Slotverklaring top niet-gebonden landen
weerman
Nederland in
VN-commissie
Noordierse politiemacht uitgebreid
beschuldigd
in Spanje
Sihanoek niet
naar Thailand
Zeewier als
energiebron
Computer
vervangt
Protest tegen
kernfabriek
Regering van
Nicaragua opent
klachtencentrum
Tien jaar geëist
tegen neo-nazi
Ierse premier voor
overleg naar Londen
op partijen Libanon
„V-raad doet beroep
Orkaan geselt Caribische gebiedsdelen
Nederlanders eisen
1 miljoen in VS
M
Legende
Versteend brood
A
3
BINNEN- EN BUITENLAND
2
AUGUSTUS
19 7 9
VRIJDAG
3 1
ag
(Van onze redactie buitenland)
HAVANNA. De Joegoslavische pre
sident Tito is gisteren een campagne be
gonnen om de Cubaanse premier Fidel
Castro te bewegen de door Cuba voorbe
reide slotverklaring van de top van niet-
gebonden landen die maandag begint, af
te zwakken. Tito is woensdagmiddag in
Havanna gearriveerd.
jer
dst
door Nico Scheepmaker
I i
trijfël
Poging president Tito
urg
?erd
lap-
rne-
op
•ren
Ier
be-
van
irkt
de
Niet alleen de palmbomen hadden het zwaar te verduren van de orkaan David, die het Caraibisch
gebied geselde.
Ook na het inbrengen van een aantal verzachtende
wijzigingsvoorstellen vooral na aandrang van Joego
slavië en Egypte, bevat het ontwerp een felle veroorde
ling van de Verenigde Staten en andere Westerse mo
gendheden, wordt gesproken over de solidariteit van de
BÜCKEBURG. Tegen twee Westduit-
sers zijn gisteren onder meer wegens een
nachtelijke overval in 1978 op Nederland
se soldaten op oefening op de Lünenbur-
gerheide gevangenisstraffen van tien en
acht jaar geëist. Tien jaar werd in het
proces in Bückeburg geëist tegen de 42-
jarige „gouwleider” Uwe Rohwer van de
rechtsextremistische organisatie Viking-
jeugd, tegen de ander, die alleen had deel
genomen aan de overval op de Nederlan
ders, acht jaar.
In het proces in Bückeburg staan in
totaal zes Westduitsers terecht op beschul
diging van het opbouwen van een neo-
nazistische terreurorganisatie.
Bij de overval op de Nederlandse solda
ten werden vorig jaar de automatische
wapens afgenomen.
Het document, ruim 100 pagina’s, spreekt verder over
steun aan de bevrijdingsbeweging SWAPO in Namibië
en noemt de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en West-
Duitsland als voornaamste verantwoordelijken voor het
voortbestaan van de apartheid. Het Camp Davidakkoord
tussen Egypte, Israel en de VS heet een „duidelijke
samenzwering tegen het Palestijnse volk".
In een tegenvoorstel heeft Egypte gisteren Havanna
beschuldigd van vooringenomenheid en van het veron
achtzamen van de principes van de beweging van niet-
gebonden landen.
(Van onze redactie buitenland)
BADAJOZ. In het gewest Estre-
madura is veel verzet gerezen tegen
de plannen van de Amerikaanse on
derneming General Electric om een
kernfabriek te bouwen bij de plaats
Villenueva de la Sirena aan de west
kust van Spanje.
me een ambitieus project opgezet, be
stemd voor de kweek van grote hoe
veelheden zeewier, die voor gasvor
ming nodig zijn. Het project omvat een
proefkwekerij gelegen in zee ongeveer
acht kilometer van de kust waar een
onderzoekteam de groei van wier on
der het zeeoppervlak observeert en be
geleidt.
Uit zeewier gewonnen gas kan in 15
tot 20 percent (of nog meer) van de
gasbehoeften van de VS voorzien, vol
gens projectleider Armond Bryce. Het
proces komt neer op het opvangen van
zonne-energie. Deze energie wordt op
geslagen in het plantenweefsel en ver
volgens door middel van een rottings
proces met bacteriën tot een gasvor
mig produkt omgevormd. Het gas kan
langs de bestaande distributiesyste
men worden af geleverd.
Om in de huidige behoefte van het
hele land te kunnen voorzien, zouden
er wierkwekerijen met een totaal op
pervlak van 1.036.000 km2 nodig zijn.
Aan het landschap van de omgeving
hoeft dit geen afbreuk te doen, omdat
de kwekerijen zich grotendeels onder
het zeeoopervlak bevinden. Bovendien
is volgens dit procédé verkregen me
thaangas reukloos en kent geen afval-
produkten.
en
rie
en
en
>m
;er
m-
'P-
let
le-
m
ig
it-
WASHINGTON (Reuter). Een
Amerikaanse fabrikant is met een
computer op de markt gekomen die
elektronische signalen vertaalt in een
menselijke stem, waarmee de weers
verwachting kan worden aangekon-
digd.
r is
nis-
;nst
t zij
■ok-
leel
ren
ing.
aan
ran
?en
>en
len
de
in-
ap
an-
jen
en-
>P
il
ls
?n
ar
jn
T.
e-
f-
te
st
eb
de
11a-
en
oen
eze
ag-
ge-
me
ing
en
>m-
tal-
eeft
om-
kse
wee
De
'eer
de
wo-
cht-
lai
en.
ad,
rst
eb-
ze
Ik
■de
>ijt
In officiële kringen in Londen is meege
deeld dat de regering van Lynch conces
sies wil op het punt van de terreurbestrij
ding. Zo wil Londen dat de Noordierse
politie de bevoegdheid krijgt verdachten
te verhoren op Iers gebied en dat „terro
risten” verdacht van aanslagen in Noord-
lerland door de Ierse politie worden uitge
leverd.
Dit laatste heeft de regering van Ierland
altijd geweigerd. Of Dublin deze eisen zal
inwilligen is volgens waarnemers zeer de
vraag.
De Engelse regering heeft gisteravond
aangekondigd dat de „Royal Ülster Con
stabulary”, de voornaamste politiemacht
in Noord-Ierland, uitgebreid zal worden
met 1.000 man. De politiemacht zal dan in
totaal uit 7.500 man bestaan.
De twee Ieren die gisteren door een
rechtbank in Dublin in staat van beschul
diging werden gesteld vanwege de moord
op graaf Mountbatten, Francis Micgirl en
Thomas Mcmahon, worden tot twee okto
ber in voorlopige hechtenis gehouden. Op
SAN JUAN (Reuter) De orkaan David, die het Caribische gebied geselt, had
vanochtend aan tenminste 15 mensen het leven gekost en meer dan 100.000 personen
dakloos gemaakt.
Het eiland Dominica is tot rampgebied verklaard. Daar kwamen zeven mensen om en
werd driekwart van de bevolking dakloos gemaakt. De hoofdstad Roseau zou nagenoeg
met de grond gelijk zijn gemaakt.
David trekt inmiddels in de richting van Haïti en de Dominicaanse republiek met
windsnelheden tot 240 kilometer per uur.
die dag moeten zij opnieuw voor de rech
ter verschijnen.
De stoffelijke resten van Mountbatten
en twee van zijn verwanten zijn gistermid
dag naar Zuid-Engeland overgebracht.
Prins Philip leidde de delegatie rouwen
den op het kleine vliegveld van Eastleigh
aan de Engelse zuidkust toen daar een
militair straalvliegtuig met de drie kisten
aan boord landde.
Mountbatten wordt woensdag in de
kerk van Romsey begraven. Vóór de ter-
aardebestelling vindt in Westminster Ab
bey een rouwdienst plaats.
Er waren gisteren in Havanna ook tekenen van verhar
ding van standpunten over andere belangrijke kwesties.
Arabische leden van de beweging zullen de volgende
week aandringen op schorsing van Egypte wegens het
vredesverdrag. Al heeft dit streven geen kans, het tekent
de sfeer die nu, enkele dagen voor het werkelijke begin
van de top, onder de niet-gebonden landen heerst.
Intussen zijn gisteren de ministers van Buitenlandse
Zaken van de lidstaten begonnen met voorbereidende
besprekingen. In dat drie dagen durende overleg zal ook
de kwestie Cambodja ter sprake komen. Met name Cuba
en Vietnam willen dat de nieuwe heersers in Phnom Penh
als vertegenwoordigers van het Cambodjaanse volk wor
den erkend, terwijl enkele niet-communistische Zuidoos-
taziatische landen het gevluchte bewind van Pol Pot als
legitieme vertegenwoordiger zien. De kwestie is van
belang in verband met de afvaardiging van Cambodja
naar Havanna.
(Van onze redactie buitenland)
GENÈVE. In een VN-commissie voor
de Rechten van de Mens in Genève is
Nederland gisteren bekritiseerd vanwege
de levering van korvetten aan Indonesië.
Volgens Jill Jolliffe, woordvoerster van
de in Londen gevestigde Minority Rights
Group (een organisatie die opkomt voor
de rechten van minderheden) stelde dat
de leverantie indruist tegen de geest van
VN-resoluties.
Jolliffe stelde dat de korvetten zullen
worden ingezet tegen de bevrijdingsbewe
ging Fretilin, die vecht voor de onafhan
kelijkheid van Timor. Volgens de Engel-
sen trekt de internationale gemeenschap
zich weinig of niets aan van de wanhopige
situatie op het eiland en steunt het Jakar
ta dat met inzet van een massaal invasiele
ger Timor bij Indonesië wil voegen.
Minister Van der Klaauw van Buiten
landse Zaken heeft onlangs op vragen van
een aantal progressieve Kamerleden ge
antwoord geen bezwaren tegen de leve
rantie van de twee patrouillevaartuigen te
hebben. De Nederlandse vertegenwoordi
ger bij de VN commissie zei geen com
mentaar te willen geven op de kritiek van
Jolliffe.
i
BANGKOK (AFP). Thailand heeft
geweigerd prins Norodom Sihanoek toe te
laten. Dit heeft de Thaise premier, gene
raal Kriangsak Chomanan, gisteren in
Bangkok gezegd.
Als de internationale opinie en de Cam-
bodjanen Sihanoek aanvaarden, zullen
wij hem toelaten in Thailand, aldus de
premier. De voormalige Cambodjaanse
leider kondigde maandag aan dat hij van
plan is aan het eind van het jaar naar
Thailand te gaan om Cambodjaanse
vluchtelingen te bezoeken.
LOS ANGELES (UPI). De ouders van
een Nederlands slachtoffer van het onge
luk met de DC-10 bij Chicago op 25 mei,
hebben American Airlines en de vliegtuig
fabriek McDonnell Douglas aangespro
ken voor een schadevergoeding van onge
veer 1 miljoen gulden.
Volgens de klacht die het echtpaar
Rothfusz-van Viersen woensdag indien
de bij een districtsrechtbank in Los Ange
les, zijn de luchtvaartmaatschappij en de
fabriek tekort geschoten bij de bouw en
het onderhoud van het toestel dat bij het
opstijgen van de luchthaven O’Hare een
motor verloor en neerstortte. Robert
Rothfusz was een van de 273 slachtoffers.
MANAGUA (UPI). De nieuwe rege
ring van Nicaragua wil graag „haar fou
ten toegeven” en heeft een nationaal
klachtencentrum geopend. Hier kunnen
burgers terecht met hun grieven over
machtsmisbruik door de regering.
De meeste klachten komen tot nu toe
van vrouwen van gevangen leden van de
Nationale Garde die tegen de sandinisten
hebben gevochten. Zij vinden dat hun
echtgenoten onschuldig zijn of zeggen dat
zij hen niet mogen bezoeken in de gevan
genis.
Een woordvoerder van een commissie
van de Verenigde Naties voor voedsel en
landbouw heeft gisteren bekendgemaakt
dat er 250 ton zaad naar Nicaragua is
verstuurd voor de herbeplanting van
25.000 hectaren bouwgrond. Daarmee kan
ongeveer 25.000 ton graan geproduceerd
worden.
Matrozen dragen de kist met daarin het stoffelijk overschot van Mountbatten, die maandag bij
een aanslag om het leven kwam
Met andere woorden: de Mirakelsteeg
heeft zijn naam te danken aan een legen
de! Onder die naam werd de steeg al in
1465 vermeld, maar ik moet er eerlijk
heidshalve aan toevoegen dat hij in 1600
omgedoopt of herdoopt werd in St. An-
nenstraat en waar dat nu weer aan te
danken was laat ik liever in het midden. Ik
zie u nu wat verbouwereerd kijken. „Dat
verhaal over dat versteende brood is dus
verzonnen, het is gewoon een Scandinavi
sche rolsteen!”, zie ik u denken.
Ja, maar daarom hoeft het verhaal toch
niet verzonnen te zijn. Die zuster, met die
hongerende kinderen, had het brood uit
de kast gejat van haar zuinige zuster, wel
wetend dat die toch nooit iets van dat
brood aan haar en de kinderen zou willen
afstaan. Toen haar zuster thuis kwam van
haar dagelijkse wandeling naar de stads
muren, waar zij altijd even door zo’n
schietgat naar de bedrijvigheid in de
Spaanse camping buiten de stadsmuren
keek, vond zij haar zuster voor haar deur,
omringd door haar kinderen, alle vijf vel
over been. „Wat kom je doen?” vroeg ze
wantrouwig, want haar zusje was wel heel
vlot in het maken van kinderen, maar ze
had nog nooit kans gezien een man vast te
houden of haar kinderen behoorlijk te
verzorgen. Haar zuster begon zo luid te
jammeren, dat alle buren in de steeg hun
hoofd uit het raam staken of haastig naar
buiten holden. „Mijn kinderen verrekken
van de honger, en ik weet dat jij nog brood
hebt, geef ons een halfje brood, ik smeek
je!”.
Als ik het niet dacht!, dacht haar zuster,
die inderdaad nog een halfje brood in de
broodtrommel had liggen, maar dat was
het laatste eten dat in huis was, en ze wilde
haar man, als die zo meteen terugkwam
van zijn wachtdienst op de stadswallen,
verwennen met een paar boterhammetjes.
Maar ja, die arme schapen van kinderen!
Ze wou net zeggen: „Nou goed dan", toen
haar zuster op haar van ouds bekende
manier begon te krijsen, en tegen de orti-
standers begon te roepen: „Ziehier de
moordenares van haar bloedeigen neefjes
en nichtjes!”. Dat deed de deur dicht.
„Met dat soort flauwekul hoef je bij mij
niet aan te komen!”, zei de zuinige zuster
en ze ging haar huis binnen. Daar zag ze
dat haar zuster het halve broodje al had
verwisseld voor een steen, die op een half
brood leek, en om haar (het bleef tenslotte
haar jongere zusje!) het afhakken van
beide handen te besparen, rende ze met de
Scandinavische rolsteen van kwartsach-
tig porfiet naar buiten en schreeuwde:
„Een mirakel!, wee mij, wee mij, een mira
kel!”. En zo is het dus gekomen, zullen we
maar denken...
Meer dan tachtig burgemeesters en
raadsleden van gemeenten uit de hele
streek voegden zich bij een al twee dagen
durende „zitstaking” in het stadhuis van
het dorp. Zij zeiden gewelddadige acties
niet te schuwen als de regering niet met
hen wenst te spreken.
Overigens zijn eerder deze week in de
nacht van dinsdag op woensdag zes
werknemers van de kerncentrale bij Har
risburg op Three-Mile-Island blootgesteld
geweest aan straling. Tijdens reparatie-
werkzaamheden aan de centrale, die in
maart van het afgelopen jaar onklaar
geraakte en toen grote hoeveelheden ra-
dio-activiteit uitstootte, werden verschei
dene lichaamsdelen van de mannen bloot
gesteld aan een grotere hoeveelheid stra
ling dan de maximaal toelaatbare hoe
veelheid in drie maanden. Opname in een
ziekenhuis was niet noodzakelijk.
Een grote, nog steeds proefdraaiende
kerncentrale bij Olkiluoto in het westen
van Finland is gisteren buiten bedrijf ge
steld, nadat er radio-actief water uit een
gebroken pijp was gestroomd. De vrijge
komen straling was vijf keer zo hoog als
die welke volgens de geldende normen
aanvaardbaar wordt geacht. Niemand
heeft echter letsel opgelopen, aldus tech
nici van de centrale. De kerncentrale
werd automatisch stilgelegd, toen de buis
brak.
(Van onze redactie buitenland)
CALIFORNlE. Voor menige
strandliefhebber is zeewier slechts een
glibberige plant met een doordringen
de geur. Toch kan zeewier een oplos
sing bieden voor ons energieprobleem,
met name in Amerika. In de VS wordt
ernstig de aanleg van zeewier kwekerij
en overwogen om uit deze planten me
thaangas te winnen. Als deze proefne
mingen slagen, kan er rond het jaar
2000 een gigantische zeewiergasindus-
trie ontstaan.
Het natuurlijke biologische proces
van gasvorming uit plantenresten
vergt miljoenen jaren. Met behulp van
de huidige techniek kan dit proces
worden bekort tot enkele dagen. Van
wege zijn snelle groei en chemische
samenstelling is zeewier bij uitstek ge
schikt voor dit versnellingsprces.
Het concern General Electric heeft
even buiten de kust van Zuid-Califor-
DUBLIN (AFP). Premier Lynch
van de Ierse republiek heeft de uitno
diging van de Britse regering aange
nomen om volgende week naar Lon
den te komen voor overleg over de
toestand in Noord-Ierland.
regering in staat te stellen hun gezag over
het hele grondgebied uit te oefenen.
Secretaris-generaal Kurt Waldheim er
kende het argument van de regering in
Jeruzalem zorg te moeten dragen voor de
veiligheid van de eigen bevolking tegen
terreuraanvallen vanuit Libanon. Hij
voegde er echter aan toe, dat aanvallen op
doelen in Libanon niet te rechtvaardigen
zijn.
Het debat werd vanacht afgesloten zon
der dat een resolutie werd aanvaard. De
Libanese ambassadeur had laten weten
dat zijn regering genoegen nam met een
dringend beroep en geen van de leden
maakte bezwaar tegen de oproep van
voorzitter Young.
Na afloop van het debat tot verslagge
vers sprekend, zei Andrew Young geen
verschil te zien tussen Palestijnse guerril-
la-aanvallen op Israel en Israëlische bom
bardementen op zuidelijk Libanon. „Ik
kan geen onderscheid maken tussen een
bom in een vuilnisemmer en een bom die
van 10.000 voet wordt geworpen en dan
zeggen, dat het één terrosisme is en het
ander legitieme vernietiging. Ik geloof dat
wij het allemaal moeten veroordelen en
dat wij een manier moeten vinden om er
een eind aan te maken”, aldus Young.
Israels minister van Buitenlandse Za
ken, Mosje Dajan, die woensdag in de
strook van Gaza een onderhoud had met
een vooraanstaand ex-leider van de Pales
tijnse Bevrijdingsorganisatie PLO, heeft
gisteren verklaard dat het plan om de
Palestijnen in de door Israel bezette gebie
den autonomie (een zekere mate van zelf
bestuur, red.) te geven, niet kan worden
uitgevoerd zonder medewerking van die
Palestijnen. „Maar die is er nog steeds
niet”, aldus Dajan.
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK/JERUZALEM. De
Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties heeft gisteravond zijn debat
over de situatie in Libanon afgesloten
met een dringend beroep op de partij
en in het conflict terughoudenheid te
betrachten. Voorzitter Andrew
Young van de Verenigde Staten vroe
alle partijen het huidige bestand na te
leven.
Tijdens het tweedaagse debat, waarom
door Libanon was verzocht, is veel kritiek
geleverd op Israel. Ook Young kritiseerde
Israel ongewoon scherp voor de artillerie
ën luchtaanvallen op doelen in zuidelijk
Libanon. Ook Europese leden van de raad
namen afstand van Israel.
De Nederlandse afgevaardigde, P. van
Buuren, die het woord mocht voeren, om
dat Nederland bij draagt aan de VN-vre-
desmacht in Zuid-Libanon, deed een drin
gend berop op de strijdende partijen de
vijandelijkheden te staken en de Libanese
De fabrikant uit Columbus (Ohio)
liet tijdens een persbijeenkomst in
Washington weten dat de Amerikaanse
luchtvaartautoriteiten zijn „weercon-
trolesysteem” hebben goedgekeurd
voor commercieel gebruik. De compu
ter leest de signalen van de weerstati
ons op de vliegvelden en zet deze elek
tronisch om in een stem die voor het
vliegveld de weersverwachting voor
leest.
Laatst schreef ik over de Leidse „klets
koppen”, waarbij ik de veronderstelling
overnam dat de Mirakelsteeg in Leiden
zijn naam te danken had aan het feit
dat deze steeg als een van de weinige
soortgelijke Leidse straatjes gevrijwaard
placht te blijven van de hoofdziekte bij
kinderen die met „kletskop” wordt aange
duid.
Niets is intussen minder waar, zoals me
uit enkele brieven en uit nadere informa
tie van het Leidse museum De Lakenhal is
gebleken. De Mirakelsteeg heeft zijn
naam te danken aan een „wonder”, een
mirakel dus, dat zich daar, heel lang gele
den, voltrok. Niet tijdens de hongersnood
die in 1574 tijdens het Spaanse beleg de
stad trof, maar tijdens een eerdere hon
gersnood, die van 1315 tot 1316, een ramp
die werd voorafgegaan door de verschij
ning van een komeet, dus dan weet u het
wel.
Een vrouw, wonend in wat nu de Mira
kelsteeg heet, had ondanks de hongers
nood nog brood, maar toen haar zuster
haar vroeg wat van dat brood af te staan,
voor haar en haar hongerende kinderen,
weigerde zij dat. Haar zuster vervloekte
haar, en toen ze thuis kwam en gauw even
ging kijken hoe haar brood er bij lag,
ontdekte zij dat het versteend was!
Dit mirakel nu, was de oorzaak dat de
Mirakelsteeeg de Mirakelsteeg heet, en als
u het verhaal niet gelooft dan gaat u maar
kijken in De Lakenhal, want daar bevindt
zich dat versteende brood. Hoewel... Zo
eenvoudig ligt het nu ook weer niet. Die
steen, in de vorm van een half brood,
bevindt zich inderdaad in het Leidse mu
seum. Hij bestaat ook al heel lang, voor
het eerst werd er melding van gemaakt in
1350 in een kroniek die zegt dat het ver
steende brood werd bewaard in de Pie
terskerk in Leiden.
Tijdens de belegering van de stad in
1574 verdween het versteende brood, om
aan het eind van de 16e eeuw weer op te
duiken bij een verzamelaar. Opnieuw ver
dween het brood uit het gezichtsveld, om
pas weer in 1831 ontdekt te worden in de
verzameling van een gravin. Nadat de
steen (excuseer: „het versteende brood”)
enige tijd in Amsterdam was bewaard,
werd hij in 1886 aan Leiden ten geschenke
gegeven en voorlopig is Leiden niet van
plan deze, in de ijstijd gevormde rolsteen
van kwartsachtige porfier die afkomstig
is uit Scandinavië (zoals een onderzoek
door geologen uitwees), weer aan derden
af te staan.
tot matiging Castro
niet-gebondenen met communistische landen, zo wordt
bijvoorbeeld de Sovjet-Unie de „natuurlijke bondge
noot” van de niet-gebonden landen genoemd, wordt het
Israelisch-Egyptisch vredesverdrag veroordeeld en
Egypte beschuldigd de „niet-gebonden weg” te hebben
verlaten.
A,. V
