Onderzoek
naar buitenland
Uitgelekt rapport toont aan:
Reddingboot voor sportvissers
De hoogste NMB spaarrente
u
ECONOMEN IN BOEK OVER BOUWGIGANT:
Miljoenenorder
streekbussen
NMB
Britten profiteren
het minst van EG
Eind deze eeuw
24 supersteden
I
Proef in Rijswijk met
energiebesparende kas
ONDERHANDELINGEN BUNA ROND
l
VasteTermijn Spaarrekening: vaste looptijd,vaste rente.
I
De NMB denkt metu mee.
4-
SEPTEMBER
19 7 9
E R D A G
6
O N
ECONOMIE
ak
jf-
>n
•g
21
kunt nü profiteren van de hoge
spaarrente bij de NMB. Van die
hoge rente kunt u 6 jaar lang verze
kerd zijn.
Met een Vaste Termijn Spaar
rekening van de NMB weet u tevo
ren precies waar u aan toe bent.
Naar keuze 6, 5, 4, 3 of 2 jaar.
Bij de langste looptijd hoort de
hoogste rente. En let u eens op het
percentage: nü is het voor u bijzon
der gunstig om zo’n rekening te
openen.
s
te
1e
ie
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
pompen en kompressoren
uit voorraad leverbaar
M
1 M
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Fractielei
der Lubbers van het CDA
heeft als minister van Econo
mische Zaken in het kabinet-
Den Uyl in 1976 de Tweede
Kamer voorgelogen tijdens de
debatten over het Nederhorst-
concern. Dit staat in het boek
„De uitvaart van Nederhorst”
dat is geschreven door de Am
sterdamse economen R. de
Lange en D. J. Haank. Het
boek behandelt de opkomst en
de neergang van het Gorin-
chemse staal- en bouwcon
cern.
- i
iiit! fl i
B
(ADVERTENTIE)
Nederhorst-concern
CDA-fractieleider Lubbers
mdsen
y
(ADVERTENTIE)
VN-raad zoekt oplossing
voedseltekort in wereld
tl
9 '/4°/o
Op een spaarrekening met een vaste looptijd van
6 jaar krijgt u het hoogste rentepercentage.
teerd
460,00
323,00
5,54
142,50
61.80
9,20
93.50
15.60e
47,20
138,80
33,20
63,80
46,10
83.00
35,00
57,80
109,80
110,00
87,20
40,50
102,00
67.00
117,50
schrijvers kan ook de matige kwaliteit
van veel antwoorden van de kant van het
ministerie van Economische Zaken op
heel exacte vragen uit de Kamer worden
toegeschreven aan Lubbers’ persoonlijke
belangen in Nederhorst-concurrent Hol-
landia.
Hoe groot de „janboel” was bij Neder-
horst bleek volgens de auteurs in de perio
de toen duidelijk werd dat het concern het
niet langer zelfstandig kon bolwerken.
Op 27 mei 1975 ontving het concern van
de overheid 100 miljoen gulden aan finan
ciële steun. Ruim drie maanden later
meldde president-commissaris van Ko
ninklijke Scholten Honig (KSH) en voor
malig KLM-president-directeur G. van
der Wal - die als waarnemer door de
regering was aangesteld - dat er al drie
kwart, 75 miljoen gulden van het steunbe
drag was opgemaakt.
Van der Wal verklaarde niet te kunnen
achterhalen waarvoor het geld was ge
bruikt en soms niet erachter te zijn geko
men waar het geld naar toe was gegaan.
Hoewel de regering in de Kamer anders
suggereerde zijn beide auteurs van me
ning dat, toen het Nederhorst-concern in
moeilijkheden kwam, er al direct is uitge
gaan van een aparte oplossing voor de
staalpoot. De staat zag Nederhorst eerst
en vooral als een staalprobleem.
De afbouw van die staalpoot had vol
gens de auteurs iets onontkoombaars, een
noodlotsituatie een Grieks drama waar-
Minimale storting f1000,-. Tegoeden niet tussen
tijds opvraagbaar.
Directeur-generaal voor de ndustrie J.
A. M. Molkenboer van Economische Za
ken heeft in een bepaald stadium van de
besprekingen tegen de vertegenwoordi
gers van de vakbeweging gezegd dat tota
le sluiting van de staalpoot eigenlijk de
beste oplossing zou zijn. Hij voegde eraan
toe dat alleen uit sociale overwegingen
was besloten dat niet te doen.
BANGKOK (AP). Bangkok zal
aan het eind van deze eeuw een van
de 24 agglomeraties in de wereld zijn
Nederhorst had in feite een heel zwakke
financiële structuur. Een structuur die er
volgens Haank en De Lange in de loop der
jaren absoluut niet beter op is geworden.
De president van de WFC, Arturo Tanco van de Filippijnen,
merkte op dat de politieke wil aanwezig moet zijn om een
oplossing te vinden voor het voedselvraagstuk. De regeringen
van de landen die over voldoende voedsel beschikken moeten op
zich nemen om een einde aan de honger te maken. Er moeten
toereikende voedselvoorraden worden aangelegd, de distributie
van het voedsel moet worden verbeterd en er moet meer voedsel
hulp komen voor de 43 armste landen, zo meende hij.
De Wereldvoedselraad is 4,5 jaar geleden opgericht als reactie
op de voedselcrisis van het begin van de jaren zeventig. De
organisatie vergadert nu voor de vijfde keer. Zij stelt zelf geen
programma’s op maar houdt binnen het geheel van de Verenigde
Naties een oogje op alle instellingen die met de voedselvoorzie
ning van de arme landen te maken hebben. De meeste landen
zijn vertegenwoordigd door hun minister van Landbouw.
(Van onze redactie economie)
OTTAWA. In de Canadese hoofdstad Ottawa is deze
week een vergadering van de Wereldvoedselraad (WFC)
van de Verenigde Naties begonnen. Er wordt aan deelge
nomen door 36 industrielanden en ontwikkelingslanden
die spreken over de mogelijkheden om een oplossing te
vinden voor het voedselprobleem in de wereld. Volgens
berekeningen van de VN lijden een miljard mensen
honger en zijn er 450 miljoen ondervoed.
Premier Joe Clark van Canada heeft in zijn openingstoespraak
onder meer gezegd dat er een wereldomvattend systeem van
waarborgen voor de voedselvoorziening moet komen en dat het
beschikbare voedsel gelijkmatiger over de wereld moet worden
verdeeld.
Het zijn de steden Tokio, Osaka,
Seoul, Shanghai, Peking, Manilla, Ja
karta, Calcutta, Bombay, Delhi, Ma
dras, Karachi, Teheran en Bangkok.
Op een conferentie van de Ver
enigde Naties in Bangkok is voor
speld, dat als de huidige ontwikkelin
gen zich voortzetten in Azië 14 van
dergelijke bevolkingscentra zullen
ontstaan.
Over de problematiek van herstructure
ring hebben de beide schrijvers „sombere
gedachten”. De Lange en Haank: „Je hebt
in wezen te maken met bedrijfstakken en
die zijn eigenlijk niet te overzien èn je hebt
te maken met individuele ondernemingen,
die primair aan zichzelf denken”. In dat
spanningsveld is het vinden van een op
lossing eigenlijk onmogelijk, vinden zij.
De order, waarmee en bedrag van in
totaal circa 40 miljoen gulden is gemoeid,
gaat naar de buitenlandse concurrenten
Mercedes, Volvo en de Belgische bussen
bouwers Jonckheere en Van Hooi. Alleen
DAF, dat voor 76 bussen het chassis (on
derstel) levert, pikt als enige Nederlandse
fabriek nog een graantje van de order
mee. ESO, samenwerkingsorgaan van de
streekvervoerbedrijven in ons land, heeft
de order aan het buitenland gegund in
overleg met het ministerie van Verkeer en
Waterstaat.
Een woordvoerder van ESO zei desge
vraagd dat het gaat om een noodmaatre
gel om een acuut dreigend tekort aan
bussen op te vangen. Hainje en Den Oud
sten, min of meer vaste leveranciers van
het openbaar vervoer konden niet op zo
korte termijn leveren. „Toen waren we
wel gedwongen bij wijze van uitzondering
met het buitenland zaken te doen”, aldus
de ESO-woordvoerder.
UTRECHT (ANP). Gebrek aan pro-
duktiepersoneel is er de belangrijkste oor
zaak van dat de Nederlandse carosserie-
bouwers Den Oudsten in Woerden en
Hainje in Heerenveen noodgedwongen
een miljoenenorder voor 176 streekbussen
aan hun neus voorbij moeten laten gaan.
Frappant is naar de mening van Haank
en De Lange de rol van drs. G. M. V. van
Aardenne. Als (WD)-Kamerlid was hij
het destijds niet eens met het beleid van
de regering inzake Nederhorst. Als be
windsman kon hij later echter ook niet de
zaken ingrijpend wijzigen.
(Van onze redactie economie)
BRUSSEL. De veelgehoorde
Britse klacht dat Engeland minder
van de uitgaven van de Europese
Gemeenschap profiteert dan de an
dere acht lidstaten van de Euromarkt
heeft steun gekregen in een rapport
ri
co
o
CD
S
sche
sn
sen.
dit
euvel
tan.
aim,
in.
(ADVERTENTIE)
Zwanenburg tel. 02907- 35 41
1,18
b 265.00b
zegslieden te vertellen dat het verschil
tussen de bijdragen en de ontvangsten
van de meeste lidstaten onbetekenend is.
Over de oorzaken van de scheve verhou
ding tussen de bijdragen van Engeland en
de mate waarin het van de EG profiteert
wordt in het rapport het volgende opge
merkt: Doordat Engeland een betrekke
lijk kleine landbouwsector heeft profi
teert het minder dan zijn partners in de
EG van het gemeenschappelijk land
bouwbeleid, dat ongeveer driekwart van
de middelen van de EG opslokt. Doordat
Engeland meer handel met landen buiten
de gemeenschap drijft dan de overige
acht lidstaten heeft het meer invoerrech
ten en draagt het dus ook meer af aan de
gemeenschappelijke kas.
Verder betaalt Engeland naar verhou
ding het grootste bedrag aan BTW-op-
brengst aan de gemeenschap doordat de
Britten relatief meer goederen verbruiken
die aan BTW onderworpen zijn dan de
overige ingezetenen van de Euromarkt.
Bij de onderhandelingen over de toetre
ding van Engeland tot de gemeenschap is
een formule bedacht die het scheef trek
ken van de verhouding tussen de bijdra
gen en de ontvangsten van Engeland
moest voorkomen maar dat systeem heeft
niet gewerkt.
dig. De regering was van mening dat de
staalonderdelen moesten worden afge
splitst. Zij heeft dat nooit openlijk bekend
gemaakt. Zelfs de ondernemingsraad is
nooit van dit uitgangspunt in kennis ge
steld, aldus De Lange en Haank.
In het boek wordt ook diep ingegaan op
de rol die de OGEM vanaf 1975 is gaan
spelen. De argumentatie voor het in zee
gaan met OGEM was dat dit concern
belangstelling had voor heel Nederhorst,
dus inclusief de staalpoot.
Uit stukken blijkt volgens De Lange en
Haank echter dat OGEM nooit belangstel
ling voor de staalpoot heeft gehad. Het
concern wilde alleen optreden als bemid
delaar voor de eventuele verkoop daar
van. Bijzonder merkwaardig is naar dë
mening van de auteurs, het feit, dat uit
sluitend een OGEM-rapport over Neder
horst heeft gediend als basis voor de on
derhandelingen met de overheid. Haank
en De Lange: „Dat is net zoiets als een
koper bij een gedwongen verkoop het
taxatie-rapport laten opmaken. Reken
maar dat alle gebreken worden opge-
somd”.
I van de Europese Commissie.
Het gaat om een rapport dat het dage
lijks bestuur van de EG in opdracht van
de Europese Raad heeft opgesteld voor de
raad van ministers van Financiën die op
17 september bijeenkomt in Brussel. De
inhoud is vertrouwelijk maar een deel
ervan is uitgelekt.
De Europese Commissie in niet alleen
tot de conclusie gekomen dat de Britse
klacht gegrond is maar heeft ook bere
kend dat het bedrag dat Engeland toe
komt het komende jaar met ongeveer een
kwart zal afnemen, aldus de zegslieden in
Brussel.
Het rapport raamt de Britse bijdrage
voor volgend jaar op netto 1,55 miljard
rekeneenheden (4,29 miljard gulden). Dat
zou driemaal zoveel zijn als dit jaar. Hoe
groot het bedrag is dat Engeland volgend
jaar uit de middelen van de gemeenschap
toekomt is niet meegedeeld. Wel wisten de
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Op verzoek van de
Tweede Kamer wordt door minister
Van Aardenne van Economische Za
ken een onderzoekscommissie inge
steld die de gang van zaken rond het
Nederhorst-concern vanaf 1975 gaat
bekijken.
Over enkele weken wordt de naam
van de commissievoorzitter ver
wacht, alsmede de opdracht voor het
onderzoek. Van de commissie zullen
waarschijnlijk onder andere deskun
digen op juridisch en economisch ge
bied deel uitmaken.
waar meer dan 10 miljoen mensen
wonen.
De auteurs wijten daar de ondergang van
het concern aan. Een beschuldigende vin
ger heffen zij in de richting van het ac-
countantskantoormMoret en Limperg. De
accountants hebben volgens de auteurs de
Nederhorst-zeepbel te lang heel gelaten.
Haank en De Lange: „De accountants
hadden veel eerder aan de bel moeten
trekken. Met allerlei kunstgrepen bleef
Nederhorst volgens het jaarverslag posi
tief draaien. Te lang hebben de accoun
tants het rooskleurige beeld van de Raad
van Bestuur ondersteund”. De Lange:
„Over tien jaar kunnen we zo’n verhaal
misschien ook wel over de OGEM
schrijven”.
„Voortdurend werd gedaan alsof een
echte oplossing werd geboden. Dat is ech-
ter nooit gebeurd”, aldus de schrijvers.
Tenslotte namen De Groot Zwijndrecht
en Hollandia de staalpoot over.
Haank en De Lange: „Wij kunnen aan
tonen dat dat beneden de liquidatiewaar-
de gebeurde”. Op welke manieren er vol
gens de schrijvers gekonkeld is zal echter
wel nooit helemaal boven water komen.
Voor wat betreft de bouwpoot van Ne
derhorst wijzen de schrijvers erop dat
iedere intentieverklaring altijd in het
voordeel vanve OGEM was. Zo was voor
zien in een overgangsperiode, waarbij de
OGEM zich te zijner tijd kon terugtrek
ken. Die mogelijkheid bestond er voor de
overheid niet. Tevens lagen alle financiële
risico’s bij de overheid. De OGEM heeft
altijd geschermd met de inbreng van ma
nagementcapaciteit, een punt waar
Haank en De Lange een levensgroot
vraagteken bij zetten.
Tijdens de debatten in 1976 verklaarde
minister Lubbers dat hij pas in maart van
dat jaar met de firma Hollandia, waarvan
hij voordien directeur was, te maken had
gekregen. Nederhorst-concurrent Hollan
dia was volgens de twee genoemde au
teurs echter al bijna een jaar eerder op het
departement van Lubbers geweest om te
praten over de steun die de overheid van
plan was het Nederhorst-concern te
geven.
In het ruim tweehonderd pagina’s tel
lende boek wordt uitvoerig stilgestaan bij
de houding van Lubbers. Volgens de
■ir Burgemeester Barends van Tholen heeft gisteren de eerste zeehengelsportreddingboot in
Nederland overgedragen aan de werkgroep Veiliger Bootvissen. Dat gebeurde in het Flauwersha-
ventje aan de Oosterschelde. De boot heeft een afmeting van zes bij tweeéneenhalve meter.
De Wereldvoedselraad buigt zich deze week over een aantal
gedetailleerde voorstellen die ertoe moeten bijdragen dat de
ontwikkelingslanden zelf meer voedsel produceren en dat de
rijke landen daarvoor meer financiële hulp verschaffen. Onder
meer zal worden gesproken over het resultaat van onderhande-
lingen met instellingen als de Aziatische Ontwikkelingsbank
(ADB), de Wereldbank en de Organisatie van Olie Exporterende
Landen (OPEC).
Sommige van deze instellingen hebben al geld beloofd voor
verbetering van de voedselvoorziening van de ontwikkelingslan
den. Het voornaamste probleem is echter het ontbreken van
waarborgen dat de voedselvoorziening op gang blijft. Dit pro
bleem is ernstiger geworden sinds het mislukken van de onder
handelingen over een nieuwe internationale tarweovereenkomst
in februari van dit jaar in Genève.
Tanco merkte hierover op dat de kans op een nieuwe voedsel
crisis in de armste landen als gevolg van het uitblijven van een
internationale marktregeling voor tarwe groter is geworden. Een
van de aspecten van de voorgestelde tarweovereenkomst was de
aanleg van buffervoorraden waarmee schommelingen in het
aanbod van tarwe kunnen worden opgevangen. Als die voorra
den er niet komen zullen de landen die niet genoeg geld hebben
honger moeten lijden in tijden van schaarste, aldus Tanco.
Secretaris-generaal Kurt Waldheim van de VN heeft de WFC
een boodschap gestuurd waarin hij onder meer zegt dat de oude
problemen van de voedselvoorziening nog steeds niet zijn opge
lost ondanks diverse vergaderingen van de Wereldvoedselraad.
Hij jnerkte op dat het geld dat voor bestrijding van de honger in
de wereld wordt besteed maar een fractie is van het bedrag dat
voor bewapening wordt uitgegeven. Er moet naar zijn mening
een wereldvoedselvoorraad komen ter stabilisering van de prij
zen van levensmiddelen.
besparende kas voor de glastuinbouw.
Het dagelijks bestuur van het Land
bouwschap heeft voorgesteld het tekort in
de financiering van dit project voor zijn
rekening te nemen. Indien het bestuur
daarmee volgende maand akkoord gaat
en de initiatiefnemers van het Demonstra
tieproject Energie-arme kas (DENAR) de
onderhandelingen in Rijswijk voor één
hectare grond positief afronden, kan met
de voorbereidingen worden begonnen.
Het project, een idee van de Vereniging
van Nederlandse Tuinbouwstudiegroe-
pen (NTS), omvat drie kassen. Eén daar
van wordt voorzien zowel van glas als van
zogenaamde Stegdoppelplatten, platen
van een doorzichtige kunststof die energie
bespaart, doordat hij weinig warmte laat
ontsnappen. Ter vergelijking zullen ook
een standaardkas van glas en een geheel
van Stegdoppelplatten voorziene kas wor
den gebouwd.
De NTS had aanvankelijk op 1 septem
ber met de bouw van het complex willen
beginnen om in het najaar de experimen
ten te kunnen starten. Die start wordt nu
door problemen rond de financiering
en de plaats van vestiging begin vol
gend jaar verwacht.
Het project zal zo’n drie miljoen gulden
gaan kosten. De EG-commissie wees een
subsidie af, maar het ministerie van Eco
nomische Zaken zegde een subsidie van
450.000 gulden en een goedkoop krediet
van een half miljoen gulden toe. Voor de
DÉN HAAG (ANP). Binnen afzienbare tijd zal, vermoedelijk in het
Zuidhollandse Rijswijk, een experiment worden begonnen met een energie-
verwachte exploitatietekorten van dit
voor twaalf jaar voorziene project (jaar
lijks tussen de 250.000 en 400.000 gulden)
is aan het Landbouwschap subsidie ge
vraagd.
Met de stijgende energiekosten wordt
ook in de glastuinbouw naar mogelijkhe
den gezocht energiegebruik en -verlies te
verminderen. „Stegdoppelplatten” bespa
ren volgens Westduitse gegevens veertig
procent aan energie. „Veelzeggend is dat
nog niet”, aldus een woordvoerder van de
NTS, „omdat er geen gegevens bekend
zijn over de produktiemogelijkheden on
der deze stof”.
Het dek van de futuristische DENAR-
kas zal voor een derde deel dan ook uit
glas blijven bestaan en voor tweederde
deel uit Stegdoppelplatten. De drie kassen
zullen een oppervlakte hebben van ieder
ongeveer 3200 vierkante meter. De Steg
doppelplatten hebben ongeveer hetzelfde
isolerend vermogen als dubbel glas, we
gen minder en hebben minder lichtverlies.
Dubbel glas geeft 11,7 procent minder
licht door dan enkel glas, bij de Stegdop
pelplatten is dit percentage 9,4 procent.
Het is de bedoeling in principe alle ge
wassen onder de drie experimentele kas
sen onderling te vergelijken in kosten en
opbrengsten. Er zei echter begonnen wor
den met tomaten- en komkommerteelt. In
een later stadium zullen snijbloemen en
potplanten met een relatief korte teelt-
duur worden beproefd.
52,10
44,50
29,50
123.00
104.50
38.80
140,50
40,50
57.00
51,80
67.00
51.20
136,00
48,80
53.00
148,00
58.00
46,00
3,70
55,00
74.00
78,50
a 56,20
155,00d
48.50
55,00
123,00
38,50
44,00
83,008
69,00
99,00
50,10
32,50
96,50
50,50e
58,50
185,20
36,20
84,00
138,OOd
44,40
47,30
41.30
53.50
290,00
165,00
160,00
321.00
b 180,00b
Lubbers loog over
9,20
7,01
WWW. i
