KONSUMENTEN KONTAKT:
Vernieuwde
havenboot in
Rotterdam
55
verlaat Bestek ’81
Van Aardenne:
geen problemen
met brandstof
Artsen geven
verklaringen
voor belasting
Papoea-leider
ontvlucht Irian
Werkgevers: kabinet
Goud.
Trekkercabine-
fabriek in
moeilijkheden
Verontrusting
over wetsontwerp
aansprakelijkheid
Sur. Brouwerij
verwacht vrijwel
gelijk resultaat
21
ECONOMIE
19 7 9
AUGUSTUS
VRIJDAG
3 1
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Konsumenten Kontakt (KK) is bijzonder
verbolgen over het overheidsbeleid waardoor de benzine 4 cent
duurder is geworden. Twee cent zou voldoende zijn geweest,
meent de consumentenorganisatie. „Ingewikkelde manipula
ties en politieke beslissingen zijn de oorzaak van de hoge
olieprijs”, schrijft zij in haar blad „Koopkracht” in een com
mentaar onder de titel „Energiecrisis? Volle vaten, vette win
sten”.
Oliemanipulaties oorzaak
verhoging benzineprijs
en
rd
5,55
Tinbergen ziet werk in
onderwijs en research
Professor Tinbergen
1.18
2.001)
2,00
4.50
Het NCW meent, dat het loslaten van de
lijn van de lastenmatiging ons land weer
terugbrengt in een situatie van een voort
durend verslechterende concurrentieposi
tie. „Door extra loonstijgingen vindt een
versnelde uitstoot van arbeidsplaatsen
plaats. Door het teruglopen van investe
ringsactiviteiten worden minder nieuwe
arbeidsplaatsen geschapen. De werkloos
heidscijfers zijn er dan ook naar, we kun
nen rekenen op ruim 50.000 werklozen
meer”, aldus het NCW.
„Alle signalen staan op min. Ondanks
een weer opleven van de loon- en prijsspi-
raal blijft ook de koopkracht in de rode
cijfers, een koopkracht die bij het Bestek
niet in de gevarenzone behoefde te ko
men. „Het NCW komt na berekeningen tot
de slotsom, dat lastenverhoging op de
korte termijn schijnbaar wel lijkt te kun
nen ,maar uiteindelijk leidt tot een failliet
beleid. Vasthouden aan de huidige enigs
zins opgaande lijn vereist volgens het
NCW af zien van lastenverhogingen, zeker
als we ook de komende problemen in
ZUTPHEN (ANP). De trekkerca-
binefabriek Sirocco NV in Zutphen
verkeert in moeilijkheden. De Indu
striebond FNV vreest de noodge
dwongen sluiting van dit bedrijf met
127 werknemers.
Volgens de Rotterdamse hoogleraar zijn
er meer dan voldoende mogelijkheden in
de onderwijs- en de researchsector om er
grote aantallen arbeidsplaatsen te schep
pen. Hij noemde in dit verband het ener
gievraagstuk en de milieuproblematiek
als brandende problemen waar de wereld
mee te maken heeft en die opgelost moe
ten worden. Verder noemde hij noodzake
lijke researchprojecten in de medische
wetenschap, de psychologie en de sociale
politiek.
gaat zo’n 160.000 gulden kosten. Het
bestek zal voor het eerst bij de opening
van e$n juwelierswinkel in Washington
worden tentoongesteld
tuur voor het meten van gevaarlijke gas
concentraties. De snelheid van het vaar
tuig is aanzienlijk verhoogd. De „Haven
dienst 14” is het eerste van een serie van
vijf schepen die de komende tijd op Ne
derlandse werven zullen worden gemo
derniseerd.
2,8»
3,71
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Een aantal artsen
heeft zich volgens het ministerie van
Fiannciën bereid verklaard in het'
vervolg als adviserend arts genees
kundige verklaringen af te geven ten
behoeve van de loon- en inkomsten
belasting. Tot 1 januari van dit jaar
werden die verklaringen geleverd
door de zogenoemde afdelingsver-
trouwensartsen van de artsenorgani
satie KNMG.
Geneeskundige verklaringen kunnen
van belang zijn voor een belastingplichti
ge die voor een fiscale aftrek of vrijstel
ling in aanmerking wil komen. Als een
medische verklaring is gewenst deelt de
inspecteur dit mee aan de belastingplich
tige en stelt hem in de gelegenheid om
gebruik te maken van de diensten van een
adviserend arts.
Daartoe zendt de inspecteur de belas
tingplichtige dan een verklaringsformu-
lier met de namen en adressen van enkele
in de omgeving gevestigde artsen. Ook
geeft hij inlichtingen over het keuringsta-
rief (nu 41) en de manier van betaling
(aan de ontvanger van de belastingen in
Woerden). Na de keuring dient de belas
tingplichtige te zorgen voor toezending
van het formulier aan de belastinginspec
teur.
De rechtbank in Zutphen verleende Si
rocco vorige week surséance van betaling.
Volgens de industriebond heeft het be
drijf geen geld om een nieuw ontwikkelde
cabine, die langer op zich liet wachten dan
was voorzien, in produktie te nemen. De
banken verstrekken geen krediet meer.
Het financieringstekort bij Sirocco be
draagt ongeveer een miljoen gulden.
De industriebond hoopt, dat een ander
bedrijf de Zutphense onderneming wil
overnemen. Dat zou binnen enkele weken
moeten gebeuren. Gegadigden zijn er nog
niet, aldus de bond, volgens wie er een
goede markt is voor het produkt van
Sirocco.
(Van onze redacteur in Indonesië,
Bob Mantious
DJAKARTA. Erazio Bonay, de eerste
gouverneuer van de Indonesische provin
cie Irian Jaya (het vroegere West-Irian -
Nederlands Nieuw-Guinea) is naar het
naburige papoea-Nieuw-Guinea gevlucht.
Vermoed wordt dat hij zich daar zal aan
sluiten bij de OPM, de organisatie Papoea
Merdeka, die ijvert voor een onafhanke
lijk Papoea.
De OPM is actief in Irian Jaya, waar zij
wordt aangevoerd door de nieuwe leider
Martin Taboe die vorig jaar van zich deed
spreken door de spectaculaire ontvoering
van zeven Indonesische bestuursfunctio-
narissen waarvoor een losgeld werd geëist
van een miljoen gulden. Bonay maakte in
1961 deel uit van de volksraad van Nieuw-
Guinea dat toen onder Nederlands be
stuur stond. In 1963, toen West-Irian werd
overgedragen aan Indonesië, werd Bonay
benoemd tot gouverneuer van het tot pro
vincie verheven Irian Jaya. Gouverneur
Bonay trad later echter af. mede onder
druk van de Indonesische regering en van
zijn eigen volk, dat naar zelfbestuur ver
langde.
Bonay is ondergebracht in een leger
kamp in Port Moresby waar hij behan
deld wordt als elke andere papoea uit
Irian Jaya die de grens is overgestoken.
verband met de energieprijsverhoging in
ogenschouw nemen.
„Bij een flinke lastendrukverhoging zou
een hypotheek worden genomen op de
toekomst, een hypotheek die uiteindelijk
alleen kan worden afbetaald door een
sterke vergroting van de werkloosheid. In
het Catshuis doet men er goed aan met
name die werkloosheidsvooruitzichten op
middellange termijn goed in het oog te
houden. Daartegen helpt alleen maar las
tenmatiging”, zo meent het NCW.
In zijn redevoering over internationale
handel, protectionisme en de Derde We
reld noemde Tinbergen de maatregelen
die veel ontwikkelde landen nemen om
hun eigen industrieën te beschermen te
gen importen uit de derde wereldlanden
doorgaans onjuist. In de eerste plaats zijn
ze volgens hem strijdig met de belangen
van de consumenten, omdat deze voor de
produkten meer moeten betalen dan no
dig is. Bovendien is bescherming schade
lijk voor de importhandel, een belangrijke
inkomstenbron voor landen als Neder
land die gespecialiseerd zijn in handelsac-
tiviteiten.
Naar het oordeel van de hoogleraar is
het weliswaar juist dat beschermende
maatregelen noodzakelijk zijn voor hand
having van de werkgelegenheid in be
drijfssectoren als de textiel en kledingin- 2
dustrie, maar het aantal arbeidsplaatsen
wat daarmee gered wordt moet niet wor
den overdreven. Bovendien betekent be
scherming van zwakke industrieën een
bedreiging voor de werkgelegenheid in
onze sterke sectoren.
„Als wij minder produkten uit de Derde
Wereldlanden kopen, krijgen zij minder -
deviezen binnen met als gevolg een afne
mende vraag naar produkten uit onze
sterke sectoren. Dat heeft weer tot gevolg
dat steeds minder mensen daar werk zul
len kunnen vinden”, aldus Tinbergen, die
daaraan toevoegde dat deze nadelige ge
volgen van beschermende maatregelen
problemen worden genoemd.
2.50
5.50
0,10
5,00
7,00
7,80
1,00
1.00
5.20
0,001
2.00
3,00
1,00
5,50
7,50
1.80a
2,00
1,50
5,60
5.70
1.50
5,00
3,50
5,10
3,50
3,20
3,70
5.40
3.00
j.OOe
7,00
2.00
1,00
3,40
5,001
5,50
3,00
2,50e
3,80
3,00
7,60
3,00
2,00
1,20
7,60
1,50
1,50
5,00
3,00
3,00
3,00
l.OOd
5,00
3.60
3,50
3,00
5,10
3,00
3,00
5,90
5,00
7,00
5,00
4.00
9.50
5,50
4.00
5.50
0,50
5.70e
6,50
0.00
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De Raad van Bestuur in
Arbeidszaken, waarin alle werkgeversor
ganisaties zijn verenigd, is verontrust
over het feit dat het wetsontwerp over de
aansprakelijkheid van aannemers voor
belasting en sociale premies afwijkt van
de unanieme aanbevelingen van de Socia
le Verzekeringsraad.
De werkgeversverbonden zijn bereid
om terwille van een zo krachtig mogelijke
bestrijding van fraude op het terrein van
de sociale zekerheid en de belasting de
aansprakelijkheid van de aannemers te
aanvaarden, maar alleen in de door de
Sociale Verzekeringsraad aanbevolen zin.
De werkgeversorganisaties hebben aan
bevolen de aannemers wel aansprakelijk
te stellen, maar deze aansprakelijkheid te
beperken. Zo willen de werkgevers dat de
aannemers alleen aansprakelijk zijn voor
premie- en belastingafdracht door de on
deraannemer met wie hij rechtstreeks ge
contracteerd heeft.
In het wetsontwerp is deze beperking
niet opgenomen. Het wetsontwerp gaat uit
van de zogenoemde ketenaansprakelijk
heid.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. „Allerlei berichten wijzen erop, ook van de minister
president zelf, dat het kabinet-Van Agt bezig is de lijn van het uitgezette
Bestek te verlaten. De mogelijkheden die de korte termijn nog lijkt te bieden,
worden benut. Maar ziende op heden, lijkt het kabinet blind voor de toekomst
geworden”. Dit heeft het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (NCW)
gisteren in een publicatie verklaard.
ROTTERDAM (ANP). Ter verbete
ring van de veiligheid in de haven van
Rotterdam heeft de Havendienst een ge
heel vernieuwde en gemoderniseerde ha
venboot gekregen. Het patrouille/brand-
blusvaartuig, de „Havendienst 14”, zal be
gin september in dienst worden gesteld.
Het vaartuig is voor een bedrag van een
miljoen gulden op de scheepswerf „De
Merwede” in Hardinxveld-Giessendam
verbouwd. Het is thans uitgerust met de
nieuwste apparatuur voor de bestrijding
van ongevallen en rampen. De boot heeft
een bluscapaciteit van 15 ton water en/of
schuim per minuut. De werplengte van de
brandbluskanonnen bedraagt ongeveer
60 meter.
Voorts beschikt het schip over appara-
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Volgens minister Van
Aardenne (Economische Zaken) is er na
het beperken van de brandstoffenleveran
ties slechts bij enkele vervoersonderne
mingen sprake geweest van werkelijk
dringende problemen in de brandstof-
voorziening. Die problemen zijn in
overleg met de oliemaatschappijen en de
vervoersorganisaties opgelost.
De minister antwoordt dit op vragen
van Tweede-Kamerlid Van Zeil (CDA).
Hij zegt dat als te zijner tijd na overleg
met de oliemaatschappijen mocht blijken
dat verdere beperkingen zouden moeten
worden doorgevoerd, de gevolgen daar
van in overleg met de vervoersorganisa
ties nader zullen worden bezien.
Volgens Van Aardenne, die mede ant
woordt namens zijn collega van Verkeer
en Waterstaat, zal de noodzaak van het op
peil houden van de vervoersvoorziening
voorop staan, alsook onder bepaalde om
standigheden het uitbreiden van het open
baar vervoer. De minister wil met de
organisaties op het gebied van personen
en goederenvervoer verder overleggen
wat de maatregelen kunnen zijn die tot
besparing in het brandstofverbruik moe
ten leiden.
Dit is de mening van prof. Jan Tinber
gen van de Erasmusuniversiteit. Hij sprak
gistermiddag in Rotterdam op een bijeen
komst ter gelegenheid van het eenjarig
bestaan van het wereldhandelscentrum in
de Maasstad. De bestrijding van de werk
loosheid op deze manier zal volgens Tin
bergen zeer veel geld kosten, dat door de
belastingbetaler moet worden opge
bracht.
Naar zijn inzicht kan dat ook, door de
wensen naar luxe te matigen. „Dat zal
onze gezondheid ook ten goede komen”,
aldus de hoogleraar. Ernstiger is het vol
gens Tinbergen dat de Westerse wereld
zal moeten accepteren dat werkloosheid
onder de ouderen zal blijven bestaan en
dat jongere arbeidskrachten die nu werk
zaam zijn in de zwakke economische sec
toren (onder andere textiel) zullen moeten
worden omgeschoold.
Volgens KK had deze ontwikkeling de
duidelijkste gevolgen op de zogenaamde
Rotterdamse oliemarkt, de vrije markt
waar een klein deel van de olie wordt
verhandeld. Daar vlogen de prijzen om
hoog. Wie bang was dat de aanvoer zou
stagneren, legde grif geld op tafel voor
olie die er wel te krijgen was. De maat
schappijen deden geen enkele poging de
angst te sussen, ze hielden daarentegen
het aanbod krap.
In januari besloten ze zelf olie op de
vrije markt te kopen, wat ze normaal
nauwelijks doen. Daarom gaf dat een
schok, iedereen werd bevestigd in de me
ning dat de voorraden wel zeer krap wa
ren. Omstreeks dat tijdstip werden ook de
westerse regeringen gealarmeerd, die
voor meer dan de helft van hun óliever-
bruik van de olie uit het Midden-Oosten
afhankelijk zijn. Als de aanvoer in gevaar
komt wordt de economie bedreigd, fabrie
ken kunnen stil komen te liggen.
Via het Internationale Energie Agent
schap werd besloten de aangesloten lan
den te adviseren 5 procent te gaan bespa
ren wegens het wereldwijde tekort dat er
zou zijn op te vangen. De Nederlandse
regering volgde dit advies snel op. Er
werden geen wettelijke maatregelen afge-
kondigd, maar wel aanbevelingen om 5
procent te besparen. Als dit niet zou luk
ken, zo stelde premier Van Agt, moesten
er wel wettelijke maatregelen komen.
Die plannen werden gemaakt op basis
van een dreigend tekort. Maar voor inge
wijden was het duidelijk, zegt KK, dat er
helemaal geen sprake was van te weinig
olie. In maart sloten Shell en BP al grote
contracten met Iran voor honderdduizen
den vaten olie per dag. Op 1 juni leverde
Iran alweer 3,4 miljoen vaten per dag,
terwijl het IEA nog uitging van 0,7 miljoen
vaten. Ook Saoedi-Arabië produceerde
honderdduizenden vaten meer dan het
agentschap had voorzien.
De olie bereikte Nederland. Volgens de
cijfers van het Rotterdamse havenbedrijf
werd de eerste helft van dit jaar 60 mil
joen ton ruwe olie ingevoerd, tegen 54
miljoen in de eerste helft van vorig jaar.
Konsumenten Kontakt concludeert: Er
was dus geen tekort, maar een overvloed.
„En de regering maar volhouden dat we
beslist zuiniger moeten zijn met energie.
Ook de oliemaatschappijen bleven maar
doen alsof hun neus bloedde.”
De concerns voerden miljoenen tonnen
meer in dan vorig jaar en kochten er op de
vrije markt nog olie bij. Daardoor joegen
ze de vrije noteringen nog eens extra
omhoog. De winsten waren er dan ook
naar: in het eerste halfjaar behaalde Shell
zes miljard gulden winst, twee keer zoveel
als in dë eerste helft van vorig jaar. De
OPEC-landen bleven hierbij niet achter.
Omdat op de vrije markt recordprijzen
werden betaald, vonden ze dat ze hun
prijzen ook nog wel hoger konden maken.
Dus gingen in april de OPEC-prijzen
omhoog, zodat het hogere prijspeil voor
iedereen een feit werd. De prijsspiraal
kwam echter nog niet tot stilstand, voor
namelijk als gevolg van Amerikaanse ge
dragingen. De Amerikaanse maatschap
pijen kregen van hun regering in mei en
juni een subsidie van vijf dollar voor ieder
vat stookolie en gasolie die ze op de vrije
markt kochten. De regering-Carter was
bang dat er misschien toch tekorten zou
den optreden en dan zou zij wat extra in
huis hebben.
Die extra vraag dreef de prijzen nog
verder op. Op een gegeven moment kostte
een vat benzine op de vrije markt in juni
twee keer zoveel als in januari. En dat
terwijl er geen tekorten waren. Eind juni
viel volgens KK voorlopig het doek over
de olieprijspsychose. De OPEC-landen
verhoogden opnieuw hun prijzen, de
Amerikaanse subsidie was ingetrokken
en de maatschappijen kochten geen olie
meer op de vrije markt.
Inmiddels betaalt de consument de re
kening van al dit gedoe, stelt KK. Allerlei
produkten zijn al duurder geworden en
vele zullen nog volgen. De olieproduceren
de landen en de oliemaatschappijen heb
ben de voordelen opgestreken. De Neder
landse regering heeft de zaak rustig op
zijn beloop gelaten. Uit antwoorden van
minister Van Aardenne (Economische Za
ken) is gebleken dat deze bewindsman in
april al wist dat het tekort niet zo erg was
als men dacht.
„Het lijkt wel alsof de minister het hele
maal niet erg vindt dat de consument voor
allerlei produkten meer moet gaan beta
len. Als de prijs stijgt gaat de consument
minder energie gebruiken en dat maakt
ons land minder afhankelijk van de
OPEC, denkt de minister. Daarom geeft
hij toestemming voor een benzineprijsver
hoging van 4 cent, terwijl 2 cent voldoende
zou zijn. Hij denkt dat de automobilist
minder zal rijden nu de benzine duurder
is geworden.”
„Werkgevers en parlementariërs staan
al te trappelen om de prijsverhogingen als
gevolg van de olie uit de prijscompensatie
te halen. Mocht dat gebeuren dan is de
prijzenramp voor de consument com
pleet”, aldus KK.
(Van onze redactie economie)
ROTTERDAM. „Rond 1990 kan
in de ontwikkelde landen de werkge
legenheid in de onderwijs- en re
searchsector (onderzoek) dubbel zo
groot zijn als op het ogenblik het
geval is, wanneer althans de Westerse
wereld de juiste politiek voert. Be
strijding van de steeds toenemende
werkloosheid in deze landen moet
worden gevonden door het scheppen
van arbeidsplaatsen in deze sec
toren”.
PARAMARIBO (ANP). Surinaamse
Brouwerij NV verwacht, dat de resultaten
over het op 1 oktober begonnen boekjaar
1978-’79 niet belangrijk zullen afwijken
van die over het voorafgaande jaar, zo
blijkt uit een tussentijds bericht.
Nadat de af zet van de produkten van de
brouwerij in het vorige boekjaar stag
neerde en deze vrijwel gelijk uitkwam op
die van het daaraan voorafgaande jaar,
viel er in het eerste deel van het nu lopen
de boekjaar weer een stijging van de
bierverkopen te constateren. Bleven de
kostenstijgingen in het eerste kwartaal
binnen de raming, na de forse prijsverho
gingen van olieprodukten sinds maart
1979 stegen niet alleen de energiekosten
tot ongekende hoogte, doch namen ook de
prijzen van grondstoffen, materialen en
diensten meer toe dan in het begin van het
boekjaar was te voorzien.
KK betoogt dat er helemaal geen oliete
kort is en dat nu de consument het gelag
moet betalen. „Het kabinet doet nog
steeds of er een olietekort is en of energie
besparing van levensbelang is. Natuurlijk
is energiebesparing noodzakelijk, maar
dat doe je niet door middel van prijsver
hoging, of gaat u soms minder douchen
omdat het aardgas duurder wordt? Als
het op plannen aankomt die werkelijk
energie besparen laat de regering het af
weten. Alles wordt afgewenteld op de
consument, die aan de prijsverhoging
part noch deel heeft. De winsten van de
oliemaatschappijen blijven onaangetast,
de industrie krijgt geen enkele wettelijke
maatregel voorgeschreven om energie te
besparen, maar de consument mag dok
ken tot hij niet meer kan.”
KK vindt dat niet alleen de olielanden,
maar ook de westerse regeringen
medeverantwoordelijk zijn voor de
„prijspsychose”, die in de afgelopen
maanden ontstond. „De Iraanse kwestie
werd daarbij als een kapstok aangegre
pen. Er zijn nog steeds mensen die denken
dat de olieprijs niet verhoogd zou zijn als
de sjah nog op de troon zat. Toen de
oliemaatschappijen riepen dat er een te
kort dreigde omdat de Iraanse oliepro-
duktie van Perzië stagneerde geloofden
de meeste mensen dat meteen.”
De situatie lag echter niet zo simpel. De
olieconcerns hadden eind vorig jaar grote
voorraden. De winter van vorig jaar was
zacht geweest en bovendien hadden de
concerns gehamsterd omdat ze een
OPEC-prijsverhoging verwachtten. On
danks die grote voorraden breidden de
maatschappijen hun produktie niet uit. Ze
zagen er meer heil in de voorraden groot
te houden. Ze hingen hun voorraadpositie
niet aan de grote klok. Integendeel, toen
de Iraanse opstand serieuzer werd, riepen
ze moord en brand. Saoedi-Arabië besloot
extra olie te produceren voor een iets
hoger bedrag, maar ook dat mocht niet
baten. De maatschappijen bleven de in
druk wekken dat er een tekort was.
Ml
bracht Het bord samen met het bestek
En dit is dan een deel van het
gouden bestek, dat door een Neder
landse firma binnenkort op de Ameri
kaanse en Arabische markt wordt ge-
