Briljant en scherpzinnig spel Henk van Ulsen
Lieve landschappen
vormen laf tableau
Vikingschip in
Zweden ontdekt
NMB
NMB girosparen:
1% meer rente en f 7,50 spaarpremie.
streekgenoten
exposeren
Russische sopraan
visum geweigerd
E.
Kwart miljoen voor
deel Lutherbijbel
Technisch goede band mist vervoering
I
b
Toernee van de baan
Roelof Klein, Janny Tollenaar en Aleid Slingerland
Wie gi rospaar heeft meen
Wie spaart die heeft wat.
Dagboek uit Zuid-Afrika
krijgt Franse filmprijs
Coupon
De NMB denkt met u mee.
I Ri nicivijzigtngcn voorbehouden
z
15
KUNST
1 O OKTOBER
WOENSDAG
1979
l F
ü- Henk van Ulsen en Liane Saalborn in Moordkuil van Ira Levin.
(Foto Jutka Rona)
JOHN OOMKES
KO VAN LEEUWEN
■ir Roelof Klein: Bij Holendrecht, aquarel
(ADVERTENTIE)
-■•••
een
naar f 50,
loem-
CEES STRAUS
soonlijk naar de bank hoeft.
Dit is volgens een woordvoerder van het
antiquariaat een recordbedrag voor der
gelijk werk. In dit „bijzondere exem
plaar” staan opdrachten van Luther zelf
en van enigen van zijn medewerkers. Er
bestaan in totaal drie delen van de Luther
bijbel. De twee andere delen zijn niet in
het bezit van Van Gendt.
schablonen. Maar het is een lust voor oog
en oor Henk van Ulsen bezig te zien als de
beroemde auteur Sidney Bruhl. Van Ul
sen heeft zich in die rol satanisch vastge
beten en zijn veelzijdig talent stelt hem in
staat de humor van Levin op het scherp
van de snede het volle pond te geven in
briljant en scherpzinnig spel. Ank van der
Moer speelt een verknipte helderziende en
doet dat met indringende flair en humor.
Deathtrap is voor Ira Levin zelf ook een
Broadway-succes geworden. Het trekt
daar al drie jaar lang volle zalen. Ook in
Londen gaat het met succes, nu bijna een
jaar lang.
De sopraan Penkova zou zijn opgetre
den in opvoeringen van Verdi’s „Na
bucco”.
De laatste maanden hebben vijf Russi
sche artiesten die op tournee in het Wes
ten waren, besloten niet naar de Sovjet
unie terug te keren. Drie waren dansers
van het Bolsjoj-balletgezelschap en twee
kunstrijders op de schaats. De tournee die
het symfonieorkest van Moskou onlangs
zou hebben ondernomen door de Ver
enigde Staten, werd door de Sovjet-auto-
riteiten geannuleerd.
Roeland Kerbosch is op het ogenblik in
New York- voor besprekingen over het
maken van een documentaire film over de
geschiedenis van de anti-apartheidsbewe-
ging in de wereld. Deze produktie zal
gemaakt worden in samenwerking met de
Verenigde Naties.
HAARLEM. Naturalisme is in de beeldende kunst een stijl waarin wordt getracht
de natuur zo realistisch mogelijk en dus waarheidsgetrouw uit te beelden. Dat geeft
heel vervelende resultaten. Het leidt tot grote gemakzucht en eigenlijk zelfs tot een
zekere vorm van lafheid bij de makers die bij het hanteren van die stijl hun eigen
inbreng niet verder hoeven te laten reiken dan het zo mooi mogelijk maken van het
„plaatje”. Hun persoonlijke kijk op het onderwerp komt er niet op aan, slechts het
weergeven van de objectieve werkelijkheid is voorzover dat uiteraard kan het
belangrijkste. Schilders en beeldhouwers in deze stijl zijn dan ook nooit op een eigen
visie te betrappen, ze verkiezen gewoon de meest veilige kant door juist geen visie te
willen hebben. Belangrijkste kenmerk van hun werk is vrijwel altijd dat het onderling
verwisselbaar is.
■ir Boston-zanger Brad Shelp: enige met diep
gang.
(Foto Lex van Rossen)
De hal van het gemeentehuis van Ben-
nebroek hangt helemaal vol met het werk
van Aleid Slingerland. Allemaal lieve win
terlandschappen, lieve kinderportretjes,
lieve zomerlandschapjes en lieve portret
jes van bekende stad-, c.q. landgenoten. Je
kunt Aleid Slingerland er niet van betich
ten dat ze ook maar enige moeite doet zich
in haar onderwerpen te verdiepen. Ze
schildert het uiterlijk van de dingen, be
vestigt wat we mooi moeten vinden en
daar houdt het mee op. Geen zinnige po
ging om de geportretteerde van binnen uit
te trachten doorgronden, geen moeilijkhe
den maken om het werkelijke wezen van
zo'n fraai oud huis tot de kern te benade
ren. Voorwaar een laf tableau.
(De expositie in De Deo loopt tot en met
28 november en is normaal toegankelijk.
Die in Bennebroek loopt eind deze week
af en is van 14-17 uur geopend, op vrijdag
avond van 20-22 uur).
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Concert: Boston in Ahoyhal, Rotter
dam. Eerste en enige optreden in Ne
derland. Bezetting: Tom Scholz (gi
taar, keyboards), Brad Delp (zang, gi
taar, keyboards), Barry Goudreau (gi
taar), Fran Sheehan (bas) en Sib Has-
hian (drums). Rotterdam, 9 oktober
1979.
Stuur mij meer informatie over girosparen bij
de NMB.
Open voor mij een NMB girospaarrekening.
Ik heb een betaalrekening ja/nee
rekeningnumïner I 1 I I 1 I I I I I
Naam:
Adres:
Postcode:Woonplaats:
aankruisen wat gewenst is. datum:
handtekening
NEDERLANDSCHE
MIÜUENSTANDSBANK
Recent werk van Fons Brasser en Fred
Benjamins, beiden uit Haarlem afkom
stig, is vanaf volgende week dinsdag tot
en met 22 november te zien in Orez Mobi
le, Paviljoensgracht 68-70. Fons Brasser
laat tekeningen en papieren samenvoeg-
seis zien, Fred Benjamins exposeert enke
le rotan-objecten en tekeningen. Daar
naast is er bij Orez Mobile werk te zien
van Jaap van der Ende en Erik Paape. De
expositie wordt komende vrijdagavond
om 18.30 uur geopend. De galerie is op
dinsdag tot en met vrijdag van 15.30-18.30
uur geopend.
Dat mondt tenslotte uit in een kostelijke
rondedans met Joan Remmelts, die vak
kundig een der kleinere rollen invult.
Jaap Wieringa leek mij tijdens de premiè
re nog wat verkrampt als Bruhl’s jonge
opponent, maar heeft voldoende in huis
om verder, optimistisch te blijven. Liane
Saalborn kan niet imponeren als Myra,
Bruhl’s vrouw. Een overigens saaie rol die
voor een actrice weinig reden tot dank
baarheid kan geven. Jean Marliers land
huisdecor beantwoordt aan de speels pa
rodiërende opvatting van de schrijver.
Moordkuil opmerkelijke
geslepen thrillerparodie
Boston mechanisch ingesteld
Voorstelling: Moordkuil, thriller van
Ira Levin. Vertaling Josephine Soer.
Regie Lo van Hensbergen. Decor Jean
Marlier. In vrije produktie gespeeld
door Henk van Ulsen, Ank van der
Moer, Liane Saalborn, Joan Remmelts
en Jaap Wieringa. Première 9 oktober
1979, Nieuwe de la Mar Theater, Am
sterdam.
neel op zich zijn tekortkomingen heeft.
Met andere woorden: er wordt hier ge
knipoogd naar het toneelrealisme, dat in
geen enkel genre zo sterk is doorgevoerd
als in juist de thriller. Als de hoofdrolspe
ler het over zijn werkkamer heeft, dan
spreekt hij over het toneel. En tenslotte
rekent Levin nog af met het establishment
en hekelt hij de roddelrubrieken in kran
ten Van bedenkelijk allooi.
Dat alles heeft geleid tot een toneelstuk
vol spanning en humor. Een stuk ook
waarin de aandacht soms kortstondig
dreigt te verslappen, maar dat is een euvel
dat door gedegen regie en spel tot een
minimum kan worden beperkt. In de op
voering onder leiding van Lo van Hens
bergen is dat bijna zover. Er zit voldoende
vaart in om die gevaarlijke momenten
practisch te elimineren. Momenten die
niét weggelaten kunnen worden, omdat
Moordkuil een stuk is met een soort
Blookereffect, waarin verkleinde herha
lingen om wille van de duidelijkheid
noodzakelijk worden geacht.
Een zwakke kant van het stuk is dat
Levin eigenlijk slechts één van de vijf
rollen gedetailleerd en tot in perfectie
heeft uitgewerkt. De andere vier zijn niet
veel meer dan noodzakelijke types en ko
men weinig verder dan getekend naar
Op het ogenblik lopen er in deze regio
twee tentoonstellingen waarop het natu
ralisme hoogtij viert. In het ziekenhuis
Sint Joannes de Deo in Haarlem-Noord
exposeren Roelof Klein en Janny Tolle
naar hoofdzakelijk aquarellen, in het ge
meentehuis van Bennebroek heeft Aleid
Slingerland naast aquarellen ook enkele
tekeningen en olieverven opgehangen.
Van geen van drieën kun je zeggen dat
ze het schildersvak niet verstaan. Vooral
Roelof Klein liet verschillende keren in
het nabije verleden onder meer bij de
SBK. in het Frans Halsmuseum en bij
Kunst Zij Ons Doel heel mooi werk zien
dat trof door de magisch-realistische
toets. Er zat dan vaak een element van
vervreemding in zijn voorstellingen van
knoestige bomen of weerbarstige rots
landschappen.
Niets daarvan is meer terug te vinden in
het ziekenhuis De Deo. Een treurigstem-
mende trits van lieve, maar oh zo saaie
landschapjes, afgewisseld met uitgepier
de bloemstillevens en een enkel fleurig
naakt. Geen sprankeltje eigen inbreng
meer bij deze onderwerpen die, hoe kan
het ook anders, zijn verworden tot de
meest afgesleten clichés van de moderne
kunst.
Je hebt er in De Deo de titelkaartjes
inleg van f250,-op de girospaarrekening verlaagd
I
I
I
I
I
I
I
voor nodig om er achter te komen welke
aquarellen van Klein en welke die van
Janny Tollenaar zijn, want de onderlinge
verschillen zijn nihil. Onderwerpkeuze,
materiaalbehandeling en coloriet zijn
steeds volkomen identiek, met als voor
naamste vraag wie wie hier kopieert.
Het twintig meter lange schip, met
plaats voor 18 a 20 roeiers, dateert uit de
dertiende eeuw. De vondst bewijst dat tot
in de dertiende eeuw dit type vikingsche
pen is gebouwd, terwijl vroeger werd aan
genomen dat dit soort schepen na de elfde
eeuw niet meer gebouwd werd.
De vondst van het schip vulde de ont
brekende schakel tussen soortgelijke
vondsten die eerder in Noorwegen zijn
gedaan, een veertiende-eeuwse gravures
in steen die op een eiland voor de Zweedse
kust zijn ontdekt, aldus Lundström.
oorzaak van dit falen ligt eigenlijk in het
nogal mechanisch reproduceren van het
repertoire. Behalve aan de inzet van de
helaas wat hese Shelp merk je bij geen
van de anderen enige diepgang in het spel.
Zelfs in perfect gebrachte songs als Peace
of Mind, het juichende More than a Fee
ling en het levendige Smokin’ blijven de
unisono-soli en de haarscherpe koortjes
angstvallig clean. De enige positieve uit
zondering is de ballad A Man I’ll never be
en als negatieve uitschieter het eigenaar
dige orgel- en gitaargefreak van Scholz.
Jammer, de band is tot beduidend meer
in staat.
HAARLEM. Een korte toernee
van Amalia Rodrigues door ons land,
die voor de eerste helft van november
gepland stond, is afgelast met het oog
op de slechte gezondheidstoestand van
de Portugese fadozangeres. Concerten
in Haarlem (11/11), Zaandam en
Utrecht zijn dus van de baan.
STOCKHOLM (Reuter). Archeolo
gen hebben in het centrum van de Zweed
se hoofdstad Stockholm, voor het oude
parlementsgebouw, een middeleeuws
schip ontdekt, zo heeft de directeur van
het Scheepvaartmuseum, Per Lund
ström, maandag bekendgemaakt.
geld niet vast staat en waarvoor u nooit per-
Op een NMB girospaarrekening krijgt u
l°/o meer rente dan op de gewone spaarreke
ningen.
En bovendien geeft de NMB u t/m 12 oktober
eens.
girospaarrekening opent met een eerste inleg van
ten minste f 50,-.*
‘Alleen tijdens deze aktie is de minimum
AMSTERDAM (ANP). Op het be
langrijkste filmfestival voor de docu
mentaire film in Frankrijk, dat afgelo
pen week in Lille werd gehouden, is de
internationale persprijs toegekend aan
„Dagboek uit Zuid-Afrika, stemmen uit
het vagevuur” van Roeland Kerbosch.
Deze film werd donderdag ook vertoond
door de VARA op de televisie in het
kader van de Zuid-Afrika-acties.
HAARLEM. Sidney Bruhl is een schrijver van toneeldetectives die zijn
loopbaan succesvol bekroond zag met een Broadway-klapper die hem eens
een fortuin opleverde. Maar dat is achttien jaar geleden. Nu lijken Bruhl’s
inspiratiebronnen op verschroeide aarde waar maar geen nieuwe vegetatie
wil ontkiemen. Een jonge, onervaren schrijver stuurt hem een stuk en Bruhl
ziet er een meesterwerk in, een nieuw Broadwaysucies. Met geslepen
vindingrijkheid, opgedaan door steeds nieuwe thrillerplots te. bedenken,
besluit hij de auteur uit te nodigen, hem te vermoorden en zich zijn stuk toe
te eigenen om het onder eigen naam uit te brengen. Een affaire waarvan de
onfrisse geur de stank van het geld niet zal overtreffen.
Zo ligt het begin van Ira Levin’s thriller
Deathtrap, dat nu onder de Nederlandse
titel Moordkuil wordt gespeeld in een
vrije produktie. Het lijkt een begin van de
zoveelste detective. Maar Levin, onder
meer de schrijver van Rosemary’s Baby
en The Boys from Brasil, heeft hier een
hoogst opmerkelijk stuk geschreven. Hij
relativeert daarin geniaal die hele thriller-
schrijverij, waarmee hijzelf ooit succes
sen en een fortuin incasseerde. Moordkuil
is een perfecte en doortrapte parodie ge
worden en het knappe is dat Levin daarin
toch tal van momenten van geraffineerd
gedoseerde spanning heeft weten aan te
brengen. Daarbij heeft de schrijver ver
scheidene elementen van blijspelclichés
geplaatst naast de humoristische thriller-
relativering. Een derde aspect is dat de
schrijver (en Josephine Soer heeft dat
goed laten doorwerken in haar welspre
kende vertaling) door middel van zijn
toneelspelers laat doorschemeren dat to-
AMSTERDAM (ANP). Een deel van
de Lutherbijbel, Wittenberg 1541, heeft
dinsdagavond op een veiling van anti
quariaat Van Gendt in Amsterdam
200.000 gulden opgebracht.
en makkelijke manier van sparen waarbij uw r
geld niet vast staat en waarvoor u nooit per- I
I
I
I
I
I
spaarpremie van f 7,50 wanneer u een NMB j I
snaanrekenine onent met een eerste inles van
I
I
ROTTERDAM. Een jaar of tien, twaalf geleden wilde een jong, aankomend bandje
uit de Amerikaanse oostkust zich nog wel eens tooien met zonderlinge namen als The
Ultimate Spinach of Earth Opera. Je moest dan ook niet gek staan te kijken als je geen
touw aan de daarbij horende muziek kon knopen. Het wil tegenwoordig wel eens wat
begrijpelijker zijn met namen als The Cars of simpelweg Boston, als aangeduid moet
worden waar men vandaan komt. En ook dan kan men haast automatisch vaststellen
dat de vlag de lading nog wel eens wil dekken.
In het geval van Boston gaat het om
directe muziek, om melodieus verant
woorde aangeklede hardrock, die bij een
eerste kennismaking dadelijk plezierig
aandoet. Verantwoordelijk voor die for
mule is ene Tom Scholz, een bolleboos die
tot voor drie jaar als productontwikkelaar
werkzaam was bij een grote internationa
le firma, maar in zijn vrije tijd die Dr.
Jekyll-garderobe inruilde voor een Mr.
Hyde-tenue. In een kleine, zelf ontwikkel
de studio schaafde hij minitieus aan een
eigen „sound”, die Boston middels een
opvallend debuutalbum een verkoop van
bijna 6'A miljoen platen opleverde.
Een Amerikaans succes-sprookje in op
tima forma dus eigenlijk. Althans wat de
aanloop betreft dan. Want Scholz had nog
niet de definitieve samenstelling van zijn
band op papier, of men ging de boer op.
Tijden achtereen werd er in het immense
Amerika getoerd met een gemiddelde van
zo’n 85 per drie maanden. Om die zuiver
commerciële reden heeft het Europese
publiek dus lang moeten wachten voordat
het live kon kennismaken met Scholz en
consorten.
Inmiddels is niet alleen het nieuwe,
maar bovenal de esprit er bij Boston al
lang af. Het tweede album, Don’t look
back, kopieerde feitelijk in alles het hoog
geprezen debuut. Live valt het enge cirkel
tje waarin Scholz’ ideeën rondtollen nog
nadrukkelijker op. Zijn benadering be
luister bijvoorbeeld het titelnummer is
gebaseerd op een themaatje dat uit enkele
akkoorden bestaat en op een rauwklin-
kende ritmegitaar wordt gespeeld. Daar
overheen wordt een steriele, zangerige
solo gemixt en vaak meerstemmige, hoge
zangkoortjes.
Bostons melodieën en de hese stem van
Brad Shelp verlenen een behoorlijk ca
chet aan deze ode aan de vervoering. In
concertvorm zou deze muziek, die zo rijk
aan climaxwerking is, zich eigenlijk opti
maal moeten lenen tot een voortreffelijke
wisselwerking met het publiek, maar daar
komt het maar niet van. De voornaamste
YC 5
HD 5
bij minderjarigen moet ouder ot voogd mede ondenek». ucn
Coupon in een envelop zonder postzegel zenden aan
NMB. Antwoordnummer 131.1000 PA Amsterdam
<L--_J
AVIGNON (AFP). De Russische au
toriteiten hebben geweigerd een uitreis
visum te geven aan de zangeres Reni
Penkova die op 2 en 4 november zou
optreden in Avignon in het zuiden van
Frankrijk, zo heeft de directie van de
plaatselijke opera dinsdag bekendge
maakt. Er is geen reden voor deze weige
ring opgegeven.
I
Fm
