Strauss moet beschuldiging inslikken
Over vijf jaar energiecrisis
Brit geen heer
Rijst voor vluchtelingen
Israëliër: „Nog deze maand
Koerden actief
Mount Everest
weer beklommen
Johannes Paulus II nu in Philadelphia
buisbreuk stil
Kritiek Havanna
op Carters rede
in Noord-Iran
Kernreactor na
Tornado treft iuchthaven
11
1
-2
Broodprijs
Verboden
Broodwegers
Importverbod
Kwartje
V
2
DONDERDAG 4
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 9
OKTOBER
door Nico Scheepmaker
rken
•loten
ihulp
lucht
even
hork
sidie
4
(Van onze redactie buitenland)
WENEN. Leiders van de organisatie van olieproducerende
en exporterende landen (OPEC) hebben gisteren gewaar
schuwd voor een permanent olietekort in de jaren tachtig.
ions
trijfël
Hoewel de rechtbank de Beierse mi-
OPEC: olietekort
wordt permanent
9 9
Oprichting PLO
regering verwacht
Bezoek paus in New York
ware zegetocht geworden
»n heb-
ips hoe
1 tegen
ilgende
gsadvi-
vouw-
ilekken
nbraak
n wer-
'emeld,
e scha
de) be-
r jaar.
ee jaar
bijeen
enwer-
?ld een
Tanza-
t gaat
water-
!s Tan-
tril dat
woerd
landse
ie een
twoor-
n over
ie An-
llen is
zwaar
istruc-
jke in-
londe-
denne
s prij-
rieven
;emid-
n. Het
aartoe
voor-
a voor
it Epe-
ilthoff
aard
daars,
ourta-
itrege-
assing
Verhoging van de produktie is alleen
mogelijk als aan drie voorwaarden wordt
voldaan, zo bleek uit de meeste toespra
ken. In de eerste plaats moeten de ver
bruikende landen minder olie invoeren.
Daarnaast moet de koopkracht van de
Delegaties van OPEC-staten zijn deze
week bijeen op een besloten conferentie
over de toekomst van de oliewinning door
OPEC-landen. Ook vertegenwoordigers
van een aantal Westerse landen zijn hier
bij aanwezig.
met de Egyptische president Sadat en
president Assad van Syrië. Assad zou
Jackson hebben gezegd dat het vredesver
drag tussen Israel en Egypte een hinder
nis vormt voor vrede in het Midden-Oos-
ten.
soonlijk voor de ongeregeldheden ver
antwoordelijk gesteld en hem de opsto-
ker en initiatiefnemer van de ongere
geldheden in Essen en Keulen genoemd.
In deze steden werd Strauss het spreken
onmogelijk gemaakt. Hij werd boven
dien met eieren en tomaten bekogeld.
Met de uitroep „God zegene New York”
liet de paus daar een zingende en juichen
de menigte achter en vloog hij naar de
„stad van de broederliefde” (Philadelp
hia) om daar eerst voor ongeveer een
miljoen mensen de mis op te dragen.
Op het vliegveld verwelkomde burge
meester Frank Rizzo hem met de woor
den: „Bijna vijf eeuwen geleden kwam
Columbus in deze maand naar dit half
rond en bracht hij het begin van een
nieuwe beschaving. Vandaag brengt uw.
reis van vrede en eenheid ons allen het
begin van een nieuwe hoop”.
Ongeveer 9000 mensen, onder wie 2000
schoolkinderen, waren naar het internati
onale vliegveld van Philadelphia geko
men om de paus te begroeten.
Na in Brooklyn kinderhanden te heb
ben geschud en tenslotte het met 80.000
mensen gevuld Shea-stadion een mis tot
besluit te hebben opgedragen, vertrok de
paus voor zijn vliegreis naar Philadelphia.
Eerder had de paus in de stad New York
de traditionele tickertape-parade gekre
gen, die alleen voor de zeer belangrijken is
weggelegd. In het Battery-park op de punt
van Manhaften, in het zicht van het Vrij
heidsbeeld, richtte de paus zich vooral tot
de joodse gemeente van New York. Hij zei
dat het wereldkatholicisme en het wereld-
jodendom „samen vastbesloten zijn alle
vormen van anti-semitisme en discrimina
tie te verwerpen”.
Hij stapte daarom in de sneltrein en
ter hoogte van de halte trok hij aan de
noodrem. De snelheid bedroeg op dat
moment 140 km per uur. Tegen een
toegesnelde vrouwelijke conducteur
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Een Engelsman, com
pleet met bolhoed en paraplu, kon niet
op de normale manier naar huis omdat
zijn vaste trein niet reéd, vanwege een
staking van het spoorwegpersoneel.
sen liepen verwondingen op, van wie bij
na tweehonderd moesten worden opgeno
men in het ziekenhuis. Een man werd
gedood.
KATHMANDOE (AP, DPA en Reuter).
Een Westduitse-Zwitserse ploeg van
drie bergbeklimmers is er maandag in
geslaagd de top van de Mount Everest te
bereiken. De klimmers werden begeleid
door twee sjerpa’s, gidsen uit Nepal.
Waarom werd op 2 oktober, de Dag van
het Brood, de Oudhollandse broodmaal
tijd in de Oude Kerk in Amsterdam ge
houden en bijvoorbeeld ni,et in de Con
greszaal van de Nieuwe RAI? Dat werd
ons uitgelegd door voorzitter Bartelsman
van de Commissie Broodgebruik van het
Genootschap voor de Bakkerij. De Oude
Kerk, die al in de 13e eeuw werd gesticht
en omstreeks 1500 zijn tegenwoordige
grootte verkreeg, was toegewijd aan Sint
Nicolaas, patroon van de zeevaarders en
later van de bakkers (en weer later van de
hele middenstand, een typisch staaltje
van branchevervaging, zoals de heer Bar
telsman opmerkte).
De broodbakkers hadden vóór 1578 hun
eigen altaar, gewijd aan Sint Obertus,
waar zij hun vergaderingen hielden en
hun gewichten ijkten. Tientallen jaren
lang werd daar ook de broodprijs van de
komende week bepaald en aan de kerk
deur aangeslagen en tweemaal per week
werd in de kapel van huiszittenden brood
aan de armen uitgedeeld.
rk” wil
Vester-
er een
werk-
cht als
t kamp
n dien-
jntrum
12-1944
Neder-
aar de
>rd. De
kamp
kgroep
g van
RED WING (DPA en UPI). De'kern-
reactor bij Red Wing in de Amerikaanse
staat Minnesota, waar deze week een hoe
veelheid radioactief gas vrijkwam door
een lek in de stoomgenerator, is gisteren
stilgelegd.
De reactor blijft tenminste twee weken
gesloten. Verwacht wordt echter dat de
buisbreuk nog vandaag kan worden her
steld.
(Van onze redactie buitenland)
PHILADELPHIA. Als derde
etappe op zijn reis door de Verenigde
Staten is paus Johannes Paulus II-
gisteren in de namiddag aangeko
men in de stad Philadelphia, nadat
zijn bezoek aan New York een ware
zegetocht was geworden.
TEHERAN (AFP, Reuter). Opstandi
ge Koerden hebben de afgelopen dagen
bij een serie guerrilla-aanvallen in Noord-
west-Iran zeker vijf leden van de veilig
heidstroepen om het leven gebracht. Dit
hebben de autoriteiten in Teheran giste
ren meegedeeld.
In de bergstad Sardasth, bij de grens
met Irak, sneuvelden vijf leden van de
revolutionaire garde bij een treffen met
een „zelfmoordcommando” van Koerden.
Elf gardisten worden nog vermist. Het
officiële persbureau PARS meldde dat
vijf leden van de verboden Koerdische
Democratische Partij (KDP) in de stad
Mahabad gewond raakten bij een actie
tegen het radio- en televisiestation in de
Tijdens het bezoek van paus Johannes
Paulus II aan Boston protesteerde een
groep feministen tegen het feit dat vrou
wen tijdens de mis de eucharistie ofte wel
het Heilig Avondmaal niet mochten ver
strekken. Zij droegen een spandoek mee
met de tekst: „Als vrouwen het brood
kunnen bakken, kunnen vrouwen ook het
brood verstrekken”.
In 1530 hadden ze zulke protesten in
Amsterdam al zien aankomen. Toen werd
het vrouwen voor alle zekerheid verboden
het deeg te kneden of te treden!
dan wacht hem voor elke overtreding
een boete van 50.000 mark. Strauss werd
bovendien veroordeeld tot betaling van
de kosten van de procedure. De rechter
zag in de bewering van Strauss tegeno
ver de SPD en Egon Bahr „een beledi
ging die niet door de grondwettelijke
garantie van vrije meningsuiting wordt
gedekt”.
„Wat zich dit jaar heeft voorgedaan is
slechts een voorbode geweest van de ener
giecrisis halverwege de jaren tachtig, zo
verklaarde secretaris-generaal Ortiz van
de OPEC. Olieminister Oteiba van de Ver
enigde Arabische Emiraten sprak over de
mogelijkheid van een nieuwe wereld
oorlog in de jaren tachtig om de toegang
tot de oliebronnen.
(Van onze redactie buitenland)
HAVANNA-NEW YORK. Een poging
van de Amerikaanse president Carter om
Cuba te chanteren met de aanwezigheid
van Russische troepen op het eiland is
mislukt. Het officiële Cubaanse dagblad
Granma heeft dit gisteren verklaard.
Carter heeft volgens het blad gepro
beerd „snel een einde te maken aan de
komedie”. De president heeft ingebonden
en aanvaard dat de Cubaanse Castro de
waarheid heeft gesproken aldus Granma.
Volgens de Cubaanse regering bevindt
zich op het eiland geen Russische
gevechtseenheid maar is er alleen een
militair opleidingscentrum met Russische
instructeurs gestationeerd.
jaar
irsub-
■huur-
creta-
Ruim-
ird op
Twee-
ekend
ir een
and is
rprijs
rzoek
/ezen,
(Van onze redactie buitelJand)
BONN. De lijsttrekker van de West-
duitse christelijk-conservatieve partijen
CDU-CSU, Franz Josef Strauss, mag
niet meer beweren dat de sociaal-demo-
cratische SPD achter de rellen tijdens
zijn verkiezingsoptreden in Noordrijn-
Westfalen heeft gestaan. Dit werd
Strauss gisteren bevolen door de recht
bank in Bochum, waar SPD-secretaris-
generaal Egon Bahr een proces tegen
Strauss had aangespannen.
Strauss had deze SPD-politicus per-
olieverkopende landen, die onder meer
als gevolg van de waardedaling van de
dollar sterk is afgenomen, worden gega
randeerd en tenslotte moeten de geïndus
trialiseerde landen de ontwikkelingslan
den helpen bij de opbouw van hun eco
nomie.
De Newyorkse politie heeft inmiddels
meegedeeld dat zij niet zoveel belang
meer hecht aan de waarschuwing dat een
moordaanslag op de paus zal worden ge
pleegd. De man die werd gezocht blijkt in
het buitenland te verkeren.
De federale rechter in Washington
heeft intussen de aanklacht van de
atheïste Madalyne Murray Ohare afgewe
zen. Die wilde voorkomen dat paus Johan
nes Paulus II zondag in Washington in het
openbaar een mis opdraagt. De rechter zei
dat mevrouw Ohare „geen enkele autori
teit kon citeren” waardoor haar argu
ment, dat een religieuze groepering niet
op nationaal gebied zou mogeh bijeenko
men, wordt gesteund.
Het Russische officiële persbureau Tass
heeft de paus gisteren verweten de Britse
rol in Noord-Ierland niet te hebben ver
oordeeld. In een verslag uit Londen, het
eerste dat in Moskou over het bezoek van
de paus werd uitgezonden, zegt Tass dat
de paus niet tot de wortel van het bloed
vergieten is doorgedrongen „De weige
ring van de Britse regering een politieke
regeling te zoeken en haar poging een
militaire oplossing op te leggen”.
voormalige hoofdstad van de opstandige
Koerden.
In Naghaden (50 km ten noordwesten
van Mahabad) veroorzaakten „contra-re-
volutionairen” paniek onder de bevolking
toen zij granaten gooiden. Van slachtof
fers maakte de Iraanse radio geen
melding.
Bij een zware explosie in de sneltrein
van Teheran naar de havenstad Khor-
ramshar zijn gisteren acht mensen ge
dood en achttien gewond. De Iraanse
staatsradio meldde dat de ontploffing zich
voordeed toen de trein het station van de
in het zuiden van Iran gelegen stad Ahwaz
binnenliep. Revolutionaire gardisten zet
ten de omgeving af.
Over de oorzaak van de explosie is niets
bekend, maar in de buurt van Ahwaz,
Khorramshar en Abadan, belangrijke ste
den in de olieprovincie Khuzistan, zijn de
afgelopen tijd verscheidene aanslagen ge
pleegd.
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM-TEL AVIV-BEIROET. De Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie PLO zal nog deze maand de regering-in-ballingschap oprichten. Fractie
voorzitter Shachal van de Israëlische Arbeiderspartij heeft dat gisteren
verklaard nadat hij terugkeerde van een parlementaire conferentie in Vene
zuela. Shachal zegt zijn uitspraken te baseren op uitlatingen van de PLO-
vertegenwoordiger op de conferentie.
Met betrekking tot de komende winter
zei de president directeur Taher van Sa-
oediarabische staatsoliemaatschappij dat
begin volgend jaar meer olie kan worden
aangeboden dan wordt gevraagd. Hij
wees er echter op dat dit beeld anders zal
worden indien een van de OPEC-landen
besluit de olieproduktie te verminderen.
Taher sprak op dit punt zijn collega Otei
ba van de Verenigde Arabische Emiraten
tegen, volgens welke een tekort zal ont
staan. Volgens Taher is er ook dit jaar
geen sprake van een tekort aan olie.
De paus prees ook de Verenigde Staten
als toevluchtsvoord voor generaties
vluchtelingen in de wereld. Hij drong er
bij de Amerikanen op aan deze traditie in
ere te houden. Opnieuw pleitte hij voor de
vrede in de wereld en het ophouden met
„de onmenselijke kringlopen van oorlog,
die ontstaan door schending van de fun
damentele mensenrechten, die dan nog
ernstiger worden geschonden”.
m me-
vooral
rvolgd
lingen-
i moe-
)or de
strekte
1 aan,
it voor
en na-1
jn. De
»r ook
Euro-
an de
w-Zee-
•tman
n van
raagd
;houd
doren
trege-
□nder
en en
n hun
n van
e Ka-
s van
villen
x Zij
ng te
i oni-
nder-
ebou-
De Westduitse minister van Economi
sche Zaken Lambsdorff heeft intussen
gezegd dat zijn land beschikt over vol
doende olie om de winter door te komen.
Zijn land kan bovendien profiteren van
een Libisch plan om de contracten met
particuliere en multinationale oliemaat
schappijen te verminderen. Libië wil
meer leveren aan regeringen en staatsolie-
maatschappijen. De regering van dit land
heeft gisteren aangekondigd dat West-
Duitsland hierdoor „behoorlijk meer” zal
krijgen dan de tweehonderdduizend va
ten per dag van nu.
nister-president had gevraagd persoon
lijk te verschijnen, liet Strauss zich door
de secretaris-generaal van de CSU, Ed
mund Stoiber, vertegenwoordigen. Van
tevoren had de president van de recht
bank tevergeefs geprobeerd de tegen
standers tot een vergelijk te bewegen.
Mocht Strauss met zijn aantijgingen te
gen de SPD en Egon Bahr doorgaan,
De vijf volgden de traditionele route
langs de zuidoostelijke wand, die ook
werd gekozen door sir Edmund Hillary uit
Nieuw Zeeland, toen hij in 1953 als eerste
de top van deze hoogste berg ter wereld
bereikte. De tocht wordt als een moeilijke
beschouwd, omdat deze plaats heeft ge
vonden in de herfst.
In 1601 werd de broodbezorging verbo
den en mochten brood, pasteien en
koek niet langer worden versierd met
bloemen, dieren en dergelijke. Soberheid
werd de boodschap! In 1613 werd de Sint
Nicolaasmarkt verboden en, heel belang
rijk, ook het waarschuwen voor de brood
weger werd verboden.
Wie de bakkerij instormde met de woor
den: Juut, juut, de broodweger komt er
aan!”, zodat de bakker haastig zijn licht-
gewichtbroden kon verwisselen voor
goedgewichtbroden, ging dus op de bon,
terwijl daarentegen degeen die een bak
ker aanbracht omdat zijn broden niet het
juiste gewicht hadden, de helft van de
boete uitgekeerd kreeg die de bakker
moest betalen.
Een praktisch systeem, dat als het van
daag de dag voor bijvoorbeeld parkeer-
overtredingen werd toegepast, menige ge
pensioneerde een aardige bijverdienste
zou kunnen opleveren.
zei hij: „Het spijt me zeer”, waarop hij
op zijn zitvlak van de spoordijk gleed,
gevolgd door ongeveer vijftien andere
reizigers.
De spoorwegen zijn boos. Een
woordvoerder verklaarde dat de snel
treinen op het bewuste traject snelhe
den halen tot 220 km per uur en dat er
doden hadden kunnen vallen.
Emigranten in Australië en Canada ver
tellen in tv-programma’s die tussen kerst
en nieuwjaar plegen te worden uitgezon
den altijd dat zij Nederland verlieten om
dat hun initiatieven hier werden ge
smoord in de vele voorschriften, maar wat
de bakkers betreft is dat geen hedendaags
verschijnsel. In 1452 werd in Amsterdam
de nachtarbeid verboden, nadat de halve
stad in de as was gelegd bij een brand die
’s nachts in een bakkersoven begon. Van
1477 tot 1854 waren er stringente regelin
gen voor de broodprijs, en vanaf 1483
werden de bakkerijen onveilig gemaakt
door de broodwegers (u merkt het al wel,
lang niet alle voorschriften en regelingen
van 500 jaar geleden waren ook onzinnig).
In 1500 werd bepaald dat er geen
„vreemd brood” van buiten de stad mocht
worden geïmporteerd, behalve op maan
dag, als voor de Oude Kerk ook de be-
schuitmarkt werd gehouden. Op de maan
dag voerden de bakkers uit Waterland en
de Zaanstreek hun specifieke broodsoor
ten aan. In 1530 werd bepaald dat de
bakkers geen aandeel mochten hebben in
meelfabrieken (molens dus) en omdat er
een periode van schaarste was, werd zij
verplicht een voldoende hoeveelheid
brood te bakken. Er werden voorschriften
uitgevaardigd over de samenstelling van
het brood, daarop werd ook controle uit
geoefend, de broodventers mochten voor
taan geen onbehoorlijke woorden meer
bezigen!
De PLO-afgevaardigde heeft volgens
het Israëlische parlementslid gezegd dat
de regering-in-ballingschap nog voor de
vergadering van de Socialistische Inter
nationale, over twee weken in de Portuge
se hoofdstad Lissabon, zal worden
gevormd.
Tijdens de bijeenkomst in Lissabon zal
voorzitter Willy Brandt verslag uitbren
gen over het gesprek dat hij onlangs sa
men met de Oostenrijkse bondskanselier
Bruno Kreisky heeft gevoerd met PLO-
leiderJasser Arafat. Dat rapport zal naar
wordt verwacht van grote invloed zijn op
toekomstige.-betrekkingen tussen Europe
se landen en de PLO.
In Israëlische politieke kringen bestaat
grote ontevredenheid over het vorige
■maand door de Verenigde Staten, Israel
en Egypte opgestelde plan voor toezicht
op de Sinaï-woestijn tijdens en na de
Israëlische terugtrekking. Zowel verschil
lende kabinetsleden als de invloedrijke
parlementscommissie van buitenlandss
zaken en defensie hebben kritiek op het
uitgestippelde beleid uitgeoefend.
Het plan is dat de Amerikanen het Si-
naï-gebied vanuit de lucht in de gaten
houden. Bovendien zouden Israëlisch-
Egyptische patrouilles de bufferzone tus
sen de wederzijdse strijdkrachten moeten
inspecteren. Critici in Israel vinden dat de
veiligheid van Israel onvoldoende is ge
waarborgd. De Israëlische regering heeft
Washington gevraagd een multi-nationale
vredesmacht samen te stellen om in het
betreffende gebied toezicht te houden. Is
rael wil de terugtrekking in 1982 niet
voltooien uit de Sinaï als niet aan deze
voorwaarde is voldaan.
De vredesmissie van de Amerikaanse
negerleider dominee Jesse Jackson in hst
Midden-Oosten is gisteren abrupt onder
broken. Jackson moest met maagklachten
in een ziekenhuis worden opgenomen. De
ontmoeting met- PLO-leider Arafat is
daardoor uitgesteld.
Jackson heeft besprekingen gevoerd
Minister Oteiba wees op de noodzaak
van overleg tussen industriestaten en
OPEC-leden. De Libische minister van
Oliezaken Mabroek zei, dat de olieprodu
cerende landen in de nabije toekomst hun
produktie zullen verminderen om te voor
komen dat hun bronnen uitgeput raken.
Secretaris-generaal Ortiz verklaarde
daartegenover dat de produktie tussen nu
en 1990 zou moeten stijgen van dertig tot
vijftig miljoen vaten per dag, indien de
OPEC-produktie de toename van de hui
dige vraag zou willen bijhouden.
WINDSOR (UPI). Een tornado heeft
gisteren een vliegveld getroffen bij de
stad Windsor in de Amerikaanse staat
Connecticut. Meer dan vierhonderd men
in de argumentatie van het vonnis
sloot de rechtbank het gevaar van her
haling van dergelijke denigrerende uit
latingen door Strauss niet uit, vooral
omdat er in de Bondsrepubliek tot de
algemene verkiezingen in de herfst van
1980, een situatie van permanente ver
kiezingsstrijd zal heersen. De bewering
van Strauss dat hij van SPD-kant gehei
me informaties had ontvangen dat Bahr
achter de ongeregeldheden zat, kon door
niets bewezen worden.
Het is niet uitgesloten dat Strauss te
gen het vonnis in beroep gaat.
Een van de eerste bakkers die een eigen
reclamecampagne startte, was een bakker
in de Saenredamstraat, die elke dag in één
van zijn broden een kwartje stopte, een
financieel driekoningenbrood dus, waar
door de klanten van heinde en ver hun
brood bij hem kwamen kopen. Wat zou je
vandaag in een brood moeten stoppen om
de mensen in de rij voor je bakkerij te
laten staan?
Behalve volkoren natuurlijk? Een rijks-
daalder? Te weinig. Een briefje van tien in
een dun metalen kokertje? Een kaartje
voor Feyenoord-Ajax? Een breadproof
horloge ter waarde van 50? Of iets voor
de kinderen, een penning die zij kunnen
inruilen voor een autoped? Nee, dat zou
psychologisch verkeerd zijn, het ding zelf
moeten meegebakken zijn met het brood.
Misschien een tweede brood in het ei
genlijke brood, zoals je eieren met dubbe
le dooiers hebt? Ik ben geen bakker, dus
ik weet het ook niet.
-"-x-
ïr Een groep Cambodjaanse vrouwen, behorende tot aanhangers van het gevallen regime van premier Pol Pot, draagt pakken rijst vanuit een haven in
Thailand over de grens van Cambodja. Het betreft de eerste zending van 3500 ton rijst die door Australië wordt geschonken. In heel Cambodja heerst op
het moment een ernstige hongersnood
