Gedichten van Patti Smith
bibliotheek
BOWUNG
streekgenoten
exposeren
Kunstenaars
demonstreren
tegen APV
Nerveuze
spanningen
rusteloosheid, examenvrees.
Valdispert
een zuiver natuurprodukt
uit de valeriaan wortel.
jeugdbowlen
wij
ontvingen
Expositie in Haarlemse Vishal schiet tekort in publieksbegeleiding
Extra: Anders eten.
4
Toonkunstenaars tegen
nieuwe samenstelling
Raad voor de kunst
In Libelle van deze week.
Overal te koop, f 1,65
HAARLEM BOWUNG
17
KUNST
19 7 9
SEPTEMBER
WOENSDAG
1 2
TL
1
Anders, beter, gezonder eten.
Waarom zouden we eigenlijk? Hoe
vertel ik ’t aan man en kinderen? Alles
over prijsverschillen en smaakverschil.
Plus: recepten en andere suggesties.
Ook u kunt kalmer leven met
HAARLEM. Het Frans Hals
museum kan geen belangstelling
voor nieuwe tendenzen in de he
dendaagse kunst worden ont
zegd. Er bestaat weliswaar geen
consequent beleid op dit punt,
maar er is wel een zekere aanzet
daartoe al wordt die nog wel eens
doorkruist door tentoonstellin
gen die niet ter zake doen. Wat
echter steeds weer opvalt bij al
die presentaties van moderne
kunst is het volslagen gebrek aan
begeleiding van het publiek. Een
museum dat hedendaags werk
wil brengen, kan er verzekerd
van zijn dat het vragen oproept,
weerstanden wekt.
1
-
Poëzie in lijnstructuren
bij Wolfgang Ebert
I
ir Wolfgang Ebert: Tussen positief en negatief, acryl (1976)
Patti Smith tijdens haar poézie-voorlezing in de Amsterdamse Melkweg.
(ADVERTENTIES)
(ADVERTENTIE)
verzekerd", thriller door
Lees vooral de gebruiksvoorschriften.
1
Er zijn trouwens meer musea die op een
dergelijke wijze werken. In het Van Abbe
Een van de eigenschappen van die
kunst is immers dat ze nog niet geaccep
teerd is, nog moet worden eigen gemaakt.
Wie een middagje in de Vis- of Vleeshal
heeft rondgelopen, moet die vragen vaak
hebben gehoord. De meest eenvoudige is
nog wel die van „ik begrijp er niets van”
tot zeer concrete vragen over de maker
van het bewuste werk. Het museum Voor
ziet daarin op geen enkele manier.
Wolfgang Ebert werd, zo lees je in de
catalogus, in 1927 in dat deel van Duits
land geboren dat nu tot de DDR wordt
gerekend. Direct na de Tweede Wereld
oorlog, waarin hij in het laatste oorlogs
jaar in Frankrijk krijgsgevangen was ge-
maakt, is hij korte tijd in zijn vroegere
omgeving terug geweest. Spoedig daarna
is hij naar het westen gekomen, eerst voor
zijn opleiding op de academie in Neuren
berg, later voor een definitieve vestiging
in Amsterdam waar hij sinds 1967 woont.
„Zaalvoetbal, sport van de toekomst”
door Jan Hoek en Gert Boer, uitave De
Vrieseborch in Haarlem (f 17,50).
„Sport en recht”, samengesteld door
mr. F. C. Kollen, uitgave De Vrieseborch
ren zijn in die periode in een strenge
ritmiek opgebouwd, maar dat zal allengs
minder worden tot hij tenslotte uitkomt in
een heel speelse structuur met figuratieve
achtergronden zoals die momenteel wor
den gemaakt.
Wolfgang Ebert is op zijn best als hij in
zijn bladen een haast landschappelijk ka-
De tot nu toe enige Nederlandse (niet
vertaal le) publicatie van haar gedichten
komt voor in het tweede nummer van
het tijdschrift Mandala (wat geheel ge
wijd is aan het P78-gebeuren).
In dat nummer staat ook een letterlijk
verslag van haar poëzie-optreden, vorig
jaar in Paradiso. Heel duidelijk komt
daarin haar alertheid met betrekking tot
het reageren op reakties uit het publiek
naar voren. De kans zit er overigens in
dat Patti eind dit jaar weer naar Neder
land komt voor het One World Poetry
Festival. Voor liefhebbers van haar mu
ziek (en ook trouwens voor poëziefana-
ten) zeker een aanradertje.
JOOST NIEMÖLLER
Uitsluitend bij
apotheker en drogist.
AMSTERDAM. Toneel-, muziek en
andere kunst-groepen gaan zaterdagmid
dag demonstreren tegen de nieuwe Ge
meentewet Algemene Plaatselijke Veror
dening die menselijke kunst-uitingen op
straat strafbaar maakt.
Samen mót het Initiatiefkomité Amster
dam Vrij begint de demonstratie om 15
ORIONWEG 400 TELEFOON 023-255545
Een dergelijke houding getuigt toch van
een zekere arrogantie. Zo van „het pu
bliek zoekt het maar uit”. Een expositie
zaal is vlug volgegooid, maar daarmee
kweek je nog geen publiek dat zich echt
op de hoogte wil stellen van wat er zich
aan vernieuwing aandient. Op de tentoon
stelling van Wolfgang Ebert in de Vishal is
het al niet anders. Dat is erg jammer want
Ebert maakt misschien niet zo gemakke
lijk toegankelijk werk, het is in ieder geval
heel intrigerend en poëtisch werk dat een
goede introductie vereist om te worden
begrepen. Oh ja, er is een vouwblad dat
eufemistisch catalogus is genoemd, maar
dat slechts een tweetal foto’s bevat. De
tekst reikt niet verder dan een toespraak
je dat Bert Schierbeek tijdens de opening
hield, niet meer dan wat vluchtige opmer
kingen over zijn vriend Ebert en diens
vrouw Mercedes Engemann.
in Eindhoven en het Stedelijk in Amster
dam die in min of meerdere mate een
voorhoedefunctie willen innemen, is het al
niet anders gesteld.
Het meest uitgebreide overzicht van
haar werk wordt geboden in een bundel
die onder dë titel Babel ruim een jaar
geleden het licht zag. Het boek is door
Patti zelf met foto’s en tekeningen geïl
lustreerd.
Haar poëzie valt misschien nog het
best te vergelijken met die van Alan
Ginsberg, een van de kopstukken uit de
Beat-generatieperiode. Teksten dus, die
zich al associërend begeven op de grens
van het onbewuste.
(Van onze kunstredactie)
UTRECHT. De Nederlandse Toon-
kunstenaarsbond vindt dat door de op
heffing van orkesten geen werkgelegen
heid verloren mag gaan. Op het tweejaar
lijks congres van de bond, dinsdag in
Utrecht, hebben de leden het hoofdbe
stuur opgedragen ervoor te waken dat
door verwezenlijking van minister Gar-
deniers’ (CRM) plannen inzake het orkes-
tenbestel, de werkgelegenheid niet in het
gedrang komt.
Geprotesteerd werd tegen de samenstel
ling van de nieuwe Raad voor de Kunst,
waarin geen vertegenwoordigers van de
symfonie-, opera-, omroep- en amuse-
mentsmusici zitting hebben. Besloten is in
de komende maanden een „nationale dag
van de levende muziek” te organiseren,
ter stimulering van het gebruik van leven
de muziek in openbare gelegenheden.
Van de Nederlandse Omroep Stichting
eist de Nederlandse Toonkunstenaarsbon
dat de NTB nu spoedig in het cao-overleg
wordt betrokken. Het congres heeft voor
de totstandkoming van een Nederlandse
opera, ervoor gepleit dat een opera in
Amsterdam zal worden gevestigd, met
eigen solisten, koor, orkest en ballet.
In het Stedelijk Museum in Schiedam
wordt komende vrijdagavond om 20.15
uur een expositie geopend van schilde
rijen, aquarellen en tekeningen van Eric
de Nie uit Haarlem. Te zien is een
overzicht van wat De Nie sedert 1972 heeft
gemaakt, kort nadat hij van de Gerrit
Rietveld-academie in Amsterdam kwam.
In zijn recente werk houdt hij zich bezig
met licht- en schaduwprojectie.
De tentoonstelling zal na Schiedam
naar het Cultureel Centrum in Venlo ver
huizen. In januari zal het werk in het
cultureel centrum Aemstelle in Amstel
veen te zien zijn.
De tekenares Emmy van Vrijberghe de
Coninch die in onze omgeving vooral be
kend is als beheerster van het Cultureel
Centrum Zandvoort, exposeert vanaf ko
mende zondag tot en met 13 oktober sa
men met Babs van Elsdingen uit Amster
dam in Galerie Polder in de Abraham ten
Catestraat in Borne. Emmy laat daar on
der meer tekeningen en aquarellen zien,
haar mede-exposante is vertegenwoor
digd met keramiek.
De expositie, die zondag om 15 uur
wordt geopend, is dagelijks toegankelijk
van 15-20 uur.
Patti Smith: Babel. Uitg. Virago/Londen.
Prijs: ƒ16,40. Mandala 1112: P78 Anthology.
Uitg. In de Knipscheer. Prijs: 23,30.
Je moet bij Ebert minder aan Duitse
stijlen dan aan zijn oorlogsverleden den
ken. Net als bij zijn vrouw Mercedes (die
voor enkele jaren in het Frans Halsmu
seum exposeerde) zijn het oorlogsherinne
ringen die soms in zijn gouaches en acryls
terug zijn te vinden. Voor Ebert zijn het
echter hoogstens aanleidingen, het artis
tieke proces is voor hem veel boeiender
wat ook voor de kijker geldt.
Na afloop van haar optreden, dinsdagavond jongstleden in de Jaap Edenhal gaf
rock-zangeres Patti Smith voor klein publiek in de Amsterdamse Melkweg een
poëzie-voorlezing. Een en ander was tot stand gekomen dank zij bemoeienissen van
de stichting One World Poetry, die zich tot doel heeft gesteld de opmerkelijke
poëziemanifestatie P78 (met onder andere William Burroughs) te continueren. Het
spontane, en voor een belangrijk deel geïmproviseerde optreden van Patti Smith
was een indrukwekkende gebeurtenis, die nieuwsgierig maakte naar wat er van
haar zoal aan poëzie gepubliceerd is.
„Op eigen kracht”, zelfhulp en zelfor
ganisatie in Nederland en West-Duitsland,
door Rudie Kagie, uitgave H. Nelissen
15,90).
„Dit is windsurfen” door Ulrich Stan-
ciu en Reinhart Winkler. De Nederlandse
bewerking van dit boek, uitgegeven door
De Boer Maritiem, was in handen van
Joop Nederpelt en Richard Bouwman;
prijs 29,90.
„Dank je lekker”, versjes en gedichten
voor kinderen van 7 jaar en ouder, door
Dolf Verroen en Nannie Kuiper, uitgave
Leopold 15,90).
„Basje Baas”, vertelling voor kinderen
van 6 jaar en ouder, door Cyrus Granér
met illustraties van Louis Moe, uitgave
Leopold 13,90).
„De droomfabriek” door Burny Bos
met tekeningen van Ad van Hoof, voor
kinderen van 6 jaar en ouder, uitgave
Leopold 13,90).
Voor kinderen van 2 jaar en ouder
verschenen in de Kijk-, lees- en ontdek-
serie van uitgeverij Leopold vier nieuwe
deeltjes onder de titels: „De dieren in de
natuur”; „Lekker buiten”; „Onweer en
wind” en „We maken een ritje”. De tek
sten zijn van Burny Bos en de tekeningen
van Peter van Campenhout. Prijs per
deeltje ƒ6,50.
„Het Azijnvrouwtje”, een oud kinder
verhaal verteld en geïllustreerd door Si
mon Stern, uitgave Free Spirit Producti
ons te Maarssen.
Bij uitgeverij Christofoor verschenen
drie nieuwe jeugdboeken. De titels zijn
„De nacht van de klokketoren” door
Maarten Ploeger 16,50); „De konings
zoon van Ierland” door Padraic Colum
19,50) en „Vlucht naar de toekomst”
door Mary Ray 18,50).
„Alfred Jodocus Kwak”, een oud
sprookje verteld door Herman van Veen
met tekeningen van Annet Kossen, uitga
ve Harlekijn te Westbroek 15,95).
Bij uitgeverij Oberon verschenen drie
nieuwe stripverhalen. De titels zijn:
„Goofy als Leonardo da Vinei”; „Oom
Dagobert en het spook van de Notre
Duck” en „De kleine boze wolf (griezels,
goeierds en grappenmakers)”. De deeltjes
kosten 5,50 per stuk.
„Stripgids no. 21”, een speciaal num
mer gewijd aan Mare Sleen en „De familie
Snoek" door W. Vandersteen verschenen
bij uitgeverij Brabantia Nostra.
In de Tina Topstrip-serie verscheen bij
uitgeverij Oberon het tiende deel onder de
titel Patty, het lied van de rivier”; prijs
5,50.
syndroom” door Burton
A. W. Bruna Zoon
moet zijn geweest om zo subtiel mogelijk
te kunnen werken. Het lukt hem echter
goed met als resultaat een bijzonder ro
mantische prent die toch niet zoet
overkomt.
(Tot 1 oktober, dagelijks van 10-17 uur,
op zondagen vanaf 13 uur).
CEES STRAUS
uur vanaf het Beursplein met de bedoe
ling het publiek te vertelllen dat de kunst
groepen het niet eens zijn met de Gemeen
teplannen. De tocht langs het Damrak, de
Nieuwe Zijds Voorburgwal, het Spui, Ro-
kin, Reguliersbreestraat, Rembrandt-
plein, Amstelstraat tot het oude Water-
looplein.
Op verschillende pleinen zal de optocht
stoppen voor optredens en op het oude
Waterlooplein zal een speciaal openlucht
programma worden gebracht. De Bamsis-
ters, ’t Jordaankabaret. het Damorkest,
Hans Gritter en de Catalaanse Comedi-
ants zijn enige van de artiesten die dan
zullen optreden.
Die herinceringen staan in zijn werk
letterlijk op de achtergrond. Daar
overheen legt Ebert een patroon van lijn
structuren dat steeds open blijft en de
achtergrond toegankelijk houdt. In de
eerste schilderijen op de tentoonstelling,
die uit 1974 dateren, speelt die achter
grond nog geen belangrijke rol. Ze is er
wel, maar meer aangeduid. Soms wordt ze
zelfs weggelaten, dan gaat het alleen om
de lijnstructuur. In die gevallen gaat bij
Ebert heel sterk een optisch effect wer
ken, verraadt het zijn voorkeur voor die
stroming uit de jaren ’60. De lijnstructu-
Zaterdag izan - 1*fA°
voor, f 3po r,cr persoon
zondag van 1150 - 1330
voor 5, 'oer persoon
in Haarlem in opdracht van de Neder
landse Sport Federatie 5,50).
„Geschiedenis van de Lage Landen
deel 3: Einde van De Tachtigjarige oorlog-
Patriottentijd, door Jaap ter Haar, uitga
ve Fibula-Van Dischoeck.
„Ijzeren Jan”, Jan Pieterszoon Coen,
grondlegger van de koloniale macht van
Nederland, door K. F. Kohlenberg, uitga
ve Hollandia (ƒ32,50).
„Van de hemel in de hel” bevat de
boeken „De helden van Arnhem” door
kolonel G. Powell en „Een chirurg valt uit
de lucht” door Lipmann Kessel en John
St. John, uitgave Ómege Boek.
„De reis van de Grospo”, science ficti-
on-verhaal door Harry Harrison met illu
straties van Jim Burns, uitgave Rostrum
te Haarlem 27,90).
„Het China
Wohl, uitgave
16,90).
„Indiscretie
John Salisbury, uitgave A. W. Bruna
24,90).
„Was de kat getuige?”, politieroman
door A. Lourens-Koop, uitgave A. W. Bru
na 4,75).
r„Varens” door Philip Perl met water
verfschilderingen van Richard Crist, uit
gave Time-Life International Nederland
in de serie Plantenencyclopedie 35,90).
„Abdijengids (officies, meditatie, rust,
retraites, logies en ambachten)” voor Ne
derland, België, Frankrijk en Luxem
burg, door Maurice Colinon met tekenin
gen van Steven Wilsens en foto’s van
Daniël Lambrechts, uitgave Altiora te
Averbode (voor Nederland J. W. Richt te
Hoeven); prijs 32,50.
„Alleen en alleen is twee”, relaties bin
nen het celibaat, door Joke Forceville-
Van Rossum, uitgave Anthos-boeken
18,50).
„Bladeren vegen in de lente”, elf jaar
kinderbescherming; lijnen en beelden,
door Jacques van Zundert, uitgave H.
Nelissen te Bloemendaal 14,95).
„Opleider, het zal je vak maar wezen”,
ervaringen, theorieën, visies en methoden,
door Ton Rijkers, uitgave H. Nelissen
32,50).
Een duidelijk onderwerp is er in haar
gedichten meestal niet aan te wijzen, al
valt wel op dat zaken als drugs, erotiek
en godsdienst terugkerende contanten
zijn. Onderwerpen waarvan ze trouwens
ook melding maakt in haar songteksten.
Verwijzingen naar andere dichters en
rockartiesten (Jimi Hendrix, Bob Dylan,
Arthur Rimbaud, om er maar eens enke
le te noemen) worden regelmatig
gemaakt.
rakter weet te leggen. In 1974 maakte hij
twee series die elk met een tweetal voor
beelden op zijn presentatie zijn te zien. De
ene serie toont de morgen/de middag, de
andere laat Boheemse landschappen zien.
De ijle atmosfeer wordt hier door Ebert zo
hoog mogelijk opgevoerd, terwijl het pa
troon van de lijnstructuur een handicap
„Een meisje uit Odessa”, verhalen van
Eriek Verpale, uitgave In de Knipscheer
te Haarlem.
„Het sprakeloze reservaat” door lan
Watson, uitgave In de Knipscheer te
Haarlem.
„Boxing Days”, poems and visuals
1975-1979, door Harry Hoogstraten, uitga
ve In de Knipscheer te Haarlem.
„De Vogel”, een bloemlezing door T.
van Deel als eerste deel in de serie Thema-
Poëzie uitgegeven door Erven Thomas
Rap te Baarn 16).
„Boven en onder de grond op Schier
monnikoog” door S. Montag, uitgave Er
ven Thomas Rap 20).
„Rebecca” door Daphne du Maurier,
uitgave Van Holkema Warendorf
29,50).
„O roos, je bent ziek”, roman door
Alfred Kossman, uitgave Querido
19,90).
„Kampdagboek” door Mochtar Lubis,
uitgave A. W. Sijthoff 12,50).
„Waar ik nog ben”, dichtbundel door
Robert Anker, uitgave Em. Querido
14,90).
,,De gang”, dichtbundel door Wie! Kus-
ters, uitgave Em. Querido 14,90).
Bij uitgeverij Em. Querido verschenen
weer vijf nieuwe deeltjes in de bekende
Salamander-reeks. De heruitgaven be
treffen deze keer „Het zwart uit de mond
van Madame Bovary” door Willem Brak
man; „De grote uitverkoop” van Vicky
Baum; „Polletje Piekhaar” en „Lord
Zeepsop” door Willem van lependaal en
„Welkom op de apenrots” door Kurt Von
negut. Deze Salamanders kosten 6,20
per stuk.
„Een Amerikaanse droom” door Nor
man Mailer, uitgave A. W. Bruna 24,90;
heruitgave).
„De nieuwe vrijgezellen”, roman door
Harriet Frank jr., uitgave A. W. Bruna
24,90).
,365 dagen intern”, roman door Robin
Cook, uitgave A. W. Bruna 24,90).
„Het vonnis” door Hildegard Knef, her
uitgave van A. W. Bruna 9).
„San Francisco" door Geoffrey Moor
house met foto’s van Jay Maisel, uitgave
Time-Life International Nederland in de
serie Steden (ƒ39,90).
I
,<K*'
