windstil
r
VROUW VAN MAO
I
e
I
Damiate Pers
Frankrijk politiek
EEN PRUIK VOOR DE
n
IJmuider Courant
NOTITIES
OVER:
P
J
Bl
SEPTEMBER
19 7 9
1 7
MAANDAG
4
I
I I
St
lui
sti
pl;
11
dc
dii
be
va
m;
do
aa
ke
ru
ee
kl,
St
kc
lei
w;
m
De strijd tussen de rekkelijken en preciezen in China, door
Feico Houweling
De politieke malaise in het land van Marianne, door
Rudolf Bakker
De zin of onzin van dwang bij energiebesparing, door
A.L.G. Spaan
If
B
Jacques Chirac
I
George Marchais
Francois Mitterrand
147,50
I I
1
Dwangmiddelen om tot energiebesparing
te komen? Daar wordt op dit moment op
vallend minder over gepraat dan vlak voor
de zomermaanden. Daar zijn redenen voor.
Dwingen leidt per definitie tot het opwek
ken van verzet, het zoeken naar sluipwegen
en tot ongewenste discriminatie van minder
vindingrijke groepen. Bovendien heeft de
Nederlandse energiepositie, vergeleken bij
het begin van dit jaar, een aanzienlijke
verbetering doorgemaakt. De huidige situa
tie heeft minister drs. G. van Aardenne van
Economische Zaken al tot de uitspraak
gebracht dat de „gewenste besparing van 5
pet. op het verbruik dit jaar zal worden
gehaald”. Daarbij moet worden bedacht
dat allerlei besparingsprogramma’s in het
particuliere en zeker ook in het bedrijfsle
ven nog in discussie zijn. De effecten daar
van zouden, zonder het „publiek” ook maar
enige dwang op te leggen, wel eens tot
hoopvoller resultaten kunnen voeren, dan
we in de donkerste dagen van wat een
tweede energiecrisis leek ooit voor mogelijk
hadden gehouden. Tenminste, daar ziet het
naar uit. Want de „vrijwilligheid” die met
dit toekomstbeeld samenhangt, zal in feite
hoofdzakelijk door het prijsbeleid worden
gedicteerd. Met andere woorden: hoe duur
der het stoken of het rijden wordt, des te
meer wordt er „vrijwillig” op het verbruik
bespaard.
Niet voor niets is de vakbeweging met
stemverheffing in het geweer gekomen te
gen het „uitkleden” van de prijscompensa
tie. De eerste etappe ging over de stijgende
aardgasprijzen. Het effect daarvan op de
koopkracht zou niet meer worden gecom
penseerd. Het zou er dus op neer komen dat
de rekening van de prijspolitiek geheel en al
naar de consument zou gaan. In internatio
naal verband is die lijn in zijn verdere
ontwikkeling al helemaal uitgezet. Zo heb
ben EG-ministers al een politiek bespro
ken, die erin moet voorzien dat straks geen
enkele stijging van welke energieprijs dan
ook, nog in het bijstellen van daardoor
teruggelopen koopkracht terug te vinden is.
lig” te zoeken naar uitwijkmogelijkheden
om de balans tussen inkomsten en uitgaven
bp peil te houden. De discussies daarover
zijn bij lange na nog niet afgerond. Het
verzet van de vakbeweging tegen de inter
nationale voornemens wordt steeds militan
ter. Het opvallende is dat de vakbeweging
in dit opzicht steun heeft gekregen van de
werkgevers. Zo viel dezer dagen uit de
mond van voorzitter Van Eijkelenburg van
het Nederlands Christelijk Werkgeversver
bond op te tekenen: „Om twee redenen is
het niet realistisch van de werknemers te
verlangen dat zij met de vermindering van
koopkracht genoegen nemen. De werkge
vers zien niet veel heil in CAO-onderhande-
lingen die op zo’n verlaging zijn gericht. En
bovendien is bij de tegenwoordige spannin
gen op de arbeidsmarkt zo’n koopkracht-
verlaging nauwelijks te verwezenlijken. Er
is bijna geen enkele sector in het bedrijfsle
ven meer die geen tekort aan vakbekwame
werknemers heeft. Er is geen werkloosheid
meer onder het produktiepersoneel”.
Hoe de acties rondom het besparingsthe-
ma ook zullen uitpakken, dat de prijzen
verder zullen stijgen, staat vast. En daar
mee het nut van overtuigingsacties, gericht
op haalbare bezuinigingen in het verbruik.
Dit najaar kan daartoe een grootscheepse,
nationaal gerichte, campagne worden ver
wacht. De actie gaat uit van het departe
ment van Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening en is gericht op woningisolatie.
Het departement probeert de groepen die
daarbij betrokken zijn afzonderlijk te bena
deren. Dat gebeurt met argumentaties, die
voor elk van die groepen antwoord moeten
geven op een paar kernvragen: wat schiet ik
ermee op, wat kost het en wanneer heb ik
het geld er weer uit? Het ministerie bereidt
die actie, in samenwerking met de Stichting
Voorlichting Energiebesparing Nederland
(SVEN) te Apeldoorn en het Bouwcentrum
in Rotterdam zorgvuldig voor. Er kan een
meerledig doel mee worden bereikt:
Bevordering van de werkgelegenheid
voor isolatiebedrijven, toeleveranciers, ad
viseurs en voorlichters.
Verbetering van het Nederlandse woon
comfort.
Een per saldo geringer beroep op de
algemene werkloosheidspot en verhoging
van de belastingafdrachten door extra wer
kenden in bedrijven met goede orderporte
feuilles.
Hoe dat kan, wat daaraan wel of niet
wordt meebetaald door het Rijk, hoe en op
Versterking van de nationale energiepo
sitie. Minder verbruik betekent langer teren
op eigen voorraden en een verminderde
afhankelijkheid van import, en van de
daarmee verbonden prijspolitiek van de
OPEC-landen.
ter een abrupt eind. De radicalen
zagen na Zhou’s dood hun kans
schoon.
Ze worden er ook van op de hoogte ge
bracht dat ze inzage in de energierekening
aan de „centrale” huisbaas kunnen vragen
als ze in hun flat geen eigen meter hebben,
waarop ze hun besparend verbruik kunnen
aflezen. Door isolatie moet die rekening en
dus het bedrag dat ze maandelijks op hun
huur krijgen toegerekend, omlaag gaan.
Tenslotte is het departement van plan om
ieder „huishouden” te voorzien van een
reeks stooktips, die het verbruiksgedrag
positief moeten beïnvloeden. Wie bijvoor
beeld de zon in de winter vrij toegang geeft
in huis, kan daar per jaar best eens 150
mee besparen aan energie. Leidingen door
onverwarmde ruimten isoleren levert ook
geld op, evenals het gebruik van speciale
thermostatische kranen aan radiatoren.
Kortom: het departement geeft met zijn
campagne een goed voorbeeld van gecoör
dineerde voorlichting, een zaak die tot he
den in ons land tot de hoge uitzonderingen
heeft behoord. En als het plan aan de ver
wachtingen beantwoordt, hebben we er ook
het milieu een plezier mee gedaan. Want
dan zullen er aanmerkelijk minder rook
gassen boven ons land worden losgelaten.
Een ding is straks voor de aanvragers te
hopen. En dat is dat zij niet zullen worden
teleurgesteld door bureaucratische spelre
gels bij de instanties die de subsidieaanvra
gen moeten beoordelen. Dat die sterk ont
moedigend werken is in het recente verle
den bewezen.
Maar omdat volstrekt onduidelijk is
hoe groot de groepen radicalen en
tegenstanders van Hua's lijn zijn, is
het niet mogelijk ook maar iets te
vóórspellen over het verloop en de
gevolgen van een dergelijke rechts
zaak.
In het regeringskamp is het sei
zoen geopend met een lang inter
view van premier Barre in het op-
positiedagblad Le Matin. „Ik ben
een eerste-minister in moeilijke tij
den”, bekende de premier, die er
zich vervolgens toe zette om aan de
hand van overvloedig cijfermateri
aal aan te tonen dat zijn poging de
Franse franc overeind te houden
niet was mislukt. In een cartoon in
Le Monde werd de van alle kanten
aangevallen Barre afgebeeld met
pijlen in armen, benen en borst en
met een bijl in zijn schedel.
Terwijl geruchten aanhouden dat
president Giscard zich van zijn pre
mier zou willen ontdoen, blijven
verstandiger koffiedikkijkers be
grijpen dat de president er in de
huidige omstandigheden voorlopig
niet aan denkt zoiets onvoorzichtigs
te ondernemen. De president zelf
maakte zijn „rentree” in het week
blad Paris Match met een lang, tot
in iedere komma en punt voorbe
reid betoog, dat voornamelijk een
van diens stokpaardjes behandelde
(het Frankrijk in het jaar 2000 en
daarna).
In het kamp van de oppositie is de
windstilte even opvallend als in dat
van de regeringscoalitie. Het ont
breken van iedere drijvende kracht
hier is voor de zoekers van de
macht echter gevaarlijker dan voor
hen die de macht al in handen heb
ben. Na de dramatische „echtschei
ding” tussen communisten en socia
listen rond de parlementsverkiezin
gen van vorig jaar maart, is de kloof
tussen de vroegere partners van het
intussen begraven „gemeenschap
pelijk regeer program” alleen nog
maar verbreed.
Een ontmoeting op 20 september
aanstaande tussen afgezanten van
het tweede plan uit beide partijen
heeft dan ook niemand met enige
opwinding vervuld. Communisten
leider Marchais verklaarde zelfs
met zoveel woorden voor de Franse
televisie dat „er wel niet veel uit zou
komen”. Daarbij ging Marchais
door met zijn vroegere partner, de
socialistenleider Mitterrand, ervan
te beschuldigen dat deze „alleen
maar aan de presidentsverkiezin
gen van 1981” dacht, en dat terwijl
„Mitterrand al twee hard aanko
mende afgangen achter de rug
heeft”. Achter de schermen wordt
gefluisterd dat Marchais, die ervan
spreekt „zelfs met de duivel te wil
len pacteren”, op het ogenblik lie
ver met gaullistenleider Chirac in
zee zou gaan dan met Francois Mit
terrand.
In de vakbondswereld spelen zich
taferelen van dezelfde aard af. De
communistische CGT en de socia
listische CFDT proberen een aan
hang tot activiteit op te trommelen
die nog bezig is het zand van de
vakantie uit de ogen te wrijven en
die de juiste toon niet meteen zo
weet te vinden. De traditionele ruzie
en achterdocht tussen de bonden,
gepaard aan de traditionele ruzie en
achterdocht tussen de communis
ten en socialisten, zijn omstandig
heden die de „kameraden aan de
basis” niet meteen tot strijdbaar
enthousiasme weten op te zwepen.
Bijna onverhuld gaat het de CGT
om politieke doelstellingen, terwijl
de CFDT allereerst de huidige
maatschappelijke ordening wil be
waren en op het ogenblik streeft
naar een minimumsalaris van om
gerekend 1350 gulden en een 35-
urige werkweek.
De werkgevers stellen dat het
aantal stakingen sinds ’76 voortdu
rend achteruit is gegaan, en ze zijn
niet al te bang voor arbeidsonrust
dit komende seizoen. In regerings
kringen rekent men daar achter
de hand niet al te zeer op. Onver
wacht uitbarstende opwinding, als
gevolg van onrust over de ondoor
zichtigheid van het mr atschappelij-
ke en politieke toneel, acht men
daar niet geheel uitgesloten. Pre
mier Barre zo redeneert men oek
hier is niet meteen de man geble
ken met een geaardheid om de vak
bondsleiders in gesprekken tot be
daren te brengen.
1
als
bil
hei
gei
dei
gel
Vo
dei
wc
l
i
f
i
i
i
i
i
l
I
I
I
I
I
DIRECTIE Damiate Pers b v.
Mr H. C. van der Mije
HOOFDREDACTIE
Jos L. Lodewljks
E. Koning
1
va
kw
I
het
gei
Mü
hoi
gei
tw<
ver
wir
An
in 1
(8e
dai
ma
ces
MÜ
spe
we
245
hui
de
de
pui
pn
ke<
I
titi
me
pe
(20
Pe
vei
we
spi
(21
I.
me
me
eer
de
bre
24S
sta
bei
pla
laa
ma
ein
pla
het
De „Marseillaise-geest” is dood,
en dat kwam ook tot uiting in een
lang artikel in Le Monde van Clau
de Mauriac, de zoon van de beroem
de schrijver Francois Mauriac.
Claude uitte zijn wantrouwen je
gens alle politici van links tot rechts
en verklaarde zich in hen allen te
leurgesteld. Een dergelijke mentali
teit doet echter in het geval van
Frankrijk ten onrechte vermoeden
dat het land de hoogvlakten van de
welvaartsstaat zou hebben bereikt.
Energiebesparing en de dwang
Per jaar worden er duizenden kubieke
meters aardgas en tonnen olie zinloos ver
stookt. Die warmteverliezen treden op door
gebrek aan isolatie. De fabrikanten van
spouwmuurvulling hebben deskundigen
eens laten uitrekenen langs welke wegen
die warmte in welke hoeveelheden een nor
maal huis verlaat. Wie isoleert en daar geld
voor over heeft, wil dat geld er, in samen
hang met het voordeel wat hij van de bespa
ring heeft, echter ook zo snel mogelijk weer
uit hebben. Het is ook waarschijnlijk dat
een belangrijk deel van de mensen die over
isolatie denken dat werk in etappes laat
doen. De ervaring van het departement tot
heden is, dat dubbele beglazing voor de
meeste mensen de eerste keus is. Bovendien
dat het subsidiebedrag van maximaal
1200 gemiddeld maar voor 5/8 wordt „op
gesoupeerd”. Je zou volgens die subsidiere
geling gemiddeld per huis zo’n ƒ4000 aan
isolatiewerk kunnen laten verrichten voor
ramen, wanden en dak, maar zover zijn de
meeste aanvragers nog lang niet gekomen.
welke termijn de kosten het snelst worden
terugverdiend en welke financieringsmoge-
lijkheden de aanvrager open staan, zal het
ministerie van Volkshuisvesting de ver
schillende groepen in speciale brochures
uitleggen. Voor de „huisbazen” is bijvoor
beeld belangrijk dat zij hun investering
door middel van huurverhogingen mogen
terughalen. De huurders moeten weten dat
hun wooncomfort toeneemt en dat hun
stookrekening op den duur blijvend meer
omlaag wordt gebracht, dan er in guldens
vergelijkbaar aan huurverhoging bijkomt.
Giscards vroegere premier, de
huidige burgemeester van Parijs,
Jacques Chirac, heeft zich sinds het
debacle van zijn gaullisten in de
Europese verkiezingen muisstil ge
houden. Hij vertrok met de gaullis
tische oud-premier Debré naar het
overzeese rijksdeel Réunion in de
Indische Oceaan om er de politieke
messen te slijpen. Insiders ver
wachten de komende weken het op
treden van een Chirac-nieuwe-stijl,
namelijk de gaullistenleider in de
rol van de wijze en bemiddelde
staatsman die „alles al voorspeld
heeft” wat er de komende maanden
zal gaan gebeuren.
In zijn buitenhuis in Les Landes
piekert Mitterrand er deze dagen
over, hoe hij zijn partij uit de impas
se kan werken. De socialisten weten
immers dat ze nooit aan de macht
zullen komen zonder enigerlei me
dewerking van de communisten.
Voor Mitterrand is het weer opne
men van de gesprekken met de par
tij van Marchais dan ook van het
grootste belang.
Dat zou de consument dan wel leren om
zuinig met energie om te gaan en „vrijwil-
Dat betekent dat er dus ook nog ruimte zit
bij de „huishoudens” die al met het isoleren
zijn begonnen. De genoemde cijfers moeten
worden bezien tegen het feit dat we 75 pet.
van het totale energieverbruik thuis aan
verwarming besteden. Een goede, met
overleg aangebrachte isolatie, kan 35 tot 40
pet. op de stookrekening uitmaken.
Onmiddellijke aanleiding waren
de gebeurtenissen tijdens de rouw-
bijeenkomst op het Plein van de
Hemelse Vrede in Peking. Deng
sprak hier de rouwrede uit en kreeg
grote bijval van de aanwezige men
senmassa. Maar in de menigte ont
stonden vechtpartijen tussen men
sen die Deng steunden en anderen
die herinnerden aan zijn val als
„kapitalist” tijdens de Culturele Re
volutie.
Deng kreeg de schuld van de rel
len en moest aftreden. Maar verras
senderwijs niet een radicaal maar
de als gematigd bekend staande
Hua Guofeng (Hwa Kwo-feng)
volgde Zhou Enlai op als premier.
Toen ook partijleider Mao begin
september 1976 stierf werd Hua
zelfs benoemd tot voorzitter van de
communistische partij. Hij was
daarmee de machtigste man gewor
den in China.
Het eerste opzienbarende gebeu
ren in China direct na de benoe
ming van Hua was de arrestatie van
de vier radicalen en een lange reeks
van beschuldigingen tegen hen. Uit
vele provincies kwamen berichten
over door hen gepleegde machts-
manipulaties, inbraak, sabotage,
ontvoering van partijleden en der
gelijke. Al snel stonden zij bekend
als de Bende van Vier.
BUREAU.
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel. redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel. adm.: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
telefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES,
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN:
- bij vooruitbetaling -
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vrijdag van 18.30-19 00 uur
zaterdags van 11 30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
China in deze toestand een makke
lijke prooi zou zijn voor de Ver
enigde Staten of de Sovjet-Unie. Ze
grepen in, ontwapenden gardisten,
joegen tienduizenden terug naar
het platteland en namen een groot
aantal sleutelposten over.
Twee jaar lang van 1969 tot 1971,
was er sprake van enige matiging
en economische opbouw, al bleven
er wisselende campagnes met de
bedoeling de Culturele Revolutie
voort te zetten. De laatste daarvan
was gericht tegen maarschalk Lin
Piao die in 1971 met zijn vliegtuig
door nog steeds onbekende redenen
neerstortte boven Mongolië. Hij zou
een staatsgreep hebben beraamd
tegen Mao Tse-toeng omdat hij het
niet eens was met diens politieke
lijn. Wat er precies heeft plaatsge
vonden is nooit bekend geworden,
maar de radicalen grepen zijn
vlucht aan om hem te beschuldigen
van samenzwering met het „sovjet-
revisionisme”. In 1973 begon zich
echter het definitieve verval van de
Culturele Revolutie af te tekenen.
China’s gematigde premier Zhou
Enlai (Tsjoe En-lai), die zelf de Cul
turele Revolutie ternauwernood
had overleefd, vond bijvoorbeeld
voldoende politieke ruimte om de
gevallen Deng Xiaoping stap voor
stap terug te halen naar de top. De
radicalen waren niet bij machte
daar iets tegen te doen, vooral niet
omdat Zhou onder bescherming
van Mao stond.
In een sfeer van algemeen wan
trouwen komt het Franse politieke
toneel weer tot leven. De lange zo
mervakantie is uitgemond in de te
rugkeer naar school van ruim twee
miljoen Franse kinderen, welke ge
beurtenis traditiegetrouw als een
soort veldslag wordt voorgesteld.
Ook het vertrek naar de vakantie
oorden en de terugkeer worden hier
steevast zo behandeld. Het spreekt
vanzelf dat ten aanzien van de poli
tiek in de herfst dan op zijn minst
kanonnen beginnen te bulderen.
Ditmaal hoort men niets van dit
alles: de partijen wachten apa
thisch, hun leuzen klinken als
praatjes voor de vaak.
Mevrouw Tsjang Tsjing
Deng werd in 1974 lid van' het
politbureau van de communistische
partij, iets later een van de vice-
voorzitters van de partij en in janu
ari 1975 volgde zijn herverkiezing
tot vice-premier. In al die functies
moest hij echter de radicale Wang
Hungwen naast zich dulden.
Zhou Enlai brak de Culturele Re
volutie stap voor stap af en begon
met het opbouwen van de nationale
economie. Tijdens zijn bewind
kreeg China het lidmaatschap van
de Verenigde Naties (1971) en begon
de zogenoemde ping-pongdiploma-
tie met de Verenigde Staten.
Deng fungeerde die jaren als uit
voerder van Zhou’s politieke lijn.
Daaraan kwam bij het overlijden
van de premier in januari 1976 ech-
14,80
42,60
56,50
167,70
220,50
f 0,75
Verscheidene dagbladen in Japan
en Hong Kong meldden de afgelo
pen weken dat een openbare be
rechting van de Chinese Bende van
Vier ophanden is. De Hong Kong
Times wist zelfs als wetenswaardig
detail te melden dat een van de vier,
Mao’s weduwe Jiang Qing (Tsjiang
Tsjing) een pruik zou dragen omdat
zij tijdens haar drie jaren durende
gevangenschap grijs haar heeft ge
kregen.
Het Japanse dagblad Mainitsji
Sjimboen, berichtte dat er geen
doodvonnissen zouden worden ge
veld, omdat de vier ernstige zelfkri
tiek hebben geleverd.
De geschiedenis van de Bende
van Vier is de geschiedenis van een
machtsstrijd in de Chinese top, die
minstens tien jaar heeft geduurd.
Die machtsstrijd begon in 1965
met een scherpe kritiek van een van
de vier, Jao Wenjuan (Jao Wen-
jouan), op een toneelstuk in decem
ber 1965. Hij betichtte de schrijver
van het stuk van burgerlijke en
kapitalistische tendenzen en pleitte
voor zuivering van de Chinese
cultuur.
Hij kreeg direct bijval van de
vrouw van Mao, Jiang Qing. Zij was
actrice geweest en had in culturele
kringen grote invloed. Hun kritiek
en de daarop volgende massale bij
val van honderdduizenden jonge
ren gericht tegen „burgerlijke, ka
pitalistische en revisionistische”
neigingen in het onderwijssysteem,
gaven een belangrijke aanzet tot de
Culturele Revolutie.
In de eerste helft van 1966 sloten
de scholen en trokken grote groe
pen jongeren die zich Rode Gardis
ten noemden, door China. Overal
waar zij tekenen van luxe of buiten
landse invloeden, restanten van het
verleden of kerken en moskeeën
aantroffen traden zij met geweld
op. Straten kregen namen van revo
lutionairen en in vele bedrijven
werd de leiding in handen gegeven
van revolutionair gezinde leden van
de communistische partij.
Jiang Qing kreeg van Mao Tse-
toeng toezicht op de culturele activi
teiten in China. De andere twee
leden van de Bende van Vier,
Zhang Chunqiao (Tsjang Tsjoen-
tsjao) en Wang Hungwen (Wang
Hoeng-wen) kregen eveneens be
langrijke rollen in partij en staats
apparaat.
Een van de velen in die dagen die
door toedoen van de radicalen zijn
functie verloor was president Liu
Xiaoji (Lioe Tsjao-tsji). Hij ver
dween als een „revisionist” van het
politieke toneel. Ook de huidige vi
ce-premier Deng Xiaoping (Teng
Hsiao-ping) viel. Hij werd ervan be
schuldigd China terug te hebben
willen leiden tot het kapitalisme en
werd verbannen naar het platte
land, waarna jarenlang niets meer
van hem werd vernomen.
Na drie jaar Culturele Revolutie
heerste er chaos in het hele land.
Het partijkader en de staatsorga
nen waren „gezuiverd”, maar de
economie stond aan de rand van de
afgrond. De militairen vreesden dat
President Giscard
d'Estaing
Een aanzienlijke groep binnen de
socialistische partij die Mitterrand
flink voor de voeten loopt, is de
sociaal-democratische vleugel die
wordt aangevoerd door Michel Ro-
card. Van hieruit wordt een eventu
ele samenwerking met het politieke
„midden-links” van president Gi
scard d’Estaing niet tot de onmoge
lijkheden voor de toekomst gere
kend. Maar ook hier is de tijd nog
lang niet rijp. Michel Rocard heeft
zijn van ongeduld trappelende aan
hang deze dagen als enige opdracht
meegegeven: „Voorlopig rustig
doorgaan met schaken, tennissen
en voor je kinderen zorgen; wij
doen nog niets, althans wij denken
na”.
Vrouwelijke soldaten van het Chinese leger roepen in april 1976 leuzen tegen de juist afgezette vice-premier Deng Xiaoping. De
Chinese propagandamachine overspoelde het volk een halfjaar later met soortgelijke foto's, maar toen was de Bende van Vier het
doelwit.
Zo werden zij er onder meer van
beschuldigd de revolutionaire cam
pagnes tegen Lin Piao en Deng
Xiaoping ten eigen bate te hebben
aangewend. Hoge officieren zouden
zij onschadelijk hebben gemaakt
door hen ervan te betichten „wan
delaars op de kapitalistische weg”
te zijn, de waarde van intellectuele
training in het onderwijs zou door
hen zijn verwaarloosd en Mao’s mo-
derniseringsplannen voor het leger
zouden zij hebben doorkruist.
Eind december 1976 hield Hua
Guofeng een toespraak tot het Chi
nese volk, waarin hij opriep tot
„radicale vernietiging” van de Ben
de van Vier. Voor hun aanhangers
zou heropvoeding voldoende zijn,
zo bleek uit zijn woorden. In het
hele land vonden daarop zuiverin
gen plaats. Ook in de regering wer
den ministers vervangen vanwege
hun „betrekkingen met de Bende
van Vier”.
Uit hetgeen in de volgende drie
jaar is gebeurd kan worden opge
maakt dat de radicale lijn in China
definitief tot het verleden behoort,
voor zover in China ooit iets defini
tief is. Deng werd nog voor de zo
mer van 1977 volledig gerehabili
teerd en herbenoemd in al zijn lei-
dersfuncties in staat, partij en leger.
Hua en Deng zetten China op een
volledig nieuw spoor: vernieuwing
van de economie, versterking van
de militaire macht en grotere vrij
heid in onderwijs en weten
schappen.
Zhou’s ping-pongdiplomatie
werd bekroond met de diplomatie
ke erkenning van de Verenigde Sta
ten vorig jaar en een paar weken
geleden maakte de Amerikaanse vi
ce-president Mondale bekend, dat
zijn land twee miljard dollar econo
mische hulp zal bieden. Deng heeft
in de afgelopen twee jaar grote hoe
veelheden moderne westerse wa
pens voor het Chinese leger
gekocht.
Maar of de radicalen werkelijk
volledig zijn uitgepraat is de vraag.
Het Franse dagblad Le Monde be
richtte vorig jaar dat Hua Guofeng
er door weerstand van radicale par
tijleden niet in was geslaagd de af
gezette president Liu Xiaoji in ere
te herstellen. De strijd met Xiaoji
als symbool, blijkt in volle gang te
zijn. Zo riep het Volksdagblad, or
gaan van de communistische partij,
vorige week dinsdag op tot „eerher
stel” van een uit 1945 stammend
partijrapport dat zich lovend uit
laat over de revolutionaire militaire
tactiek van Liu. Van deze tactiek
nam Mao tijdens de Culturele Revo
lutie in 1966 afstand.
Het is dus mogelijk dat Hua Guo
feng aanstuurt op een definitieve
krachtmeting met de radicalen in
China middels een openbare be
rechting van de Bende van Vier.
JÜfWfcjBb
