democraat. Deze is
over het algemeen wat intellectua-
listischer dan een WD’er. Het kie-
zersarsenaal van D’66 is kleiner:
goede opleiding, behoorlijk inko
men en beweeglijkheid onder de
kiezers zijn kenmerkend. De WD
is wat gevarieerder samengesteld,
bij hen ligt ook wat meer de nadruk
op zakelijkheid.
a
Echtparen die in het normale le
ven zo nu en dan met elkaar
overhoop liggen krijgen slaande ru
zie als ze veertien dagen en drie
weken aan elkaar gebakken zitten
op een kleine hotelkamer en -24 uur
op elkaar aangewezen zijn. En dan
de groep labielen, mensen onder
psychiatrische behandeling, die er
een paar weekjes voor hun rust
Mevrouw Kappeijne van de Cop-
pello behoort tot dat kleine groepje
kamerleden, dat er zonder veel
moeite telkens weer uitspringt.
Toch is ze haast schuw in haar
contacten met de pers. Ze zoekt de
publiciteit niet, zodat haar bekend
heid daar niet vandaan kan komen.
De Kamer zal zich meteen na het
zomerreces moeten bezighouden
met de zaak-Aantjes. Mr. Kappeijne
is lid geweest van de (politieke)
commissie uit de Tweede Kamer
die heeft onderzocht wat mensen
die op de hoogte waren van Aan
tjes’ verleden, met die kennis heb
ben gedaan. Ondanks de gevoelig
heid van het onderwerp heeft ze een
uitgesproken mening.
Een VVD-lid met een verleden als
Aantjes zou van haar niet in de
Kamer mogen terugkeren: „Ik zou
dat negatief benaderen. Waarom
moest hij in de oorlog op deze wijze
naar Nederland terugkeren; waar
om kon hij daar niet blijven? Ook
heeft hij gelogen. Hij heeft zijn poli
tieke carrière op een leugen ge
bouwd. Hij was nooit in de politiek
gekomen als dit toen bekend was
geweest”.
Behalve met Aantjes zit het CDA
nog met een tweede „lijk in de
kast”, oud-minister van Defensie
Kruisinga, die na de verkiezingen
voor het Europees Parlement recht
heeft op een kamerzetel. In het
CDA steekt men nauwelijks onder
stoelen of banken dat men de man
vanwege zijn uiterst eigenzinnig op
treden in de politiek liever niet dan
wel terug ziet komen.
Mevrouw Kappeijne beschouwt
Aantjes’ optreden sinds zijn „val”
als minder acceptabel dan Kruisin-
ga’s houding. De laatste gedraagt
zich nogal cynisch, maar doet dit zo
duidelijk dat iedereen het door
heeft Met Aantjes ligt dat anders.
„Hij zegt dat hij niet terug wil, be
halve als hij gevraagd wordt. On
dertussen stelt hij daarmee wel zijn
kandidatuur”.
De nauwe samenwerking, die me
vrouw Kappeijne met D’66 moge
lijk acht, kan niet met de socialisten
tot stand komen. Daarvoor liggen
de partijen te ver uit elkaar. Alleen
op puur zakelijk-politieke gronden
kan samenwerking tot stand ko
men. Maar niet op dit moment,
want de ideologische verschillen
zijn daarvoor nog te groot. En ook
wanneer de sociaal-economische
verschillen kleiner worden, blijft
bijvoorbeeld defensie bestaan als
een soort splijtzwam.
uitspraak) hen van tevoren in te
lichten over het inconveniënt.
Daarmee is volgens de reisorgani
satoren de weg geopend naar een
massale terugbetaling van gelden.
Noodgedwongen stellen ze nu voor
zover mogelijk al hun passagiers
van tevoren op de hoogte als die in
gezelschap van gehandicapten rei
zen, met als gevolg dat het nogal
eens voorkomt dat iemand z’n reis
afzegt of boekt op een volgende.
Daardoor komt van de integratie
niets terecht - de andere groepen
reizen dan immers toch alleen - en
wordt dit soort reisjes kostbaar,
waardoor ze dus een fors verlies
voor de organisator opleveren.
Een extra complicatie is dat in
veruit de meeste gevallen de organi
satoren niet kunnen waarschuwen,
om de eenvoudige reden dat ze niet
weten of onder de boekingen ook
een aantal geestelijk gehandicapten
is. Niet alleen de passagiers, maar
ook de hotelhouders, de vervoer
ders en de touroperator zelf komen
vaak voor een verrassing te staan.
Op verzoek van de reisbureau-
wereld om gehandicapte groepen
als zodanig aan te melden is tot nu
toe slechts sporadisch ingegaan. In
tegendeel, het Nationaal Orgaan
Zwakzinnigenzorg heeft een fel
protest aangetekend bij de geschil
lencommissie. „Het is onaanvaard
baar om als eis te stellen dat niet-
verstandelijk gehandicapte deelne
mers aan een groepsreis tevoren
uitdrukkelijk geïnformeerd moeten
zijn over het deelnemen van ver
bet kabinet bereikte compromis in Want een beroep dat je helemaal
tegenstaat kun je niet zonder ernsti
ge innerlijke schade zo lang voor
zetten”.
de praktijk geen oplossing biedt.
„Het wetsontwerp ging nogal on
ze kant op. Er stonden natuurlijk
ook onaangename dingen voor ons
in, maar ikzelf was wel bereid om
enkele compromissen te sluiten.
Maar nu heb ik het gevoel dat de
beide regeringspartijen het stadium
van een eventueel vergelijk gepas
seerd zijn”. En: „Mij heeft gefrap
peerd dat de PvdA zo’n voorzichtig
en afwachtend standpunt heeft in
genomen”.
In het najaar moet het kabinet
beslissen wat met het wetsontwerp
gebeurt. „Ik weet niet of ze de ver
antwoordelijkheid zullen nemen
het in te trekken. Ze zullen het eer
der door de Kamer laten verwer
pen”, verwacht ze. Wat daarna ge
beurt is nog onduidelijk. Misschien
komt er een nieuw wetsvoorstel van
PvdA, D’66 en WD, misschien ook
alleen van de PvdA of van PvdA en
D’66.
Overigens is mevrouw Kappeijne
best te spreken over het kabinet-
Van Agt. De WD-inbreng is vol
gens haar inhoudelijk goed aanwe
zig. „Ik heb niet de indruk dat het
kabinetsbeleid door het CDA
overheerst wordt”, stelt ze vast.
Ook het optreden van premier
Van Agt is geen tegenvaller. „Ik had
niet zo’n hoge pet op van de kwali
teiten van Van Agt als minister
president, maar ik moet zeggen dat
me dat is meegevallen. Ik vind dat
hij het heel aardig doet”.
Volgens mevrouw Kappeijne is
Van Agts grootste kracht als rege
ringsleider dat hij compromissen
weet te bereiken door de juiste for
mulering op het juiste moment voor
te stellen. Zijn befaamde afkeer van
de politiek komt mogelijk slechts
voort uit „nog niet geheel afgeronde
zelfkennis”.
„Mensen zitten vaak wat ingewik
kelder in elkaar dan van buitenaf
lijkt. Het feit dat hij nu al geruime
tijd minister-president is en nog
niet heeft gezegd dat hij voor een
volgend kabinet niet meer beschik
baar is, brengt mij tot de paradoxa
le conclusie dat het hem dus kenne
lijk toch ook meevalt. Daarom zegt
hij misschien wel eens andere din
gen dan hij in werkelijkheid meent.
iran de
de Ka-
Grote moeilijkheden doen zich
voor zoals een week of wat geleden,
toen onverwacht een groep geeste
lijk gehandicapten in een bus stapte
en de medepassagiers hevig in pa
niek raakten. Een van hen vertelde
zelf werkzaam te zijn in een tehuis
voor gehandicapten. Ze wilde een
paar weekjes op verhaal komen van
dat toch al zware werk en zag zich
nu voor het feit geplaatst, dat ze
haar vakantie in dezelfde sfeer
moest doorbrengen.
Maar ook andere passagiers ma
ken doorgaans veel bezwaar als ze
met een groep geestelijk gehandi
capten een busreis moeten maken
of ermee in hetzelfde hotel worden
ingedeeld. Ze generen zich, ergeren
zich of vinden dat hun vakantie -
waar ze zuinig voor hebben ge
spaard - op z’n minst niet optimaal
kan zijn.
Het regende afgelopen weken
klachten, bijvoorbeeld uit een
Spaans hotel, waar zo’n groep was
ondergebracht die zich nogal vrij
moedig opstelde jegens een aantal
vrouwelijke gasten en die boven
dien het zwembad niet gebruikte
zoals de anderen dat wilden.
Het probleem heeft zich in het
verleden niet of nauwelijks voorge
daan, maar dit jaar schijnen veel
meer groepen geestelijk gehandi
capten op reis te gaan en de meeste
begeleiders wensen niet van tevo
ren de reisorganisatoren op de
hoogte te stellen van de geaardheid
van hun groep.
„Ze willen juist integratie als on
derdeel van hun therapie en stellen
ons daarom moedwillig herhaalde
lijk voor verrassingen”, aldus
iemand uit de wereld van de touro
perators, die het standpunt van de
zwakzinnigenzorg best begrijpt,
maar die ook enig begrip vraagt
voor zijn eigen moeilijkheden.
Hij weet overigens dat hij zich
gemakkelijk het verwijt van te wil
len discrimineren op de hals haalt
en doet er daarom graag zoveel
mogelijk het zwijgen toe. Maar het
probleem ligt er, zoal niet voor de
reisorganisatoren, dan wel voor
hun clientele, die in het algemeen
rechtlijnig over dit soort vraagstuk
ken denkt.
„Men wil”, aldus deze woordvoer
der, „graag gemakkelijk over de
problematiek praten, zolang men er
zelf niet meer wordt geconfron
teerd. Men wil best sociale gevoe
lens ten toon spreiden, maar liever
niet in de vakantie”.
De zaak is urgent geworden toen
een aantal toeristen zich beklaagde
bij de geschillencommissie van de
Stichting Consumentenbelangen
van de Algemene Nederlandse Ver
eniging van Reisbureaus. Zij vroe
gen hun geld terug omdat hun reis
was bedorven door de aanwezig
heid in de groep van een aantal
geestelijk gehandicapten. De ge
schillencommissie stelde de klagers
in het gelijk. Ze kregen een deel van
hun reisgeld terug omdat de reisor
ganisator verzuimd had (aldus de
„Het parlementaire debat heeft
mij altijd geweldig aangetrokken.
Niet eens zozeer het regeren ergens
op een departement, maar het par
lementaire zaalwerk. Misschien heb
ik mezelf daarop gespecialiseerd”.
Annelien Kappeijne stamt uit een
liberale familie. Haar overgroot-
oom staat nog steeds slecht aange
schreven in confessionele kringen
wegens zijn verzet als minister te
gen „kerkscholen”. Haar grootva
der was lid van de Eerste Kamer.
Net als haar vader wilde ze advo
caat worden. Tot de politiek in haar
studietijd greep op haar kreeg. Nu
overweegt ze opnieuw te gaan stu
deren - politicologie ditmaal. Daar
na misschien een wetenschappelij
ke carrière, maar niets staat nog
vast.
Haar afkomst heeft geen invloed
gehad op haar politieke keuze voor
de WD, gelooft ze. In ’58-’59 meen
de ze te moeten kiezen tussen PvdA
en VVD. Maar beide stromingen
kende ze nauwelijks. Uiteindelijk
werd het een gevoelsmatige keuze,
voor de VVD, gebaseerd op haar
individualistische levensopvatting.
„Daarmee kon ik mij vermoede
lijk wel in de WD thuisvoelen en
niet in de PvdA”, zegt ze over het
afwegingsproces. Confessionele
partijen kwamen nooit in aanmer
king, want godsdienst dient volgens
haar geen basis te zijn voor een
politieke opvatting.
Ze koos voor de politiek als vak.
Idealen spelen hierbij niet direct de
belangrijkste rol, het is veel meer
het werk in het parlement, het om
gaan met mensen in groepen, dat
haar aanspreekt. „Ik heb wel be
paalde politieke idealen, maar het is
iets te eenvoudig om te zeggen dat
ik uitsluitend leef voor het verwe
zenlijken daarvan”.
Met de abortuskwestie ligt het
wat anders. Aan het zelfbeschik
kingsrecht van de vrouw verbond
zij eind vorig jaar haar politieke
toekomst. Sinds kort is ze er echter
van overtuigd dat het „kunstige
bouwwerk” van de ministers Gin
jaar (WD) en De Ruiter (CDA) het
niet zal halen. Uit de reacties is
volgens haar gebleken, dat het door
standelijk gehandicapte deelne
mers. Als bij groepsreizen een rege
ling getroffen moet worden om te
kunnen voorkomen dat het gedrag
van medereizigers het reisgenoegen
teniet doet, dan dient zo’n regeling
te gelden voor alle deelnemers en
niet voor sommigen wel en voor
anderen niet”, aldus de NOZ.
Het is duidelijk, de NOZ wil zeg
gen dat onder de „normale” reizi
gers ook wel vreemde en lastige
klanten zitten die de pret voor ande
ren kunnen bederven en het wenst
de geestelijk gehandicapten niet als
zodanig aangeduid te zien. Het or
gaan wenst dat de uitspraak wordt
herroepen en dat de gehandicapten
dezelfde rechten houden als ieder
ander.
Het is een standpunt waartegen
principieel weinig in te brengen
valt. Maar niet alle Nederlandse va
kantiegangers denken zo ruim en
niet iedere buitenlandse hotelhou
der. De reisorganisatoren hebben
ook met deze mensen te maken. Zij
dreigen tussen de wal en het schip
te vallen: zelfs als zij het NOZ ge-
lijkgeven - als ze dat al willen - doen
hun andere klanten dat niet. Die
willen gewoon ongestoord met va
kantie en ze voelen zich niet happy
met een groep die afwijkend gedrag
vertoont in hun nabijheid.
Theorie en praktijk botsen. Het
probleem zou alleen maar kunnen
worden opgelost door de groepsrei
zen af te schaffen en aangezien dat
niet gebeurt zullen de klachten
voorlopig nog wel blijven komen.
Al met al een hele lijst achter de
naam van de 42-jarige mr. Annelien
Kappeijne van de Coppello. Als vi-
ce-voorzitter van de WD-fractie
schokte ze onlangs vriend en vijand
door haar mededeling, dat ze aan
politieke „metaalmoeheid” leed.
Een besluit om haar kamerlidmaat
schap op te geven heeft ze nog niet
genomen. Dat kan ook nog wel drie
kwart jaar op zich laten wachten.
Het kabinet op brede basis, in de
volksmond ten onrechte vaak een
nationaal kabinet genoemd, is sinds
de kabinetsformatie van 1977 een
liberaal stokpaardje. Het was geen
goedkope stunt van Wiegel, zoals
wel gesuggereerd werd, en de drei
gende energiecrisis maakt het voor
stel actueler dan ooit: in de komen
de twee jaar kan het uit nood gebo
ren worden.
„Stel dat we zeer onverhoedse in
ternationale ontwikkelingen krij
gen. Bijvoorbeeld, wat wel in de
pers staat, dat de Amerikanen ge
wapend ingrijpen in het Midden
oosten om him olieaanvoer veilig te
stellen. Dat zou een situatie zijn van
tegen oorlog aan. Het politieke le
ven hier zou zich belachelijk maken
door dan nog over die halve percent
van Geertsema de degens te
kruisen”.
(Dit naar aanleiding van een re
cente verklaring van de liberale
voorman Geertsema, die voorre
kende dat op sociaal-economisch
gebied de verschillen tussen PvdA
en WD beperkt bleven tot een half
a één percent meer of minder. -
red.).
Annelien Kappeijne: „Het kabi
net op brede basis is geen goedkope
oplossing voor al onze problemen”.
Ook vindt ze het uit parlementair
oogpunt niet ideaal omdat de oppo
sitie zichzelf opheft „Toch zie ik het
wel dichterbij, dan waar we in de
actuele politiek van uitgaan”. Onaf
wendbaar acht ze deze ontwikke
ling niet.
W De ANWB heeft een boek/e open gedaan over de psychi je problemen die
vakantiegangers ondervinden en tevens over de problemen rond de toenemende
hoeveelheid geesteliike gehandicapten, die alleen of in groepsverband buitenlandse
reizen ondernemen
tussenuit trekken, zich prima voe
len, de medicijnen vergeten in te
nemen en helemaal de kluts kwijt
raken. In drommen slaan ze alle
maal op hol en moeten door de
ANWB worden afgevoerd naar
huis.
Iedere touroperator kan trou
wens schrijnende verhalen vertel
len over wat in de reiswereld het
grootste probleem van dit jaar
wordt genoemd: de toenemende
hoeveelheid geestelijk gehandicap-
Kappeijne
