Jan Valkestijn, Do Reeser en Miep van Luin geëerd met Haarlemse muziekprijs
Verschil van mening tussen Freek en Bram is er altijd geweest
IS
ff
ff
TUNESIË
1
door Jacques J. d'Ancona
Toneelschuur presenteert
vijf workshops
PU
1
13
19 7 9
29 SEPTEMBER
ZATERDAG
door Johan van Kemper
b
F
HERHALING VAN DE SUCCESVOLLE NAJAARS^
REIS 1978 VOOR ONZE LEZERS NAAR
IN NOORD-AFRIKA
Van 13-23 oktober organiseren wij in samenwerking met het
Reis- en Passagebureau Hoyman Schuurman opnieuw een groepsreis voor
onze lezers naar de warmte en de mystiek van het Afrikaanse continent Binnen 3
uur na vertrek uit Amsterdam arriveren in Tunis en vandaar 9 dagen lang de totaal
andere, volledig Oosterse sfeer ondergaan door middel van een geheel verzorg
de rondreis door het prachtige land Tunesië Met lange stops, zodat de
inspanning niet te groot wordt.
PRIJS PER PERSOON 1379,-
IN DE REISSOM IS INBEGREPEN:
Zoals in onze editie van 18 sep
tember reeds bekend werd ge
maakt, heeft het bestuur van de
Jos de Klerk-stichting ditmaal
prijzen toegekend aan Miep van
Luin, Do Reeser en Jan Valkes
tijn. De Jos de Klerk-prijs werd
ingesteld om diegenen te eren die
zich voor de bevordering van het
muziekleven in Haarlem en di
recte omgeving uitzonderlijk
verdienstelijk hebben gemaakt.
De uitreiking van de aan deze
onderscheiding verbonden oor
konde en een door Mari Andries-
sen ontworpen bronzen plaquet
te met de beeltenis van Jos de
Klerk, zal tijdens een bijzondere
plechtigheid op 11 oktober in de
Gravenzaal van het stadhuis
worden uitgereikt door burge
meester drs. J. Reehorst.
Inlichtingen en boekingen uitsluitend bij:
F&S
HAARLEM. De drie Haar
lemmers aan wie de Jos de Klerk-
prijs thans is toegekend hebben
ieder voor zich verklaard extra
verheugd te zijn met de onder
scheiding vanwege het feit dat zij
met de in 1969 overleden musicus
en musicograaf naar wie de prijs
genoemd is, via de muziek in een
persoonlijke relatie hebben
gestaan.
Toen de pianiste Miep van Luin
ervan op de hoogte werd gesteld
dat haar deze onderscheiding ten
deel was gevallen, wees zij in
haar reactie op De Klerks uit
spraak „dat het onderricht geen
training tot muzikale wielrenne
rij moet worden, waarin een re
pertoire kan worden afgedraaid,
maar dat leerlingen daarentegen
tot muzikanten in de zuiverste
betekenis dienen te worden ge
vormd, waarbij het accent be
hoort te liggen op een ontplooiing
die de vrije opbloei van de eigen
essentie van de pupil mogelijk
maakt.”
KUNST
J
fel
F;;
h
4
:s'- F.
(Van onze kunstredactie)
Foto boven: Jan Valkestijn. Foto midden: Do Reeser
Foto boven: Miep van Luin.
(ADVERTENTIE)
Humor is alleen maar door grappen
vergeten hoe erg iets
Haarlem Deze foto is van de Haarlemse
actie-presentatie van Bloed aan de Paal, in maart 1978.
Volle zalen trekken, een succesformule
bouwen waar het publiek tegenwoordig
massaal op gfkomt. Weken lang in een
uitverkocht Amsterdams Carré met 1400
mensen per avond. Waar staan de mensen
voor dit duo niet in de rij? En toch is het
een van de dingen die Freek de Jonge en
Bram Vermeulen benauwen.
Een ter gelegenheid van De Klerks 75ste
verjaardag in het Haarlems Dagblad ge-
ondersteuning van een popgroep tegen
een gigantisch decor. Freek toen: „Door
die kolere herrie van ons moet je heen
dringen. Ouderen kunnen dat niet. Ze
verstaan ons niet, omdat ze de taal van de
jongeren niet meer spreken
Via de televisie maakten ze ook hun
entree bij een veel groter publiek met
eigen shows, alvorens ze in 1976 terug
keerden op de basis als „Neerlands Hoop
Interieur" in een theaterprogramma, de
schets van het Hollandse binnenhuis-an-
no-nu, als afwisseling op hun onverbidde
lijke zwerftochten langs de wereldwijde
Klerk aan de haar toegekende prijs ver
bonden is, een extra waardevol aspect aan
deze gebeurtenis. Haar veelvuldig contact
met „Vader De Klerk” op vakmatig en
menselijk vlak, was van dien aard dat zij
de dierbare herinneringen daaraan in de
ze prijs op een treffende manier bevestigd
ziet.
Do Reeser, jarenlang hoofd van de mu
ziekafdeling van de Haarlemse Stadsbi-
jij en ik”.
„Interieur" was een geslaagde identifi
catie. Maar geen wilde verplettering meer,
zelden een verwoestende persiflage. Het
leek alsof de trend van Bram en Freek
overgewaaid was. In de storm die ze ont
ketenden, bleven ze keurig schoon gebla
zen en proper overeind.
De morbide uithalen en die krachtige
aanslag kwamen pas terug in hun huidige
misstanden. „We willen geen karikatuur
worden van onszelf”, meldden ze, inmid
dels werkend aan een musical die ze door
anderen lieten spelen: „Een kannibaal als
programma. Schitterend, en nog steeds
met een dominerende anti-show van
Freek als hoofdrolspeler voor Bram Ver
meulen en gitarist Jan de Hont.
„Bloed aan de Paal”, zat er in 1978
tussen, ten onrechte bestempeld als „thea
ter”. Dat was allerminst hun bedoeling.
Het was een actie-programma om het pu
bliek te motiveren tegen het wereldkampi
oenschap voetbal in een land als Argenti
nië. Een artistieke daad was dat niet,
maar een aanleiding tot discussie, al intro
duceerde Freek zijn imitatie van jongleur:
fantastisch en puur clownswerk. Van, na
bij maakte hij waar wat hij zei: „Humor is
alleen maar door een paar grappen verge
ten hoe erg het is”.
De arrogantie van Freek de Jonge was
schijn, zijn zelfverzekerdheid gespeeld.
Dat is duidelijk geworden nu hij en Bram
Vermeulen een punt zetten achter hun
samenwerking.
Ze verschillen van mening over de vorm
waarin theater gebracht moet worden.
Freek de Jonge, vers na hun beslissing:
„Dat meningsverschil is er altijd geweest.
Daarom hebben we ook zo leuk gewerkt.
In het verleden leverde dit verschil van
inzicht altijd een nieuw programma op.
Dat is niet meer het geval. We spelen door
tot 23 december en dan stoppen we. Voor
ons beiden staat het vast dat de formule
dood is. Juist het succes is dodelijk. Uiter
aard hebben we van het succes ontzettend
genoten, maar inhoudelijk kunnen we niet
verder”.
De vraag is wat ze nu gaan doen. Freek
de Jonge: „Ik weet het niet. We moeten
wel iets, want we zijn nog niet binnen. Er
moet brood op de plank komen. Ik heb er
voor mezelf geen idee van en ik weet ook
niet wat Bram van plan is".
De laatste voorstelling op 23 december
is in de Stadsschouwburg van Haarlem.
bliotheek („partituren zijn veel leuker dan
boeken, omdat ze eigenlijk nooit veroude
ren”) kreeg de Jos de Klerk-prijs vanwege
haar onvermoeibare en ideëel geaarde
inzet inzake het in muzikaal opzicht advi
seren van amateurs en muziekstudenten
die als leden van de muziekbibliotheek
een beroep op haar konden doen, ook al
viel die hulpverlening veelal buiten haar
taakomschrijving.
Bij veel „klanten,’ was inderdaad een
psychologische aanpak vereist, aldus Do
Reeser, die haar werk meer dan dertig
jaar met zoveel verantwoordelijkheidsge
voel heeft verricht. Al is zij nu gepensio
neerd, nog altijd volgt zij met grote be
langstelling de verdere ontwikkeling van
de vele aankomende en jonge musici die
zij in haar praktijk heeft mogen advise
ren. Haar interesse in de ontplooiingskan
sen van jonge mensen hebben zich na
haar pensionering toegespitst in het geven
van psychologische adviezen door middel
van de bestudering van het handschrift,
zoals zij dat tegenwoordig als secretaresse
van de Nederlandse vereniging voor Gra
fologie met hartstocht beoefent.
Jan Valkestijn voelde zich destijds bij
zijn komst naar Haarlem als het ware
„vaderlijk” opgevangen door Jos de
Klerk, die hem toen naar zijn zeggen on
schatbare adviezen heeft gegeven en hem
ook in de lóóp der jaren met raad en daad
is blijven bij staan. Die nagedachtenis
krijgt met deze prijstoekenning een nieu
we belichting en vervult Valkestijn
priester en musicus met een zekere
„trots omdat op deze wijze waardering
wordt getoond voor het bedrijf,’ waaraan
publiceerde opvatting omtrent pedagogie,
die door Miep van Luin ten volle wordt
gedeeld en door haar ook als kenmerkend
wordt geacht ten aanzien van de geest van
Jos de Klerk. (De betreffende krant van 7
januari 1960 bleek door de pianiste zorg
vuldig in haar archief bewaard).
Miep van Luin-Riemersma is naast haar
pedagogische en vele andere activiteiten,
bekend geworden als muzikale partner
van Ans Bouter, met wie zij een pianoduo
vormt, en destijds ook vanwege haar ja
renlang regelmatige optredens met de
fluitist Frans Vester. Daarbij zijn ook de
vele door haar dikwijls in combinatie
met haar zuster, de zangpedagoge Coby
Riemersma en de vereniging Vrienden
van het Lied georganiseerde concerten
in haar woning „Het Huis met de Sleutels”
voor velen een begrip geworden.
De Jos de Klerk-prijs werd Miep van
Luin toegekend, allereerst op grond van
haar grote en stimulerende activiteiten
met betrekking tot de muziekbeoefening
in het algemeen en ten aanzien van de
jeugd in het bijzonder, geïnspireerd van
uit een uitgesproken sociale instelling.
Miep van Luin beschouwt de prijstoe
kenning als een eer die de anderen waar
mee zij heeft samengewerkt net zo goed
toekomt: „Een mens doet niets alleen. De
prijs zou dus eigenlijk verdeeld moeten
kunnen worden. Ik kan deze onderschei
ding dan ook alleen accepteren als ik het
gevoel er maar bij mag houden dat het in
breder verband bedoeld is”.
Ook voor Do Reeser vertegenwoordigt
de omstandigheid dat de naam Jos de
Neerlands Hoop geeft zijn allerlaatste voorstelling m
Héél veel zien onder leiding van een goede, Duits-sprekende gids. Naast de
metropool Tunis bezoeken wij het oude Carthago, het liefelijke Moorse stadje Sidi
Bou Saïd, de bekende kustplaatsen Sousse en Monastir op weg naar Sfax met
bezichtiging van het colosseum El Djem. Dan naar Matmata (indrukwekkende
bewoonde holwoningen) en naar het prachtige eiland Djerba via Zarzis en de
Romeinse weg. Na een extra rustdag hier met een ochtendrit over het eiland,
voortzetting van de reis naar het zuiden via Gabès (in rijtuigen de oases zien)
naar Tozeur (aan de rand van de échte Sahara vlakbij de grens van Algerije).
Op de rug van dromedarissen door de oase Vervolgens naar Gafsa en Kairouan
(13 eeuwen oude stad en tapijtcentrum). Tenslotte naar Hammamet (de tuin van
Tunesië) voor een verblijf van 3 nachten. Van het dichtbijgelegen Monastir directe
terugvlucht naar Amsterdam.
Moskeeën, bazaars, souks, de Sahel, prachtige zandstranden, drukte en
onvoorstelbare Stilte, „bijbelse’ taferelen, chaos en ongerepte schoonheid en
nóg veel meer zult u zien en meemaken tijdens deze mooie rondreis; uw camera
krijgt geen rust!
(Toeslag voor 1 -persoonskamer ƒ175,-).
Accommodatie op basis van 2-pers.kamers met bad of douche in de betere
hotels, alle maaltijden (in Hammamet demi-pension). gehele rondrit in air
conditioned bus, alle kosten voor entrees, vervoer per ander voertuig of kameel,
alle kruierskosten, vliegvervoer Amsterdam-Tunis en Monastir-Amsterdam. bus
vervoer Haarlem (Frederikspark)-Schiphol v v speciale cocktailparty voor de
lezers van onze bladen, ervaren gids, premie voor een bagage- en reisongeval-
lenverzekering, Nederlandse reisbegeleiding
Neerlands Hoop gaat uit elkaar. Een
schok voor de fans en voor hen die in
Bram en Freek de representanten zagen
van maatschappij-kritisch, controversieel
cabaret.
Toen ze kwamen omstreeks juni 1969
brachten ze een nieuwe vorm van caba
ret, dwars door de technische wetten bo
rend, op weg naar kritisch, sterk muzikaal
getint theater. Keihard, niets ontziend,
alsof het bedoeld was als parodie op de
parodie. Freek de Jonge in 1970: „Elke
conférence zet ik in als een type dat ein
digt bij mezelf".
Neerlands Hoop in Bange Dagen, in
Panama. hun formule werd een han
delsmerk, hun optreden een trend. Rauw,
met haaks geplaatste absurditeiten waar
een overwegend jong publiek zich gretig
in herkende. Maar met als verliespost dat
de muziek niet meegroeide en eenvormig
bleef.
Freek de Jonge, daarentegen, werd een
showman-ondanks-zichzelf. In dat opzicht
kwam er een afstand ten opzichte van
Bram Vermeulen. Wie teruggaat naar
1972 („Plankenkoorts”) moet zich herinne
ren, dat Freek toen al een zo sterk per
soonlijk aandeel opeiste, dat de muzikale
partij van Bram in de verdrukking raakte.
Later hebben ze daar krachtig iets aan
gedaan in „Neerlands Hoop Express”. Het
duo koos in 1974 voor een uitgebreide
Reis- en Passagebureau Hoyman Schuurman, Gedempte Oude
Gracht 82 (in stadskantoor Haarlems Dagblad), Haarlem, telefoon 023-
3131 SO (Arjanne de Vries)
HAARLEM. Vijf verschillende
workshopseries staan dit seizoen op het
programma van de Haarlemse Toneel
schuur. Twee daarvan, de workshop
Clowning en Mime, zijn al van start ge
gaan. Volgende maand beginnen de
workshops Spel en Beeld en Schrijvers/
Improvisatie met als laatste voor dit
seizoen de workshop visualisering en
screen-acting die in januari begint. De
workshops hebben wekelijks plaats op
maandag- of dinsdagavonden, gedurende
drie of vier maanden.
Clowning wordt gedoceerd dpor Willem
van Rinsum en loopt al sinds 24 septem
ber. Ook de akrobatiek wordt hierin be
studeerd.
Peter Lemmens, student aan de Mime-
school in Amsterdam, neemt de Mime
workshop, die op 24 september begon,
voor zijn rekening. Deze cursus van drie
maanden houdt zich bezig met beweging,
spelen, improviseren en kan mogelijk tot
een produktie leiden.
In Spel en Beeld gaat het om integreren
van beeldende middelen in theatervorm
en andersom. Deze workshop, onder lei
ding van Marijke de Vries, gaat op 8
oktober van start en zal drie maanden
duren. Marijke de Vries zal een eenvoudig
verhaal, tekening of een eigen ervaring als
uitgangspunt gebruiken om een beeldend
spel te maken, de realiteit te vervormen en
de omgeving waarin gespeeld wordt te
veranderen.
Ongeveer 15 mensen kunnen deelnemen
aan de Schrijvers/Improvisatie workshop
die begeleid wordt door onder anderen
Ronald Beer. Het doel van deze vier
maanden durende cursus is om op impro-
visatiebasis een samenwerkingsverband
te vinden tussen de disciplines toneel
schrijfkunst, akteren, regie, dramaturgie
en scenografie.
De workshop, die op 16 oktober van
start gaat, zal uit twee groepen bestaan,
een van drie tot vier schrijvers en een
begeleider, en een van tien tot twaalf
acteurs die ten dienste zullen staan van
het schrijversteam. Er zal naar gestreefd
worden, vanwege het experimentele ka
rakter van de cursus, om een eindresul
taat op te leveren.
De laatste workshop van het seizoen,
Visualisering en Screen-acting, gaat op 7
januari van start en zal eveneens vier
maanden duren. Ook deze workshop zal
uit twee groepen bestaan, een voor techni
sche deelnemers en een voor de acterende
deelnemers. Onder begeleiding Van Ro
nald Beer en Floor Peters zal een film van
een lengte van twintig minuten worden
gemaakt over het resultaat van deze
cursus.
Mensen met interesse voor een van de
workshops, of voor verdere informatie,
kunnen zich wenden tot de Toneelschuur,
Smedestraat 23 in Haarlem. De kosten
bedragen 45 per cursus (met cjp 30).
i
Verzeker u van een zonnige, korte herfstvakantie en boek snel, want wij
verwachten grote belangstelling voor deze zeer speciale reis, waarvoor de
deelname beperkt is.
Bekroonden bijzonder verheugd vanwege
persoonlijke relatie met Jos de Klerk
hij nu alweer zestien jaar zijn beste krach
ten heeft gegeven.
Jan Valkestijn, directeur van het
Muziekinstituut van de Kathedraal St. Ba-
vo en haar koorschool, ontving de Jos de
Klerk-prijs voor het vele dat hij door de
jaren heen en in vaak moeilijke omstan
digheden heeft verricht om de koorzang,
in en buiten de liturgie, op de meest ver
antwoorde en veelzijdige manier op zijn
jongensschool te onderwijzen en deze ook
in breder verband levend te houden.
Het hem toekennen van de Jos de Klerk-
prijs beschouwt Jan Valkestijn tevens
„als een officiële erkenning van de vol
waardige plaats die de Rooms-katholieke
kerkmuziek waaruit alle andere muziek
in de westerse wereld ontstaan is nog
steeds in onze cultuur inneemt.
