Weinig verrassing in voorstelling over leven en dood
Swingende act
bij Van Dijk en
Wayenberg
Kleine meesters uit 19e eeuw bij Richard Polak in Den Haag
Optreden Patti Smith
laat verwarring achter
HET BOEK
VAN DE MAAND
,We zijn vier a vijf keer
zo rijk als onze grootouders.
Waarom voelen we ons niet
zo veel rijker?
En gelukkiger?”
T
TOT EN MET6 OKT f 19,50
DAARNA f 13,- DUURDER
j
1
S
a
MA1
Concert in Edenhal moeizaam op gang
Werk van Corneille in
Den Haag gestolen
Ai
leren
WÉ
B
13
KUNST
WOENSDAG 5
19 7 9
SEPTEMBER
mv r mensen, ï^Tisen,
(De aanbieding is geldig van 6 september t/m 6 oktober
1979. Echter zolang de voorraad strekt.)
„Kijk, economie” geschreven door
Jan Pen, geeft - met sprekende voorbeel
den uit ons dagelijks leven - antwoord op
dit soort vragen. Verduidelijkt met foto’s
en illustraties.
„Kijk, economie” is een amusant, leer
zaam kijk- en leesboek voor ons allemaal.
Want economie gaat over ons allemaal.
AMSTERDAM. Ritsaert ten Cate van het Mickery Theater vindt
dat het publiek in staat moet zijn gratis theatervoorstellingen te
bezoeken. Tot op zekere hoogte lijkt mij dat zeker te verdedigen.
Wanneer je denkt aan de ontwikkelingen van het soort theater dat
Mickery altijd heeft nagestreefd, nieuwe theatervormen of theater in
een andersoortig kader of presentatie, dan zou je in eerste instantie
belangstellenden zonder dat ze daarvoor direct betalen binnen moe
ten kunnen halen. Bij de voorstelling van Lazarus, dinsdag in premiè
re gegaan in Mickery kwam die in een eerder stadium door Ten Cate
geponeerde stelling in mijn herinnering bovendrijven.
DEN HAAG. De sterk toege
nomen belangstelling voor 19e
eeuwse schilderkunst heeft het er
voor de handel die zich in deze
periode van Romantiek en Haag
se School specialiseert, niet ge
makkelijker op gemaakt om nog
werk te vinden dat voor aantrek
kelijke prijzen kan worden aan
geboden en dat bovendien van
voldoende kwaliteit is. De oudere
generatie kunsthandelaren, se
dert jaren vertrouwd met schil
derkunst van het hoogste niveau,
heeft een naam hoog te houden
en is wel verplicht met de prijzen
mee te gaan. Noodgedwongen ko
men ze daarmee terecht in een
publiekscategorie die meer uit is
op speculatie dan op esthetisch
plezier.
Waarom verdient de buurman meer?
Wat spookt de overheid met ons geld uit?
*Wat betekent nivellering nou eigenlijk?
Waarom zijn er vakbonden?
*Hoe moet ik me de Nederlandse schatkist
voorstellen?
Collectieve sector, wie of wat is dat?
l--y
ssaigagggy
jan pen
-
.■11
■I
Lazarus opgestaan in Mickery
02
(foto Lex van Rossen)
Hr PATTI SMITH
(ADVERTENTIE)
JOOST NIEMÖLLER
J. V. K.
Haagse School met uitschieters
In de voorstelling Lazarus moet dat
volgens Ping ook het geval zijn. De zicht
bare intrige is eenvoudig. Een man keert
terug uit de dood en demonstreert zijn
herwonnen leven door zich aan de ontbijt
tafel te goed te doen. Zijn bewegen drukt
verbazing uit en de theatrale zetting houdt
hem in een bepaald isolement. Er volgen
wat confrontaties met alledaagse dingen.
Zo huilt er plotseling een kind en ver
schijnt er een vrouw die een gebroken
bord betast en in lachen uitbarst.
Wat Ping Chong en de zijnen doen is het
uitbrengen van performingskunst. Als
plaats daarvoor kiezen zij het theater en
de concessie is dan dat het ook des thea
ters wordt. Nieuwe vormen van beeldende
kunst, nieuwe vormen van theater ook.
Dat wil zeggen voor de gemiddelde toneel
bezoeker in elk geval wel. Maar wie Mic
kery frequent bezoekt is geen gemiddelde
theaterbezoeker. Dat is iemand die wat
meer zoekt en er geen been in ziet eens een
keer teleurgesteld naar huis te gaan. Voor
die niet-gemiddelde theaterbezoeker heeft
de performance-act van Ping Chong wei
nig overrompelends. Veel meer dan esthe
tisch verpakte zichtbaar gemaakte situa
ties kan ik er niet in ontdekken. Een
theatercompositie waarin ik de spanning
die in de eerste twintig minuten wordt
opgeroepen te vroeg voel wegebben.
De twee spelers die Lazarus opvoeren
zijn Tony Jannetti en Catherine Zimmer
man. Jannetti speelt de man die uit de
dood is opgestaan; Catherine Zimmer-
Een sterke troef was in het Haarlemse
Concertgebouw daarbij weer een door
Louis van Dijk als toegift gebrachte jazz
improvisatie, waarin ook Daniël Wayen
berg zich naderhand mengde om dit -
verder gezamenlijk musiceren uiteinde
lijk in een swingende act te laten verlopen.
Evenals bij de eerdere uitvoering van
hetzelfde programma in het Utrechtse
muziekcentrum Vredenburg waarover
een recensie verscheen in onze editie van
dinsdag hebben de twee betrokken pia-
nosolisten, Daniël Wayenberg en Louis
van Dijk, het publiek in samenwerking
met het onder jan Stulen opererende or
kest, tot enthousiasme kunnen brengen.
aanspreken, maar voor de kenner zijn ze
toch wel een begrip. Overigens heeft Po
lak wel een klein aantal „grote” namen
waarbij het dan voornamelijk gaat om
een aquarel of een kleine olieverf.
Hoe snel de prijzen in deze wereld gaan,
mag aan de hand van de volgende illustra
tie duidelijk worden. Toen Polak enkele
jaren geleden met zijn zaak aan de Park
straat begon, kon hij de grens trekken bij
de tien duizend gulden. Voor die prijs
bood hij een wintergezicht van W. G. F.
Jansen, van een ongehoorde kwaliteit.
Van dezelfde schilder is nu bij Polak een
stadsgezicht in wintertooi te zien, op een
iets groter formaat en van ongeveer de
zelfde kwaliteit voor een prijs die ruim
tweeëneenhalf keer zo hoog ligt.
AMSTERDAM. Het is bij Patti Smith altijd erg moeilijk te zeggen of je prestaties
van haar als goed of slecht moet beoordelen. Je blijft achter met een verwarrende
hoeveelheid tegenstrijdige gevoelens en kan in eerste instantie alleen opmerken dat
hei je bepaald niet onberoerd heeft gelaten. Er was „iets” wat je het gevoel gaf dat er
iets heel belangrijks gebeurde en er was ook altijd „iets” waarover je negatief was. En
hoe die twee dingen bij elkaar te brengen, dat lijkt een erg moeilijke zaak.
Op enkele uitzonderingen na (Radio
Ethiopia bijvoorbeeld) waren de meeste
nummers afkomstig van haar twee laatste
elpees: Easter en Wave. Vermeldings-
waard daarvan waren Frederick (waarbij
Patti als een klein meisje stond te huppe
len), het keihard uitgevoerde Because the
night "(samen met Bruce Springsteen ge
schreven, vorig jaar een hit) en het zonder
begeleiding gezonden Hymn, waarmee de
reeks toegiften werd geopend.
Afsluiter was een zeer expressieve en
theatrale uitvoering van het Who-nummer
My generation, compleet met Amerikaan
se vlag, veel geschreeuw en het een voor
een breken van de snaren van haar gitaar.
Een goed concert? Ik weet het niet. Maar
een volgende keer kom ik zeker weer
kijken.
Is zo’n avond een mislukking? Zeker
niet. Maar Lazarus is niet de voorstelling
die model staat voor de visuele en drama
tisch spannende mogelijkheden die in de
performancekunst schuilen. Denk aan
Bob Wilson, denk aan Mel Andringa. Met
die gedachte in het achterhoofd komt dat
gratis kaartje me weer voor de geest. Voor
wie het financiële risico te groot vindt.
Maar zou die dan wèl komen als het niks
kost?
I
DEN HAAG (ANP). Uit het kantoor
van de inspectie voortgezet onderwijs
aan de Prins Hendrikstraat in Den Haag
is tussen vrijdag en maandag een schilde
rij gestolen van de bekende Cobra-schil-
der Corneille. De waarde van het schilde
rij wordt geschat op 50.000 gulden.
HAARLEM. Het qua programmasa-
menstelling op populaire leest geschoeide
PROM-concert door het Noordhollands
Philharmonisch Orkest, waarvan een deel
van de kasopbrengst ten goede komt aan
een charitatieve instelling (ditmaal het
Rode Kruis) trok dinsdag ook in Haarlem
veel belangstelling.
Een zelfde voorbeeld zou voor Zoetelief
Trómp gelden, een niet onaardige schilder
die veel strandgezichten maakte en in
wiens werk als een rode draad steeds een
bijna helblond licht is te zien. Om niet
geheel naspeurbare redenen is de belang
stelling voor Zoetelief Tromp, ooit een
bijna vergeten naam, de laatste jaren in
ramp tempo gestegen. Dat geldt niet al
leen voor eigen land, want Polak mocht
voor een aardig, maar verder niet zo bril
jant schilderijtje van zijn hand op een
veiling in een kleine plaats in Schotland
Er is een jongere groep handelaren die
hoe dan ook water in de wijn wil doen en
dientengevolge een breder deel van de
collectionneurs vindt. Die versneden
wijn betreft in dit geval hoofdzakelijk
het zoeken naar de kleinere meesters
wier oeuvre relatief gezien een gering
aantal uitschieters heeft gekend.
Volgens de Haagse politie is de nog
onbekende dader vermoedelijk het pand
binnengedrongen door op de eerste etage
een raam te forceren.
een pittige prijs betalen. Waarmee hij het
bewijs geleverd kreeg dat ook het buiten
land de Hollandse meesters heeft her
ontdekt.
Nu zit er nog het een en ander aan
Haagse School en ook wel aan Romantiek
in met name de Angelsaksische landen
(groot-Brittannië, Canada en de Ver
enigde Staten), maar als de prijzen ook
daar gaan oplopen, zal het spoedig niet
meer aantrekkelijk zijn om de oversteek
te maken.
Wat heeft Polak dit keer aan uitschie
ters te bieden, werken die boven de mid
delmaat komen? De meeste belangstelling
dient allereerst uit te gaan naar een voor
treffelijk doek van Willem Rip, een ge
zicht op de stad Veere en geschilderd op
een formaat zo groot dat van Rip haast
onbekend is. Daar is voorts een heel mooi
gezicht op de Maas van Jan van Masten
broek. Een schilder die de opkomst van de
Rotterdamse haven aan het begin van
deze eeuw heel intensief heeft meege
maakt en daar vaak in zijn werk van heeft
getuigd. Dan een stilleven, het enige op
deze tentoonstelling, van Sina Mesdag-
van Houten, de vrouw van de bekende
marine-schilder die altijd in zijn schaduw
heeft moeten staan. Vergelijk het met een
aquarel van hem die ook bij Polak is te
zien en je merkt nauwelijks verschil in
kwaliteit.
Hoe puur het weergeven van de atmos
feer, het schilderen van de buitenlucht in
de Haagse School werd bedreven, is nog
het best te zien in een stihnakende aquarel
van Petrus Paulus Schiedges, niet te ver
warren met zijn naamgenoot die bekend
werd door de romantische marines. Van
deze Schiedges heeft Polak een herfstig
landschap met een wolkenlucht die vol
water is. Het gaat in dit werk puur om de
toon, het meest uitgesproken kenmerk
van de (goede) Haagse School,
Lazarus wordt gepresenteerd door de
Chinees Ping Chong die met zijn groep
The Fiji Company in New York werkt.
Chong zelf is grootgebracht in de sfeer
van de Chinese opera, een strak theaterre-
giem waar we in ons land recent van
hebben kunnen proeven. Hij is uit die
oude theatertraditie losgebroken, beel
dende kunst boeide hem ook nog en dat
leidde tot een heel andere manier van
theatraal denken en doen, dan Ping
Chong van huis uit gewend moet zijn
geweest. Hij werkte zeven jaar samen met
Meredith Monk, die actrice, zangeres en
danseres is. En zo kon het niet uitblijven
of theater en beeldende kunst moesten
samenkomen.
Een van die kunsthandelaren die steeds
naarstig zoekt naar een goed schilderij
dat gerust van een wat mindere naam
mag zijn, is Richard Polak. Je zal bij hem
geen Jongkinds, Weissenbruchs, Mauves
of Boudins in overvloed vinden, zoals bij
collega’s als Pieter Scheen of Ivo Bouw
man nog wel eens het geval wil zijn. Polak
heeft in zijn herfstcollectie die hij gewoon
tegetrouw weer presenteert in zijn eigen
salon aan de Haagse Parkstraat veel
mooie schilderijen van meesters als Wil
lem Rip, W. G. F. Jansen. J. Zoetelief
Tromp, Cornells Vredenburgh en Jan van
Mastenbroek. Dat zijn namen die ieder
voor zich .niet het grote publiek zullen
J. Zoetelief Tromp (1872-1947) van wie bi/ Richard Polak dit paneel is te zien, behoort tot de
nabloei van de Haagse School. Na aanvankelijk invloed te hebben ondergaan van zijn schoonvader,
de bekende Haagse School-schtlder B. J. Blommers, ontwikkelde hij een koloriek dat rijk aan licht is.
Deze stijl werd gezichtbepaiend voor zijn werk.
Besprekingen van concerten en platen
doorlezend vond ik zo steeds datzelfde
conflict terug. Ook het twee uur durende
concert dat Patti gisteravond voor een
uitverkochte Jaap Edenhal gaf (de groot
ste lokatie waarin ze ooit in Nederland
heeft gespeeld) bracht bij mij die para
doxale stemming teweeg.
Het „iets” wat als meest positief
overkwam was haar menselijke en onge
kunstelde aanwezigheid op het podium.
Zo voelde ze zich bij het begin van het
optreden duidelijk niet op haar gemak (en
de richtingloze agressie waarmee geo
pend werd met de Byrds-klassieker So
you want to be a rock’n roll star maakte
dat al meteen duidelijk). Toen er wat
bierblikjes op het podium werden gegooid
die haar een paar keer ook raakten
wilde ze er al bijna mee ophouden. Het
breekpunt van het concert was wel het
moment waarop Patti klarinet begon te
spelen in een dramatisch uitgesponnen
versie van Seven ways of going. Er heer
ste toen een sfeer van „als ze dit niet
pikken dan schei ik er mee uit” en provo
cerend bleef ze maar op die klarinet door
gaan. Tot de spanning bijna ondragelijk
werd. Na haar solo weerklonk uit de zaal
een enthousiast en massaal aplaus. Toen
was het ijs gebroken. In optimale stem
ming (aan beide kanten van het podium)
werd het concert vervolgd.
Het „iets” waardoor ik toch wel mijn
twijfels over het geheel had was de instru
mentele afwerking. Er werd vaak
overdreven slordig gespeeld, solo’s ont
aardden zonder enige aanleiding in expe
rimenteel gedoe, de piano klonk vaak vals
en Patti verloor verschillende keren de
dramatische spanning van haar stem.
Als muzikale en humoristische bijdrage
èn vanwege het speciale verrassingsele
ment een programma-onderdeel, dat
naast de weergave van composities van
Rossini, Mozart, Litolff en Gershwin, ook
in deze uitvoering in het Haarlemse Con
certgebouw bijzonder veel waardering bij
de toehoorders oogstte.
L
achtertu
irage. In
leren vlo
veel ap|
3 slaap
Jn v w
uche, c.(
ïkt leeg
k Inl
tel
rf- Scène uit de produktie Lazarus van Fiji Theatre Company.
(foto Bob van Dantzig)
I
'léd
(Van 8-22 september, dagelijks van 12-
17 uur, ook op zondag).
CEES STRAUS
kijk,economie I
man is de lachende vrouw. Allebei hebben
ze hun eigen intrigerende inbreng in een
voorstelling waarvan samenhang en han
delingen niet altijd even duidelijk op mij
overkomen. De zonder twijfel boeiende
aspecten van het onderwerp hoe er
vaart iemand die dood geweest is en na
lange tijd weer terugkeert het aardse be
staan vind ik onvoldoende uitgewerkt.
Liever: daar herken ik te weinig van.
In de nieuwe opzet van Mickery is het
mogelijk met de voorstellingmakers te
praten over hetgeen zij doen. Donderdag
middag om vier uur is er zo’n gesprek
waarbij iedereen welkom is. De voorstel
ling blijft t.e.m. 22 september in Mickery
en is te zien van dinsdag tot donderdag om
20.30 uur en op vrijdag en zaterdag om
19.30 en 22.00 uur.
KO VAN LEEUWEN
