lt
Op VN-conferentie in Genève
g
PLO zelf niet enthousiast
Oud Jordaans plan
3
Den Uyl praat met Chinese vice-premier
korter werken
Zware straffen
f achtergrond
ILO spreekt
zich uit over
Apen verraden
drugssmokkel
Betoging in
Peking tegen
bureaucratie
bij bewind
van theocraten
voor Palestijnen
voor neo-nazi’s
Ongeloof leidt
tot zelfmoord
Iran dichter
Kernenergie centraal in Zweedse verkiezingen
n
bh
t t
Treinongeluk
Zuinige PTT
Raspoetin
Sophie
2
19 7 9
SEPTEMBER
VRIJDAG
BINNEN- EN BUITENLAND
1 4
(Van onze redactie buitenland)
Itlopei
u
door Nico Scheepmaker^^
lemen'
Roger
dveili
hande:
L GENÈVE. De Nederland
se ambassadeur in Genève, Ri
chard H. Fein, heeft tijdens de
VN-conferentie over het ver
bod of de beperking van be
paalde conventionele wapens
gepleit voor een verbod van
onder meer napalm. De Ame
rikaanse ambassadeur George
H. Aldrich, zei echter dat zijn
land „niet bereid is beperkin-
gen te accepteren voor het ge-
zaterda|. bruik van brandwapens tegen
militairen”. Wat betreft de
burgerbevolking willen de
Verenigde Staten wel probe
ren tot een verbod te komen.
trijfël
Nederland vraagt
verbod op napalm
Het artikel heeft de weg gebaand voor
van een toekomstige theocratische staat te
oerscon-
A) is op-
n
voor he
er van d
lerlid Ni
;t nieuw
ig eerst'
s Kame
ktie zijl"
eind vol 1
aanse ge
e, brach'
ingin Ju
ministe
snsiesta
ministe
e Zaken
e branc-
stadhui^
even mi
et in di
handele
Et het as
den afge
van
eft gists
s land.
n het co
;ober ee
nen ove
ie brand
ij stelle
t vooruit
>rdt gere
Hij betreurde het dat de meningen van de
verschillende landen over deze categorie
wapens na de voorbereidende conferentie
van maart nog te sterk uiteenlopen om tot
overeenstemming te komen.
ü- PvdA-leider Den Uyl brengt momenteel een bezoek aan China. Gisteren voerde de oud-minister-
president in de hoofdstad Peking besprekingen met vice-premier Li Xiannian. Samen met zijn
echtgenote heeft Den Uyl bezoeken gebracht aan enkele grote steden, waaronder Sjanghai Over
de besprekingen tussen Den Uyl en de Chinese autoriteiten zijn nog geen bijzonderheden bekend
gemaakt.
verdrag ingediend. Dit verdrag bevat
ideeën die aan de basis van het Neder
landse standpunt liggen, maar biedt mo
gelijk tegelijkertijd voldoende ruimte
voor andersdenkenden, aldus de Neder
landse delegatie. Zo bestaat dê mogelijk
heid om wel een clausule voor landmijnen
en niet voor brandwapens te tekenen.
Het doel van de conferentie is te komen
tot een verbod of beperking van wapens
die een te groot leed aanbrengen in ver
houding tot het militaire nut ervan. Vol
gens de Nederlandse delegatie is in ieder
geval voldoende vooroverleg gepleegd
over wapens die verwondingen veroorza
ken en niet met röntgenstralen kunnen
worden ontdekt, landmijnen en zoge
naamde „booby-traps”.
zaak van het verlies van de sociaal-
democratan 1976, waren voornamelijk
de milieuactiegroepen de zogenaamde
„groene golf”, die zich keerden tegen de
sterk uitbreidende kernenergie. In de
verkiezingsstrijd haakten de liberalen
hierop in en de Centrumpartij werd rij
kelijk bedeeld met stemmen van onte
vreden sociaal-democraten. De winnen
de liberalen beloofden in een periode
van stijgende werkloosheid 400.000 nieu
we arbeidsplaatsen en een volledige af
bouw van de zich sterk uitbreidende
kernenergie.
Na de nederlaag van de sociaal-demo
craten werd een drie-partijencoalitie ge
vormd. Deze bestond uit conservatieven,
de Centrum- en Liberale Volkspartij.
(Van onze redactie buitenland)
PEKING. Bijna drieduizend boe
ren en werkloze soldaten hebben giste
ren op het plein van de Hemelse Vrede
in Peking betoogd om in naam van
Mao Zedong gerechtigheid te eisen en
te protesteren. Zes sprekers veroor
deelden „de onrechtvaardigheden, de
honger en de vervolging van de bu
reaucratie” en verdedigden de denk
beelden van de Culturele Revolutie om
hun protesten te rechtvaardigen.
Een niet te controleren bericht, dat in
Chinese kringen echter hardnekkig de
ronde blijft doen, is dat het in augustus
in de Chinese hoofdstad tot een forse
botsing gekomen zou zijn tussen beto
gers en politie, ondanks persoonlijk
ingrijpen van vice-president Deng Xia
oping. Ook gisteren werd hierover van
uit Peking bericht naar aanleiding van
de nieuwe onlusten.
Laatst reikte de postbode mij mijn post
aan. Met twee elastieken zaten 11 kranten,
negen kleine enveloppen, twee grote enve
loppen, twee weekbladen, twee ansichten
en een pakketje bijeengebonden. U moet
voor de grap eens uitrekenen hoeveel por
to de PTT daar alles bij elkaar voor heeft
gevangen. „Wacht” zei de postbode, en hij
pakte het pakket weer even terug, „ik zal
een elastiek er weer afhalen”. Hij haalde
een elastiek eraf en legde dat terug in zijn
postautootje. Heus, geloof me, die tekor
ten worden niet veroorzaakt door noncha
lant beheer van de zijde van de postbodes.
Dick Walda kan het dan wenselijk vin
den dat er in het Westen ook over getole
reerde Sovjet-schrijvers met miljoenen
oplagen in de USSR wordt geschreven, de
Sovjet-autoriteiten vinden het blijkbaar
niet wenselijk dat deze auteurs daar ken
nis van nemen!...
tieve Ar
fgesloten
ioneelsle
khandeli
sren. Dit
Over de heer en mevrouw Berthelot heb
ik nu aanvullende informatie gekregen
van de heer G. Schipper uit Veen. Zij zijn
beiden bij een treinongeluk gelijktijdig
omgekomen en het kunnen alleen maar
gevoelens van piëteit zijn geweest („Het
zou onmenselijk zijn geweest dit op zo
tragische wijze gelijktijdig om het leven
gekomen echtpaar niet ook in de dood
bijeen te laten blijven”), die het Panthéon-
bestuur ertoe hebben gebracht ook So
phie Berthelot haar laatste rustplaat in
het Panthéon te gunnen.
ien, om-
;n bewe-
cistische
laas van
moeten
n MHP-
inmelen-
jit angst
al de Ne
iteltlopei
ten hon
een hin
het kam
i „Didar
iten rom
i.
ie heel
lium vai
zoor he
period
beschou
ist staa
1 op 9, II
tl gehou
op 16
de ord(
Hoe komt het dat de posterijen steeds
met verlies werken? Smijten ze met geld?
Wordt er niet zuinig genoeg beheerd? Ik
weet wel beter. Ik behoor tot die groep
uitverkoren Nederlanders die nooit geen
post krijgen. Elke dag krijg ik post, en niet
zo’n beetje ook. De brieven, kranten en
drukwerken dienen steeds met brede
bruine elastieken bijeen te worden gehou
den. Ik ben gek op die elastieken, net als
trouwens op plastic boodschappentassen,
je zal ze mij nooit zien weggooien. Het
mooie van die elastieken is bovendien, dat
je ze gratis bij de post krijgt, zonder
bijbetaling. Ik gebruik ze om de oude
kranten bijeengebonden klaar te leggen
voor de oudpapierophaaldienst van de
oudercommissie van de lagere school en
bijvoorbeeld ook om de kierende deur van
de koelkast met een ketting van die elas
tieken dicht te houden.
Op 28 mei 1979 liet ik in deze rubriek de
schrijver Dick Walda aan het woord, die
schreef dat de Russische dissidenten in de
westerse pers alle aandacht krijgen, er als
het ware een abonnement op hebben,
maar dat men in het Westen nauwelijks of
in het geheel niet kennis kan nemen van
wat er in de Sovjet-Unie gaande is. „Wat
melden kritische schrijvers (met miljoe
nenoplagen in de USSR) als bijvoorbeeld
Aitmanow en Raspoetin?” vroeg hij zich
af.
Nu had dr. Marius Broekmeijer in janu
ari van dit jaar al een uitvoerige bespre
king in Vrij Nederland gewijd aan het
werk van de door Dick Walda genoemde
schrijver Raspoetin, maar wat blijkt nu?
Broekmeijer heeft dat stuk tweemaal, in
twee verschillende enveloppen, aan Ras
poetin toegestuurd, en in een derde brief
daar melding van gemaakt. Die laatste
brief heeft Raspoetin ontvangen, de twee
andere enveloppen met het stuk echter
niet.
PARIJS (Reuter). De douane op
het vliegveld Orly bij Parijs vond het
verdacht dat twee opgewonden apen
probeerden door de tralies van hun
kooi heen te bijten. Een nader onder
zoek bracht aan het licht dat in de
staven 21 kilo drugs ter waarde van
ruim honderdduizend gulden zat.
De eigenaar van de kooien, een Za
ïrese student die uit Kinsjasa was aan
gekomen, is aangehouden en de apen
zijn doorgestuurd naar een dierenpark
in Parijs.
Het Permanente Comité van het Na
tionale Volkscongres heeft gisteren op
voorstel van premier en partijleider
Hwa Kwo-feng nieuwe leden in de Chi
nese regering benoemd. Ji Peng-fei,
van 1972 tot 1974 minister van Buiten
landse Zaken, wordt de nieuwe vice-
premier. Ji heeft destijds nog deelge
nomen aan de „Lange Mars" onder
leiding van Mao. Voorts is het ministe
rie van Justitie weer ingesteld. Dat
departement was afgeschaft tijdens de
Culturele Revolutie.
1
(Van onze redactie buitenland)
GENÈVE. De internationale overkoe
pelende vakorganisatie ILO wil de werk
tijd verkorten met een percentage dat niet
groter mag zijn dan de stijging van de
arbeidsproduktiviteit. In een rapport voor
een regionale conferentie van de ILO die
volgende maand wordt gehouden, wordt
verder aangedrongen op het scheppen
van nieuwe deeltijdbanen en het opsplit
sen van volledige banen om de werkgele
genheid te bevorderen.
De ILO raamt de economische groei in
Europa tussen 1976 en 1990 op minder dan
één percent per jaar. Wellicht zal dat
slechts 0,7 percent per jaar worden, tenzij
een doelmatiger gebruik wordt gemaakt
van arbeid, aldus de ILO.
De internationale laagconjunctuur en
de energiecrisis eisten hun tol en ook in
Zweden werd steeds meer gesproken
over het aanhalen van de buikriem. Oor-
Nederland heeft, in de hoop dat gedu
rende de twee weken durende conferentie
een overeenkomst kan worden bereikt,
samen met Groot-Brittannië een ontwerp-
coalitie werd dan ook onhoudbaar. Te
meer daar ook de werkloosheid bleef
stijgen en de economie steeds wankeler
werd.
In oktober 1978 was de toestand voor
premier Falldin onhoudbaar geworden
en zag hij zich gedwongen af te treden.
Olaullsten, leider van de Liberale Volks
partij, werd premier in de minderheids
regering. Opvallend was dat tegelijker
tijd in Zweden het wantrouwen jegens
politici in het algemeen steeds sterker
begon te worden. Opiniepeilingen gaven
aan dat de maatregelen van de regering
afbreuk deden aan het vertrouwen van
de kiezers in hun gekozen vertegenwoor
digers in het parlement.
Tientallen lekken in de kernreactoren
en zelfs brand in de controlekamer van
een ervan, deed het debat over kernener
gie steeds hoger oplaaien. De regering
zag zich gedwongen toe te geven aan de
eisen hierover een volksstemming te
houden. Dit referendum zal echter pas
op 16 maart volgend jaar plaatsvinden.
gassen, ze willen geen communisten do
den. Tenminste nu nog niet. Als ik hier
te hard wordt gestraft, sluit ik niet uit dat
aanhangers van mij wraak zullen nemen”.
De advocaat van de ex-luitenant de
militair had onder meer affiches ver
spreid met de slogans als „Koop niet bij
joden” en „vecht tegen de jodenpartijen
KPD, SPD. CDU, CSU. FDP” vond dat
zijn cliënt niet tegen joden had opgehitst.
„In Duitsland bestaat geen jodenpro
bleem; er zijn nog nauwelijks joden”, al
dus de advocaat. De voormalige luitenant
kreeg vier jaar gevangenisstraf.
Een voormalige sergeant werd tot elf
jaar veroordeeld. De 27-jarige neo-nazi
had onder andere deelgenomen aan een
overval op soldaten van het Nederlandse
leger in Bergen-Hohne in februari vorig
jaar. Daarbij werden vier pistoolmitrail-
leurs buit gemaakt.
Het plan voorziet in zelfbestuur van de
Palestijnen op de Westelijke Jordaanoe-
ver als onderdeel van een „verenigd Ara
bisch koninkrijk” dat onder leiding staat*
van de Jordaanse koning Hoessein. In
1972 wees de toenmalige regering van
Golda Meir het voorstel van de hand.
Volgens Ha’aretz heeft Jordanië het
plan ter sprake gebracht tijdens gesprek
ken met Amerikaanse functionarissen en
vertegenwoordigers van andere Arabi
sche staten. Een concrete aanduiding
werd door het blad niet 'gegeven.
Het Jordaanse plan voorziet in Jordaan
se verantwoordelijkheid voor de defensie
en de buitenlandse betrekkingen van het
zelfstandige gebied op de Westelijke Jor-
daanoever. Oost-Jeruzalem, het Arabi
sche deel van deze stad, moet volgens
Jordanië de hoofdstad van dit gebied wor
den. Israel heeft zich steeds fel gekant
tegen een opdeling van Jeruzalem.
De Gaza-strook zou volgens het Jor
daanse plan in de toekomst bij het Pales
tijnse gebied kunnen worden betrokken.
Overigens schijnen de Palestijnen zelf
met name de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie PLO nog weinig voor het Jor
daanse plan te voelen.
PLO-leider Jasser Arafat brengt tot en
met morgen een bezoek aan Spanje, dat
net als Griekenland, nooit het bestaans
recht van de staat Israel heeft erkend.
zal optreden als „behouder van 's lands
zaken”, bij ontstentenis van de twaalfde
imam van de sjia-sekte, die 1100 jaar
geleden verdween en van wie de sji’iten
geloven dat hij op een dag zal terugkeren.
Een van de weinige afwijkende stem
men in het debat in de door geestelijken
beheerste raad van grondwetsdeskundi-
gen, was die van Rachmutolah Maragheh.
Deze zei: „Als je de regeringsmacht in
handen legt van een bepaalde groep door
gebruik van de macht van de islam, dan is
dat niet aanvaardbaar voor de samenle
ving”. Maragheh, een van de weinige we
reldse leden van de raad, voegde daar
echter aan toe dat hij de leiding van
Khomeini aanvaardde.
Overigens hebben islamitische revoluti
onaire rechtbanken in drie steden in Iran
weer zeven mensen ter dood laten bren
gen. Het aantal mensen dat sinds de revo
lutie ter dood is gebracht bedraagt nu 557.
Zware smog in
Los Angeles
(Van onze redactie buitenland)
LOS ANGELES. Honderden inwo
ners van de Amerikaanse stad Los Ange
les zijn gisteren met ademhalingsmoeilijk
heden opgenomen in ziekenhuizen als ge
volg van smog, welke in een kwart eeuw
nog niet zo erg is geweest in het zuiden
van Californië.
De stad is in de afgelopen dagen door
inwerking van de zon op industriële afval-
gassen in een dichte wolk van vuile lucht
gedompeld. Overigens verwachten de me
teorologen dat de smog de komende da
gen zal verminderen door verandering
van de weersomstandigheden.
Onze ambassadeur constateerde in zijn
rede dat de publieke opinie terecht vraagt
om een verbod van het gebruik van
brandwapens, waartoe napalm behoort.
De Spaanse regering heeft steeds ver
klaard pas tot erkenning van Israel over
te gaan als de Palestijnse kwestie is opge
lost. Arafat voerde gisteren besprekingen
met premier Suarez. Details werden na
afloop niet bekendgemaakt.
De PLO-leider overlegt ook onder ande
re met minister Oreja van Buitenlandse
Zaken, leiders van enkele politieke partij
en en vakbondsorganisaties.
De Spaanse regering vindt dat het
Camp David-akkoord tussen Israel en
Egypte de Palestijnse zaak ernstig heeft
geschaad. Met het oog op de eigen toetre
ding tot de Europese Gemeenschap zou
Spanje in de nabije toekomst Israel echter
toch willen erkennen, mits Spanje zich
heeft verzekerd van olieleveranties door
de rijke Arabische olielanden.
(Van onze redactie buitenland)
BÜCKEBURG. In West-Duitsland in
Bückeburg, zijn zes neo-nazi’s veroor
deeld tot gevangenisstraffen van vier tot
elf jaar, de hoogste straffen die ooit in de
Bondsrepubliek aan rechts-extremisten
zijn opgelegd.
De leider van de neo-nazi’s, een 24-
jarige ex-luitenant van de Duitse Bundes-
wehr, verklaarde in zijn weerwoord dat
het bestaan van een nieuwe nationaal-
socialistische stroming in de Bondsrepu
bliek een feit is.
„Onze jongens willen geen joden ver-
verkendt wet dat de opperste macht geeft aan
heeft dt een religieuze leider.
id giste
de CA(
jr op hui de ayatollah Khomeini om formeel hoofd
kantie ii
werkne worden. Het bepaalt dat de hoogste leider
ting vai
Premier werd Thorbjörn Falldin, de lei
der van de agrarische Centrumpartij,
die een twee jaar durende, met compro
missen geplaveide lijdensweg bewan
delde.
Conservatieven en liberalen, net als de
sociaal-democraten voorstanders van
uitbreiding tot twaalf stuks van de zes
kernreactoren van nu, wisten de pre
mier te dwingen toestemming te geven
tot het opstarten van nog twee reacto
ren; iets wat hij categorisch had beloofd
nooit te zullen doen. De toestand in de
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. Iran is een stap dich
ter gekomen bij de vorming van een
theocratische regering met de goed
keuring van een artikel in de grond-
(Van onze redactie binnenland)
JERUZALEM/WASHINGTON/
BEIROET/MADRID. Jordanië
probeert steun te vinden voor een
zeven jaar oud plan voor een oplos
sing van het Palestijnse vraagstuk.
Het Israëlische blad Ha’aretz en het
Amerikaanse Newsweek hebben dit
bericht.
Ik schreef laatst over het Panthéon in
Parijs, en over de Franse coryfeeën die in
de gewelven van het Panthéon een laatste
rustplaats hadden gekregen. De enige
vrouw die daar ligt, is Sophie Berthelot,
die volgens de gids enkele ogenblikken na
haar beroemde echtgenoot, Marcelin Ber
thelot, chemicus en staatsman, de laatste
adem uitblies, terwijl volgens de „Ro
bert”, de gezaghebbende Franse encyclo
pedie, Marcelin iets later overleed dan zijn
vrouw, op die 18e maart 1907. Over Sophie
Berthelot weten de encyclopedieën niets
te melden, ze was kennelijk de vrouw van
haar man, op zichzelf al verdienstelijk
genoeg, daar niet van, ze zal het huis altijd
keurig aan de kant hebben gehouden,
maar dat geldt voor miljoenen Franse
huisvrouwen en echtgenotes, zonder dat
zij daarom in het Panthéon worden be
graven.
Het feit dat zij zo kort na elkaar stier
ven, heeft blijkbaar zoveel indruk ge
maakt op degenen die bepalen wie wel en
wie niet in het Panthéon worden bijgezet,
dat Sophie daar als enige vrouw haar
laatste rustplaats heeft gevonden. Ik vond
dat nogal curieus, en daarom vermeldde
ik het, ook al omdat het in deze mannen
maatschappij „bon ton” is, te verwachten
dat de vrouw van de beroemde weten
schapper of staatsman na het overlijden
van haar man, door verdriet overmand,
de geest geeft en niet omgekeerd. In be
paalde onderontwikkelde streken was het
immers wel de gewoonte, althans heel
vroeger, dat de weduwen van de overle
den man tegelijk met het stoffelijk
overschot werden verbrand, maar niet dat
de weduwnaar de brandstapel besteeg als
zijn echtgenote, of een van zijn echtgeno
tes, was overleden...
(Door Henk Ruyssenaars
in Stockholm)
Zondag worden in Zweden tege
lijkertijd provinciale, gemeentelijke
en parlementsverkiezingen gehou
den. De laatste opiniepeilingen ge
ven de sociaaldemocratische oppo
sitie samen met de communisten 1,5
procent voorsprong. Alles wijst er
echter op, dat het een nek-aan-nek-
race gaat worden. Op provinciaal
en gemeentelijk niveau mogen ook
in Zweden werkzame buitenlanders
hun stem uitbrengen.
In 1976 kwam een abrupt einde aan
het vrijwel onafgebroken 44-jarige be
wind van de sociaal-democraten, dat
binnen één generatie Zweden van een
voornamelijk agrarische maatschappij
had weten te veranderen in een hoog
geïndustrialiseerde welvaartsstaat. Een
sociaaldemocratische welvaartsstaat
waarvan de mythe in het buitenland pas
enkele jaren geleden begon af te brok
kelen.
MOSKOU (UPI). Dissidentenkringen
in de Russische hoofdstad Moskou heb-
d ben verklaard dat een joodse vrouw uit de
lerikaar Sovjet-Unie zichzelf heeft doodgehongerd
en haar dochter zelfmoord heeft gepleegd
omdat zij in de waan verkeerden dat zij na
acht jaar wachten nog geen visum voor
Israel hadden gekregen.
De visa waren in januari verstrekt,
maar de vrouwen dachten dat het alleen
maar om een provocatie van de Russische
geheime dienst, de KGB, ging.
In 1971 had de man des huizes de visum-
aanvraag ingediend. Vanaf 1974 weiger
den de vrouwen hun woning te verlaten.
Ze wilden pas naar buiten komen als de
visa waren verstrekt.
De echtgenoot en vader van de vrouwen
dé°Eer- verliet vorig jaar het huis en mocht in juni
l.c naar Israel. De twee achtergebleven vrou-
insjesdar wen ^*even geloven in een psychologische
truc van de KGB en besloten onlangs zich
van het leven te beroven.
Op die manier hoopte men een debat
hierover uit de verkiezingscampagne te
houden, hetgeen overigens niet is gelukt.
Protestmarsen en demonstraties
waaraan tienduizenden deelnamen heb
ben de afgelopen maanden duidelijk ge
maakt dat veel Zweden het niet eens zijn
met de richtlijnen van de regering voor
uitbreiding van de kernenergie. Het ver
trouwen in het economische beleid van
deze regering kreeg ook een klap toen
minister van Financiën Gösta Bohman,
tevoren de devaluering van de Zweedse
kroon bekendmaakte. Dat kwam de
schatkist op een verlies van miljarden te
staan. Momenteel leent de Zweedse staat
miljarden in het buitenland.
Vergelijkt men de verkiezingspro
gramma’s van de vijf grootste partijen,
dan ontdekt men veel overeenkomsten.
Volgens de opiniepeilingen is het aantal
zogenaamde „zwevende kiezers” groter
dan in 1976 en daardoor de uitslag onze
kerder dan ooit.
Winnen de sociaal-democraten, dan is
de regeringsformatie geen punt. Krijgen
daarentegen de zogenaamd burgerlijke
partijen de overhand, dan kan een lang
durige koehandel worden verwacht over
de post van premier en de „zware porte
feuilles”.
