Defensie haalt
schone handen
Milieubesluiten
binnen Benelux
basis geven
Meer geld voor
arme landen
onontkoombaar
L
3 percent groei
net niet
Meer druk op
Zuid-Afrika
0
in Noord-Duitsland
Scholten over kernbewapening:
Geen tweede brigade
„OMBUIGING NEDERLANDS BELEID
I WEL BEKORTING REACTIETIJD LEGERKORPS
„Geen politiek van
Geen verdere politieke samenwerking
[1
Stakingsrecht
njn
re
^ue
n?
ioy'
lb i ib
27
PRINSJESDAG
DINSDAG
1 8
SEPTEMBER
19 7 9
18
71
(Van onze
parlementsredactie)
DEN HAAG. Voor het
kabinet-Van Agt is de behar
tiging van Nederlandse be
langen in het buitenland een
minstens zo belangrijke doel
stelling van het Nederlands
buitenlands beleid als meer
idealistische zaken als vrede,
veiligheid en rechtvaardige
verdeling van de welvaart in
de wereld. In de toelichting
op de begroting van Buiten
landse Zaken, die eerder een
uiteenzetting is van beleidsvi
sies dan van uitgaven van het
ministerie, overheerst dit
jaar de nuchterheid.
F
BZ: meer accent
eigen belangen
Minister Scholten - Defensie
Defensie
Consolidatie EG
in beleid voorop
Beperking olieverbruik.
W
Dat schrijft minister Scholten van De
fensie in zijn begroting voor 1980. Alge
meen wordt in de NAVO de noodzaak
gezien om de reactietijd van het Neder
landse legerkorps in geval van oorlog te
bekorten. Aanvankelijk vroeg de NAVO
daartoe om een extra brigade op volle
sterkte te legeren, naast de 3500 man die
al in Duitsland zijn.
Dat zou echter 700 miljoen aan inves
teringen (huisvesting, kazernes) en jaar
lijks nog eens 170 miljoen gulden gaan
kosten. Dat was de regering te gek. Ook
een alternatief plan van de NAVO - een
brigade op vredessterkte - zou onaan
vaardbare lasten (500 miljoen aan inves
teringen en 35 miljoen per jaar) met zich
meebrengen. Deze laatste mogelijkheid
zou bovendien militair nauwelijks effec
tief zijn, zegt Scholten.
Buitenlandse
Zaken
De marine kampt nog steeds met een
personeelstekort, waardoor het aantal
militairen beneden het al lage streefcij
fer van 16.800 is gedaald. Dat zal voorlo
pig nog wel zo blijven. Ook de land
macht heeft een tekort aan beroepsper-
soneel, dat door het direct aantrekken
van burgers in militaire functies en ver
hoging van het aantal kort-verbandvrij-
willigers wordt opgevangen. Alleen de
luchtmacht kan het zich permitteren het
personeelsbestand na 1980 geleidelijk in
te krimpen.
Bij de Koninklijke Marine zal binnen
niet al te lange tijd een proef starten met
het plaatsen van vrouwen op schepen.
De luchtmacht onderzoekt de mogelijk
heden vanaf 1981 ook vrouwen een op
leiding tot straaljagerpiloot te laten
volgen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. We mogen geen politiek van schone handen bedrijven.
Als dat werkelijk nodig is, moeten we ook bereid zijn moderniseringen en
verbeteringen in onze nucleaire bijdrage aan te brengen. De veiligheid van
de NAVO is daarbij even belangrijk als de terugdringing van de rol van de
kernwapens.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. De regering verwacht voorlopig geen versterking van de
politieke samenwerking tussen de landen van de Europese Gemeenschap.
In de toelichting op zijn begroting voor 1980 stelt minister Van der Klaauw
(Buitenlandse Zaken) dat eerder moet worden gestreefd naar „behoud en
consolidatie” van hetgeen reeds werd bereikt aan onderlinge politieke
samenwerking.
De regering stelt zich intussen onom
wonden achter de besluiten van de Euro
pese Raad in Straatsburg, dit voorjaar,
over de beperking van het olieverbruik
en de verhoging van de produktie en
ontwikkeling van alternatieve energie
bronnen. Opvallend is dat in deze passa
ge de reserves tegen de kernenergie, die
vorig jaar in een vergelijkbaar stuk van
de memorie van toelichting nog wel
voorkwamen, ontbreken.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Minister Scholten (De
fensie) is er niet in geslaagd volledig
tegemoet te komen aan de NAVO-af-
spraak om de defensie-uitgaven jaar
lijks reëel met 3 percent te laten stijgen.
De stijging valt als gevolg van de bezui
nigingsmaatregelen van het kabinet iets
lager .uit: 2,9 percent. De bewindsman
vindt echter dat hij hiermee toch de
internationale afspraken nakomt.
Defensie moet als gevolg van Bestek
’81 ruim 50 miljoen inleveren. Maar de
NAVO-afspraak betrof de werkelijke
militaire uitgaven, en die worden daar
door vrijwel niet aangetast. De bezuini
gingen zullen vooral gevonden worden
door het voorlopig afzien van nieuwe
geluidwerende apparatuur voor de mili
taire vliegvelden en het - naar wordt
verwacht - lager uitvallen van de pensi
oenverplichtingen.
Vorig jaar bedroeg de werkelijke stij
ging van de defensielasten precies 3 per
cent. In zijn nieuwe begroting zegt mi
nister Scholten overigens dat, zolang dit
kabinet zit, het 3-percentsbesluit als een
harde afspraak blijft gelden.
De defensiebegroting vraagt voor 1980
een bedrag van ruim 10,8 miljard gul
den, 500 miljoen meer dan vorig jaar.
Extra gelden zijn uitgetrokken voor de
aanschaf van de nieuwe Leopard 2-
tanks en de verbetering van de reactie
tijd van het Nederlandse legerkorps, on
der meer door enkele honderden solda
ten méér in Duitsland te legeren.
Een belangrijk besluit is voorts de
uitbreiding van de huidige brigade in
Duitsland met enkele honderden solda
ten. Daardoor zullen de effecten van het
klein-verlof op de sterkte van die briga
de minder voelbaar zijn. Deze maatregel
kost in de komende jaren 45 miljoen aan
investeringen en 30 miljoen per jaar aan
exploitatie. Het hele plan moet in 1986
zijn voltooid.
anp
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. De regering acht
krachtiger internationale druk op Zuid-
Afrika onontkoombaar, wanneer de
apartheid in dat land gehandhaafd
blijft. In de toelichting op zijn begroting
voor 1980 stelt minister Van der Klaauw
(Buitenlandse Zaken) dat de regering in
beginsel geen enkel middel uitsluit om
langs vreedzame weg afschaffing van de
apartheid te bewerkstelligen.
Ook rechtstreekse contacten tussen
Nederland en Zuid-Afrika wil de rege
ring blijven gebruiken om de Zuidafri-
kanen ertoe te brengen het verwerpelij
ke van de apartheidspolitiek in te zien.
In tegenstelling tot vorig jaar stelt Van
der Klaauw deze keer niet dat het „niet
zinvol is de contacten te verbreken”.
Volgens waarnemers moet hieruit wor
den afgeleid dat Nederland mee zal gaan
met eventuele voorstellen in VN-ver-
band tot verzwaring van de boycotmaat-
regelen tegen Zuid-Afrika.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. De Nederlandse ont
wikkelingshulp zal in 1980 3983 miljoen
gulden bedragen, bijna 9,5 percent meer
dan dit jaar. In de toelichting op zijn
begroting voor 1980 stelt minister Jan de
Koning vast dat Nederland daarmee op
nieuw de norm van 1,5 percent van het
Netto Nationaal Inkomen heeft gehaald.
De hulp zal in de toekomst meer dan
voorheen worden geconcentreerd op de
allerarmsten. Ook aan de armste ont
wikkelingslanden zal in verhouding
meer hulp worden gegeven.
Ook zal worden bezien of het leger
korps minder afhankelijk kan worden
gemaakt van het materieel dat in vredes
tijd in Nederland voor opleiding wordt
gebruikt. Dat kan eventueel de aanschaf
van nieuw materieel betekenen.
Dit betekent dat de Nederlandse regering zich zal blijven verzetten tegen een
inpassing van de politieke samenwerking in het EG-raamwerk. Sommige landen
streven ernaar het verschil tussen EPS (Europese Politieke Samenwerking) en EG te
laten vervagen, zodat in beide gevallen de politieke rol van de Europese Commissie
wegvalt en een „intergouvernementele” samenwerking ontstaat.
Juist nu de Gemeenschap wordt uitgebreid, eerst met Griekenland (1981) en later
met Spanje en Portugal, zal het moeilijk genoeg zijn de Gemeenschap werkbaar te
houden. Wel wil de regering ernaar streven de banden tussen het nieuwe recht
streeks gekozen Europees parlement en de EPS te versterken. Dat zou onder meer
kunnen door intensiever deelname van de ministers van Buitenlandse Zaken aan de
regelmatige debatten van het parlement over politieke onderwerpen.
Met de politiek gewenst geachte uitbreiding van de Gemeenschap verwacht de
regering intussen een verzwaring van de bestuurlijke problemen in de EG. In elk
geval wordt een versterking van het besluitvormingsproces wenselijk geacht; met
negen leden is het vaak al moeilijk de vereiste eenstemmigheid te bereiken over
sommige onderwerpen. Met twaalf zal dat nog moeilijker worden. Het wachten is in
deze op het rapport van de „drie wijzen”,
onder wie oud-minister Biesheuvel, dat
deze herfst wordt verwacht.
geheven. Het karakter van het militaire
beroep laat dat niet toe. Bezien wordt
nog of dit stakingsverbod ook gehand
haafd moet blijven voor bepaalde
burgerambtenaren van defensie.
?4- Minister van der Klaauw - Buitenlandse
Zaken.
In zo een overeenkomst zou ook het
hulp ontvangende land bepaalde ver
plichtingen op zich moeten nemen, op
dat het ontwikkelingsplan goed zou kun
nen worden uitgevoerd. Daarbij wordt
gedacht aan wijzigingen in het binnen
lands beleid van een ontwikkelingsland,
zoals landbouwhervormingen, grondpo-
litiek, prijspolitiek, belastingen.
Tot nu toe wordt het beleid eigenlijk
jaar voor jaar bepaald, in het beste-
dingsoverleg. Wanneer Nederland voor
langere termijn verplichtingen aangaat,
is de bewegingsvrijheid weliswaar ver
minderd, maar, zo meent minister De
Koning, de kans op een succesvol ont
wikkelingsbeleid groter.
Om dit bilaterale ontwikkelingsbeleid,
dat een nauwe begeleiding door Neder
landse ambtenaren vereist, mogelijk te
maken, zullen aan de ambassades in de
betrokken landen meer ontwikkelings-
deskundigen - in een tijdsbestek van drie
jaar rond vijftig personen - worden aan
gesteld.
De filosofie achter het buitenlands be
leid als geheel, dus inclusief de ontwik
kelingssamenwerking, is geënt op de ge
dachte van de „interdependentie”. Dat
wil zeggen: het is onmogelijk dat het ons
land op langere termijn goed gaat, wan
neer tegelijk in andere landen honger en
ellende wordt geleden. Anderzijds kan
economische vooruitgang in de arme
landen ertoe leiden dat deze landen zich
ontwikkelen tot exportmarkt voor pro-
du'kten uit de rijke landen.
Verbetering van de positie van de ar
me landen binnen het bestaande sy
steem hoopt minister De Koning bij
voorbeeld te bereiken door, in samen
werking met minister Andriessen van
Financiën, ervoor te zorgen dat voor de
handel met arme landen exportkrediet
verzekeringen mogelijk worden ge
maakt. Ook verzekeringen voor investe
ringen van Nederlandse bedrijven in
ontwikkelingslanden wil de regering be
ter mogelijk maken.
In het algemeen wil de regering de
toegang die de ontwikkelingslanden met
hun produkten hebben tot markten in de
rijke landen, verbeteren. Dat geldt voor
industrieprodukten, terwijl, door middel
van grondstoffenakkoorden, de op
brengst van de traditionele export van
de arme landen, de grondstoffen, zou
moeten worden vergroot.
Defensie zal meewerken aan het ver
wezenlijken van energiebesparing, maar
minister Scholten stelt daarbij dat de
operationale inzetbaarheid van de
krijgsmacht geen gevaar mag lopen.
In dè kernwa-
penparagraaf van
zijn begroting
schrijft minister
Scholten wél dat
de eventuele in
voering van nieu
we kernwapensys-
temen in elk geval
niet mag leiden tot vergroting van het
aantal atoomkpppen in Europa, zo mo
gelijk zelfs tot een vermindering.
Dit punt is van groot belang nu de
NAVO dit najaar wil beslissen over een
westers antwoord op de nieuwe Russi
sche SS 20-atoomraketten voor de mid
dellange afstand, die doelen in Europa
kunnen raken. Hoewel Scholten formeel
nog geen uitspraak kan doen over een
Nederlandse bijdrage aan de statione
ring van nieuwe kernwapens - het
NAVO-beraad is nog niet eens begonnen
- valt tussen de regels wel te lezen dat
hij een antwoord op de nieuwe Russi
sche dreiging dringend nodig acht.
Zou de NAVO zo’n antwoord achter
wege laten, dan dreigt de koppeling van
de Europese kleine kernwapens met de
Amerikaanse massavernietigingswa
pens verloren te gaan. Dat zou het af-
schrikkingseffect van de kernbewape
ning en daarmee de stabiliteit kunnen
verstoren, aldus Scholten.
Bovendien vindt hij dat nagegaan
moet worden in hoeverre een verschui
ving mogelijk is van kernwapensyste-
men voor de korte afstand, waarvan de
NAVO er genoeg heeft, naar die voor de
middellange afstand. Scholten stelt in
zijn begroting nadrukkelijk dat de nieu
we generatie kenrwapens voor de mid
dellange afstand punt van overleg met
de Russen moet worden in een nieuw
onderhandelingskader, zoals een SALT
III.
Het terugdringen van de rol van de
kernbewapening blijft volgens Scholten
doelstelling van het kabinetsbeleid.
Voor eenzijdige stappen is daarin echter
geen plaats. Wel stelt de minister te
willen onderzoeken of verschuivingen
mogelijk zijn bij de kleine nucleaire ge-
vechtsveldwapens, die tot het Neder
landse takenpakket horen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Minister Van der
Klaauw van Buitenlandse Zaken vindt
het van belang dat er een juridische
basis komt waarop binnen de Benelux
concrete besluiten over milieuproble
men kunnen worden genomen. De Bene
lux moet zich in zijn ogen gaan ontwik
kelen tot een forum, waarin daadwerke
lijk bindende besluiten kunnen worden
geschapen. Het huidige Benelux-ver-
drag voorziet niet in dergelijke formele
bevoegdheden.
Toch is er, aldus Van der Klaauw in
zijn memorie van toelichting, sprake van
een vruchtbaar overleg tussen de drie
Benelux-partners over milieuhygiëni
sche aangelegenheden, natuurbehoud
en landschapsbescherming. De Bijzon
dere Commissie voor het Leefmilieu
houdt zich daarmee bezig.
De commissie gaat zich het komende
jaar vooral bezighouden met het ontwer
pen van een samenwerkingsregeling
voor als er sprake zou zijn van rampen
op het gebied van de lucht-, bodem- of
waterverontreiniging of van ernstige ge
luidshinder. Speciale werkgroepen wor
den belast met het probleem van de
handhaving van de kwaliteit van de op
pervlaktewateren.
Minister Scholten stelt niets te voelen
voor het verlenen van stakingsrecht aan
militairen; ook niet wanneer het sta
kingsverbod voor ambtenaren wordt op-
Inzake het omstreden Landbouwbe
leid van de Gemeenschap stelt de rege
ring dat het de vraag is of het prijsbe
leid, zoals dat tot nu toe wordt gevoerd,
voldoende bijdraagt aan de noodzakelij
ke vermindering van de zuiveloverschot-
ten. Over de klacht van de Britten dat
het land naar verhouding te veel zou
moeten bijdragen aan het EG-budget,
stelt minister Van der Klaauw dat een
nauwkeurige berekening van de lusten
en lasten van het EG-lidmaatschap niet
mogelijk is. Als het financieel beleid van
de Gemeenschap zou moeten leiden tot
herverdeling van inkomens, zou dat vol
gens de regering moeten gebeuren via
het regionaal beleid.
Hij heeft daarna besloten tot een aan
tal goedkopere maatregelen, vooral ge
richt op het opslaan van meer oorlogs
tuig in Duitsland, zodat in oorlogstijd
alleen mensen overgebracht hoeven te
worden. Zo wordt voor 45 miljoen aan
platte spoorwagons voor het transport
van materieel gekocht. Daarnaast zal
een groter aantal tanks in Duitsland
worden opgeslagen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Het aantal Neder
landse militairen dat in West-Duits-
land is gelegerd, zal de komende
jaren met enkele honderden wor
den verhoogd. Ondanks dringende
verzoeken van de NAVO om méér,
is de regering niet van plan een hele
tweede brigade extra op de Noord-
duitse laagvlakte te legeren. De kos
ten daarvan zijn te hoog.
ONTWIKKELINGSHULP
NU EN MORGEN X
Nederlandse be^- zn
groHngsbearagen w
(tn miljoen gld) K
wel terug te vinden in de begroting van
Buitenlandse Zaken zelf als in de hoofd
stukken ervan die betrekking hebben op
de ontwikkelingssamenwerking en in de
beide nota's die minister Jan de Koning
(Ontwikkelingssamenwerking) tegelijk
met de begroting uitbrengt over het bila
terale hulpbeleid en over „Ontwikke
lingssamenwerking in wereldecono-
misch perspectief”.
Bij minister De Koning is vooral op
vallend dat hij, in laatstgenoemde nota,
definitief afscheid lijkt te nemen van de
Nieuwe Internationale Economische Or
de, in welk streven zijn voorganger, Jan
Pronk, nog voorop liep. Volgens de nota
is het streven erop gericht de arme lan
den te helpen op basis van gelijkwaar
digheid deel te nemen aan het internatio
naal economisch verkeer. Daartoe wor
den bepaalde ingrepen aanbevolen,
maar geen radicale wijzigingen in de
internationale economische orde.
Het bilaterale ontwikkelingsbeleid,
dat wil zeggen de rechtstreekse hulp die
Nederland geeft aan ontwikkelingslan
den, zal in de toekomst anders worden
georganiseer<(. Minister De Koning wil
met de concehtratielanden, de groep van
arme landen waar vrijwel alle recht
streekse Nederlandse hulp naar toe
gaat, overeenkomsten sluiten voor lan
gere perioden (tien jaar) waarin Neder
land zich verplicht een bepaald welom
schreven stuk van het ontwikkelings
plan van zo een land voor zijn rekening
te nemen.
Minister Van
der Klaauw legde
vorige jaren nog
de nadruk op de
continuïteit, de
voortzetting van
het beleid van zijn
voorganger, Max
van der Stoel - met
de beruchte uitzondering - van het ge-
groeiede „vertrouwen” dat Nederland
sinds het optreden van het kabinet-Van
Agt zou genieten bij de buitenlandse
partners.
Dit jaar stelt de minister dat de rege
ring haar buitenlands beleid richt „zo
wel op de bevordering van het welzijn
van ons land in zijn betrekkingen met
het buitenland als op het leveren van een
bijdrage aan de bevordering van de
mondiale vrede en veiligheid, de recht
vaardige verdeling van de welvaart in de
wereld, de wereldrechtsorde en de eer
biediging van de mensenrechten”. De
erop volgende zin zou voor het kabinet-
Den Uyl al helemaal ondenkbaar zijn
geweest: „Voor de vervulling van deze
doelstellingen acht de regering het be
houd van de vitaliteit en de dynamiek
van de westerse economie van het aller
grootste belang”.
De „ombuiging van het beleid” is zo-
