Cuba matigt standpunt Twaalf divisies langs grens Brits-Ierse Radio-Hanoi: China bereidt oorlog voor van advocaat Nixon naar China Herstel democratie geëist 110 Arrestaties na betoging in Chili Protest tegen arrestatie Dodencijfer na orkaan boven Godoenov sprak met Russen Oud-strijder schiet weer Geen protestmars tegen Thatcher Gesprek Pakistan en India over Vakverbond start boycotweek Chili kernwapenbeleid Goede tips over verblijfplaats van Mengele samenwerking tegen terreur 1000 gestegen Hongersnood in Nicaragua dreigt „Turkije schond mensenrechten bij inval op Cyprus” Herinnering Bijna blind Sarah Bernhard Koos Speenhoff 3 2 BINNEN- EN BUITENLAND 19 7 9 SEPTEMBER DONDERDAG 6 door Nico Scheepmaker sman dienst darm ilders arten nissie itinië rand ogei” (Van onze redactie buitenland) HAVANNA. Op de top conferentie van niet-gebonden landen in de Cubaanse hoofd stad Havanna zijn felle discus sies ontstaan over de ontwerp- slotverklaring. Met name de formulering rond het al dan niet zelfstandig blijven optre den van de lidstaten deed de emoties soms hoog oplaaien. Ontwerp-slotverklaring 9 9 9 9 9 ■rdamse met in- n werk- 'bij met wordt ■den op sch-che- □eciaiis- jesloten brand- werk- over de en op et oude dse be- aange- ing van aderne- in Den in een eiliging richten jssyste- achten, Finan- j twintig zullen lunt in i exem- ;en. Al- rnciën. uari in /an het de van ag van tot ge- gen de ■houwd rlandse Iraaije- termid- n land- aarten- i hulp- lerland tdagen luizend Unicef nil j oen lonink- im aan om op- ;en die meer in de skomst is vast- Stee is ophel- ■rgh en Llaauw protes- në, die lat be- entinië lood te ten be kering /er het willen e rege ren te- ïtuwse Iveren tstond e over rs ble- lat de De Tanzaniaanse president Nyerere be pleitte een strikt onafhankelijke koers, zowel ten opzichte van het Westen als van het Oostblok. Onder luid applaus ver klaarde hij dat de beweging van niet- gebonden landen „geen natuurlijke vrien den” heeft. „Zij is een progressieve bewe- Volgens het radiobericht concentreert China twaalf divisies langs de grens met Vietnam en houdt het bovendien nog eens zes legerkorpsen achter de hand. Voorts wordt gezegd, dat de Chinezen hun eigen (Van onze redactie buitenland) BRUSSEL. Zondag gaat een in ternationale boycotweek tegen Chili van start, die is georganiseerd door het Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen (IW) en de Inter nationale Federatie van Transportar beiders (IFT). Het gaat met name om het boycot ten van Chileense schepen. Het IW en de IFT hebben opgeroepen, deze schepen niet te laden en ze tegen te houden. Ook het telefoon- en bank verkeer met Chili zal worden gehin derd. bevolking uit het grensgebied terugtrek ken. In dat gebied houden de Chinezen militaire oefeningen, ze brengen er ver sterkingen aan en- ze smokkelen agenten Vietnam binnen, aldus radio-Hanoi. Intussen hebben naar schatting tiendui zend Cambodjaanse vluchtelingen zich op Cambodjaans grondgebied bij de Thaise grens verzameld en pogingen onderno men Thailand binnen te trekken. Dit is gisteren door Thaise functionarissen be kend gemaakt. Thailand is niet van plan de Cambodjanen toe te laten. Wel zouden internationale hulporganisaties toestem ming krijgen om voedsel en medicamen ten te verstrekken aan de vluchtelingen. Het in de Thaise hoofdstad verschijnen de Engelstalige blad Bangkok Post be richtte gisteren, dat Vietnam nog eens drie gevechtsdivisies heeft gestuurd naar Cambodja, waarmee het totaal aantal Vietnamese militairen in Cambodja zou zijn gestegen tot 200.000. Maar doorgaans betrouwbare bronnen in Bangkok zeggen, dat eerder sprake is van het afnemen van het aantal Vietnamese soldaten in Cam bodja. De Mexicaanse afdeling van de organi satie voor mensenrechten Amnesty Inter national heeft een lijst gepubliceerd met de namen van 2665 personen die in Argen tinië „vermist” worden. Op een persconfe- (Van onze redactie buitenland) SANTIAGO. Na een betoging tegen het militaire bewind in Chili zijn 110 mensen, meest studenten, in de hoofdstad Santiago gearresteerd. Omdat er totaal ruim zeventig wijzigin gen in de ontwerpverklaring zijn voorge steld dreigt de politieke commissie die zich met de definitieve versie van het communiqué bezighoudt, in tijdnood te komen. De Jordaanse koning Hoessein veroor deelde gisteren het vredesverdrag dat Egypte met Israel heeft gesloten. Zijn uitspraken waren echter minder fel dan die van Irak, Syrië en de Palestijnse Be vrijdingsorganisatie. Zoals gemeld zijn zowel Egypte, de Verenigde Staten als Amnesty heeft intussen ook meegedeeld dat het politieke leven in Colombia steeds meer gekenmerkt wordt door onderdruk king en vervolging van de oppositie. De Colombiaanse advocaat Hugo Go mez zei namens Amnesty in Bonn dat vanaf begin dit jaar 5000 mensen op be schuldiging van ondermijnende activitei ten zijn aangehouden. De burgerregering onder leiding van president Julio Cesar Turbay Ayala bedient zich volgens Gomez in toenemende mate van paramilitaire or ganisaties die hun slachtoffers ontvoeren of dadelijk vermoorden. Stoffe- voorzit- rapport ele ach ’d moet sie-Val- i dat de en aan- stool. (Van onze redactie buitenland) SAN CLEMENTE. Oud-president Nixon van de VS heeft gisteren laten weten, dat hij 16 september voor een pri- vé-bezoek naar China vertrekt. Op de terugreis zal hij Londen en Parijs bezoe ken. Zoals bekend heeft Nixon tijdens zijn presidentschap de normalisering van de Chinees-Amerikaanse betrekkingen tot stand gebracht. NEW DELHI (AP) De delegaties van India en Pakistan op de conferentie van niet-gebonden landen in Havanna, heb ben een officieus gesprek gehad over hun kernwapenbeleid. Dit is gisteren gemeld door vrijwel alle dagbladen in India. Pakistan zou zaterdag bij monde van zijn regeringsadviseur voor Buitenlandse Zaken Mishru hebben toegegeven te be schikken over een fabriek voor de verrij king van uranium. De Pakistaanse presi dent Zia Oel-Haq zou echter nogmaals hebben verzekerd dat zijn land niet van plan is kernwapens te maken. Begin deze week sprak Pakistan de wens uit een wederzijdse controle op atoomprojekten uit te voeren met het buurland India. (Van onze redacteur in Oostenrijk, Anton Koene) WENEN. Van de vijfentwintig reac ties, die nazi-jager Simon Wiesenthal heeft gekregen nadat hij veertien dagen geleden 60.000 dollar 120.000) had uitge loofd voor inlichtingen die leiden tot de aanhouding van de nazi-arts Jozef Menge le, is ongeveer de helft betrouwbaar. Van de 60.000 dollar is 50.000 dollar bestemd voor de informant en 10.000 voor de politieman die Mengele arresteert. Vol gens Wiesenthal, directeur van het Joods Documentatie Centrum in Wenen, is het gerucht dat Mengele in het Zuidafrikaan- se Durban zou wonen, onjuist. Wiesenthal houdt het erop dat Mengele elders in de wereld is ondergedoken nadat de regering van Paraguay zijn paspoort had ingetrokken en hem had uitgewezen. (Van onze redactie buitenland) LONDEN. Groot-Brittannië en Ier land willen de samenwerking op het ge bied van de veiligheid aanzienlijk verbete ren. Dit is gisteren bekend gemaakt na een gesprek tussen de Britse premier Thatcher en de Ierse premier Lynch. De beide regeringsleiders zeiden in een verklaring vastbesloten te zijn het terro risme uit te roeien. Ook zou Engeland bereid zijn de politieke invloed op Ulster te verminderen. Volgens Lynch zijn er echter geen concrete voorstellen gedaan, maar zullen de twee landen een aantal suggesties bestuderen dat over drie we ken opnieuw ter sprake komt. Volgens Britse functionarissen wil de Britse premier een betere uitwisseling van inlichtingen tussen de politie-organisaties aan beide zijden van de grens tussen Ul ster en Ierland en een nauwere samenwer king tussen de politie en het leger bij het opsporen van terroristen. De Ierse premier heeft zijn standpunt, dat inhoudt dat de rooms-katholieken in de Noord-Ierland eerst meer poltieke rechten moeten krijgen, herhaald. Vol gens Lynch is het niet mogelijk de IRA te bestrijden zolang er geen politiek initia tief voor Noord-Ierland wordt genomen. Kamer Binnen- kortst jm zich voering ie nieu- FRANKFORT (AP). Een woord voerder van de politie van Frankfort heeft gisteren bekendgemaakt dat een 78-jarige man is gearresteerd die vanuit zijn raam op straatlantaarns en geparkeerde auto’s schoot terwijl hij uitriep: „Binnenkort vecht ik weer voor Duitsland”. Bij dit incident, dat dinsdagoch tend plaatsvond, vielen geen slachtof fers. De man is voor onderzoek opge nomen in een psychiatrische inrich ting- NEW YORK (UPI) De Russische bal letdanser Alexander Godoenov, die vori ge maand asiel vroeg in de Verenigde Staten, heeft een aantal vertegenwoordi gers van de Sovjet-Unie gezegd dat hij zijn besluit geheel uit eigen vrije wil heeft genomen en dat het gebaseerd was op zijn verlangen naar grotere artistieke moge lijkheden. De ontmoeting vond gisteren plaats op het kantoor van Godonov’s advocaat en werd bijgewoond door vertegenwoordi gers van de Amerikaanse overheid. rentie werd meegedeeld dat de lijst is overhandig'd aan de Interamerikaanse commissie voor mensenrechten die vanaf vandaag tot 20 september in Argentinië is om een onderzoek in te stellen naar de situatie van de mensenrechten in dat land. „Een verhaal deed de ronde, dat Speen hoff op zijn pantoffels uitging om koffie voor zijn vrouw te halen. Onderweg kwam hij een kennis tegen die naar Parijs ging. Hij kreeg zo’n lust om mee te gaan, dat hij, zoals hij was, naar het station ging en met hem in de trein stapte. Dat was in zijn glorietijd, toen hij zich gedragen voel de door zijn succes. Wij hebben hem mee gemaakt, toen hij oud werd en toch niet genoeg had van zijn roes. Het heette een feestavond en ’t was leeg. Onze „bard” stond niet met zijn luit, hij zat voor een muzieklessenaartje en moest zijn bril op zetten om de muziek te lezen. Wij waren heel erg onder de indruk. Het was de tragiek van een oude leeuw, die nog pro beerde te brullen.” Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft dit gisteren meegedeeld. De betoging was georganiseerd om herstel van de democratie in Chili te eisen. Volgens het ministerie zou de demonstratie zijn gehouden op initiatief van de verboden communistische partij. De laatste keer dat zij haar kleinzoon Jules, diens vrouw Nelleke en hun doch tertje Annette in Den Haag bezocht, vroeg zij aan tafel aan Jules of hij „Het Voor hout” van Constantijn Huygens kende? Die had het ooit, op de toneelschool, wel eens gelezen, maar herinnerde zich er alleen van dat het heel lang was. Mevrouw Royaards begon het toen, regel voor regel, op te zeggen, ook toen wellicht „Zóó vol zang en klank als gaven parelranken langs heur haren geluid,” zoals Top Naeff schreef over haar creatie van Titania in Shakespeare’s „Midzomernachtsdroom”. In ieder geval begon het toen tweejarige dochtertje Annette van Jules en Nelleke Royaards haar overgrootmoeder ritmisch te begeleiden door met haar lepel in de soep te slaan, wat een heel gespetter gaf. Mevrouw Royaards ging echter onver stoorbaar door, evenals Annette, en bij de zevende strofe vond Nelleke het wat gê nant worden, ze nam de kleine Annette mee naar een andere kamer, en Jacqueli ne Royaards-Sandberg voltooide haar voordracht van het nog vele strofen tellen de gedicht. Nelleke kwam weer de kamer in, verontschuldigde zich en ook haar dochtertje, haar grbotmoeder weerde dat echter af, dat kon zij immers niet helpen, ze was bij de vierde regel van de zevende strofe de kamer uitgegaan, dus daar be gon oma weer: bij de vijfde regel van de zevende strofe, tot en met de slotregel. es van op zijn ichting t bleek met de M. De iet ver- agenda nan-af- binnen ■rdebat Gisteren werd in de Amsterdamse Stadsschouwburg, onder het toeziend oog van de weer herstelde directeur Berend Boudewijn en in aanwezigheid van burge meester Polak en tal van bejaarde, voor jongeren onherkenbare coryfeeën uit de toneelwereld die de schrijfster niet in ja- ren, maar wel lijfelijk hadden overleefd, het boek „Herinneringen” van Jacqueline Royaards-Sandberg geïntroduceerd. Ju les Royaards, de oudste toneelspelende nazaat, hield de inleiding. Hij haalde daar in de volgende, voor Jacqueline Roy aards-Sandberg kenmerkende anekdote aan. (Van onze redactie buitenland) BLACKPOOL. Het congres van het overkoepelende Britse vakverbond TUC heeft gisteren in Blackpool met een zeer krappe meerderheid het voorstel verwor pen om nationale protestmarsen te hou den tegen de regering-Thatcher. De TUC- leiding had het voorstel, dat was inge diend door de meubelmakersbond, met klem ontraden. Het congres heeft wel besloten tot een door het TUC-bestuur voorgestelde cam pagne tegen de loon- en prijspolitiek van de Britse regering. Voorts werd elke vorm van overheidsbemoeienis met lonen en inkomens afgewezen. ging, maar geen beweging van progressie ve staten”, aldus de Tanzaniaanse presi dent, die onder andere steun kreeg van de Jordaanse koning Hoessein. De Afghaanse president Taraki drong daarentegen aan zich nauwer bij de Sov jet-Unie aan te sluiten. „Onze nauwe ban den met de Sovjet-Unie zijn het beste voorbeeld van vriendschap, samenwer king en goede nabuurschap in de wereld”, meende Taraki. Gastland Cuba de komende drie jaar voorzitter van de beweging van niet-ge bonden landen zou zich ten aanzien van de politieke koers van de organisatie min der radicaal willen opstellen dan premier Castro in zijn openingstoespraak aanvan kelijk liet blijken. In zijn rede riep de Cubaanse leider maandag op nauwe ban den aan te gaan met de Russen. Boven dien vroeg Castro sancties tegen Egypte te ondernemen in verband met de bespre kingen die Cairo voert met Israel. De Ik vergat nog te zeggen dat grootmoeder Royaards toen 94 of 95 jaar was. Ze werd geboren op 27 oktober 1876, en stierf op 30 maart 1976, net een half jaartje te kort komend om de eeuw vol te maken. Ze begon op haar vierennegentigste aan haar memoires te schrijven, een onwezenlijke aktiviteit natuurlijk op zo’n kolossale leef tijd, temeer omdat zij bijna blind was. Die laatste keer dat zij bij Nelleke en Jules Royaards op bezoek was, hoorde ze An nette, die in de box zat, wel, en ze zag haar ook wel zo’n beetje, maar dat er ook nog een box om heen zat merkte ze niet op, zodat ze bijna voorover in de box klapte toen ze naar haar achterkleindochtertje liep. De warme dankbetuiging namens de hele familie aan prof. dr. H. H. J. de Leeuwe en zijn assistenten voor het ontcij feren van het handschrift was deze keer dan ook geen frase. Soms stonden er vier woorden, schots en scheef, op één vel papier, en een gereproduceerde pagina van haar handschrift toen zij halverwege haar herinneringen was, doet vermoeden hoe nagenoeg onleesbaar haar schrift was tegen de tijd dat zij 97 jaar was! Maar nu komt het wonderbaarlijke, het ongeloof lijke, het roerende, het volstrekt onvoor stelbare: deze herinneringen zijn uitste kend geschreven! Hier twee herinnerin gen aan vergane gloriën: (Van onze redactie buitenland) SANTO DOMINGO-WILLEMSTAD- BRUSSEL-GENÈVE In de Domini caanse Republiek dreigt de orkaan Frede rick voor ernstige overstromingen te zor gen. De radiozender van het leger heeft de 5,5 miljoen inwoners gewaarschuwd voor zorgsmaatregelen te nemen. Vanwege zware regenval hebben de Verenigde Sta ten voorlopig moeten afzien van het overvliegen van grote aantallen hulpgoe deren. Het aantal slachtoffers van de orkaan David is in de Dominicaanse Republiek tot boven de duizend gestegen. Vermoed wordt dat het totale dodencijfer zeker tot twee- a drieduizend zal oplopen. Ameri kaanse piloten hebben verklaard overal lijken te hebben zien drijven. Op het Antilliaanse eiland St. Maarten heeft de orkaan Frederick één slachtof fer, een Koreaan, geëist. Twee Koreanen worden nog vermist. De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Gemeenschap, heeft ruim zes miljoen gulden beschik baar gesteld voor de hulpverlening aan landen en gebieden die door de orkaan David zijn getroffen. De Liga van Rode Kruis-verenigingen in Genève heeft aangedrongen hulpgoede ren naar het Caraïbisch gebied te sturen. De Liga vraagt onder meer om levensmid delen, tenten, kleding, dekens en water- zuiveringstabletten. Israel optimistisch over de kansen dat Jordanië spoedig gaat deelnemen aan de besprekingen over het Midden-Oosten- vraagstuk. De Vietnamese premier Pham van Dong verklaarde gisteren dat bij het bepa len van de politieke koers een verschil moet worden gemaakt tussen het behoren tot een militair blok en het aanhagen van een en dezelfde ideologie. De bewindsman vindt dat tegen een ideologisch blok geen bezwaar bestaat. Hij benadrukte dat een van de doelen van de beweging van niet- gebonden landen is, strijd te voeren tegen het imperialisme. De toestand in Cambodja kan volgens Pham van Dong niet meer worden terug gedraaid. „De volken van Vietnam, Laos en Cambodja hebben het recht zich te verdedigen en elkaar te helpen tegen de gemeenschappelijke vijanden: het Ameri kaanse imperialisme en de Chinese reac tionairen”, aldus de Vietnamese premier. Aan de boycot, die een aanloop tot een internationale actie tegen de La tijns-Amerikaanse dictaturen wordt genoemd, wordt deelgenomen door vakbondsleden uit verschillende West-Europese landen, waaronder ook ons land. gastheer schaarde zich ook achter het Russische optreden in Vietnam. Cuba heeft naar verluidt nu in principe al ingestemd met twaalf wijzigingsvoor stellen op de ontwerp-slotverklaring. Vooral de Joegoslavische president Tito zou zich fel verzetten tegen het oorspron kelijk door Castro samengestelde ontwerp. DEN HAAG (ANP/Reuter). Alleen zeer snelle hulp uit het buitenland kan een hongersnood in Nicaragua in de eerste maanden van het volgend jaar voorko men, zo heeft de jezuïtische pater Jerez gisteren in Den Haag gezegd. De pater, afkomstig uit Latijns-Ameri ka, maakt een rondreis door West-Europa om hulporganisaties te bezoeken. Hij zei dat er slechts eenderde van de per dag benodigde driehonderd ton mais, rijst en bonen voor de bevolking voorhanden is. Leidend personeel, technici en ge schoolde arbeiders zullen door de Inter gouvernementele Commissie voor de Eu ropese Migratie in Genève worden uitge zonden naar Nicaragua, zo is gisteren bekend gemaakt. De Europese regeringen is gevraagd dit door financiële schenkin gen mogelijk te maken. (Van onze redactie buitenland) BANGKOK. Radio-Hanoi heeft China gisteren beschuldigd van het samentrekken van ongeveer 400.000 man troepen langs de Vietnamese grens. China is ook andere oorlogs voorbereidingen aan het opvoeren, aldus het Vietnamese radiostation, dat deze voorbereidingen vergelijkt met die aan de vooravond van de Chinees-Vietnamese oorlog in fe bruari. „Sarah Bernhard speelde ’n avond in de Hollandsche Schouwburg „Jeanne d’Arc”. Jaren geleden had ik haar in de Stadsschouwburg „Phèdre” van Racine zien spelen. Zeer juist speelde zij niet in griekse gewaden maar in gewaden vol gens eigen fantasie. Haar spel sloot zich daar bij aan. Nu zag ik haar voor het laatst. Zij was heel oud. Een been was afgezet. Ze zat daarom op het toneel in een soort slee. In de zaal zaten enkele toneel spelers, een handjevol publiek, de pers en de claque, heel duidelijk te onderscheiden van de overige aanwezigen: een rij naast elkaar en een voorman met een lijst in zijn handen. Het was hartbrekend om naar te kijken. Er was één recensent die heus nog een afbrekende kritiek waagde te schrijven.” s? De Cubaanse president Castro, secretaris-generaal van de beweging van niet-gebonden landen, had er gisteren blijkbaar moeite mee wakker te blijven. Uiteindelijk grijpt hij maar naar een rapport om zich mee bezig te houden. beheerst top Havanna STRAATSBURG (DAP). Turkije is ervan beschuldigd tijdens de inval op Cy prus in 1974 de conventie van de mensen rechten van de Europese Raad te hebben geschonden. De beschuldiging werd gisteren gedaan door de commissie voor de mensenrech ten van de Europese Raad. Zeker 170.000 mensen konden door de Turkse bezetting niet naar hun haardsteden terugkeren en talrijke Grieks-Cyprioten zijn louter op ■grond van hun afkomst onteigend van hun grond en bezittingen, aldus de com missie. (Als voorbeeld haalt de commissie oog getuigen aan die hebben verteld dat Turk se soldaten in Elia twaalf burgers hebben vermoord. De commissie zegt in haar rap port dat de mate van gewelddadigheid jegens Griekse Cyprioten zeer waar schijnlijk groot is geweest. (Van onze redacteur in Brussel, Jan Gerritsen) BRUSSEL. Enige tientallen Belgi sche advocaten hebben verontwaardigd geprotesteerd tegen de arrestatie van hun collega Michel, Graindorge. Volgens een Brusselse officier van justitie zou de advo caat de beruchte Franse gangster Besse hebben geholpen bij diens spectaculaire ontsnapping enige weken geleden uit het Brusselse Paleis van Justitie. Daarbij werd een Brusselse rechter gegijzeld. Graindorge, die de beschuldiging als onzinnig afwijst, werd gisteren door enige tientallen advocaten toegejuicht en met applaus begroet toen hij voor de rechter commissaris moest verschijnen die moest beslissen over verlenging van zijn voorar rest. Graindorge, die de verdediger was van de in Frankrijk ter dood veroordeelde Besse, blijft nog in arrest. Michel Graindorge staat bekend als een bekwaam en zeer voorzichtig advocaat, maar meer nog als voorvechter van een grondige herziening van het in veel op zichten draconische Belgische gevange nissysteem. Zijn arrestatie wordt door de proteste rende advocaten beschouwd als een wraakactie van justitie, compleet met huiszoekingen en beslagneming van aller lei dossiers. trijfel O

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1979 | | pagina 3