Onder drie voorwaarden
Bremen naar
Q
de stembus
Busongeluk in Hessen
Kohout toch
teruggestuurd
Onderzoek in
Brits-Ierse
Wereldbank:
achtergrond
meer geld
Derde Wereld
Negers VS voor
erkenning PLO
maatregelen
tegen IRA
België naar
privé-milities
DDR viert 30-jarig bestaan
Turkse minister
vraagt ontslag
Scheurtjes ontdekt
in Japanse reactor
Jesse Jackson:
id
i
3
6 OKTOBER
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 9
ZATERDAG
DUW
igen
ingen
undi-
s ont-
liting
aan”,
ft dit
rwijs
lRA
ntie
iam
EM
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Premier Abel
Moezorewa van Zimbabwe
gaat voorwaardelijk akkoord
met de jongste Britse voorstel
len voor een nieuwe grondwet
in zijn land. De premier zei
gisteren dat zijn delegatie van
twaalf personen tot dit besluit
was gekomen met de tegen
stem van één lid, naar wordt
aangenomen de blanke ex-
premier Ian Smith.
,iV
vw
Moezorewa aanvaardt
(Van onze redactie buitenland)
Britse voorstellen
Fel verzet paus
tegen abortus
r
stigen
Zuid-
ingen
3reto-
Zuid-
jn die
eden,
n wel
ratten
ening
weg
Bij de goedkeuring van het Britse plan
maakte Moezorewa een drievoudig voor
behoud: zijn regering moet nu erkend
worden, de in 1965 ingestelde hand élsboy
cot moet worden opgeheven en ér moeten
„passende en bevredigende regelingen”
worden overeengekomen om de onafhan-
Ondanks de muur, de mijnenvelden en
de tankgrachten die het land van het
westen scheiden, is Oost-Duitsland het
enige communistische land waar men
van ongecensureerde televisie- en radi
oprogramma’s kan genieten, die in West-
Duitsland worden uitgezonden.
Amerikaanse, Britse en Franse troe
pen bevinden zich nog steeds in Berlijn,
waar zij zich na diensttijd soms verma
ken met hun Russische en Oostduitse
collega’s.
Westers geld, vooral de Westduitse
mark, wordt in de economie als tweede
betaalmiddel vrijelijk gebruikt, waar
door Oostduitsers de mogelijkheid heb
ben buitenlandse auto’s, meubilair en
andere luxe goederen, die in speciale
winkels te koop zijn, aan te schaffen.
Het bewind in Oost-Berlijn, dat aan
vankelijk slechts door de Sovjet-Unie en
de rest van het Oostblok werd erkend,
onderhoudt thans diplomatieke betrek
kingen met ongeveer 120 landen en bezet
een zetel in de Verenigde Naties.
Sedert de bouw van de muur in augus
tus 1961 is de DDR opgeklommen tot de
tiende industriestaat ter wereld. De bur
gers genieten de hoogste levensstand
aard in het Oostblok, hoewel er zich
regelmatig schaarste voordoet en er een
enorme economische achterstand is op
West-Duitsland.
Elk jaar ontvluchten naar schatting
3000 mensen het land, vaak met groot
persoonlijk risico, naar de hogere le
vensstandaard en de grotere mogelijk
heden en vrijheid van het westen.
Volgens Westduitse bronnen is het
aantal vluchtpogingen dit jaar wat ho
ger als gevolg van grotere druk op dissi
denten en geruchten van een op handen
zijnde economische depressie. Hun aan
tal is echter veel lager dan in 1960, het
jaar vóórdat de muur werd opgericht,
toen 207.000 Oostduitsers naar het wes
ten trokken. Voor 1960 verlieten onge
veer 2,6 miljoen mensen, ofwel een op
elke vijf werknemers, het land.
Oost-Duitsland grijpt elke gelegenheid
aan om te wijzen op een zogenaamd
typisch Oostduits karakter om zo de
hoop op hereniging (nog steeds een offi
cieel Westduits doel), de grond in te
boren.
Op één terrein is Oost-Duitsland West-
Duitsland duidelijk voorbijgestreeft, na
melijk op dat van de sport. De DDR
heeft tijdens de olympische spelen van
1976 50 gouden medailles in de wacht
gesleept tegen West-Duitsland 12. Ook
geven de Oostduitse media hoog op over
het feit dat de eerste Duitser in de ruimte
een Oostduitser was.
Langs de straten hangen borden met
leuzen als „mijn land, de Duitse Demo
cratische Republiek” en „De DDR, mijn
trots”.
„Het is waanzin nu nog een vereniging
tussen de Bondsrepubliek en de DDR te
verwachten", zo zei een Oostduitse di
plomaat onlangs. „Zelfs onze taal is ver
schillend omdat er zoveel Amerikaanse
woorden in West-Duitsland zijn inge
voerd”.
(Van onze redactie buitenland)
CHICAGO. Paus Johannes Pau
lus de Tweede heeft zich gisteren in
Chicago krachtig uitgesproken tegen
abortus („een onuitsprekelijke mis
daad”), euthanasie („een zwaar mo
reel vergrijp”) en tegen homofiele da
den” („moreel verkeerd”). Voorts ver
klaarde de paus in zijn toespraak tot
de Amerikaanse bisschoppen dat
voorbehoedmiddelen voor rooms-ka-
tholieken verboden blijven.
AMSTERDAM. De zwarte bevolking
in Amerika groeit meer en meer toe naar
erkenning van de PLO. Meer dan 63 pro
cent is er van overtuigd dat de PLO vecht
voor een rechtvaardige zaak. Dit zei de
leider van de Amerikaanse beweging voor
de burgerrechten, dominee Jesse Jack-
son, gisteren op doorreis van het Midden
oosten naar de VS, op Schiphol. Volgens
Jackson staat de PLO op het punt een
„gevestigd politiek begrip” te worden.
Gevraagd om commentaar op de recen
te uitlatingen van Abdel Jawad Saleh, lid
van het uitvoerend comité van de PLO,
waarin deze het voorstel voor een „staakt
het vuren” met Israel verwierp, betoogde
Jesse Jackson dat „het belangrijkste is
dat Jasser Arafat en andere leiders van de
PLO zich ervoor hebben uitgesproken,
het bestand in Zuid-Libanon weer in acht
te nemen.” Arafat zelf is overigens giste
ren aangekomen in Turkije voor wat hij
„een historisch bezoek" noemde.
(Van onze redactie buitenland)
WENEN. Vrij onverwacht is gister
avond de Tsjechoslowaakse dissident en
toneelschrijver Pavel Kohout de terug
keer tot zijn geboorteland Tsjecho-Slowa-
kije geweigerd. Vorig jaar oktober kreeg
Pavel Kohout van de Tsjechoslowaakse
autoriteiten toestemming een jaar in het
buitenland te gaan werken. Tot voor zijn
vertrek was hij de belangrijkste woord
voerder van de Charta’77-beweging.
Toen hij gisteren de Oostenrijks-Tsje-
choslowaakse grens wilde passeren werd
hij onder dwang van de Tsjechoslowaak
se grensbeambte naar Oostenrijk terug
gestuurd met de mededeling dat er op de
Tsjechoslowaakse ambassade in Wenen
voor hem een brief klaar lag. Omdat Ko
hout geen geldige papieren bij zich had
om zich te legitimeren kreeg hij de brief
niet. Maandag mag hij terugkomen en kan
hij de brief in ontvangst nemen als hij
geldige documenten kan overleggen.
In dissidentenkringen in Praag wordt
vermoed dat in de brief aan Pavel Kohout
wordt meegëdeeld dat hem de Tsjechoslo
waakse nationaliteit is ontnomen en dat
hij daardoor statenloos is geworden.
Vanaf het moment dat Pavel Kohout,
wiens werk in Tsjecho-Slowakije niet mag
worden ingevoerd en tot verboden litera
tuur is verklaard, vorig jaar in Oostenrijk
arriveerde heeft hij principieel geweigerd
in het Westen politieke verklaringen af te
leggen en heeft hij zich in de Oostenrijkse
hoofdstad uitsluitend beziggehouden met
het schrijven van nieuwe toneelstukken
en het regisseren van zijn reeds bestaande
werk.
(Van onze redactie buitenland)
ANKARA. De minister van Binnen
landse Zaken van Turkije, Hassan Fehmi
Gunes, heeft gisteren zijn ontslag inge
diend bij premier Ecevit. Volgens welin
gelichte bron zou het aftreden van de
minister in verband staan met berichten
in de Turkse pers dat hij een verhouding
zou hebben met een Turkse zangeres.
Het lot van de sociaal-democratische
regering van Ecevit hangt overigens om
een andere reden aan een zijden draadje.
De beslissing valt op 14 oktober wanneer
in Turkije tussentijdse verkiezingen wor
den gehouden voor 5 van de 7 vacante
zetels in de Nationale Vergadering en
deelverkiezingen voor de Senaat.
De kans dat de huidige regering aan de
macht blijft na de veertiende oktober en
aan zal blijven tot in de zomer van 1981
nieuwe algemene verkiezingen worden
gehouden, is gering. Toen Ecevit 21 maan
den geleden aan het bewind kwam, kon
zijn regering nog rekenen op een meerder
heid in het parlement. Doordat een aantal
leden van zijn partij is overgelopen naar
de rechtse oppositie, kan de regering nog
maar rekenen op de steun van 219 van de
in totaal 450 afgevaardigden in de natio
nale vergadering. Dat de regering-Ecevit
tot nu toe nog niet ten val is gebracht is te
danken aan het feit dat er voor het aan
nemen van een motie van wantrouwen 226
stemmen nodig zijn. De rechtse oppositie
beschikt over 224 zetels.
eeps-
eder-
1. De
énsie
taats-
\RA-
■n de
;prek
men
stuur
>eslo-
daar-
ische
wali-
fdbe-
idere
n het
itich-
bben
ten”-
loger
:roep
heeft
p tot
sken-
erste
imis-
dend
men-
mnd-
3 uit-
moet
>erkt
et op
tornt
t no-
Deze
lelis-
zijn
tem-
fhai-
n uit
ndse
(NE-
n de
van
1 van
erte-
■kne-
jnaf-
sver-
jrtoe
enne
es in
5 ben
Am-
met
IHC-
i het
van
omi-
win-
ewe-
drij-
nge-
ge-
ook
ads-
n de
eten
or-
jring
ndig
erle-
?rne-
inge-
BRUSSEL (ANP). Het parket van
Luik gaat een onderzoek instellen naar
het optreden van zogenoemde privé-m Hi
des in België. De Belgische minister van
Justitie, Van Elslande, heeft om zo’n on
derzoek gevraagd. Dit heeft de Belgische
premier Martens gisteren meegedeeld na
afloop van het wekelijks kabinetsberaad
in België.
Het onderzoek is een gevolg van onthul
lingen in het Belgische Franstalige week
blad Pour, dat schrijft dat de extreem
rechtse Vlaamse Militanten-Orde (VMO)
van 2 tot 4 juni in een kamp in de Waalse
Ardennen geoefend heeft met automati
sche geweren, granaten en molotovcock
tails.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN/BRIGHTON. De regerin
gen van Groot-Brittannië en de Ierse Re
publiek hebben gisteren afspraken ge
maakt die opsporing van terroristen aan
weerszijden van de grens tussen de Ierse
Republiek en Noord-Ierland moeten ver
gemakkelijken. De twee landen zullen in
nauwe samenwerking proberen het terro
risme op het eiland uit te roeien, zo is
bekengemaakt na besprekingen in Lon
den tussen de Britse minister voor Noord-
Ierland, Humphrey Atkins en de Ierse
minister van Buitenlandse Zaken, Mi
chael O’Kennedy.
Het patrouilleren zal aan weerszijden
van de grens geïntensiveerd worden, en
de coördinatie tussen leger en politie van
Noord-Ierland en van de Ierse Republiek
zal worden verbeterd. De bijzonderheden
van de nieuwe afspraken zullen niet wor
den onthuld, om de IRA niet in de kaart te
spelen, zo zei Atkins na afloop van het
overig.
Het jaarlijkse congres van de Britse
Labour-partij heeft gisteren in Brighton
met een duidelijke meerderheid twee mo
ties verworpen waarin werd aangedron
gen op het terugtrekken van de Britse
troepen uit Noord-Ierland en op een fun
damentele wijziging van het beleid ten
opzichte van Ulster.
De ondervoorzitter van de Labour-par
tij, Michael Foot, verklaarde voor de
stemming dat het aannemen van ook
maar één van de voorstellen tot een
burgeroorlog zou leiden. Hij sprak een
scherpe veroordeling uit over het optre
den van het provisionele Ierse republi
keinse leger IRA in Ulster. „Voor terroris
me is in onze democratie geen plaats”,
aldus Foot.
Het labour-beleid betreffende Noord-
Ierland blijft gericht op „handhaving van
de orde” en „strijd tegen het terrorisme”,
zo bleek op het congres.
In Newry, 60 km ten zuiden van Belfast,
kwam gisteren een man om bij een aan
slag. Een andere man werd zwaargewond.
Men neemt aan dat de daders leden zijn
van de IRA.
Van 1960 tot 1976 is de economie van
de DDR volgens de statistieken van de
wereldbank en de Verenigde Naties ge
groeid met ongeveer vijf percent per
jaar naar een bruto nationaal produkt
van bijna 142 miljard gulden.
In West-Duitslan,d waar het groeiper
centage ook ongeveer vijf percent is,
bedroeg het bruto nationaal produkt in
1976 ruim 900 miljard gulden. Het inko
men per hoofd van de bevolking was in
1976 in West-Duitsland bijna 15.000 gul
den tegen in de DDR ruim 8400 gulden.
Officieel kan men in Oost-Duitsland
voor een „Ostmark” een Westduitse
mark krijgen, maar op de zwartemarkt
is men gaarne bereid voor de D-mark tot
vier Oostmarken neer te tellen.
De DDR werd op 7 oktober 1949 ge
sticht in wat sedert het eind van de
Tweede Wereldoorlog de Russische zone
was geweest. Vijf maanden eerder was
de Bondsrepubliek gesticht op door
Amerikaanse, Britse en Franse troepen
beheerst gebied.
Moskou heeft nog steeds 20 divisies in
Oost-Duitsland. Dat is bijna tweederde
deel van de totale Middeneuropese
strijdmacht. Aan de andere kant van de
muur bevinden zich ongeveer 200.000
i s
RT!
(Van onze redactie buitenland)
BONN. De kleinste deelstaat van
de Bondsrepubliek, de stadstaat Bre
men, gaat morgen naar de stembus.
Er moet een nieuw parlement worden
gekomzen, éen Burgerschaft, zoals
dat in Bremen wordt genoemd. Er
zijn precies 522.636 kiesgerechtigden
opgeroepen om door het uitbrengen
van hun stem de 100 zetels in het
parlement opnieuw te verdelen.
Bij de laatste verkiezingen kreeg de
SPD 52, de CDU 35 en de FDP 13 zetels. In
de negen zittingsperiodes van na de oor
log hadden de sociaal-democraten al vijf
keer de absolute meerderheid.
De drie grote partijen hebben hun doel
stellingen op buitengewone partijcongres
sen duidelijk gemaakt. Terwijl de SPD
moeite doet om haar positie te behouden
willen de CDU en de FDP de absolute
meerderheid van de SPD breken. Maar
behalve dit gemeenschappelijk streven is
er weinig dat de christen-democraten en
de liberalen verbindt. De vrije democra
ten proberen weliswaar regeringsverant
woordelijkheid te krijgen, maar dan al
leen in samenwerking met de sociaal-de
mocraten. En die kans hebben ze alleen
als de SPD haar absolute meerderheid
verliest.
Bij de verkiezingsstrijd stonden vooral
de plaatselijke belangen op de voorgrond.
Vooral de bescherming en de uitbreiding
van de havens in Bremen. Ze zijn het
fundament van het bestaan en de zelfstan
digheid van de stadstaat. De helft van de
burgers in Bremen en Bremerhaven leeft
direct of indirect van het havenbedrijf.
Nu hebben de gemeenteraads- en dis-
trictsverkiezingen afgelopen zondag in
Noordrijn-Westfalen aangetoond dat ook
de plaatselijke burgelijke kiesverenigin
gen en hun partijen een goede kans heb
ben om het verkiezingsconcept van de
grote partijen in de war te sturen. Vooral
omdat het gaat om plaatselijke belangen.
Maar in Bremen hoeven momenteel geen
grote problemen te worden opgelost. De
splinterpartijen hebben dus weinig uit
zicht op een noemenswaardig succes.
De CDU heeft zich tot doel gesteld de
havens te beschermen tegen een economi
sche terugval en de economische struc
tuur van Bremen te verbeteren. Boven
dien heeft de CDU de onderwijspolitiek
van de sociaal-democraten scherp aange
vallen. Volgens de eisen van de christen
democraten moet deze onderwijspolitiek
worden verlost van „gejaagdheid, voorba
rige experimenten en ideologisering”.
Bovenaan het verkiezingsprogramma
van de liberale FDP staat het inlossen van
de schulden en het veiligstellen van de
concurrentiemogelijkheden van de haven.
Ze willen dit bereiken door de zwaarte
punten van de investeringen te verleggen.
Net als vier jaar geleden zijn de lijsttrek
kers weer burgemeester Koschnik (SPD)
en de partij- en fractievoorzitter Neu
mann (CDU) en Lahmann (FDP).
Ondanks alle stoïcijnse rust die de be
woners van Bremen ook in de verkiezings
strijd hebben bewaard en ondanks ook
het feit dat er nauwelijks grote verande
ringen te verwachten zijn, kijken de grote
partijen in Bonn toch met onverholen
spanning naar Bremen. Want wanneer in
deze door de SPD geregeerde deelstaat tot
ingrijpende verschuivingen plaats vinden,
dan zal men daaruit toch conclusies voor
de politieke toekomst kunnen trekken.
Zeker met het oog op de verkiezingsuit
slag van afgelopen zondag in Noordrijn-
Westfalen, waar de christen-democraten
winst boekten.
kelijkheidsgrondwet in werking te laten
treden.
De verklaring van de premier zette het
Patriottisch Front van Moegabe en Nko-
mo onder druk om hun standpunt duide
lijk te maken. Een woordvoerder van het
front zei in een eerste reactie dat deze zet
geen einde maakt aan het conflict in Zim
babwe. Hij zei dat het front maandag,
wanneer de conferentie wordt voortgezet,
met een eigen nieuw document zal komen.
Dat zou het Britse plan verwerpen nog
aanvaarden. „Het zal argumenten bevat
ten voor wijzigingen die het Patriottisch
Front noodzakelijk acht”, aldus deze
woordvoerder.
Gisteravond keerde Ian Smith naar
Rhodesië terug onder het motto dat „de
mensen zich zorgen maken over de rege
lingen, die ons worden opgedrongen”.
Smith’s vertrek gaf aanleiding tot de
speculatie dat hij blanke parlementsleden
in Salisbury zou kunnen aanmoedigen
met hun recht van veto in Londen ge
maakte afspraken te blokkeren.
(Van onze redactie buitenland)
Met veel feestvertoon viert de
DDR morgen het 30-jarig bestaan.
Dat gebeurt in het plezierige besef
dat het land internationaal de er
kenning heeft gekregen waarop het
zolang heeft gewacht, maar nog
zonder de steun van een groot deel
van de 17 miljoen inwoners.
Communistisch Oost-Duitsland
moet het nog steeds hebben van een
hoge, streng bewaakte muur, die
niet zozeer is opgetrokken om be
langstellenden buiten te houden,
maar meer om de eigen bevolking
binnenslands te houden.
De paus stelde zich daarmee volledig
achter de encycliek Humanae Vitae van
paus Paulus de Zesde, waarin het gebruik
van voorbehoedmiddelen als immoreel
wordt afgewezen en voor katholieken
wordt verboden.
De paus reageerde met zijn toespraak
tevens op de herderlijke brief, die de
Amerikaanse bisschoppen in 1976 hebben
gepubliceerd onder de titel „Het leven in
Jezus Christus”. In deze brief verzetten de
Amerikaanse bisschoppen zich tegen de
echtscheiding, tegen het gebruik van
voorbehoedmiddelen, tegen buitenechte
lijk geslachtsverkeer, tegen abortus en
tegen euthanasie. De paus spoorde de
Amerikaanse bisschoppen aan, op dezelf
de weg te blijven voortgaan.
Paus Johannes Paulus zei dit juist nu te
willen doen, omdat hij dit gewenst acht in
een tijd, waarin „bepaalde kwesties een
duidelijke bevestiging nodig hebben, om
dat de katholieke leer daarover in twijfel
wordt getrokken, geloochend of overtre
den wordt”.
De paus prees de Amerikaanse bis
schoppen voor hun beklemtoning van het
eeuwige leven na de dood. Daardoor heb
ben de Amerikaanse bisschoppen aldus
de paus hun gelovigen een sterk motief
(Van onze redactie buitenland)
TOKIO. In een kerncentrale in Ohi in
het westen van Japan zijn tijdens een
-contrólebeurt scheurtjes ontdekt in een
pomp van het noodkoelsysteem. De reac-
tie is in verband hiermee gesloten. Dit
heeft een woordvoerder van het Japanse
ministerie van Internationale Handel en
- Industrie gisteren verklaard. Het gaat om
drie scheurtjes van drie tot vijf centimeter
lang in een pomp die koelwater naar de
kern van de reactor pompt. Er is al een
onderzoek aan de gang naar de oorzaken
van de scheurtjes.
Eerst gisteren werd in Finland bekend
gemaakt dat er uit de kerncentrale Olkilu-
oto I aan de Finse westkust ongeveer
vijftien ton radioactief water is weggelekt.
(Van onze redactie buitenland)
BELGRADO. De Wereldbank is van
plan leningen aan ontwikkelingslanden
die in betalingsbalansmoeilijkheden ver
keren uit te breiden. Dit heeft de president
van de Wereldbank, Robert McNamara,
gisteren verklaard op de slotzitting van de
gemeenschappelijke jaarvergadering van
de Wereldbank en het Internationale Mo
netaire Fonds (IMF) in Belgrado.
De Wereldbank heeft voorgesteld de le
ningen te verdubbelen tot 160 miljard
gulden. De gouverneurs van de bank
ministers van de bij de bank aangesloten
landen moeten voor 15 november over
het voorstel stemmen. Meer dan tachtig
gouverneurs hebben zich al voor het plan
uitgesproken. Intussen zijn vertegenwoor
digers uit 55 vooraanstaande produktie-
en verbruikslanden het in Genève eens
geworden over de eerste Internationale
Rubberovereenkomst. Dat heeft de VN-
organisatie voor handel en ontwikkeling
(UNCTAD) gisteren bekendgemaakt. De
overeenkomst beoogt de markt voor na
tuurrubber te stabiliseren.
tot hoop gegeven tegen de aanvallen van
het materialisme, van een onbeteugeld
secularisme en morele onverschilligheid.
De paus spoorde de bisschoppen aan, de
betekenis van de persoonlijke biecht te
blijven beklemtonen.
In een tweede rede gisteren voor een
miljoen mensen in Grant Park in Chicago,
spoorde de paus aan tot eenheid in liefde
en waarheid, waardoor polarisatie kan
worden overwonnen.
soldaten uit de Verenigde Staten, Neder
land, Engeland, Frankrijk en België.
Met krachtige militaire en diplomatie
ke steun van Moskou heeft het Oostduit
se bewind diverse crises doorstaan, zo
als de Berlijnse opstand in juni 1953, het
vertrek van honderdduizenden burgers
en een reeks spanningen in Berlijn in het
begin van de jaren zestig.
Als belangrijkste stap op weg naar
internationale erkenning geldt het ver
drag dat in 1972 door West- en Oost-
Duitsland werd getekend, waarin beide
landen overeenkwamen elkaar diploma
tiek te respecteren, zo niet formeel te
erkennen.
Er werden over en weer „permanente
vertegenwoordigers" als ambassadeurs
in de beide hoofdsteden gevestigd. Hier
door konden de Verenigde Staten en
Westeuropese landen Oost-Duitsland
formeel erkennen zonder Bonn in verle
genheid te brengen en konden de beide
Duitslanden in de Verenigde Naties zit
ting nemen.
ï<- Op de autoweg Frankfurt-Kassel, in de westduitse deelstaat Hessen, reed gistermiddag een
Deense touringcar bij het inhalen in op eenvrachtwagen die met boomstammen was geladen. Een
van de boomstammen doorboorde de bus. Vier buspassagiers kwamen om het leven. Op de foto:
ambulancepersoneel verleent eerste hulp aan enkele van de veertien gewonden.
